Μαμά, άσ’ το λίγο και με τον μπαμπά του

Γενικώς δεν αμφισβητείται ο ρόλος σας. Μη σας περνάει αυτή η ιδέα απ’ το μυαλό. Αλλά, όπως και να το κάνουμε, σε ορισμένους τομείς ο μπαμπάς μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα. Πού; Διαβάστε παρακάτω...

Εμείς μαθαίνουμε στο μωρό να στέλνει φιλάκια με το χεράκι, εκείνος το «στραπατσάρει» κάνοντας το να πετάει στον αέρα! Εμείς τρομοκρατούμαστε μήπως χτυπήσει πέφτοντας από την κούνια, εκείνος το τσιγκλάει όλο και πιο δυνατά μέχρι να αρχίσει να ξεφωνίζει. Ο μπαμπάς τα δίνει όλα για εκείνο, επινοεί καινούργια παιχνίδια, αλλά, ας πούμε την αλήθεια, όταν είναι ο σύζυγος που ασχολείται με το παιδί έχουμε πάντα
την αίσθηση ότι «εμείς θα το κάναμε καλύτερα».
Συμβαίνει και σε εσάς; Αν ναι, μάλλον δε θα έπρεπε…
Τα παιδιά δέχονται από τους μπαμπάδες διαφορετικά ερεθίσματα. Η διαφορά στις χειρονομίες και στις συνήθειες από την επαφή με τον πατέρα είναι πολύτιμη, γιατί βοηθά τη ψυχοσωματική ανάπτυξη του μικρού και ανοίγει την πόρτα σε νέες ανακαλύψεις.
Εναλλακτικά χάδια, «ενέσεις» ενθάρρυνσης, σουρεαλιστικές αφηγήσεις, κάθε συμβολή του πατέρα είναι ένας εμπλουτισμός, ένα πρώτο βήμα προς ένα νέο κόσμο.
Ακολουθεί ένας μικρός οδηγός για να ανακαλύψετε όλα τα μυστικά προτερήματα της πατρικής δύναμης!

0 - 2 ετών
Το μωράκι έφτασε κι ο μπαμπάς το χαϊδεύει, του δίνει το μπιμπερό αλλά κυρίως του μιλάει. Κι εδώ ακριβώς είναι το ωραίο. Οι συχνότητες της αρρενωπής φωνής, που είναι πιο μπάσες, επιδρούν στο μυαλό του μωρού έτσι ώστε να το ηρεμούν και να το χαλαρώνουν. Μετράει και ο τρόπος ομιλίας. Οι μπαμπάδες κάνουν λιγότερο παιδικές φωνούλες και συνθέτουν φράσεις πιο μακροσκελείς από των μαμάδων.
Όλα αυτά είναι στοιχεία που κεντρίζουν τη γλωσσική ικανότητα του μικρού. Δεν είναι όμως μονό αυτά τα πλεονεκτήματα του μπαμπά. Ακόμα και ο τρόπος που το αγγίζει, που το σηκώνει από το έδαφος και που παίζει με αυτό έχει τα προτερήματά του. Αν η μαμά είναι η «βασίλισσα της τρυφερότητας», ο μπαμπάς είναι ο «πρίγκιπας της ενθάρρυνσης».
Παιχνίδια όπως το να σηκώνει το μικρό και να το στριφογυρίζει, να το «πετάει ψηλά» ή απλά να το κρατάει στην αγκαλιά του μ’ έναν τρόπο διαφορετικό, ίσως πιο ανέμελο, βοηθούν το μικρό να αποκτήσει μια διαφορετική αντίληψη του χώρου και της κίνησης και το ενθαρρύνουν να βρει την ισορροπία του.
Δεν είναι τυχαίο λένε οι ειδικοί ότι τα πρώτα βήματα γίνονται κυρίως παρέα με τον μπαμπά, που έχει την τάση να αφήνει το μωρό πιο ελεύθερο, να πειραματίζεται και να ανησυχεί λιγότερο για τα μικροατυχήματα.
Tips για τον μπαμπά
Μία φορά την εβδομάδα ή και πιο συχνά φυλάξτε κάποια ώρα για να την περάσετε μόνοι με το μωράκι.
Μη «μιμείστε» τις δραστηριότητες της μαμάς, αλλά επινοήστε άλλες δικές σας… Ό,τι και να είναι αυτό (ένα μπανάκι, μια βόλτα με το ποδήλατο), για το μωράκι θα είναι μια διαφορετική περιπέτεια κι ένα μικρό τελετουργικό που θα μοιραστείτε μόνο εσείς και εκείνο.

