Σ’ ένα μαγικό βασίλειο όχι και πολύ μακριά, σε ένα μέρος όπου οι ευχές στα αστέρια γίνονται πραγματικότητα, ζουν οι ήρωες του Ντίσνεϊ σε ένα παραμύθι που δεν τελειώνει ποτέ.
Με αυτά τα λόγια, υποδέχεται στην ιστοσελίδα της η EuroDisney τους επισκέπτες της υποσχόμενη μερικές ώρες μαγείας. Πρόκειται για τον ευρωπαϊκό προορισμό με τους περισσότερες τουρίστες, καθώς περισσότερα από 15,4 εκατομμύρια άνθρωποι τον επισκέφτηκαν πέρσι και οι περισσότεροι έζησαν τη μαγεία που τους υποσχέθηκαν - αρκεί να μην είχαν πρόβλημα να περιμένουν έως και 50 λεπτά στην ουρά για τις πιο δημοφιλείς ατραξιόν του πάρκου.
The dark side of Disneyland Paris
To its European visitors, Disney sells fairytales. But the recent suicides of two park workers have exposed more sinister stories of a staff driven to breaking point
Όμως για τους 14.500 εργαζόμενους στο πάρκο, 32 χιλιόμετρα ανατολικά του Παρισιού, υπάρχει και η σκοτεινή πλευρά στο Βασίλειο της Μαγείας. «Πουλάμε κάτι όμορφο, χαμόγελα και ευτυχία στα παιδιά. Όλοι αγαπάμε τη δουλειά μας», εξηγεί ο Χερβέ Σουμάντ, συντηρητής και συνδικαλιστής. «Τα τελευταία όμως χρόνια έχει αλλάξει η διευθυντική γραμμή, με αποτέλεσμα η ζωή μας στη δουλειά να γίνει ανυπόφορη».
Και πράγματι, από την αρχή του χρόνου έχουν αυτοκτονήσει δύο εργαζόμενοι, ενώ ένας τρίτος θάνατος υπαλλήλου εξετάζεται λεπτομερώς από την αστυνομία αφού ακόμη δεν έχει αποδειχθεί αν πρόκειται για αυτοκτονία ή δολοφονία.
Ο πρώτος αυτόχειρας, ο Ραμπιί Ουρουρού, έπεσε στις γραμμές του τρένου τον Φεβρουάριο ενώ επέστρεφε στη δουλειά ύστερα από αναρρωτική άδεια. Δούλευε στην κουζίνα ενός από τα εστιατόρια του πάρκου και είχε καταθέσει δύο προσφυγές εναντίον των προϊσταμένων του για προσβλητική μεταχείριση.
Ο δεύτερος, ο Φρανκ Κλαρέ, έβαλε τέρμα στη ζωή του στις 26 Μαρτίου, την ημέρα που επρόκειτο να γυρίσει στο θεματικό πάρκο ύστερα από αναρρωτική άδεια.
Στο δωμάτιο όπου βρέθηκε κρεμασμένος βρέθηκε κι ένα σημείωμα (προφανώς προς τη σύζυγό του) που έλεγε: «Δεν θέλω να γυρίσω στον Mickey. Σ’ αγαπώ. Συγνώμη παιδιά».
Κι ο Φρανκ δούλευε ως σεφ για περισσότερα από 10 χρόνια κι όπως κατήγγειλε ο πεθερός του, οι συνθήκες εργασίας ήταν άθλιες. Η διοίκηση του πάρκου επιμένει πως οι δύο αυτοκτονίες οφείλονται σε προσωπικούς λόγους, και αν και τα σωματεία των εργαζομένων εξετάζουν όλα τα ενδεχόμενα, επισημαίνουν πως οι συνθήκες εργασίας έχουν χειροτερέψει σημαντικά τα τελευταία έξι χρόνια.
Οι θέσεις εργασίας στα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία του πάρκου έχουν μειωθεί σημαντικά, όπως καταγγέλλουν τα συνδικάτα, αντιθέτως έχουν αυξηθεί οι επισκέπτες, εξαιτίας και των ιδιαίτερα ελκυστικών πακέτων που προσφέρονται. Επίσης, έχουν περιοριστεί σημαντικά οι προσλήψεις εποχικού προσωπικού και ταυτόχρονα ζητείται από τους υπαλλήλους να δουλεύουν περισσότερες ώρες συχνά έξι ημέρες την εβδομάδα. Τα εργατικά ατυχήματα δε στη Euro Disney έχουν αυξηθεί στα 1.500 τον χρόνο - ένα για κάθε 10 εργαζόμενους- υψηλότερο απ’ ό,τι στις οικοδομές.
