Λανθασμένη η άποψη ότι η ευφυΐα είναι κληρονομική,
αποδεικνύουν νέες
έρευνες.
Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έτειναν να πιστέψουν ότι η ευφυΐα
εξαρτάται κυρίως από τα γονίδιά μας και ότι το περιβάλλον μάς επηρεάζει
ελάχιστα. Η άποψη αυτή τώρα ανατρέπεται δίνοντας σε όλους την ευκαιρία να
μεγαλώσουν με πανέξυπνα παιδιά που δεν θα επηρεαστούν από τα δικά μας
κληρονομικά ελαττώματα...
Εάν δεν ήσασταν καλοί στα μαθηματικά στο σχολείο, ίσως κατηγορούσατε τους
γονείς σας γιατί και αυτοί είχαν την ίδια αδυναμία. Εάν μάλιστα περάσατε
στα παιδιά σας την ίδια άποψη, τότε κι αυτά μάλλον δεν θα τα καταφέρουν
στον τομέα αυτό.
Πολλές έρευνες έγιναν τα τελευταία χρόνια για να αποδείξουν την
κληρονομικότητα της ευφυΐας- πιο γνωστή αυτή με τα δίδυμα τα οποία πολύ
νωρίς υιοθετήθηκαν από διαφορετικές οικογένειες. Όταν αργότερα υποβλήθηκαν
σε τεστ, αποδείχθηκε ότι είχαν τον ίδιο βαθμό ευφυΐας και οι επιστήμονες
κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτό συνέβη επειδή διέθεταν τα ίδια γονίδια.
Τώρα ήρθε η ώρα να ξανακοιτάξουμε εκείνη τη μελέτη.
Ο Ρίτσαρντ Νίσμπετ είναι καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του
Μίσιγκαν και συγγραφέας του βιβλίου «Η ευφυΐα και πώς να την αποκτήσετε».
Όπως λέει στην εφημερίδα «Sunday Τimes», επί πολλά χρόνια πίστευε ότι η
ευφυΐα είναι κληρονομική. «Συνειδητοποίησα όμως ότι οι έρευνες δεν έχουν
διεξαχθεί σωστά αλλά και ότι αυτή η άποψη είναι ιδιαίτερα ατυχής, επειδή
υπονοεί ότι ακόμα και με σκληρή δουλειά δεν μπορεί να υπάρξει βελτίωση.
Ευτυχώς, γίνεται πλέον ξεκάθαρο ότι είναι λανθασμένη».
Το μήνυμα του Νίσμπετ, ότι δηλαδή η ευφυΐα μας δεν είναι προαποφασισμένη
αλλά μπορεί να βελτιώνεται διαρκώς, είναι ιδιαίτερα αισιόδοξο. Για τους
γονείς σημαίνει ότι τα παιδιά τους δεν είναι καταδικασμένα να επαναλάβουν
τα ίδια λάθη, για τα σχολεία σημαίνει ότι δεν υπάρχουν μαθητές ανεπίδεκτοι
μαθήσεως και για την κοινωνία σημαίνει ότι τα χαμηλά επιτεύγματα κάποιων
κοινωνικών ομάδων δεν έχουν γενετικές αιτίες, όπως ισχυρίζονται κάποιοι,
αλλά πολιτιστικές - και άρα μπορούν να αλλάξουν.
Η μελέτη των διδύμων
Ο Νίσμπετ κοίταξε κατ΄ αρχήν την έρευνα με τα δίδυμα που χωρίστηκαν και
κατέληξε ότι διεξήχθη λανθασμένα κυρίως διότι οι ερευνητές υπέθεσαν ότι οι
οικογένειες που τα υιοθέτησαν ήταν πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. Όμως στην
πράξη οι οικογένειες που επιλέγονται για υιοθεσία είναι έτοιμες να δώσουν τα
πάντα στα παιδιά, κίνητρα και εφόδια για τη ζωή.
«Οι οικογένειες που υιοθετούν είναι σχεδόν ίδιες», παρατηρεί ο Νίσμπετ.
«Εάν κάποιος μεγαλώνει σε μια οικογένεια της ανώτερης-μέσης τάξης έχει 12
με 18 βαθμούς ευφυΐας περισσότερους απ΄ ό,τι εάν μεγαλώνει σε ένα
περιβάλλον κατώτερης τάξης- πολύ σημαντική διαφορά».
Οι γονείς της μεσαίας τάξης μιλούν στα παιδιά τους, τους διαβάζουν και τα
ενθαρρύνουν διαρκώς- επηρεάζοντας άμεσα τον βαθμό ευφυΐας τους.
Σημαντική στη διερεύνηση της ευφυΐας είναι και η έρευνα του Τζέιμς Φλιν,
που συνέκρινε τεστ ευφυΐας από όλο τον κόσμο, τον τελευταίο αιώνα. Βρήκε
ότι κάθε δεκαετία, το ΙQ των νέων αυξάνεται, κατά μέσο όρο, 3 βαθμούς απ΄
ό,τι την προηγούμενη δεκαετία.
Αυτό σημαίνει ότι τα τελευταία 100 χρόνια, το ΙQ στον δυτικό κόσμο έχει
αυξηθεί κατά 30 βαθμούς, γεγονός που καταρρίπτει το «γενετικό» επιχείρημα,
καθώς δείχνει ότι το περιβάλλον επιδρά άμεσα και πολύ περισσότερο απ΄ ό,τι
πιστεύαμε μέχρι τώρα.