2-4 ετών
Προσαρμογή στον παιδικό σταθμό, πρώτες φιλίες, πρώτες βόλτες σε παρκάκια και παιδότοπους: όταν η σχέση με τον μπαμπά λειτουργεί, όλα είναι πιο απλά! Είναι γεγονός ότι τα παιδιά που περνούν πολύ χρόνο με τον μπαμπά είναι πιο κοινωνικά και πρόθυμα να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα, χάρη στην πατρική συμπεριφορά που ενθαρρύνει το παιδί να ανοιχτεί στον εξωτερικό κόσμο χωρίς αναστολές.
Κι αυτό ισχύει και για τις μικρές καθημερινές κατακτήσεις. Απ’ το να μάθει να δένει τα παπούτσια του, μέχρι το να αντιμετωπίσει με θάρρος μια πολύ απότομη τούμπα. Οι προτροπές του μπαμπά «έλα, αγάπη μου, θα τα καταφέρεις» το βοηθούν να φοβάται λιγότερο. Ενώ όταν συμβαίνουν διάφορα μικρά ατυχήματα οι παρηγορητικές προσπάθειές του -περισσότερο και από τις αγκαλίτσες της μαμάς- του μαθαίνουν να ξεκινά απ’ την αρχή με το σωστό τρόπο.
Τα παιχνίδια μαζί του τείνουν να είναι πιο διασκεδαστικά. Το παιδί μπορεί να παίξει «πάλη» με τον μπαμπά (πολύ σημαντικό για την κινητική του ανάπτυξη), να πηδήξει πάνω στο κρεβάτι ή και να κάνει ζαβολιές στην κουζίνα (κάτι που θα έκανε τη μαμά έξαλλη!).
Με λίγα λόγια, μπαμπάς σημαίνει ελευθερία· ελευθερία να δοκιμάζει, να κοιτάει, να αγγίζει. Επιπλέον, προτέρημα των μπαμπάδων είναι το ότι καταφέρνουν να θέτουν όρια και κανόνες: όχι ότι οι μαμάδες δεν είναι ικανές, όμως ανέκαθεν ο ρόλος των κανόνων ανήκει στον πατέρα, που μπορεί να ξεφεύγει καλύτερα από τα νάζια και τα καπρίτσια και να θέτει κανόνες που βοηθούν το παιδί να βρει τη θέση του στον κοινωνικό χώρο. Αν το λέει ο πατέρας, τότε σίγουρα είναι σωστό έτσι…

4 - 6 ετών
Οι κατασκευές, το memory, ένα μεγάλο παζλ που πιάνει ολόκληρο το τραπέζι… Η μαμά ύστερα από 5 λεπτά δεν αντέχει άλλο, αλλά ο μπαμπάς είναι πραγματικά ένας μάγος.
Οι ειδικοί διαπιστώνουν ότι αν οι μαμάδες είναι ασύγκριτες από άποψη δημιουργικότητας οι άντρες είναι πιο ικανοί στα παιχνίδια μαθηματικής λογικής και υπομονής. Φυσικά, όλα αυτά προς όφελος των παιδιών, που έτσι μαθαίνουν πολλά και καλλιεργούν τη στρατηγική σκέψη.
«Βλέπεις, αγάπη μου; Aν βάλουμε αυτό το κομμάτι εδώ, θα καταφέρουμε να στηρίξουμε όλο τον πύργο!»
Οι μπαμπάδες δεν το κάνουν απλά, αλλά τους αρέσει κιόλας να εξηγούν προς μεγάλη ικανοποίηση του μικρού τους, που ακούει με ανοιχτό το στόμα. Όσον αφορά τις εξηγήσεις, κανείς δεν καταφέρνει τόσο καλά να αντιμετωπίσει αυτή την «ηλικία του γιατί»: «Γιατί ο ουρανός είναι γαλάζιος;», «γιατί η φωτιά καίει;», «γιατί αλλάζεις ταχύτητα όταν οδηγείς;» Οι μπαμπάδες έχουν μέσα τους μια μεγάλη ανάγκη να μπουν σε λεπτομέρειες να ικανοποιήσουν οποιαδήποτε περιέργεια. Έτσι η μαμά μπορεί να αφήνει εκείνους να συζητάνε για το γιατί ο κόσμος είναι στρογγυλός, ενώ εκείνη απολαμβάνει ένα ζεστό μπάνιο…
Tips για τον μπαμπά
Να φυτέψετε ένα δέντρο, να κατασκευάσετε ένα σπιτάκι για τα πουλάκια, να μαζέψετε τα φύλλα από τον κήπο. Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά αρχίζουν να έχουν κάποιες ικανότητες χειρισμού και είναι ευτυχισμένα όταν μπορούν να βοηθήσουν σε δουλειές κατεξοχήν αντρικές, που τους δίνουν την εντύπωση ότι κάνουν επικίνδυνα και δύσκολα πράγματα. Και ενώ ζωγραφίζετε μαζί μια πόρτα, μπορείτε να εκμεταλλευτείτε την ευκαιρία να του μιλήσετε για εσάς και να το ρωτήσετε τα πάντα σχετικά με τα γούστα του και τα χόμπι του.