Πολλά απ’ αυτά σχετίζονται με τον... Μίκι και τον Γκούφη, τους εργαζόμενους δηλαδή που φορούν τις στολές από τους ήρωες του Ντίσνεϊ. Πολλές απ’ αυτές τις στολές, ιδίως τα κεφάλια, είναι τεράστιες με αποτέλεσμα να προκαλούνται σοβαρές βλάβες στον αυχένα και στην πλάτη και ενώ αρχικά, τους ρόλους αυτούς αναλάμβαναν νεότεροι εργαζόμενοι, σήμερα ο μέσος όρος ηλικίας όχι μόνο στην Disneyland της Ευρώπης αλλά κι σε αυτές των ΗΠΑ ξεπερνάει τα 35 χρόνια.
Σύμφωνα με αναφορά της μητρικής εταιρείας, το 2008 καταγράφηκαν 1.000 τραυματισμοί για εργαζόμενους που υποδύονται έναν από τους 270 διαφορετικούς ήρωες στα πάρκα. Το 42% αυτών των τραυματισμών σχετίζεται με το βάρος των κοστουμιών κι ιδίως του κεφαλιού.
Στο μεταξύ, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι συνθήκες ασφάλειας για τους εργαζομένους δεν είναι και οι ιδανικές. Μόνο πέρσι το καλοκαίρι, μέσα σε έξι εβδομάδες έχασαν τη ζωή τους τρεις εργαζόμενοι στο πάρκο της Disney στο Ορλάντο της Φλόριντα.
Όμως το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στα εργατικά ατυχήματα, καθώς έχουν συμβεί και πολλά ατυχήματα που αφορούν τους επισκέπτες σε όλα τα πάρκα της Disney σε ΗΠΑ και Ευρώπη, καθώς συνολικά έχουν χάσει τη ζωή τους 28 επισκέπτες, 13 μόνο το 2006, που ήταν η πιο αιματηρή χρονιά. Πολλά από αυτά τα ατυχήματα σχετίζονται με ελλιπείς συνθήκες ασφάλειας, όπως αυτό που έγινε το 2003 όταν εκτροχιάστηκε το τρενάκι του τρόμου στο Βουνό της Μεγάλης Αστραπής.
Ένας 22χρονος έχασε τη ζωή του από αμβλύ τραύμα στο κεφάλι κι εκτεταμένη εσωτερική αιμορραγία, ενώ τραυματίστηκαν 11 ακόμα. Ο λόγος του ατυχήματος αποδόθηκε στην ελλιπή συντήρηση του τρένου και εκπαίδευση του προσωπικού, κανείς όμως δεν φυλακίστηκε κι απλώς η Disney κατέβαλε κάποιο πρόστιμο κι αποζημίωση στην οικογένεια του θύματος.
Το μόνο σοβαρό πρόστιμο που έχει πληρώσει ποτέ η Disney είναι αυτό του 2008, ύψους 21.500 δολαρίων, που της υπέβαλε η Αμερικανική Επιτροπή για την Ασφάλεια στη Δουλειά, ενώ ταυτόχρονα της απήγγειλε κατηγορίες για πέντε παραβιάσεις κανονισμών ασφάλειας. Ενώ της επιβλήθηκε και πρόστιμο 3 χιλιάδων δολαρίων επειδή δεν ανταποκρίθηκε άμεσα στις κλήσεις της επιτροπής για ελέγχους.
Στη σκοτεινή πλευρά των ψυχαγωγικών πάρκων έχουν σημειωθεί και περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης:
Τον Απρίλιο του 2004, 36χρονος υπάλληλος της Disney στο Ορλάντο συνελήφθη με την κατηγορία παρενόχλησης 13χρονου κοριτσιού, ενώ πόζαρε μαζί της ως Τίγρης (από τις ταινίες Γουίνι το Αρκουδάκι).
Η υπόθεση έφτασε στα δικαστήρια, όπου οι ένορκοι χρειάστηκαν μία ώρα για να απαλλάξουν τον κατηγορούμενο ο οποίος επέστρεψε άμεσα στη δουλειά του. Το 2007, πάλι ένας Τίγρης χτύπησε στο κεφάλι ένα 14χρονο αγόρι, όμως τελικά δεν αποδόθηκε καμιά κατηγορία.
