Friday 3 May 2013

Τα ωραιότερα έθιμα της Μ. Παρασκευής

Η Μεγάλη Παρασκευή αποτελεί το αποκορύφωμα του θείου δράματος καθώς οι πιστοί τη μέρα αυτή πενθούν γαι το θάνατο και την αποκαθήλωση του Ιησού Χριστού από τον Σταυρό. Η πλούσια χριστιανική παράδοση της χώρας μας βρίθει εθίμων και συνηθειών που επαναλαμβάνονται με θρησκευτική ευλάβεια σε όλη την ελληνική επικράτεια. Αναζητήσαμε και σας παρουσιάζουμε τα ωραιοτερα έθιμα της Μ. Παρασκευής. 
.
Στην Αθήνα, οι νοικοκυρές πριν βγει ο επιτάφιος, πριν μερικά χρόνια, σκούπιζαν τους δρόμους και όταν περνούσε η πομπή, έβγαιναν στις πόρτες με ένα κεραμίδι, που είχε πάνω του αναμμένο καρβουνάκι με λιβάνι.
Στη Ναύπακτο, το βράδυ της Μ.Παρασκευής, πλήθος κόσμου ακολουθούν την περιφορά του Επιταφίου, σχηματίζοντας πομπές, οι οποίες διέρχονται από το λιμάνι, όπου είναι αναμμένες δάδες ειδικά τοποθετημένες στις τάπες του Κάστρου, γύρω από το λιμάνι. Στο μέσον της εισόδου του λιμανιού οι δάδες σχηματίζουν μεγάλο σταυρό, που φωταγωγεί ολόκληρο το λιμάνι παρουσιάζοντας μία φαντασμαγορική εικόνα.
Στην Κίο, τη Μεγάλη Παρασκευή που γυρίζουν τον Επιτάφιο, σταματούν στις διασταυρώσεις και μνημονεύουν. Επίσης οι πόρτες των σπιτιών τους μένουν ανοιχτές, για να μπει μέσα η Θεία Χάρη. Οι άνθρωποι πηγαίνουν νωρίτερα και τοποθετούν χώμα στα σημεία που θα σταματήσει ο επιτάφιος. Μόλις τελειώσει η λειτουργία, πηγαίνουν και παίρνουν από εκείνο το χώμα και το σκορπούν στο σπίτι για να χαθούν οι κοριοί.
Στη Σπάρτη, όταν γυρίσουν τον Επιτάφιο, τον ξεστολίζει ο καντηλανάφτης, ο οποίος παίρνει τα κεριά και τα φυλάει. Την άλλη μέρα, τα βάζει ο παπάς σε ένα δίσκο με τα σταυρολούλουδα και τα μοιράζει στις γυναίκες. Τα λουλούδια αυτά, οι γυναίκες τα κρατούν ως φυλαχτό και όταν... 

Καλή Ανάσταση Χαμομηλάκια!!

Καλή Ανάσταση Χαμομηλάκια!!
.

Όταν τσακώνονται τα αδέλφια

«Πάντα αυτόν παίρνεις μαζί σου»,
«Όλο αυτή μπαίνει πρώτη»,
«Μου παίρνει όλα μου τα παιχνίδια»,
«Αυτόν αγαπάς περισσότερο»
.
Οι τσακωμοί δεν αποτελούν παρά ένα μέσο
για να σταματήσουν τα παιδιά να… βαριούνται!
Τσακωμοί, λογομαχίες, παράπονα, πειράγματα, κοροϊδίες, προκλήσεις – 
το σπρώξιμο και οι αγκωνιές για μια θέση, μεταφορικά, συμβολικά και κυριολεκτικά – είναι καταστάσεις που οι γονείς αντιμετωπίζουν καθημερινά.
Πολλά έχουν γραφτεί για τους τσακωμούς ανάμεσα στ’ αδέλφια –μόνιμη και φυσιολογική κατάσταση που αντιμετωπίζει κάθε οικογένεια και θα προσπαθήσω σ’ αυτή τη σύντομη δημοσίευση να μην επαναλάβω τα τετριμμένα:
- η θέση του πρωτότοκου που εκθρονίζεται και ζηλεύει,
- το καινούριο μωρό που προκαλεί συναισθήματα αμφιθυμίας,
- η αίσθηση της μοναδικότητας που χάνεται και το «μοίρασμα» της γονικής αγάπης.