Επιστημονική επιμέλεια: Ελεάνα Ελευθερίου, ψυχοθεραπεύτρια

16άρηδες οι πιο σκληρά εργαζόμενοι Έλληνες!

ΕΩΣ 80 ΩΡΕΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΣΧΟΛΕΙΟ,

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΚΑΙ ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΛΥΚΕΙΟΥ

Εργάζεται ογδόντα ώρες την εβδομάδα, πληρώνει αντί να τον πληρώνουν και είναι μόνο 16 χρόνων. Όπως προκύπτει από έρευνες, ο πιο σκληρά εργαζόμενος Έλληνας είναι ο μαθητής και μάλιστα της Β' Λυκείου.

Κι όμως έχει συγκριτικά λιγότερες ώρες σχολείου από την πλειονότητα των Ευρωπαίων συνομηλίκων του (αλλά στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα φροντιστηριακά μαθήματα εντάσσονται στο σχολικό πρόγραμμα).
Σύμφωνα με στοιχεία του Δικτύου Πληροφόρησης για την Εκπαίδευση στην Ευρώπη (Εurydice), για το διδακτικό έτος 1997-98, οι Έλληνες έφηβοι περνούν 788 ώρες τον χρόνο στο Λύκειο ενώ ο μέσος όρος στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 865 ώρες. Εκτός από τις 32 ώρες την εβδομάδα που είναι το σχολικό πρόγραμμα για το Λύκειο στη χώρα μας, οι μαθητές επιβαρύνονται με 25-28 ώρες επιπλέον παρακολούθησης στα φροντιστήρια ξένων γλωσσών και ελληνικών μαθημάτων. Συνεπώς δεν είναι παράξενο ότι οχτώ στους δέκα μαθητές της Β' Λυκείου δηλώνουν ότι δεν έχουν καθόλου ελεύθερο χρόνο.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι εξωσχολικές δραστηριότητες ξεκινούν ήδη από την Α' Δημοτικού ενώ στην Γ' τάξη το 60% των μικρών μαθητών κάνει τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα.

Το ποσοστό αυξάνεται από τάξη σε τάξη ενώ σταδιακά προστίθεται ο χορός και η μουσική. Ήδη από το Γυμνάσιο αλλά κυρίως στο Λύκειο το πρόγραμμα των νέων έχει φορτωθεί και με 15-20 ώρες φροντιστηριακών μαθημάτων (συμπληρωματικών προς τη σχολική ύλη). «Όλα όσα θα έπρεπε να γίνονται στο σχολείο οι νέοι τα κάνουν στα φροντιστήρια. Τείνουν έτσι να θεωρούν το σχολείο ασήμαντο και κάποιες φορές να το μισούν», λέει η κ. Αφροδίτη Τεπέρογλου, κοινωνιολόγος, και συμπληρώνει «Αφού μιλάμε για νέους, είναι απαραίτητο να αφήσουμε τη φαντασία να εισχωρήσει στην παιδεία. Έχουμε φτάσει να θεωρούμε το παιχνίδι χάσιμο χρόνου». «Στα 15 τα παιδιά δεν έχουν χρόνο να είναι πια παιδιά. Τα ανταγωνιστικά πρότυπα έχουν κάνει τους νέους να χάσουν την εφηβεία τους, δημιουργώντας μία νευρωσική παθολογική κατάσταση, όπου το υπερφορτωμένο πρόγραμμα θεωρείται κάτι φυσιολογικό», επισημαίνει ο κ. Γιάννης Κούρος, παιδοψυχολόγος-ψυχίατρος, και συνεχίζει: «Οι γονείς επιζητούν από τα παιδιά τους την πρωτιά που φυσικά δεν είναι πάντα εφικτή, η απογοήτευση από μία ενδεχόμενη αποτυχία παίρνει διαστάσεις απόρριψης. Ο νέος που ζει με αυτούς τους ρυθμούς είναι ο αυριανός ενήλικος που σίγουρα θα χρειαστεί ψυχολογική υποστήριξη. Η έντονη ανταγωνιστικότητα που αναπτύσσεται κάνει τους νέους εχθρικούς, μειώνοντας έτσι την κοινωνική επαφή». Το πτυχίο, οι ξένες γλώσσες και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές μπορεί να είναι εφόδια απαραίτητα στην αγορά εργασίας αλλά, όπως σημειώνει ο κ. Πάνος Κουμάντος, σύμβουλος επιχειρήσεων, «αυτά δεν αρκούν για την επαγγελματική επιτυχία. Ο νέος εργαζόμενος πρέπει να ξέρει να συνεργάζεται, να είναι κοινωνικός και να έχει αυτοπεποίθηση».

