Tuesday 15 May 2012

Οι κίνδυνοι από τις online δραστηριότητες των παιδιών

Οι ειδικοί διαπιστώνουν ότι τα παιδιά, όταν
αντιμετωπίζουν κινδύνους στον κυβερνοχώρο, είναι πιθανότερο να αυτοπροστατευθούν παρά να βοηθηθούν 
από ενηλίκους

Οι ανήλικοι φαίνεται να κατανοούν περισσότερο
τους κινδύνους που διατρέχουν.
Στη νέα γενιά, που βιώνει ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής της μέσα από το διαδίκτυο και αποτελεί τη σημερινή εμπροσθοφυλακή της τεχνολογικής αλλαγής, επαναποτίθενται περισσότερες ελπίδες για μελλοντικές καινοτόμες στρατηγικές αντιμετώπισης των κινδύνων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά online. Οι ανήλικοι, για τους οποίους σήμερα ο γονιός, ο δάσκαλος, το κράτος και πολλοί άλλοι ανησυχούν «τι κάνουν τόσες ώρες στον υπολογιστή» και «τι κακό μπορεί να πάθουν εκεί μέσα», είναι τελικά αυτοί που φαίνεται να κατανοούν περισσότερο τους κινδύνους που διατρέχουν.
Το χάσμα ανάμεσα στη γνώση που έχουν τα παιδιά και οι γονείς τους γύρω από τις τεχνολογίες του διαδικτύου έχει αποτυπωθεί σε πολλές επιστημονικές μελέτες μέχρι σήμερα. Ως σημαντικό παράγοντα της αδυναμίας προστασίας των ανηλίκων στον online κόσμο το επικαλείται και έκθεση του Ερευνητικού Κέντρου Innocenti της UNICEF (www.unicef.org/irc) που δόθηκε στη δημοσιότητα το Δεκέμβριο του 2011.
Εστιάζοντας στη διακίνηση φωτογραφιών εκμετάλλευσης παιδιών, την προσέλκυση (grooming) και τον κυβερνο-εκφοβισμό (cyberbullying), ως τις τρεις κύριες απειλές, η έκθεση καταλήγει σε γενικές συστάσεις για τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί στο εξής, ώστε να υπάρξει διεθνής συντονισμός για την αντιμετώπισή τους. 
Αυτή περιλαμβάνει:
● την ενδυνάμωση των παιδιών ώστε να ξέρουν πώς να αντιδράσουν,
● την ανάπτυξη μηχανισμών ενημέρωσης και αναφοράς των κινδύνων,
● την άρση της ασυλίας των δραστών,
● τον περιορισμό του σχετικού περιεχομένου που συνήθως διακινείται επί χρόνια και
● την υποστήριξη της ανάρρωσης των παιδιών που έχουν πέσει θύματα.
.
Κατηγορίες κινδύνων που σχετίζονται με online δραστηριότητες
(σύμφωνα με κατηγοριοποίηση του EU Kids Online)

