Ο ρόλος των γονέων στη διατροφική εκπαίδευση των παιδιών είναι καθοριστικός. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει επηρεάσει αρνητικά τη διατροφή των γονέων, με αποτέλεσμα να αφιερώνουν ολοένα και λιγότερο χρόνο στο να εκπαιδεύσουν το παιδί τους σε μια ισορροπημένη διατροφή από όλες τις ομάδες τροφίμων και με ποικιλία.
Συνέπεια τούτου είναι η προτίμηση τροφών που αρέσουν στα παιδιά και δεν φέρνουν πολλές αντιστάσεις, καλύπτοντας άμεσα την ανάγκη του παιδιού να καταναλώσει κάτι εκείνη τη στιγμή. Τέτοιες τροφές είναι τα γλυκά, πατατάκια, τυρόπιτες κ.α., που είναι πλούσια σε κορεσμένα (κακά) λιπαρά, ζάχαρη και θερμίδες.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με τη Διεθνή Ομάδα Εργασίας Παχυσαρκίας (IOTF), κατατάσσεται μεταξύ των τριών πρώτων ευρωπαϊκών χωρών, όσον αφορά την παιδική παχυσαρκία. Το συνολικό ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών ξεπερνάει το 1/3 του συνολικού παιδικού πληθυσμού και διαρκώς αυξάνεται. Τα παχύσαρκα παιδιά δείχνουν ήδη από πολύ νωρίς αυξημένα επίπεδα αρτηριακής πίεσης, χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων και ινσουλίνης του αίματος.
Παρακάτω παρατίθενται έξι βασικά σφάλματα που κάνουν λάθος οι γονείς στη διατροφική εκπαίδευση του παιδιού.
Δεν θέλουν το παιδί στην κουζίνα
Μελέτες δείχνουν ότι η συμμετοχή του παιδιού στην παρασκευή των γευμάτων είναι το πρώτο βήμα στο να τα κάνουν να δοκιμάσουν νέα τρόφιμα. Επομένως οι γονείς θα έπρεπε να ενισχύουν τα παιδιά τους να παρακολουθούν ή να συμμετέχουν στην παρασκευή ενός φαγητού που θεωρούν ότι θα βοηθήσει το παιδί να έχει υγιεινή διατροφή καθώς έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που συμμετέχουν έχουν την διάθεση να δοκιμάσουν –τουλάχιστον μία φορά- το γεύμα που μαγείρεψαν σε σχέση με τα παιδιά που κρατούνται μακριά από αυτήν την διαδικασία.
Ελέγχουν το φαγητό μέσω ανταμοιβής
Πολλοί γονείς συνηθίζουν στο παιδί τους « εάν φας τις φακές, θα σου δώσω γλυκά». Μόνο που τελικά, ενώ οι γονείς χρησιμοποιούν τις πρακτικές αυτές για να ενθαρρύνουν τα παιδιά να τρώνε λαχανικά, μπορεί τελικά να οδηγήσουν το παιδί στο τρόφιμο «αμοιβή», το γλυκό που καταλήγει να γίνεται πιο θελκτικό στα μάτια των παιδιών. Έτσι, όταν πια το τρόφιμο-ανταμοιβή κάποια στιγμή γίνει ελεύθερα διαθέσιμο, το παιδί θα το επιλέξει περισσότερο, ειδικά όταν ο γονέας δεν είναι παρών.
Η καλύτερη λύση είναι η εξοικείωση του παιδιού με τις τροφές. Για παράδειγμα με τα λαχανικά, συστήνεται να σερβίρεται πάντα μια μικρή, έστω, ποσότητα, η οποία, εάν δεν καταναλωθεί, καλό είναι να απομακρύνεται χωρίς σχόλια και άσκηση πίεσης. Προτείνεται μάλιστα να σερβιριστεί με κάποιο οικείο και αρεστό τρόφιμο, παροτρύνοντας το παιδί να το καταναλώσει γιατί το τρόφιμο είναι νόστιμο.
ή μέσω απαγορεύσεων
Οι γονείς ανησυχούν ότι τα παιδιά μπορεί να καταναλώσουν κακές τροφές στο σπίτι και στο σχολείο. Έτσι προσπαθούν να τις έχουν σε κάποιο σημείο του σπιτιού έτσι ώστε να μην είναι προσιτές στο παιδί ενώ παράλληλα του απαγορεύουν να τις καταναλώσει εκτός σπιτιού.
Όμως, όταν ένα τρόφιμο αγοράζεται και είναι διαθέσιμο στο σπίτι, τότε αυτομάτως το παιδί καταλαβαίνει ότι είναι και κατάλληλο για βρώση, οπότε η απαγόρευση των γονέων έχει μειωμένη αξία. Οι γονείς θα πρέπει να είναι υπεύθυνοι για τα τρόφιμα που μπαίνουν στο σπίτι και τα παιδιά για το πότε και πόσο να φάνε. Επίσης ,είναι σωστό τα παιδιά να έχουν πρόσβαση στα ντουλάπια της κουζίνας και στο ψυγείο που θα πρέπει είναι γεμάτα με φρούτα, λαχανικά και τροφές πλούσιας θρεπτικής αξίας.