Το 5% των παιδιών του Δημοτικού δεν παίζει
Η πίεση χρόνου ξεκινά ήδη από την Α' τάξη του Δημοτικού. Περίπου ένας στους τέσσερις 6χρονους μαθητές διαβάζει τρεις ή και περισσότερες ώρες την ημέρα, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε σε 8.000 παιδιά από όλη την Ελλάδα η επίκουρη καθηγήτρια της Παιδιατρικής κ. Χρύσα Μπακούλα.
Το 25% των μικρών μαθητών διαβάζει ακόμη και τα Σαββατοκύριακα. «Το 5% των παιδιών δήλωσε ότι δεν παίζει καθόλου ενώ το 16% παίζει μόνο μέσα στο σπίτι», λέει η κ. Μπακούλα.
Οι περισσότεροι 6χρονοι μαθητές έχουν ήδη ξεκινήσει παράλληλα με το σχολείο κάποια καλλιτεχνική ή αθλητική δραστηριότητα. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 15% των κοριτσιών κάνει χορό.

Όλα... για το πτυχίο του Πανεπιστημίου
«Αν θες να μπεις στο Πανεπιστήμιο, δεν γίνεται να κάθεσαι», λένε χαρακτηριστικά μαθητές της Α' τάξης στο 5ο Λύκειο Αθηνών εξηγώντας γιατί είναι φορτωμένο το πρόγραμμά των παιδιών τόσο στην Α' τάξη αλλά κυρίως στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου.
Οι μαθητές, παρ' όλο που αφιερώνουν αρκετό από τον χρόνο τους για φροντιστήρια ξένων γλωσσών και άλλες δραστηριότητες, φαίνεται ότι έχουν συνηθίσει σε αυτούς τους ρυθμούς και είναι προετοιμασμένοι για το περισσότερο φορτωμένο πρόγραμμα στις επόμενες τάξεις του Λυκείου.
 
Η Μάρθα Ασφή μαθαίνει αγγλικά και γαλλικά σε φροντιστήριο και παρακολουθεί το πρόγραμμα ενισχυτικής διδασκαλίας στο σχολείο. Ωστόσο δεν θεωρεί ότι το πρόγραμμά της είναι ιδιαίτερα φορτωμένο. «Όλα τα παιδιά ασχολούνται με κάτι πέρα από το σχολείο. Όμως πάντα βάζεις κάποιες προτεραιότητες. Αν θέλεις να περάσεις στο Πανεπιστήμιο, δεν είναι κακό να διαβάσεις δύο χρόνια. Στη συνέχεια μπορείς να κάνεις τα υπόλοιπα που θες», εξηγεί.
Με τη Μάρθα συμφωνεί και η μαθήτρια Ράσα Τζαμπρίν. «μα θέλεις, μπορείς να βρεις χρόνο να διαβάσεις και να τα καταφέρεις».
Η Μάρθα αφιερώνει για την εκμάθηση ξένων γλωσσών 12 ώρες την εβδομάδα. «Είπα να κουραστώ φέτος και του χρόνου να είμαι ελεύθερη να διαβάσω για το Πανεπιστήμιο». Πάντως οι ξένες γλώσσες τής στέρησαν φέτος το μπαλέτο.
Ο μαθητής Παναγιώτης Σταυρόπουλος λέει ότι πολλές φορές δεν προλαβαίνει να δει τους γονείς του λόγω της μελέτης. «Για παράδειγμα, Δευτέρα και Παρασκευή έχουμε 9ωρο στο σχολείο και γυρνάω στις 4 μ.μ. στο σπίτι. Ώσπου να πλυθώ και να φάω η ώρα πάει 5 μ.μ.
 