1. Online βλάβη από κάποιου είδους περιεχόμενο: Όταν το παιδί είναι παθητικός δέκτης πορνογραφικού ή επιβλαβούς σεξουαλικού περιεχομένου.
2. Βλάβη από φυσική επαφή: Όταν το παιδί στοχοποιείται από κάποιον ενήλικο ή από άλλο παιδί για να συμμετάσχει σε δραστηριότητες σεξουαλικής εκμετάλλευσης που φωτογραφίζονται και στη συνέχεια κυκλοφορούν για να δελεάσουν άλλους (grooming) ή για κυβερνο-εκφοβισμό.
3. Επιβλαβής συμπεριφορά: Όταν το παιδί επιδεικνύει επικίνδυνη ή καταχρηστική συμπεριφορά, π.χ. δημιουργώντας και ανεβάζοντας πορνογραφικό περιεχόμενο, συναντώντας από κοντά ενηλίκους που γνώρισε στο διαδίκτυο, αναρτώντας φωτογραφίες δικές του ή άλλου νεαρού ατόμου, κατεβάζοντας φωτογραφίες άλλου παιδιού που το εκμεταλλεύονται σεξουαλικά ή το εκφοβίζουν.
.
Οι ειδικοί λαμβάνουν υπόψη τους τις σημαντικότερες σχετικές έρευνες που έχουν γίνει στον πλανήτη και επισημαίνουν πως αφορούν κυρίως τον αναπτυγμένο κόσμο. Μεγάλα κενά υπάρχουν σε ό,τι αφορά τους κινδύνους από τη χρήση του διαδικτύου στην Αφρική, στα μεγαλύτερα τμήματα της Ασίας και στη Μέση Ανατολή. Σε αυτές τις περιοχές, όμως, φαίνεται πως τα παιδιά είναι λιγότερο προστατευμένα, αφού σερφάρουν κυρίως από ίντερνετ καφέ και οι γονείς τους αγνοούν το διαδίκτυο.
Ο φόβος της έκθεσης των παιδιών σε κινδύνους μεγαλώνει όσο διευρύνεται η χρήση των κινητών τηλεφώνων (ακόμη και αυτών χωρίς σύνδεση στο ίντερνετ) ως πλατφόρμες επικοινωνίας, διασκέδασης, παιχνιδιού, δικτύωσης ή πληρο-φόρησης, στις οποίες δεν έχουν πρόσβαση οι ανησυχούντες ενήλικοι. Όπως φαίνεται, όμως, κομμάτι της ανησυχίας οφείλεται (και καλλιεργείται) από ενήλικες ακριβώς λόγω της άγνοιάς τους για το μέσο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο σχετικός προβληματισμός μειώνεται στην Ευρώπη, όσο ευρύ ποσοστό των γονιών προσχωρεί στην πλευρά των χρηστών.
Ο κίνδυνος, πάντως, είναι υπαρκτός. Μόνο το 2010 η βρετανική υπηρεσία καταπολέμησης της online διακίνησης εγκληματικού περιεχομένου (www.iwf org.uk) εντόπισε και ανέλαβε δράση για περίπου 16.700 περιστατικά σεξουα-λικής κακοποίησης ανηλίκων που αναφέρθηκαν. Υπολογίζεται ότι κυκλοφορούν εκατομμύρια τέτοιες εικόνες, στις οποίες τα θύματα είναι δεκάδες χιλιάδες ανήλικοι. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ο μέσος όρος ηλικίας τους μειώνεται διαρκώς, με το 73% των θυμάτων να είναι παιδιά κάτω των 10 ετών.
Παρ’ όλο που η Interpol χρησιμοποιεί πλέον προϊόντα λογισμικού που της επιτρέπουν να επιταχύνει τις έρευνες (π.χ. συγκρίνοντας αυτόματα μέσα από μεγάλες βάσεις δεδομένων φωτογραφίες ανηλίκων), θεωρείται βέβαιο ότι σε πολλές χώρες θα πάρει χρόνια μέχρι να αποκτήσουν νομοθεσία και ειδικά τμήματα αστυνόμευσης και ακόμη περισσότερα για να συντονιστούν σε ένα πλαίσιο διεθνούς συνεργασίας.

Το κείμενο και η εικόνα δημοσιεύθηκαν στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ (18.12.2011) με την υπογραφή της Αγγελικής Μπούμπουκα. Πρωτότυπος τίτλος: 
«Online μαζί με τον λύκο»

Η τηλεόραση επηρεάζει
τις διατροφικές επιλογές των παιδιών

Τα παιδιά και οι έφηβοι που παρακολουθούν πολλές ώρες τηλεόραση είναι λιγότερο πιθανό να τρώνε φρούτα και λαχανικά,  αλλά να καταναλώνουν σνακ όπως καραμέλες ή αναψυκτικά σε καθημερινή βάση, σύμφωνα με νέα αμερικάνικη δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine.