Καθώς τα δυο παιδιά μεγαλώνουν μαζί, αποκτούν σιγά σιγά τη δική τους σχέση καθώς και δικούς τους κώδικες επικοινωνίας. 
Για να συμβεί κάτι τέτοιο, είναι σημαντικό να αντέχουμε να μην παρεμβαίνουμε σα γονείς στους τσακωμούς τους. 
Τα παιδιά συχνά τσακώνονται γιατί έχουν μεγάλα αποθέματα ενέργειας και μέσω των καυγάδων εκτονώνονται και μπορούν να συνεχίσουν να παίζουν. Οι τσακωμοί δεν αποτελούν παρά ένα μέσο για να σταματήσουν τα παιδιά να… βαριούνται!
.
Συνήθως, οι γονείς φοβούνται ότι ο τσακωμός θα πάρει μεγάλες διαστάσεις και μπαίνουν στη μέση – πράγμα που συχνά σημαίνει ότι παίρνουν θέση υπέρ του ενός ή του άλλου παιδιού. 
Με αυτό τον τρόπο όμως στερούν από τα παιδιά τους την διαδικασία του σχετίζεσθαι. Μέσα από τους καυγάδες και τις συγκρούσεις είναι που τα παιδιά μαθαίνουν τόσο να αντέχουν τη σύγκρουση όσο και να βρίσκουν δημιουργικούς τρόπους για την επίλυσή της.  
Ταυτόχρονα, το να προσπαθήσουμε να «νουθετήσουμε» τα παιδιά μας την ώρα που τσακώνονται είναι δώρον-άδωρον: το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να τους δείξουμε εμείς οι ίδιοι με τη συμπεριφορά μας ότι ένας καυγάς επιλύεται με συζήτηση και με καλή διάθεση να καταλάβουμε ο ένας την πλευρά του άλλου.
Εάν καταφέρουμε σα γονείς να αντισταθούμε στον πειρασμό της σύγκρισης, να αφήσουμε τα παιδιά μας να εξελιχθούν σαν αυτόνομα άτομα παρακολουθώντας τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους και διευκολύνοντάς την όσο περνάει από το χέρι μας, γνωρίζοντας ότι χρόνο το χρόνο κάθε παιδί θα διαφοροποιείται από το άλλο και θα μεγαλώνει για να γίνει ο εαυτός του, θα μπορούμε να πούμε ότι κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε και θα μεγαλώσουμε παιδιά που θα έχουν την τύχη να μπορούν να αγαπούν κ να στηρίζονται το ένα στο άλλο.
 
Η έχθρα μεταξύ ενήλικων αδελφών είτε προέρχεται αποκλειστικά είτε τρέφεται από αντιζηλίες της παιδικής ηλικίας, που δεν ξεπεράστηκαν ή δεν ξεκαθαρίστηκαν ποτέ.
O θυμωμένος και ανένδοτος ενήλικας είναι και το παιδί που πληγωνόταν, γιατί οι γονείς καμάρωναν τον αδελφό του που ήταν πολύ καλός μαθητής, γιατί έκαναν τα χατίρια της αδελφής επειδή ήταν ασθενική κι ευαίσθητη, γιατί μάλωναν εκείνον επειδή ήταν πιο «άτακτος», γιατί και τα δυο παιδιά ήταν θύματα μιας ατελείωτης «σύγκρισης» από την πλευρά των γονέων, που έσπειρε σπόρους διχόνοιας.

Ποιος θα κάνει Πάσχα με το παιδί;