Έχω τη δυνατότητα να διαβάσω έως τις 7 με 8 μ.μ. Αν έχω και φροντιστήριο, που συνήθως κρατάει 3 ώρες, φτάνω να διαβάζω στις 10 μ.μ.». Όσο για τα μαθήματα μουσικής, φρόντισε να τα βολέψει Παρασκευή (6.30-9μ.μ.) ώστε να έχει περιθώρια να διαβάσει Σαββατοκύριακο.
Οι εκπαιδευτικοί από την πλευρά τους τονίζουν ότι μία από τις κύριες αιτίες για το φορτωμένο πρόγραμμα των μαθητών είναι η δομή του σχολείου στην Ελλάδα που απαιτεί πολύ διάβασμα και δραστηριότητες εκτός σχολείου.
 
«Για παράδειγμα, η άθληση, η μουσική δεν παρέχονται από το σχολείο, με αποτέλεσμα οι μαθητές να τρέχουν όλη μέρα έξω από το σχολείο», λέει η φιλόλογος κ. Λίτσα Μοσχοπούλου, προσθέτοντας: «Η μελέτη των μαθητών έχει στόχο την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο και όχι την ουσιαστική γνώση». Η φιλόλογος κ. Ιωάννα Ζερβού συμπληρώνει ότι δεν είναι σωστά σχεδιασμένα τα αναλυτικά προγράμματα. «Δεν μας αφήνουν πολλές ώρες να διδάξουμε, άρα δεν μπορούμε να εμβαθύνουμε και τα παιδιά αναγκάζονται να πηγαίνουν σε φροντιστήρια. Επίσης, υπάρχουν βιβλία που έχουν περιττές πληροφορίες».

ΤΑ ΝΕΑ, 02-11-2000

Παιδικό άσθμα

Οι επιστήμονες του χώρου της υγείας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς ένα στα δέκα παιδιά των δύο μεγαλύτερων πόλεων της χώρας μας πάσχει από άσθμα. Συγχρόνως, την τελευταία εικοσαετία έχει τετραπλασιαστεί ο αριθμός των εισαγωγών παιδιών στα νοσοκομεία εξαιτίας ασθματικών επεισοδίων..

Ολοένα και αυξάνονται τα περιστατικά παιδικού άσθματος
Ένας από τους κύριους παράγοντες που ενοχοποιούνται για την έξαρση του παιδικού άσθματος είναι η περιβαλλοντική ρύπανση. Βάσει μελέτης επιστημόνων από την Ιατρική Σχολή Κεκ του Πανεπιστήμιου της νότιας Καλιφόρνιας που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην έγκριτη επιθεώρηση "Lancet", τα παιδιά που έπαιζαν ή αθλούνταν σε περιοχές όπου η ατμόσφαιρα είχε υψηλή συγκέντρωση σε όζον, είχαν τριπλάσια πιθανότητα να παρουσιάσουν άσθμα συγκριτικά με παιδιά που δεν αθλούνταν καθόλου.

Επίσης, στα ίδια συμπεράσματα για τους κινδύνους παιδικού άσθματος στην Ελλάδα καταλήγει μια νέα μεγάλη έρευνα του 2001 που διεξήχθη σε 2.000 παιδιά ηλικίας δέκα ετών τα οποία διέμεναν στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, από τα Κέντρα των Παίδων Πεντέλης και της Αναπνευστικής Μονάδας της Θεσσαλονίκης και υπό την επίβλεψη του καθηγητή κ. Χ.Ρούσσου, στα πλαίσια της διεθνούς μελέτης ISAAC (International Study of Asthma and Allergy in Children) στην οποία συμμετέχουν περίπου 150 κέντρα από όλο τον κόσμο. Δυστυχώς, τα αποτελέσματα των ερευνητών έιναι ανησυχητικά: 9,7% των παιδιών που κατοικούν στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας πάσχουν από άσθμα , ενώ στη Θεσσαλονίκη το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει στο 11,7%. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με πανελλήνια μελέτη που διεξήχθη το 1988 σε δείγμα 5.000 παιδιών, το ενεργό άσθμα στα παιδιά της Αθήνας ήταν 4%. Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι την τελευταία εικοσαετία έχουν τετραπλασιαστεί οι εισαγωγές παιδιών στα νοσοκομεία λόγω ασθματικών επεισοδίων, είτε επρόκειτο για το πρώτο τους επεισόδιο είτε για πολλαπλό.

