Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, για τα παιδιά, ένας καλός ύπνος είναι πολύ πιο σημαντικός ακόμη και από ένα πλήρες πρωινό- και δεν σας στοιχίζει και τίποτα...
Τα παιδιά ψηλώνουν και μαθαίνουν στον ύπνο. Οι σημαντικότερες λειτουργίες ανάπτυξης του σώματος, π.χ. έκκριση αυξητικής ορμόνης, επιτελούνται ενώ το παιδί κοιμάται. Στις ίδιες ώρες, ο εγκέφαλος γράφει στον «σκληρό δίσκο» εκείνες τις γνώσεις της ημέρας που επέλεξε ως σημαντικές. Υπάρχουν δύο είδη μνήμης: Αφενός η «ενεργητική» ή βραχυπρόθεσμη, που διαρκεί λίγα λεπτά. Και αφετέρου η «παγιωμένη» ή μακροπρόθεσμη, που πιστεύεται ότι επιτυγχάνεται με μόνιμες αλλαγές των συνδέσεων (συνάψεις) των εγκεφαλικών κυττάρων και πιθανόν με τη σύνθεση νέων πρωτεϊνικών μορίων, που εγκαθιστούν τη μόνιμη μνήμη. Αυτή η πολυπλοκότατη διεργασία συμβαίνει κατά τη διάρκεια του βαθέως ύπνου.
Σε έρευνα, επιμελείς μαθητές διδάσκονταν κάποια μαθήματα για 3-4 ώρες και εξετάζονταν σε αυτά το επόμενο πρωινό. Οι επιδόσεις τους βαθμολογούνταν. Υστερα από παρέλευση ημερών υφίσταντο ισοδύναμη δοκιμασία, αλλά εξαναγκάζονταν σε ολονύκτια αϋπνία. Οι επιδόσεις τους το επόμενο πρωινό βρέθηκαν 50% μειωμένες. Τα αποτελέσματα της έρευνας ισχυροποίησαν την ιδέα ότι ο καλός ύπνος είναι ο καλύτερος δάσκαλος.
Το πρωινό ξύπνημα αποτελεί οξύ πρόβλημα. Δεν εξυπηρετεί το παιδί να σηκώνεται από το κρεβάτι τελευταία στιγμή. Η επιτακτική και αιφνίδια έγερση αποδιοργανώνει τον κιρκαδικό κύκλο του μικρού και δημιουργεί άγχος αναχώρησης σε όλους μέσα στην οικογένεια. Το πρωί πρέπει να ξεκινά με ηρεμία και άνεση χρόνου για όλους. Το κυνήγι της ώρας είναι χαμένη μάχη. Ο χρόνος είναι ανελαστικός και αμείλικτος.
Η λύση για το παιδί είναι να του εξασφαλίζετε 10-12 ώρες καλού ύπνου κάθε βράδυ. Στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, οι ώρες που απαιτούνται είναι πάνω από 13. Στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου είναι 8-9. Ποτέ λιγότερες. Διαφορετικά, του κλέβετε την εγκεφαλική του ικανότητα να μαθαίνει.
Η σημασία του πρωινού γεύματος είναι μεγάλη, αλλά πολύ μικρότερη του ύπνου. Ο υπερκινητικός μαθητής δεν παθαίνει υπογλυκαιμία, που επιπόλαια διαγιγνώσκουμε. Είναι υπερκινητικός και αγχώδης για κάτι που δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει εύκολα. Ούτε έχει την πνευματική δύναμη και το θάρρος να εκφράσει τα συναισθήματά του. Αδυνατεί να συγκεντρωθεί στο μάθημα και εκνευρίζεται. Ομως, αυτό δεν οφείλεται σε υπογλυκαιμία.
Το πρωινό είναι πολύ τονωτικό όταν συνοδεύεται από ατμόσφαιρα οικογενειακής αγάπης. Η παρουσία των γονέων «εν αρμονία» αποτελεί θεμέλιο λίθο της διαμορφούμενης προσωπικότητας του νεοσύλλεκτου στρατεύσιμου στη μάχη της επιβίωσης. Το σχολικό άγχος αντικατοπτρίζει δυσκολία προσαρμογής στη νέα ζωή.
Στη μάχη, το φρόνημα είναι το απόλυτο όπλο. Ενισχύστε την αυτοπεποίθησή του και την ανάγκη αναγνώρισης. Με τα λόγια και τη συμπεριφορά σας, κάντε το να νιώσει ότι είστε υπερήφανοι για αυτό. Μη φιλονικείτε ποτέ μαζί του το πρωί. Δώστε του το πρωινό (τυρί και φρούτο) για το διάλειμμα. Η μάχη θα χαθεί για πάντα όταν τα μαθήματα και το σχολείο συνδεθούν με δυσάρεστα συναισθήματα. Το «ψυχικό διαζύγιο» με τη μάθηση είναι η απόλυτη καταστροφή.
Dr Στέφανος Kαραγιαννόπουλος,
Kαθηγητής Παθολογίας, Διευθυντής Τμήματος Προληπτικής Iατρικής στην Kλινική Kυανούς Σταυρός
drtruth@pegasus.gr