Η σχέση που επηρεάζει περισσότερο τα παιδιά 
είναι η σχέση των γονιών του 
................................................
.
Μην σας ξεγελά το μέγεθος του παιδιού, μπορεί να είναι μικρογραφία ανθρώπου αλλά δεν παύει να αντιλαμβάνεται και να νιώθει τι γίνεται
 ................................................
Είναι ένα ευαίσθητο θέμα που χρειάζεται λεπτούς χειρισμούς. Η σχέση που επηρεάζει περισσότερο τα παιδιά είναι η σχέση των γονιών του. 
Παρατηρώντας τη σχέση αυτή θα μάθουν πώς εκφράζεται ο σεβασμός στη καθημερινή ζωή. Ό,τι και αν πείτε στα παιδιά σας για το πώς πρέπει να φέρονται, το μήνυμα που θα εισπράξουν και θα ακολουθήσουν είναι ο τρόπος που συμπεριφέρεστε μεταξύ σας.
Για το λόγο αυτό προσπαθήστε να συζητήσετε με το σύντροφό σας ήρεμα. 
Το ότι δεν τα βρήκατε για τους δικούς σας λόγους είναι άλλο θέμα. Τα παιδιά παρατηρούν πως μιλάτε ο ένας στον άλλο, τον τόνο της φωνής σας, το ύφος σας, τα ανέκφραστα συναισθήματά σας. Το θέμα δεν είναι απλά αν τσακώνεστε ή διαφωνείτε.  
.
Είναι ο τρόπος που λύνετε τις διαφορές σας και που επικοινωνείτε μεταξύ σας.
Τα παιδιά συχνά παίρνουν προσωπικά τις εντάσεις αυτές. Νιώθουν ότι εκείνα φταίνε για το χωρισμό σας. Για το λόγο αυτό, προσπαθήστε να αφήσετε στην άκρη τις προσωπικές σας διαφωνίες και μιλήστε με το παιδί σας.  
Το παιδί θα πρέπει να επιλέξει εκείνο πως θέλει να περάσει τις διακοπές του Πάσχα. Θα πρέπει ο χρόνος να μοιραστεί δικαία και για τους δύο γονείς. 
Αλλά πάντα με γνώμονα την ηρεμία του παιδιού και την ψυχική του γαλήνη. Μην σας ξεγελά το μέγεθος του παιδιού, μπορεί να είναι μικρογραφία ανθρώπου αλλά δεν παύει να αντιλαμβάνεται και να νιώθει τι γίνεται.
.
πηγή: jenny.gr

«Πάντα στον κόσμο θα ‘ρχεται Παρασκευή Μεγάλη και κάποιος θα σταυρώνεται για να σωθούν οι άλλοι».

Η θρηνολογούσα Παναγία σαν σύμβολο κάθε χαροκαμένης μάνας.
Από τον «Επιτάφιο θρήνο» στη «Μάνα του Χριστού», του Βάρναλη 
και στον «Επιτάφιο» του Ρίτσου….
.
Ν. Γκάτσος: «Πάντα στον κόσμο θα ‘ρχεται/ Παρασκευή Μεγάλη
και κάποιος θα σταυρώνεται/ για να σωθούν οι άλλοι».
.
Η Παναγία ως το «πανάγιο πρόσωπο» της χριστιανικής πίστης πέρασε στη συνείδηση του λαού σαν το ιερό σύμβολο της μάνας. Της κάθε μάνας, που στο πρόσωπο του δικού της παιδιού, του σπλάχνου της, βλέπει το δικό της Χριστό. Της κάθε χαροκαμένης μάνας που μπρος στο άψυχο σώμα του παιδιού της θρηνολογεί, σπαράσσεται και ολοφύρεται δίχως να βρίσκει παρηγόρια, γιατί όσο κι αν η θρησκευτική Ανάσταση θέλει να λειτουργεί σαν ελιξίριο, η χαροκαμένη ξέρει ενδόμυχα πολύ καλά αυτό που ο δημοτικός ποιητής μοιρολογεί:
«Να ‘ταν να γυρίζανε του κόσμου οι πεθαμένοι,/ δε θα ‘κλαιε η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα,…/ Μα όταν στερέψει η θάλασσα και γίνει περιβόλι,/ κι όταν θα καμ’ η ελιά κρασί και το σταφύλι λάδι,/ τότε θα περιμένουμε να ρθουν από τον Άδη»…
Είναι άραγε τυχαίο ότι «άθρησκοι» ποιητές, όπως ο Βάρναλης και ο Ρίτσος «πάτησαν» στους έξοχους εκκλησιαστικούς ύμνους των Παθών του Χριστού, ο μεν πρώτος στους «Πόνους της Παναγίας» και στο «Η μάνα του Χριστού», ο δε δεύτερος στον «Επιτάφιο», για να εκφράσουν έτσι τα βαθιά συναισθήματα του λαού και ιδιαίτερα της μάνας που θρηνεί;
 
«Επιτάφιος θρήνος»
(…Η απουσία του από παλιότερα λειτουργικά βιβλία, μας πείθει πως είναι γέννημα των τελευταίων χρόνων του Βυζαντίου. Ο άγνωστος ή οι άγνωστοι ποιητές των τριών ποιημάτων του Επιταφίου Θρήνου συνεχίζουν μ’ αυτά τις καλύτερες παραδόσεις των παλιών μεγάλων υμνωδών. Ο Επιτάφιος Θρήνος, με τις έξοχες ποιητικές του εικόνες, τον παλμό και το πάθος του, προκαλεί ακόμα ρίγη συγκίνησης στους ακροατές).
Επιλογή στροφών από τον «Επιτάφιο Θρήνο»,
στις οποίεςς καταφαίνεται ο θρήνος της Παναγίας:
 