Ποια είναι όμως τα αίτια της μεγάλης αυτής αύξησης στη συχνότητα του παιδικού άσθματος στη χώρα μας;
Σύμφωνα με δηλώσεις που έκανε στην εφημερίδα Τα Νέα ο αλλεργιολόγος, διευθυντής του Αλλεργιολογικού Τμήματος του Νοσοκομείου Παίδων Πεντέλης και πρόεδρος της Ελληνικής Παιδοπνευμονολογικής Εταιρείας, κ. Κ.Πρίφτης, ο οποίος έλαβε μέρος στη μελέτη ISAAC, το άσθμα αποτελεί τόσο γενετικό όσο και περιβαλλοντικής αιτιολογίας πρόβλημα. Δεδομένου ότι ο γενετικός παράγοντας είναι σταθερός, δεν μπορούμε παρά να αναζητήσουμε μεταξύ άλλων τα αίτια για την αύξηση στη συχνότητα της ασθενείας και στο περιβάλλον.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο κ. Πρίφτης σχολιάζοντας και την πρόσφατη έρευνα των Αμερικανών συναδέλφων του η οποία "ενοχοποιεί" την ατμοσφαιρική ρύπανση για την πρόκληση άσθματος σε παιδιά χωρίς ιστορικό της ασθενείας, "η ατμοσφαιρική ρύπανση φαίνεται ότι διευκολύνει το άσθμα αλλά δεν παράγει εύκολα άσθμα. Συνδέεται περισσότερο με την εμφάνιση ασθματικών επεισοδίων σε άτομα που πάσχουν από την ασθένεια και με την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο, και όχι τόσο με την πρόκληση άσθματος σε υγιή άτομα. Η ατμοσφαιρική ρύπανση, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι διευκολύνει την εκδήλωση ασθματικών επεισοδίων. Εντούτοις, φαίνεται ότι η διαδικασία ανάπτυξης άσθματος είναι πιο σύνθετη για να χρεωθεί μόνο στη ρύπανση". Χαρακτηριστικό είναι ένα στοιχείο που παραθέτει ο κ. Πρίφτης και το οποίο ενισχύει αυτή την άποψη: "Τα υψηλά ποσοστά παιδικού άσθματος που παρουσιάζονται στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη είναι περίπου τα ίδια και στην Κρήτη, όπου δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για υψηλές συγκεντρώσεις όζοντος".

Ο ίδιος υποστηρίζει ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες των οποίων η συμμετοχή στην εμφάνιση άσθματος έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένως μέσα από μελέτες. Κατ' αρχάς το κάπνισμα: "Ολες οι μελέτες έχουν δείξει ότι το κάπνισμα συντελεί στην εμφάνιση άσθματος, παρά τις προσπάθειες που έκαναν κάποιες καπνοβιομηχανίες στις αρχές της δεκαετίας του 1990 προκειμένου να αποπροσανατολίσουν ως προς αυτό". Δεύτερον, η κατασκευή των σπιτιών: "Η κατασκευή των κατοικιών έχει τροποποιήσει το μικροπεριβάλλον εντός των δωματίων. Περισσότερη υγρασία, λιγότερος αερισμός, σπίτια 'αεροστεγή' που δεν μας αφήνουν να αναπνεύσουμε και στα οποία υπάρχει έντονη ενδοοικιακή ρύπανση". Σημαντικό ρόλο παίζει και η αλλαγή στη διατροφή μας.

Ένας άλλος παράγοντας που σχετίζεται με την έξαρση παιδικού άσθματος είναι τα ολοένα αυξανόμενα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας, σύμφωνα με τα συμπεράσματα μεγάλης μελέτης που δημοσιεύεται στο έγκυρο έντυπο Thorax.

Οι ερευνητές από το University Children΄s Hospital του Μονάχου και την Ιατρική Σχολή του Harvard των ΗΠΑ κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα παχύσαρκα παιδιά είχαν 77% μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν άσθμα σε σύγκριση με τα πιο αδύνατα.

Συχνές ερωτήσεις που κάνουν οι γονείς για το ασθματικό παιδί τους
Θα υποχωρήσει το άσθμα;
Πρόκειται για την πιο συχνή ερώτηση. Τα περισσότερα παιδιά του Δημοτικού φαίνεται να απαλλάσσονται από το άσθμα τους στη διάρκεια της εφηβείας, και ενώ το άσθμα είναι πιο σύνηθες στα μικρά αγόρια, αργότερα γίνεται ελαφρώς πιο σύνηθες στις ενήλικες γυναίκες. Αυτό δεν σημαίνει ότι το άσθμα έχει εξαφανιστεί διά παντός, καθώς ένα ποσοστό ασθενών το εμφανίζουν κάποια στιγμή στη μετέπειτα ζωή τους -στις γυναίκες, αυτό συμβαίνει συχνά την περίοδο της εμμηνόπαυσης.

