Wednesday 20 February 2013

«Πώς να μιλήσω στους φίλους του για τον αυτισμό»;

Μια από τις προκλήσεις για μας, τους γονείς των αυτιστικών παιδιών, είναι να κάνουμε τα άλλα παιδιά, τα «κανονικά», να κατανοήσουν τον αυτισμό.
«ο Alex επεξεργάζεται τις ίδιες πληροφορίες με άλλο τρόπο.
Δεν είναι λάθος, δεν είναι κακό, είναι απλά διαφορετικό
».
Η Lisa, μητέρα του 7χρονου αυτιστικού Norrin, αναρωτιέται.
Προτού να γεννηθεί ο Norrin, ποτέ δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι υπάρχουν δύο ειδών παιδιά: τα κανονικά και τα διαφορετικά.  
Όταν ο Norrin διαγνώστηκε για πρώτη φορά ως αυτιστικός, ο γιατρός τον χαρακτήρισε «διαφορετικό». Για μένα ο Norrin ήταν απλά ο Norrin. Η «διαφορετική» του συμπεριφορά ήταν για μένα «κανονική». Κι εκείνα τα πρώτα χρόνια, οι διαφορές ήταν μηδαμινές…

Αυτισμός. Πώς να αναγνωρίσετε τα πρόωρα σημάδια


Οι άλλοι έδειχναν κατανόηση όταν ο Norrin δεν μιλούσε ή δεν τους κοιτούσε στα μάτια, έδειχναν κατανόηση ακόμα και όταν χοροπηδούσε πάνω κάτω, κουνώντας τα χέρια του. Και τα άλλα παιδιά στην ηλικία του Norrin ούτε που τα πρόσεχαν όλα αυτά, γιατί και τα ίδια ακόμα ψάχνονταν…
Ο Norrin είναι τώρα εξήμισι ετών. Εξακολουθεί να μην μιλάει πολύ, σπάνια θα σε κοιτάξει στα μάτια και ακόμα συνηθίζει να χοροπηδάει πάνω κάτω, φτερουγίζοντας τα χέρια του. 
Όμως τώρα πια οι διαφορές μεταξύ του Norrin και των συνομηλίκων του γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς. Τα μεγαλύτερα παιδιά, ακόμα και τα παιδιά της ηλικίας του, αρχίζουν να το καταλαβαίνουν. Μερικές φορές γελάνε. Μερικές φορές προσπαθούν πολύ να τον εντάξουν στην παρέα τους. 

Ο Norrin δεν έχει πολλούς «κανονικούς» φίλους (για να λέμε την αλήθεια, δεν έχει πολλούς φίλους γενικότερα). Όμως, υπάρχει ένα κοριτσάκι, η Edenrose, που τον κάνει παρέα και αυτός το απολαμβάνει. Είναι ένα χρόνο μικρότερη από τον Norrin και τον βρίσκει τόσο αστείο. Προσπαθεί να του τραβήξει την προσοχή και μερικές φορές τα καταφέρνει. Όμως ξέρω πώς είναι θέμα χρόνου να αρχίσει κι αυτή να αναρωτιέται για τον Norrin.
Μια από τις προκλήσεις για μας, τους γονείς των αυτιστικών παιδιών, είναι να κάνουμε τα άλλα παιδιά, τα «κανονικά», να κατανοήσουν τον αυτισμό. 
Εντάξει…για μένα είναι η μεγαλύτερη πρόκληση. Γιατί όσες φορές κάποια  παιδιά με έχουν ρωτήσει για τον Norrin, δεν πήγε τόσο καλά. Έχω διαβάσει τόσα βιβλία (ακόμα και παιδικά βιβλία) για τον αυτισμό, ακόμα όμως αδυνατώ να το εξηγήσω με τον τρόπο που θα καταλάβουν τα παιδιά.
Θεωρώ ότι η ενημέρωση για τον αυτισμό είναι μια αμφίπλευρη διαδικασία και προτρέπω όλους τους γονείς να μιλήσουν στα παιδιά τους για τον αυτισμό. Όμως, αφού ... 

