H παιδοψυχίατρος κ. Αλεξάνδρα Ρούσσου, πρόεδρος της Εταιρείας για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων, είχε μιλήσει πριν από μερικά χρόνια στην «K» για συμμορίες παιδιών του Δημοτικού. Αυτή η συνέντευξη υπήρξε προφητική...
Με μεγάλη εμπειρία ως διευθύντρια του Iατροπαιδαγωγικού Κέντρου Αθηνών, έχει βρεθεί δεκάδες - εκατοντάδες φορές κοντά σε παιδιά που γνώρισαν βίαιες τραυματικές καταστάσεις: «Παιδάκι της πρώτης Δημοτικού ερχόταν από το σχολείο δαρμένο. H μητέρα επισκέπτεται την διευθύντρια, η οποία χαμογελώντας της λέει: Ξέρουμε τι συμβαίνει. Ένα μεγαλύτερο παιδί, ο Κωστάκης, έχει φτιάξει μια συμμορία και δέρνει παιδάκια της πρώτης Δημοτικού. Τώρα δέρνει το δικό σας... Σε μεγάλο ιδιωτικό σχολείο, πέντε δεκαπεντάχρονοι ξυλοκόπησαν ένα 14χρονο. Του έσπασαν τα κόκαλα κυριολεκτικά και το παιδί πήγε στο νοσοκομείο. Σε άλλο Γυμνάσιο, ομάδα μαθητών ρίχνουν κάτω έναν συμμαθητή τους, τον κλωτσάνε στο κεφάλι, στο σώμα, τον ποδοπατούν και τα καλά παιδιά λίγο παραπίσω παρακολουθούν τη σκηνή με ενδιαφέρον, χωρίς καμιά αντίδραση».
Βγαίνουν σουγιάδες…
— Το επόμενο βήμα είναι να βγουν σουγιάδες;
— Στις αυλές των σχολείων βγαίνουν πολλοί σουγιάδες. Στις γωνίες του δρόμου γίνονται επιθέσεις σε παιδιά. Είναι παιδιά τα οποία απειλούνται και παραδίδονται. Δίνουν το κινητό τους, το μπουφάν τους με την απειλή στιλέτου. Χρησιμοποιούνται σήμερα στιλέτα, σιδηρογροθιές, το ακούμε πλέον συχνά...
Όμως, εκτός από τη φυσική βία υπάρχει και η λεκτική βία, η κοροϊδία, η υποτίμηση, η προσβολή του ίδιου του παιδιού και της οικογένειάς του. H εικόνα των παιδιών μας, τα οποία έχουν φιλότιμο, «είναι ευαίσθητα», έχει αμαυρωθεί και αυτό συμβαίνει με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Ήδη, στην Αμερική ο μεγάλος τρόμος είναι οι συμμορίες των εφήβων. Γιατί οι έφηβοι είναι αδίστακτοι, είναι ανεύθυνοι, πανικοβάλλονται γρήγορα, αποτελειώνουν το θύμα τους χωρίς να σκεφτούν. Επιπλέον το να κάνουν σαν μια ομάδα, σαν μια αγέλη λύκων μια επίθεση, τους προσδίδει ηρωισμό και αρρενωπότητα. Είναι γνήσια τέκνα μιας κοινωνίας που λατρεύει τη βία, όπως εκφράζεται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Είναι γνωστό ότι η βία των παιδιών και των εφήβων αυξάνει ανάλογα με τις ώρες τηλεθέασης ταινιών βίας.
— Τι μπορούμε να κάνουμε;
— Γονείς και εκπαιδευτικοί πρέπει κατ’ αρχήν να παραδεχθούμε και να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα. Είναι εύκολο να χρησιμοποιούμε σαν αποδιοπομπαίο τράγο το άλλο παιδί. Γιατί πιστεύουμε ότι το δικό μας το παιδί δεν θα γίνει ούτε θύτης ούτε θύμα, αφού είναι έξυπνο, καλόκαρδο και έχει μια καλή οικογένεια για στήριγμα. Αυτό, όμως, είναι μύθος.
Τα παιδιά μπορούν να γίνουν και θύτες και θύματα, γιατί η ομάδα των συνομηλίκων έχει μεγαλύτερη σημασία γι’ αυτά από την οικογένεια και το σχολείο και γιατί ούτε η οικογένεια ούτε το σχολείο ξέρουν πώς να αντιδράσουν.
Υπάρχει ένας ακόμη μύθος, ότι τα παιδιά πρέπει να τα φροντίζουμε και να τα συγχωρούμε. Βεβαίως, αλλά αυτό δεν σημαίνει να αγνοούμε το πρόβλημα που βάζει σε κίνδυνο τη δική τους τη ζωή ή τη ζωή των άλλων. Γιατί θύματα είναι και τα παιδιά - θύτες και τα παιδιά - θύματα. Αυτός ο οποίος φέρνει κοντά στον θάνατο ένα συνομήλικό του, έχει σημαδευτεί για όλη τη ζωή του. Το θέμα είναι εξαιρετικά σοβαρό, χρειάζεται καλύτερη ενημέρωση.
— Συμφωνείτε να αναφέρονται ονόματα παιδιών από τα MME;
— Όχι, τα γεγονότα πρέπει να παρουσιάζονται λιτά, χωρίς υπερβολές και χωρίς όλη αυτή την προσπάθεια να συγκινηθεί ο κόσμος. Με τον ίδιο τρόπο που λέει κανείς ότι έγινε ένας τραγικός σεισμός. Γιατί το πρόβλημα υπάρχει και θα γίνει χειρότερο και πιο επικίνδυνο. H κοινωνία πρέπει να προστατεύσει τον εαυτό της, τα παιδιά θύματα και τα παιδιά θύτες, αντιμετωπίζοντάς τα με σοβαρότητα και αίσθημα ευθύνης.
— Να λέμε στα παιδιά να δέρνουν για να μην τα δείρουν;
— Αυτή είναι η λαγνεία της βίας.
Σχολείο και γονείς
— Πού βρίσκεται το λάθος στο σχολείο και στους γονείς;
— Το σχολείο δίνει στους μαθητές μόνο εκπαίδευση, όχι παιδεία. Οι γονείς δεν συνεργάζονται· όταν τους καλούν στο σχολείο δεν πηγαίνουν, είναι απασχολημένοι.
Επομένως, το σχολείο βρίσκεται απομονωμένο, ενώ για να αναθρέψεις ένα παιδί χρειάζεται συνεργασία όλων. Φυσικά πρόκειται για ένα διεθνές φαινόμενο γύρω από το οποίο έγιναν οι περισσότερες επιστημονικές ανακοινώσεις στο συνέδριο της παιδοψυχιατρικής, που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο στο Τορόντο. Γίνονται σπουδαίες έρευνες τόσο στις ΗΠΑ όσο και την Ευρώπη και καταβάλλεται προσπάθεια να βρεθούν θεραπευτικά προγράμματα, ακόμη και φαρμακευτικές θεραπείες... Γιατί η βία τείνει να γίνει το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα της παιδοψυχιατρικής, του σχολείου, της οικογένειας, της κοινωνίας...
Της Γαλήνης Φούρα