Ορισμένες φορές, τα συμπτώματα του υποτροπιάζοντος άσθματος είναι διαφορετικά από αυτά που εκδηλώθηκαν στην παιδική ηλικία -ο συριγμός είναι συχνά πιο συνήθης στην παιδική ηλικία, ενώ η δύσπνοια και το σφίξιμο στο στήθος στην ενήλικη ζωή. Τα περισσότερα άτομα που εκδηλώνουν άσθμα στην ενήλικη ζωή θα το διατηρήσουν σε μικρότερο ή σε μεγαλύτερο βαθμό για όλη την υπόλοιπη ζωή τους. Εκτιμάται ότι το ποσοστό των ασθενών που εκδηλώνουν άσθμα στην ενήλικη ζωή και απαλλάσσονται από αυτό είναι περίπου 20%.

Η αντιμετώπιση του παιδικού άσθματος
Η αντιμετώπιση του παιδικού άσθματος έχει δύο σκέλη: την αντιμετώπιση των οξέων επεισοδίων της πάθησης (επείγουσα αντιμετώπιση κρίσεων άσθματος) και τη θεραπεία συντήρησης (τη λεγόμενη "προφύλαξη") η οποία στοχεύει στη ρύθμιση του μικρού ασθενούς, με τελικό σκοπό την αποφυγή των εξάρσεων της νόσου ή τουλάχιστον την ελάττωση της βαρύτητάς τους.

Και στις δύο περιπτώσεις οι παιδίατροι επιλέγουν εισπνεόμενα φάρμακα (βρογχοδιασταλτικά και/ή στεροειδή) τα οποία κατά κανόνα χορηγούνται στα παιδιά μέσω ειδικών συσκευών. Η χορήγηση των εισπνεόμενων φαρμάκων μέσω συσκευών τύπου aerochamber, spacer, ή babyhaler είναι απαραίτητη, διότι οι μικροί ασθενείς δεν έχουν ακόμα αναπτύξει την επιδεξιότητα που απαιτείται για να λάβουν τα εν λόγω φάρμακα απευθείας μέσω των δοσιμετρικών συσκευών των εισπνεόμενων σκευασμάτων (πχ., inhaler, turbohaler).

Οι ειδικοί προτιμούν τη χορήγηση εισπνεόμενων φαρμάκων, γιατί δρουν άμεσα στο στόχο, δηλαδή στο αναπνευστικό σύστημα, και με αυτό τον τρόπο η συστηματική απορρόφησή τους από τον οργανισμό είναι μικρότερη, γεγονός που συνεπάγεται και λιγότερες παρενέργειες.

Μην παίρνετε πρωτοβουλίες για τη διακοπή της αγωγής του παιδιού σας

Μη διστάζετε να δίνετε στο παιδί σας τα φάρμακα που έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός σας στη διάρκεια των περιόδων που εσείς νομίζετε ότι το παιδί δεν έχει "πρόβλημα". Έτσι, κινδυνεύει να εμφανίσει σοβαρές εξάρσεις της νόσου οι οποίες ενδέχεται να σας οδηγήσουν σε μακροχρόνια νοσηλεία, λήψη πολύ μεγαλύτερων δόσεων από αυτές που λαμβάνει το παιδί ως προφύλαξη ή και σε ακόμα δυσμενέστερα επακόλουθα. Επίσης, να θυμάστε ότι ένα παιδί που δεν "ρυθμίζεται" είναι πολύ πιθανό να εμφανίσει προβλήματα ανάπτυξης τα οποία επιδεινώνουν περισσότερο οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις άσθματος.

Το ασθματικό παιδί μπορεί και πρέπει να αντιμετωπίζεται με τέτοιον τρόπο, ώστε να είναι ικανό να ακολουθεί τα παιχνίδια και τις δραστηριότητες των υπόλοιπων "φυσιολογικών" συνομηλίκων του.