Οχτώ τρόποι για να “χαλάσετε” τα παιδιά σας

Τα λάθη που πρέπει να αποφύγουμε να κάνουμε με τα παιδιά μας, σύμφωνα με τις συμβουλές  των  παιδοψυχολόγων, ψυχιάτρων και άλλων εμπειρογνωμόνων.
1.   Απειλώντας τα παιδιά σας ότι θα φύγετε χωρίς αυτά
Έχει συμβεί σε όλους μας. Φτάνει η ώρα να φύγετε από το πάρκο και τα παιδιά δεν σας ακούνε. Τρέχουν, κρύβονται, αρνούνται. Εκνευρίζεστε όλο και περισσότερο. Είναι δελεαστικό να ακολουθήσετε αυτή την τακτική εφόσον τα παιδιά δεν συμμορφώνονται με ότι τους λέτε,  όμως η απειλή της εγκατάλειψης (δεν έχει σημασία αν θα μπορούσε να φέρει αποτέλεσμα στην συγκεκριμένη περίπτωση) είναι εξαιρετικά επιζήμια για τα παιδιά.
Η αίσθηση του δεσίματος με τους γονείς, είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα στην ανάπτυξη του παιδιού, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια. Η απειλή εγκατάλειψης, ακόμα και με φαινομενικά ανάλαφρο τρόπο, μπορεί να ταρακουνήσει τα θεμέλια της ασφάλειας που αντιπροσωπεύετε στα μάτια του. Όταν λέτε φράσεις όπως “Φεύγω και σας αφήνω εδώ», αφήνετε ανοιχτό το ενδεχόμενο ότι κάποια στιγμή μπορεί να μην υπάρχει προστασία και φροντίδα για τα παιδιά. Για ένα παιδί, η σκέψη ότι θα μπορούσατε να το αφήσετε μόνο του σε μια δύσκολη στιγμή, είναι τρομακτική και μπορεί να σταματήσει να σας θεωρεί ως ασφαλή βάση.
Έτσι, την επόμενη φορά προσπαθήσετε με απλά λόγια να του εξηγήσετε πως έχει η κατάσταση. Αν ήρθε η ώρα να φύγετε από το πάρκο, προετοιμάστε το πρώτα, δεδομένου ότι οι απότομες αλλαγές είναι δύσκολες για τα παιδιά. Πείτε του για παράδειγμα, ότι σε πέντε λεπτά πρέπει να φύγετε γιατί είναι ώρα φαγητού. Στη συνέχεια υπενθυμίστε το κάθε λεπτό που περνάει, έτσι ώστε να προετοιμαστεί ψυχολογικά.