Κάνουν τα λαχανικά να μοιάζουν βαρετά
Τα λαχανικά πρέπει να παρασκευάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε, όχι μόνο να είναι τραγανά, αλλά να διατηρούν μεγάλο μέρος της υγρασίας, του χρώματος, του αρώματος και της γεύσης, καθώς και των θρεπτικών συστατικών τους. Γι' αυτό δεν θα πρέπει να βράζονται για πολύ ώρα σε μεγάλες ποσότητες νερού, αλλά σε σύντομο χρονικό διάστημα σε λίγο νερό.
Σε πολλά παιδιά αρέσει να βουτάνε κομμάτια ωμών λαχανικών σε τριμμένο τυρί ή διάφορες σάλτσες, κυρίως όταν τα έχουν παρασκευάσει μόνα τους. Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να αγαπήσουν τα λαχανικά σε μικρή ηλικία.
Τρώνε λανθασμένα μπροστά στο παιδί
Οι γονείς λειτουργούν ως πρότυπα και τα παιδιά υιοθετούν μέσω της μίμησης, όχι μόνο τις συνήθειες των γονέων τους σχετικά με τα καταναλισκόμενα τρόφιμα, αλλά και τη γενικότερη διαιτητική τους στάση και συμπεριφορά απέναντι στο φαγητό. Αυτό περιλαμβάνει την ποικιλία και την ποσότητα του φαγητού, το ωράριο των γευμάτων, και πολύ περισσότερο την ατμόσφαιρα που υπάρχει γύρω από το τραπέζι και το γεύμα.
Επίσης, ενδέχεται τα παιδιά να μιμούνται ακόμη και την εικόνα των γονέων τους στη στάση που παίρνει το σώμα τους όταν τρώνε. Μητέρες που προβληματίζονται για το βάρος τους και κάνουν συχνά δίαιτα έχουν κόρες έχουν το ίδιο προφίλ κάτι που δημιουργεί σύνδρομα στέρησης, ακόμη και διατροφικές διαταραχές.
Επιμένουν να καθαριστεί το πιάτο
Το σερβίρισμα μεγάλων μερίδων φαγητού και η επιμονή «να καθαριστεί το πιάτο» είναι δύο κακές συνήθειες πολλών γονέων που υποτιμούν έτσι τις ικανότητες των παιδιών να ανταποκριθούν στα εσωτερικά ερεθίσματα της πείνας και του κορεσμού. Μητέρες που ήλεγχαν περισσότερο την πρόσληψη τροφής των παιδιών τους είχαν παιδιά που παρουσίαζαν μικρότερη ικανότητα ελέγχου της ενεργειακής πρόσληψης και αυξημένο σωματικό βάρος.
Πολλοί γονείς συχνά ισχυρίζονται ότι υπάρχουν τρόφιμα που δεν πρόκειται το παιδί τους να τα καταναλώσει ποτέ. Οι μελέτες όμως που έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα δείχνουν μεγάλες διακυμάνσεις στην πρόσληψη θρεπτικών συστατικών κατά την ανάπτυξη του παιδιού.
Γι' αυτό οι γονείς πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως τα παιδιά πρέπει να έχουν κάποια αυτονομία επί τη διατροφικής τους πρόσληψης. Έτσι δε θα πρέπει να γίνονται πολύ εξουσιαστικοί και παρεμβατικοί στη διατροφική συμπεριφορά του παιδιού αλλά να αντιληφθούν ότι ένας πιο διακριτικός έλεγχος ίσως να ήταν πιο συνετός.
Γράφουν Παπαχρήστος Παρασκευάς, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, M.Sc.- Τόκου Ιωάννα, Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, Μ.Sc.
The Food Guide Pyramid for young children (displayed below) was designed by the US Dept. of Agriculture to promote healthy nutrition in children from the age of 2 - 6 years. It is meant to be a general guide to daily food choices.
The main emphasis of the food pyramid is on the five major food groups, all of which are required for good health. It also emphasizes that foods that include a lot of fats, oils and sweets should be used very sparingly. After the age of two or three years, you can begin to use 2%, low fat, or skim milk instead of whole milk. Your child's diet should resemble that of the rest of the families, with 3 meals and 2 nutritious snacks each day. You should limit milk and dairy products to about 16-24oz each day and juice to about 4-6oz each day and offer a variety of foods to encourage good eating habits later.
Feeding practices to avoid are continuing to use a bottle, giving large amounts of sweet desserts, soft drinks, fruit-flavored drinks, sugarcoated cereals, chips or candy, as they have little nutritional value. Also avoid giving foods that your child can choke on, such as raw carrots, peanuts, whole grapes, tough meats, popcorn, chewing gum or hard candy.
Your child's nutrition is important to her overall health. Proper nutrition can also prevent many medical problems, including becoming overweight, developing weak bones, and developing diabetes. It will also ensure that your child physically grows to her full potential.
The best nutrition advise to keep your child healthy includes encouraging her to:
-
Eat a variety of foods
-
Balance the food you eat with physical activity
-
Choose a diet with plenty of grain products, vegetables and fruits
-
Choose a diet low in fat, saturated fat, and cholesterol
-
Choose a diet moderate in sugars and salt
-
Choose a diet that provides enough calcium and iron to meet their growing body's requirements.
You can also help promote good nutrition by setting a good example. Healthy eating habits and regular exercise should be a regular part of your family's life. It is much easier if everyone in the house follows these guidelines, than if your child has to do it alone. You should also buy low-calorie and low-fat meals, snacks and desserts, low fat or skim milk and diet drinks. Avoid buying high calorie desserts or snacks, such as snack chips, regular soft drinks or regular ice cream.
Χέρι στους κουμπαράδες των παιδιών τους 