Αθλητικές δραστηριότητες κατάλληλες για παιδιά με άσθμα (χαμηλή ασθματογόνο ικανότητα)
Αθλητικές δραστηριότητες που όχι μόνο επιτρέπονται αλλά και συνιστώνται σε παιδιά που πάσχουν από άσθμα, καθώς βοηθούν στην ενδυνάμωση του οργανισμού του παιδιού είναι :

- Μπάσκετ, βόλεϊ ,τένις, χάντμπολ, ποδόσφαιρο
- Ισομετρικές ασκήσεις
- Σουηδική γυμναστική
- Κολύμβηση
- Υδατοσφαίριση (polo)
- Καράτε, πάλη, πυγμαχία

Δραστηριότητες που πρέπει να αποφεύγονται από παιδιά με άσθμα, διότι θεωρούνται ότι έχουν υψηλή ασθματογόνο ικανότητα, είναι : οι δρόμοι μεγάλων αποστάσεων, η ποδηλατοδρομία, το σκι σε χιόνι και γενικά οι δραστηριότητες που απαιτούν μεγάλη ένταση για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Μπορεί το άσθμα ή η θεραπεία να προκαλέσει βλάβη στους πνεύμονες;

Το άσθμα που αντιμετωπίζεται πλημμελώς είναι πιθανόν να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη στένωση των αεραγωγών, διότι η φλεγμονή δεν έχει ελεγχθεί. Για τον ίδιο λόγο, οι ασθενείς που καπνίζουν και δεν λαμβάνουν τακτικά το προληπτικό εισπνεόμενο φάρμακό τους ενδέχεται να παρουσιάσουν αρκετά σοβαρή, μη αναστρέψιμη, βλάβη των πνευμόνων τους. Η θεραπεία του άσθματος δεν βλάπτει τους πνεύμονες, αν και τα δισκία στεροειδών μπορεί να προξενήσουν, ανάλογα με τη συνολική δόση και τη διάρκεια της αγωγής, διάφορες ανεπιθύμητες ενέργειες. Σε γενικές γραμμές, οι κίνδυνοι να υποστεί βλάβη το άτομο είναι μεγαλύτεροι όταν το άσθμα αντιμετωπίζεται πλημμελώς, παρά όταν ελέγχεται.

Μπορεί η θεραπεία να χάσει σταδιακά την αποτελεσματικότητά της;
Η φαρμακευτική θεραπεία του άσθματος δεν χάνει την αποτελεσματικότητά της. Αν διαπιστώνετε ότι το εισπνεόμενο καταπραϋντικό σας γίνεται λιγότερο αποτελεσματικό, αυτό οφείλεται μάλλον σε μια επιδείνωση του άσθματος παρά στο ίδιο το φάρμακο. Ίσως η δόση που λαμβάνετε να είναι υπερβολικά χαμηλή ή, καθώς η επιδείνωση του άσθματος επιτείνει τη στένωση των αεραγωγών, να φτάνει μικρότερη ποσότητα φαρμάκου στο κάτω μέρος των αεραγωγών. Αν διαπιστώνετε ότι η θεραπεία του παιδιού σας γίνεται λιγότερο αποτελεσματική, επισκεφθείτε το γιατρό σας για επανεκτίμηση. Η λήψη μιας συγκεκριμένης δόσης εισπνεόμενου φαρμάκου δεν δημιουργεί στον ασθενή, όπως θεωρούν ορισμένοι, την ανάγκη να παίρνει ολοένα και μεγαλύτερη δόση με την πάροδο των χρόνων.

Είναι το άσθμα μεταδιδόμενο;
Όχι, δεν είναι. Το άσθμα δεν είναι μολυσματική νόσος και δεν μεταδίδεται σε άλλο άτομο.

Αν έχετε οποιαδήποτε απορία σχετικά με την αγωγή που λαμβάνει το παιδί σας και πριν λάβετε την πρωτοβουλία να τη διακόψετε γιατί κατά τη δική σας εκτίμηση το παιδί δεν τη χρειάζεται, ρωτήστε το γιατρό σας!

Μην υποβάλλετε το παιδί σας στο μαρτύριο της δύσπνοιας. Τα παιδιά που δεν μπορούν να ανασάνουν ικανοποιητικά, εκτός του ότι καταπονούνται από τη συνεχή προσπάθεια επαρκούς αερισμού που καταβάλλει ο οργανισμός τους, αισθάνονται και κοινωνικά απομονωμένα αφού δεν έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε όλες τις δραστηριότητες των παιδιών της ηλικίας τους, με αποτέλεσμα το οργανικό πρόβλημα να απειλεί και την ψυχική υγεία τους.

Επιμέλεια: Δέσποινα Μπερή, Ιατρός
πηγή