2. Λέγοντας ψέμματα στο παιδί σας

Ένας απλός, αλλά εξαιρετικά σημαντικό κανόνας στην ανατροφή των παιδιών είναι «Μην ψεύδεστε στο παιδί σας.»  Για παράδειγμα, λέγοντας στο παιδί σας ότι το κατοικίδιο ζώο που είχατε σπίτι έχει φύγει και ίσως επιστρέψει, ενώ στην πραγματικότητα το ζώο έχει πεθάνει, είναι ένα καλό παράδειγμα αυτού του λάθος που κάνουν οι γονείς. Όταν διαστρεβλώνουμε την αλήθεια με τέτοιους τρόπους, δεν το κάνουμε φυσικά  κακόβουλα. Προσπαθούμε να μην πληγώσουμε τον συναισθηματικό κόσμο των τα παιδιών. Μπορεί να μην είμαστε σίγουροι για το πώς να χειριστούμε αυτές τις δύσκολες καταστάσεις, και να ελπίζουμε ότι θα  αποφύγουμε τη συζήτηση, αλλά κάνοντας τα πράγματα να φαίνονται καλύτερα ή λέγοντας ψέματα για να προστατεύσουμε το παιδί μας από την στεναχώρια, τελικά δεν φέρνει κανένα αποτέλεσμα αλλά είναι και επιζήμιο για το παιδί.
Είναι όμως σημαντικό, η εξήγηση που θα δώσετε να είναι κατάλληλη για την ηλικία του παιδιού. Ένα πολύ μικρό παιδί δεν έχει ανάγκη από μια λεπτομερή εξήγηση του θανάτου. Λέγοντάς του ότι ήταν πολύ ηλικιωμένο το ζώο ή πολύ άρρωστο με μια σοβαρή ασθένεια και  οι γιατροί δεν μπορούσαν να το κάνουν καλά, μπορεί να είναι αρκετό για το παιδί.
Αυτό το λάθος των γονιών,  περιλαμβάνει πολλές φορές και την  «στρέβλωση των συναισθημάτων» όπου πολλές ισχυριζόμαστε στα παιδιά, ότι αισθάνονται κάτι που όμως στην πραγματικότητα δεν το αισθάνονται, ή ακόμα  συχνότερα, λέγοντάς τους ότι δεν αισθάνονται αυτό που στην πραγματικότητα αισθάνονται.
Για παράδειγμα, αν το παιδί σας λέει ότι φοβάται να πάει στο σχολείο την πρώτη φορά, αντί να του πείτε ότι δεν φοβάται ή ότι είναι ανόητο αν φοβάται, αναγνωρίστε τα συναισθήματα του παιδιού σας και ενεργήστε με βάση αυτό το δεδομένο.
Την επόμενη φορά που θα μπείτε στον πειρασμό να πείτε ένα μικρό ψέμα, σκεφτείτε έναν άλλο τρόπο. Είναι μια ευκαιρία για τα παιδιά σας να “ωριμάσουν’. Πείτε την αλήθεια και βοηθήσετε το παιδί να τα βγάλει πέρα με την πάλη των συναισθημάτων. Μακροπρόθεσμα θα είναι πολύ καλύτερα για την ψυχική υγεία του.

3. Αγνοώντας την δικιά σας άσχημη συμπεριφορά.

Οι γονείς μπορεί να ασπάζονται το παλιό δόγμα «Κάνε αυτό που λέω, όχι αυτό που κάνω», όμως  αυτό αποδεδειγμένα δεν λειτουργεί. Τα παιδιά μαθαίνουν με βάση αυτά που βιώνουν. Απορροφούν σαν σφουγγάρια τα πάντα γύρω τους, και είναι... 

Όταν η γιαγιά είναι η νταντά του!

Εάν το μωρό σας είναι όμορφο και τέλειο, ποτέ δεν κλαίει και δεν κάνει φασαρία, κοιμάται με πρόγραμμα,  χαμογελάει συνέχεια, είναι αγγελούδι όλη την ώρα, τότε απλά είστε η γιαγιά! 
Theresa Bloomingdale
Της Ελένης Χαδιαράκου
 
Σίγουρα θα ήσασταν πολύ πιο ήσυχη γνωρίζοντας ότι το παιδί είναι με τη μητέρα σας όση ώρα λείπετε. Από την άλλη, είστε σίγουρη ότι η γιαγιά θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να το κακομάθει. Ποια είναι τα «υπέρ» και τα «κατά» της γιαγιάς-baby sitter;