How TV Commercials Affect Kids’ Junk Food Habits

τα διαφημιστικά μηνύματα μπορούν να κατευθύνουν
τις διατροφικές επιλογές των παιδιών προς ανθυγιεινά τρόφιμα
 Οι ερευνητές του Εθνικού Ινστιτούτου Παιδικής Υγείας και Ανθρώπινης Ανάπτυξης «Eunice Kennedy Shriver» μελέτησαν δεδομένα που αφορούσαν σχεδόν 13.000 Αμερικανούς μαθητές και διαπίστωσαν ότι οι κακές διατροφικές συνήθειες ίσχυαν ακόμη και όταν συνεκτίμησαν παράγοντες όπως η γυμναστική και η συχνότητα κατανάλωσης σνακ κατά τη διάρκεια της τηλεθέασης.
Βέβαια τα ευρήματα δεν προκάλεσαν έκπληξη στους επιστήμονες, αλλά η μελέτη από μόνη της δεν μπορεί να αποδείξει ότι η τηλεόραση μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά σε κακές διατροφικές επιλογές. Επίσης οι ερευνητές δεν κατάφεραν να αποσαφηνίσουν αν η τηλεόραση ή οι κακές διατροφικές επιλογές είναι ο κυρίαρχος παράγοντας, αφού η συμπεριφορά των παιδιών μελετήθηκε μια δεδομένη περίοδο.
«Η μελέτη συνηγορεί με παλαιότερα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η τηλεόραση επηρεάζει αρνητικά την διατροφή και τις επιλογές των ανθρώπων γενικότερα. Στο παρελθόν έχει τεκμηριωθεί ότι τα παιδιά που βλέπουν πολλές ώρες τηλεόραση είναι συνήθως υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Μια πιθανή εξήγηση για τη σχέση αυτή είναι ότι τα διαφημιστικά μηνύματα μπορούν να κατευθύνουν τις διατροφικές επιλογές των παιδιών προς ανθυγιεινά τρόφιμα», υπογραμμίζεται στο πόρισμα της μελέτης.
Το δείγμα της έρευνα ήταν αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού των ΗΠΑ και επρόκειτο για 12.642 μαθητές ιδιωτικών και δημοσίων σχολείων, που παρακολουθούσαν κατά μέσο όρο 2,5 ώρες τηλεόραση καθημερινά.
Για κάθε επιπλέον ώρα τηλεθέασης ημερησίως, τα παιδιά Ε΄ Δημοτικού έως και Γ' Γυμνασίου, είχαν 5% λιγότερες πιθανότητες να τρώνε λαχανικά καθημερινά και 8% μικρότερες πιθανότητες να τρώνε τουλάχιστον ένα φρούτο.
Κάθε επιπλέον ώρα μπροστά στην τηλεόραση εξηγούσε την κατανάλωση πολλών γλυκισμάτων και αναψυκτικών, ενώ υπήρχε 24% πιθανότητα να πίνουν αναψυκτικό τουλάχιστον μια φορά την ημέρα και 14% να προτιμούν τα εστιατόρια γρήγορου φαγητού τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα.
Οι παρατηρήσεις αυτές ίσχυαν ακόμη και όταν συνεκτιμήθηκαν η ηλικία, το φύλο, η φυλή και το οικογενειακό εισόδημα των παιδιών.

Ο δωδεκάλογος της οδικής ασφάλειας

Με βάση στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας τα παιδιά είναι οι κατεξοχήν ευάλωτοι χρήστες του δρόμου, καθόσον τα τροχαία ατυχήματα αποτελούν παγκοσμίως τη δεύτερη αιτία θανάτου για τις ηλικίες 5-14 ετών.

Το Ι.Ο.ΑΣ., με αφορμή την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, επισημαίνει προς τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και όλους τους πολίτες γενικότερα τους βασικούς κανόνες οδικής ασφάλειας που πρέπει να τηρούνται για την ασφάλεια των παιδιών.  

