 |
| particular kind of tomatoes called "tomato raf" |
Αλμερία: Παράδεισος θερμοκηπίων, κόλαση μεταναστών
Η ομάδα των «έξι» που ελέγχει την αγορά
Οι καταναλωτικές μας συνήθειες έχουν επιπτώσεις. Έτσι, εάν αγοράσουμε ένα κιλό ντομάτες, μέσα στο χειμώνα, θα βρούμε: την άνοστη γεύση, τη στυγνή εκμετάλλευση των μεταναστών στην Ισπανία, την αντίστοιχη εκμετάλλευση των ανατολικοευρωπαίων φορτηγατζήδων που τις μεταφέρουν, τη μόλυνση από τα φορτηγά τους, τα κέρδη των μεγάλων εμπορικών αλυσίδων και, εν κατακλείδι, έναν προβληματισμό για την... παγκοσμιοποίηση των εμπορικών συναλλαγών.
Κάθε χρόνο γίνεται το ίδιο. Από τον Οκτώβριο, οι χωριάτικες ντομάτες, δηλαδή όσες έχουν παραχθεί τοπικά, εξαφανίζονται σιγά σιγά από τους πάγκους των λαϊκών αγορών και από τα ράφια των σουπερμάρκετ της Δυτικής Ευρώπης, για να δώσουν τη θέση τους σε ένα και μοναδικό προϊόν: την ισπανική ντομάτα -σκληρή, τραγανή ή μαλακιά, χωρίς ιδιαίτερη γεύση, η οποία, αντί να ωριμάσει μέσα στο πανέρι με τα φρούτα σας, παραμένει άτονη χρωματικά και σαπίζει πολύ γρήγορα. «Οι Γάλλοι θέλουν να τρώνε ντομάτα όλον τον χρόνο, ακόμη και μέσα στον χειμώνα» διαπιστώνει ο Ρομπέρ, υπεύθυνος του τμήματος μαναβικής σε πολυκατάστημα Carrefour της Νότιας Γαλλίας. «Και έτσι, φέρνουμε!»
Όμως, όπως και οι Γερμανοί, οι Βρετανοί, οι Ολλανδοί, οι Πολωνοί και άλλοι, οι Γάλλοι αρνούνται να πληρώσουν την ντομάτα περισσότερο από 2 ευρώ το κιλό, ακόμη κι όταν είναι εκτός εποχής. Το πρόβλημα είναι γεωπονικό -πώς θα παράγονται ντομάτες τον χειμώνα- όσο και οικονομικό -πώς θα επιτευχθεί κόστος μέχρι τα 50 λεπτά το κιλό, για να πουληθούν με λιανική τιμή κάτω των 2 ευρώ;
Η λύση βρέθηκε σε μια μικρή επαρχία της Ανδαλουσίας, την Αλμερία. Δεκαπέντε χιλιόμετρα ακτογραμμή, επτά χιλιόμετρα ενδοχώρα, ανάμεσα στη Μεσόγειο και την επιβλητική Σιέρα δε Γκάδορ.
Μια περιοχή που συνδυάζει τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια της Ευρώπης με το πιο κακοπληρωμένο εργατικό δυναμικό.
 |
| Tomatoes, from left: big cherries/small plums; a Genovese; and the Raf, from Spain. |
Ο απλός περαστικός από αυτά τα άλλοτε ερημικά τοπία, που χρησίμευσαν ως φυσικό σκηνικό για μερικά από τα πιο γνωστά σπαγγέτι γουέστερν, δεν μπορεί παρά να εντυπωσιαστεί από το θέαμα χιλιάδων πλαστικών θερμοκηπίων, που πότε προβάλλουν σαν φρούρια, πότε στέκουν μισοδιαλυμένα από τους ανέμους.
Πόσα είναι στο σύνολο; Περίπου τριάντα χιλιάδες, το ένα δίπλα στο άλλο, σε μια έκταση τριάντα έως σαράντα χιλιάδων εκταρίων. Εδώ δουλεύουν δεκάδες χιλιάδες μετανάστες, πολλοί από τους οποίους είναι παράνομοι, για να τροφοδοτούν με οπωροκηπευτικά τους ευρωπαίους καταναλωτές, ανεξαρτήτως εποχής.
Σύμφωνα με τον Χουάν Κάρλος Τσέκα, ερευνητή στο εργαστήριο κοινωνικής ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου της Αλμερίας, «υπολογίζουμε τον αριθμό των εργατών γης στα θερμοκήπια σε 110.000, μεταξύ των οποίων 80.000-90.000 είναι ξένοι. Από αυτούς, οι 20.000-40.000 είναι παράνομοι» -Μαροκινοί (50%), άλλοι Αφρικανοί, Λατινοαμερικάνοι, Ρουμάνοι.
Στη Γαλλία, για μια εργάσιμη ημέρα οκτώ ωρών, ο εργάτης γης αμείβεται με 55,40 ευρώ καθαρά. Με τις διάφορες επιβαρύνσεις, κοστίζει στον εργοδότη του 104 ευρώ. Στην Αλμερία, οι εργάτες γης παίρνουν μόνο 32 έως 37 ευρώ, μολονότι το επίσημο κατώτατο ημερομίσθιο ανέρχεται σε 44,40 ευρώ καθαρά (5). Και καθώς οι εργάτες αυτοί σπάνια δηλώνονται, δεν κοστίζουν τίποτε παραπάνω στο αφεντικό τους.
Οι πιο τυχεροί ανάμεσά τους ζουν στοιβαγμένοι ανά δεκαπέντε σε μικρά διαμερίσματα εργατικών πολυκατοικιών. Όσοι περισσεύουν βολεύονται στις κατασκευές που, ειρωνικά, αποκαλούνται «κορτίχος», καλύβες από τσιμεντόλιθους χωρίς νερό και ηλεκτρικό ρεύμα, οι οποίες...
περισσότερα...