Η Κατερίνα, η φίλη μου, δεν είχε άλλη επιλογή. Η γυναίκα που είχε προσλάβει για να κρατάει το μικρό της γιο, έπρεπε να φύγει επειγόντως για τη Βουλγαρία, και ο κοντινότερος παιδικός σταθμός ήταν ήδη υπερπλήρης. 
Ο μόνος άνθρωπος που μπορούσε να της δώσει αυτή τη στιγμή λύση ήταν η μητέρα της. Μιας που ο μπαμπάς της δεν είχε βγει ακόμη στη σύνταξη, και η μαμά της είχε ως επάγγελμα τα οικιακά, σκέφτηκε πως θα ήθελε πολύ να βρίσκεται κάθε μέρα με το εγγόνι της. Ήταν η καλύτερη λύση για όλους. 
Ο δίχρονος Κωνσταντίνος λάτρευε τη γιαγιά του, και εκείνη το ίδιο. Επίσης, ήταν ακόμη πολύ νέα και δραστήρια. Το μόνο πρόβλημα ήταν πως η μητέρα της είχε ήδη μια έντονη κοινωνική ζωή. Κάθε πρωί πήγαινε γυμναστήριο και σχεδόν κάθε απόγευμα συναντιόταν με τις φίλες της. Πώς θα μπορούσε η Κατερίνα να της ζητήσει μια full time απασχόληση με το μικρό; Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα ήταν πως η μαμά της ήταν ιδιαίτερα παρεμβατική ως άνθρωπος. Θα έκοβε το γάλα του μικρού όταν εκείνη έκρινε σκόπιμο, και θα τον τάιζε ό,τι εκείνη επιθυμούσε. Επίσης, το πρόγραμμα που με τόσο κόπο είχε φροντίσει η ίδια να διαμορφώσει, με τη μαμά της θα ήταν μια χαμένη υπόθεση. Η μαμά της Κατερίνας, ως έξυπνη και δραστήρια πενηντάρα, δεν θα δεχόταν ποτέ διαταγές. Σαν να την άκουγε: «Ναι, πες μας τώρα πώς να μεγαλώσουμε παιδιά…». Από την άλλη, ήταν ένας άνθρωπος έμπιστος και αγαπητός στο παιδί…Το δίλημμα της φίλης μου ήταν αδιέξοδο.

Του παιδιού μου το παιδί, δυο φορές παιδί μου
«Πολλές γιαγιάδες, κυρίως με έντονο ταμπεραμέντο, απαιτούν να αναμειγνύονται στην ανατροφή των εγγονιών τους, γιατί θεωρούν πως, επειδή είναι μεγαλύτερες, ''ξέρουν'' και ''κάνουν'' πάντα το σωστό. Έτσι, αρνούνται να δώσουν τη σκυτάλη στη μητέρα, την οποία συχνά ακυρώνουν. Έτσι, η μητέρα κινδυνεύει να νιώσει πάλι κόρη, παρά μια ισορροπημένη μαμά. Ιδιαίτερα σήμερα που η μητρότητα αναβάλλεται για μετά τα τριάντα, η κοπέλα διατηρεί για μεγαλύτερο διάστημα την ιδιότητα της κόρης. Οπότε, όταν αυτή γεννήσει, η μητέρα της (δηλαδή η γιαγιά) αισθάνεται ξανά ''αρχηγός'' και αποδίδει στη νέα μητέρα το ρόλο της μεγαλύτερης αδερφής», λέει η Αναστασία Φρόντζου-Χρηστίδη. Έτσι, δικαιολογείται αυτό που αρκετές μητέρες μάς αναφέρουν: «Αισθάνομαι θεατής στο μεγάλωμα του παιδιού μου, το οποίο το νιώθω περισσότερο σαν αδερφάκι μου παρά σαν παιδί μου!». Η αλήθεια είναι πως «καθήκον» των παππούδων είναι να διασκεδάζουν και να φροντίζουν τα εγγόνια τους, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα το ρόλο του γονέα. Στην περίπτωση που δεν συμβαίνει αυτό, συνήθως δημιουργείται σύγχυση ρόλων και οι παππούδες αποκτούν δικαιώματα να παρεμβαίνουν στα του σπιτιού και της οικογένειας. Σημαντικό ρόλο παίζει η στάση που θα κρατήσει το νέο ζευγάρι, προκειμένου να αποφευχθούν συγκρούσεις και προστριβές που θα είναι εις βάρος όλων. 
Πολλές φορές, οι ίδιοι οι γονείς επιτρέπουν την υπεραπασχόληση των παππούδων με τα μικρά, γιατί πολύ απλά έτσι βολεύονται! 
Κι όταν πάει κάτι στραβά, διαμαρτύρονται και ενοχοποιούν τους παππούδες-γιαγιάδες.  
Οι γονείς, όμως, θα πρέπει να έχουν πάντα τον πρώτο λόγο στην τήρηση της πειθαρχίας και του προγράμματος, όπως και στον καθορισμό των υποχρεώσεων και των ευθυνών των παιδιών μέσα στο σπίτι. 
Οι παππούδες, από την άλλη, πρέπει να είναι ξεκούραστοι ώστε να διασκεδάζουν τα εγγόνια, χωρίς να υπάρχει η καθημερινή τριβή των παρατηρήσεων ή η προσπάθεια διαπαιδαγώγησης. Είναι εκείνοι που θα τα πάνε βόλτα, θα τα κρατήσουν κάποιο Σαββατοκύριακο διασκεδάζοντάς τα ή κάποιο βράδυ για να διευκολύνουν την έξοδο των γονιών. Έτσι, έχουμε ξεκούραστους γονείς που μπορούν να έχουν και προσωπική ζωή, χαρούμενα παιδιά που τα μεγαλώνουν ξεκούραστοι άνθρωποι, και ευτυχισμένους παππούδες που έχουν μια θετική απασχόληση και έναν πραγματικό σκοπό ύπαρξης στην τρίτη ηλικία.  
Με αυτό τον καταμερισμό απασχόλησης όλων, επιτυγχάνεται μια γαλήνια και ξεκούραστη συμβίωση και ένας ολοκληρωμένος κύκλος οικογένειας με ενεργούς και ξεκάθαρους ρόλους των εμπλεκομένων.