Συγκεκριμένα:
1. Οι γονείς αποτελούν το καλύτερο παράδειγμα για τα παιδιά τους. Για το λόγο αυτό θα πρέπει οι ίδιοι να αποτελέσουν σωστό πρότυπο συμπεριφοράς στο δρόμο ως πεζοί και ως οδηγοί.
2. Τα παιδιά ηλικίας έως 8 ετών όταν διασχίζουν το δρόμο θα πρέπει να συνοδεύονται πάντα από κάποιον ενήλικο, ο οποίος θα τα κρατάει σφιχτά από το χέρι. Σε αυτήν την ηλικία τα παιδιά δεν μπορούν να αντιληφθούν ακόμη την απόσταση ή την ταχύτητα ενός αυτοκινήτου και είναι δύσκολο να προστατεύσουν τον εαυτό τους από ένα διερχόμενο όχημα.
3. Φορέστε τους ανοιχτόχρωμα ρούχα. Προτιμάτε σχολικές τσάντες και αθλητικά παπούτσια με ανακλαστικά στοιχεία. Μπορείτε επίσης να προσθέσετε στην τσάντα ή στα παπούτσια τους ανακλαστικά αυτοκόλλητα.
4. Επιλέξτε μια ασφαλή διαδρομή από και προς το σχολείο και κρατάτε το παιδί από το χέρι και πάντοτε από την εσωτερική πλευρά του πεζοδρομίου. Εξηγήστε του τους κινδύνους που ενδεχομένως να αντιμετωπίσει.
5. Μην επιτρέπετε στο παιδί να διασχίζει το δρόμο ανάμεσα από παρκαρισμένα οχήματα. Μια τέτοια περίπτωση είναι επικίνδυνη, καθώς οι οδηγοί δε θα μπορούν να το διακρίνουν.
6. Δείξτε του οι ίδιοι πώς να διασχίζει το δρόμο ως ακολούθως:
    – Βρείτε ένα ασφαλές σημείο.
    – Σταματήστε πριν την άκρη του πεζοδρομίου.
    – Κοιτάξτε και ακούστε με προσοχή αν πλησιάζουν οχήματα.
    – Κοιτάξτε αριστερά, δεξιά και πάλι αριστερά.
    – Περιμένετε να απομακρυνθούν τα τυχόν διερχόμενα οχήματα.
    – Διασχίστε προσεχτικά το δρόμο χωρίς να τρέχετε.
7. Σιγουρευτείτε ότι το παιδί ακολουθεί τους παραπάνω κανόνες. Μετά από κάποιο διάστημα μπορείτε να του ζητήσετε να σας περάσει απέναντι.
8. Στο αυτοκίνητο τα μικρά παιδιά θα πρέπει πάντα να είναι δεμένα στο ειδικό καθισματάκι. Δε θα πρέπει να βρίσκονται ποτέ μόνα τους στο αυτοκίνητο.
9. Η αποβίβαση και επιβίβαση του παιδιού από το όχημα πρέπει να γίνεται από την πλευρά του πεζοδρομίου, όσο πιο κοντά στην είσοδο του σχολείου. Ποτέ μην παρκάρετε απέναντι από την είσοδο του σχολείου καλώντας τα παιδιά να έρθουν σ’ εσάς. Διασφαλίστε την προστασία τους, χωρίς ωστόσο να παρεμποδίζεται η ομαλή κυκλοφορία των λοιπών οχημάτων και πεζών.
10. Σεβαστείτε και διευκολύνετε το έργο του σχολικού τροχονόμου.
11. Αποτελέστε οι ίδιοι σωστό πρότυπο συμπεριφοράς για το παιδί φορώντας τη ζώνη σας, επιδεικνύοντας ευγένεια κατά την οδήγηση και σεβόμενοι τους κανόνες του Κ.Ο.Κ.
12. Σε περίπτωση που το παιδί χρησιμοποιεί λεωφορείο, θα πρέπει να του επισημάνετε ότι πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικό κατά την επιβίβαση και αποβίβασή του από αυτό. Μέσα στο λεωφορείο θα πρέπει να παραμένει καθισμένο και δεμένο, με τα πράγματά του τοποθετημένα κάτω από το κάθισμα, μέχρι την ολοκλήρωση της διαδρομής.

Για τα σχολεία
Πέρα από τις εξαγγελίες της πολιτείας, το Ι.Ο.ΑΣ. επισημαίνει προς τους Συλλόγους Γονέων και τις τοπικές αρχές να εντοπίζουν τα προβλήματα γύρω από τα σχολεία, ώστε να προωθούν την επίλυσή τους σε συνεργασία με τους ειδικούς και τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες.

Απόσπασμα από κείμενο του Ινστιτούτου που δημοσιεύθηκε στο http://www.ioas.gr (13.09.2010). Πρωτότυπος τίτλος: «Βασικοί κανόνες κυκλοφοριακής αγωγής για την προστασία των μικρών μαθητών»
Από το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας
(Ι.Ο.ΑΣ.) «Πάνος Μυλωνάς»

 

© Το χαμομηλάκι | To hamomilaki