Στάσις πρώτη
- Δακρυφόρους θρήνους/ επί σε η Αγνή
μητρικώς, ω Ιησού, επιρραίνουσα,/ ανεβόα: πώς κηδεύσω σε, Υιέ;
- Η αμνάς τον άρνα,/ καθορώσα νεκρόν
Ταις αικίσι βαλλομένη ωλόλυζε/ συγκινούσα και το ποίμνιον βοάν.
- Οίμοι, φως του κόσμου!/ οίμοι φως, το εμόν!
Ιησού μου ποθεινότατε έκραζεν/ η Παρθένος, θρηνωδούσα γοερώς.
- Τις μοι δώσει ύδωρ/ και δακρύων πηγάς
η Θεόνυμφος Παρθένος εκραύγαζεν,/ ίνα κλαύσω τον γλυκύν μου Ιησούν;
- Πότε ίδω, Σώτερ,/ σε το άχρονον φως,
την χαράν και ηδονήν της καρδίας μου;/ η Παρθένος ανεβόα γοερώς.
 
Στάσις δευτέρα
- Τέτρωμαι δεινώς/ και σπαράττομαι τα σπλάχνα, Λόγε,
στην σφαγήν ορώσα, οίμοι, την άδικον,/ η Παρθένος ανεβόα γοερώς.
- Ήλοις Σε Σταυρώ/ πεπαρμένον η Ση Μήτηρ, Λόγε,
κατιδούσα και εν λάκκω βαλλόμενον/ την καρδίαν βέλει βέβληται πικρώ.
- Σε τον παντός/ γλυκασμόν η Μήτηρ καθορώσα
Όξος και χολήν ή Μάννα γευόμενον/ πικροίς έβρεχε δακρύοις παρειάς.
- Έκλαιε πικρώς/ η Πανάμωμος Μήτηρ σου, Λόγε
εν τω τάφω Σε γαρ εώρακε/ τον άφραστον και άναρχον Θεόν.
- Νέκρωσιν την σην/ η Πανάφθορος Χριστέ σου Μήτηρ
βλέπουσα πικρώς σοι εφθέγγετο/ μη βραδύνης η ζωή εν τοις νεκροίς.
 
Στάσις τρίτη
- Ύπτιον ορώσα/ η Πάναγνός σε, Λόγε,/ μητροπρεπώς εθρήνει.
- Ω γλυκύ μου έαρ,/ γλυκύτατόν μου τέκνον/ πού έδυ σου το κάλλος;
- Θρήνον συνεκίνει/ η Πάναγνός σου Μήτηρ,/ Σου, Λόγε, νεκρωθέντος.
- Η Δάμαλις τον Μόσχον/ εν ξύλω κρεμασθέντα/ ηλάλαζεν ορώσα.
- Ανέκραζεν η Κόρη/ θερμώς δακρυρροούσα/ τα σπλάχνα κεντωμένη.
- Ω φως των οφθαλμών μου/ γλυκύτατόν μου τέκνον/ πώς τάφω νυν καλύπτη;
- Κλαίει και θρηνεί Σε/ η Πάναγνός σου Μήτηρ/ Σωτήρ μου νεκρωθέντα.
(από το Η ελληνική ποίηση ανθολογημένη, τ. Β’,  εκδ. Κυψέλη, Αθήνα 1958)


Κώστας Βάρναλης, «Η μάνα του Χριστού» (απόσπασμα)
…………………………
Κατεβάζω στα μάτια τη μαύρην ομπόλια,
για να πάψει κι ο νους με τα μάτια να βλέπει…
Ξεφαντώνουν τ’ αηδόνια στα γύρω περβόλια
λεϊμονιάς σε κυκλώνει λεπτή μοσκοβόλια.
Φεύγεις πάνου στην άνοιξη, γιε μου καλέ μου,
Άνοιξη μου γλυκιά, γυρισμό που δεν έχεις.
Η ομορφιά σου βασίλεψε κίτρινη, γιε μου,...

© Το χαμομηλάκι | To hamomilaki