Μήπως οι παππούδες τα κακομαθαίνουν;
Ως γονείς, μπορεί να ήταν αυστηροί. Από τη στιγμή, όμως, που θα αποκτήσουν εγγονάκι, μεταμορφώνονται! Ποια λάθη κάνουν ο παππούς και η γιαγιά και με ποιον τρόπο μπορείτε να διαχειριστείτε την κατάσταση;
-Δεν λένε ποτέ «όχι» σε όσα τους ζητούν τα παιδιά (τους αγοράζουν ό,τι ζητήσουν, τους μαγειρεύουν τα φαγητά που επιθυμούν κ.ο.κ.).
-Ακυρώνουν τους γονείς (και, μάλιστα, μπροστά στο παιδί) αντιλέγοντας σε κάτι που θα πουν στο παιδί τους, όπως «Πρέπει...» ή «Είναι καλό...», με τη γνωστή φράση «Άσ' το, παιδί είναι!».
-Πολλές φορές, λόγω της ηλικίας τους, δεν έχουν την αντοχή να παίξουν μαζί τους, με αποτέλεσμα να τα αφήνουν με τις ώρες μπροστά στην τηλεόραση, αρκεί να μην τους ενοχλούν και να είναι ήσυχα.
-Δωροδοκούν τα παιδιά με ακατάλληλα σνακ (τσιπς, παγωτά, γλυκά κτλ.), προκειμένου να πάψουν να διαμαρτύρονται.
-Δεν θέτουν όρια οι ίδιοι, αποφεύγοντας να χαλάσουν την καλή εικόνα των αγαπημένων παππούδων προς τα παιδιά, με αποτέλεσμα αυτά να συμπεριφέρονται ανεξέλεγκτα, είτε χτυπώντας τους άλλους είτε καταστρέφοντας αντικείμενα είτε λέγοντας απαγορευμένες λέξεις και κάνοντας πράγματα που δεν επιτρέπουν οι γονείς.

Τι να κάνετε...

… Για να καταλάβουν πως είναι οι παππούδες και όχι οι γονείς
Οι παππούδες είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της οικογένειας (ιδιαίτερα της ελληνικής) και συμμετέχουν με τον τρόπο τους στην ανατροφή των παιδιών. Ωστόσο, οι ρόλοι... 

© Το χαμομηλάκι | To hamomilaki