Η εσωστρέφεια στην εφηβεία Understanding your Introverter Teen

Ο έφηβος γενικά χαρακτηρίζεται από παρορμητισμό, ενθουσιασμό, τάση για υπερβολή, εγωκεντρισμό και αυθάδεια. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά τα αναπτύσσει προκειμένου να εξερευνήσει τις πολύπλευρες πτυχές της προσωπικότητάς του και να συγκροτήσει μια αίσθηση προσωπικής ταυτότητας.

UNDERSTANDING YOUR INTROVERTED TEEN

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του εσωστρεφούς εφήβου;

Υπάρχει όμως και μία κατηγορία εφήβων που φαίνεται να μην μοιάζει σε αυτή την εικόνα του επαναστάτη και του αυθόρμητου. Συγκεκριμένα, υπάρχουν περιπτώσεις εφήβων που είναι ανησυχητικά εσωστρεφείς, που κλείνονται στον εαυτό τους, δεν έχουν αλλά ούτε δεν επιδιώκουν κοινωνικές επαφές και προπάντων αποδέχονται αδιαμαρτύρητα την πραγματικότητα και την συμπεριφορά των άλλων.

Ποιες είναι οι αιτίες της εσωστρέφειας των εφήβων; 

Το στάδιο της εφηβείας διακρίνεται από σημαντικές αλλαγές σε βιολογικό, διανοητικό, συναισθηματικό και κοινωνικό επίπεδο. 

Σε αυτόν τον κυκεώνα αλλαγών και ανακατατάξεων, κατά το οποίο ο έφηβος αναζητά απεγνωσμένα την προσωπική του ταυτότητα, το φορτίο είναι βαρύ, το άγχος του «ποιος είμαι» και «τι θέλω να κάνω» ογκώδες. 

Έτσι, πολλοί έφηβοι νιώθουν ασυνείδητα την ανάγκη να κλειστούν στον εαυτό τους προκειμένου να «μειώσουν» τα εισερχόμενα ερεθίσματα και να «εξοικονομήσουν» ενέργεια και χρόνο επεξεργασίας των νέων δεδομένων, να βαδίσουν ουσιαστικά με πιο αργούς και συντηρητικούς ρυθμούς για να μπορέσουν να προσαρμοστούν. 

Σε αυτή την περίπτωση, λοιπόν, η εσωστρέφεια αφορά περισσότερο μια αντίδραση προσαρμογής του εφήβου στο νέο στάδιο της ζωής του, που τον βοηθά να χειριστεί καλύτερα το άγχος του και να αντεπεξέλθει στις νέες απαιτήσεις.

Σε άλλες περιπτώσεις, όμως, ο έφηβος αποστασιοποιείται και δεν αντιδρά με περισσότερο δυναμισμό επειδή ουσιαστικά δεν διαθέτει τις κοινωνικές δεξιότητες για να κάνει κάτι τέτοιο. Κατά την εφηβεία οι σχέσεις με τους συνομηλίκους καθίστανται απαραίτητες για την εξέλιξη του νεαρού ατόμου. 

Ο έφηβος έχει ανάγκη να αναζητήσει άλλα πρότυπα, πέρα από τους γονείς του, με τα οποία θα ταυτιστεί, θα ανταλλάξει ιδέες, θα έρθει σε συναισθηματική επαφή και θα βρει υποστήριξη και αναγνώριση. Οι σχέσεις αυτές θα λειτουργήσουν άλλωστε ως ένα ενδιάμεσο «πειραματικό» στάδιο για τη μετάβασή του στον κόσμο των ενηλίκων. 

Αν λοιπόν ένας έφηβος δεν αλληλεπιδρά αποτελεσματικά κοινωνικά, νιώθει αδύναμος να προχωρήσει σε οτιδήποτε άλλο. Αρχίζει να νιώθει θλίψη, μελαγχολία, ίσως και απόγνωση, και κλείνεται όλο και περισσότερο στον εαυτό του, διατηρώντας έναν φαύλο κύκλο αποστασιοποίησης-μη επιβράβευσης που τελικά τον καθιστά κοινωνικά αδρανή.

Επίσης, ο ρόλος της οικογένειας πολλές φορές συμβάλλει στη διαμόρφωση εσωστρεφών εφήβων.  

Για παράδειγμα, συντηρητικές και αυστηρές μορφές οικογένειας μπορεί να περιορίζουν από μόνες τους οποιαδήποτε επαναστατική διάθεση του εφήβου. Στην περίπτωση αυτή η διαδικασία πειραματισμού και αμφισβήτησης του εφήβου δεν ξεκινά ουσιαστικά ποτέ και ο ίδιος δέχεται αναντίρρητα τα πράγματα ως έχουν, δηλαδή όπως τα εκφράζουν οι γονείς του. Ακολουθεί πιστά τα πρέπει τους, ταυτίζεται πλήρως με τις οικογενειακές αξίες και βέβαια δεν απομακρύνεται ποτέ, ούτε και κατά την ενήλικη ζωή, από αυτές. Οι έφηβοι αυτοί ως ενήλικες διακρίνονται από συντηρητισμό, απόλυτο σεβασμό σε κάθε μορφή εξουσίας, ανάγκη για τάξη και οργάνωση και έλλειψη αυτονομίας.

Συγκρούσεις ή άλλα προβλήματα που διαδραματίζονται στην οικογένεια δημιουργούν επίσης άγχος στον έφηβο ο οποίος επιπλέον κατακλύζεται, σε αυτό το στάδιο, και από τόσα ερωτηματικά για τον εαυτό του. Η κακή σχέση του ζευγαριού, μια πιθανή διαδικασία διαζυγίου, οι σχέσεις με τα αδέρφια, οι ανταγωνισμοί και οι διεκδικήσεις μεταξύ τους, μπορεί να τον αγχώνουν επιπλέον και να τον οδηγούν σε εσωστρέφεια και παθητικότητα λόγω της θλίψης και του άγχους που βιώνει, αλλά και ως μια ύστατη προσπάθεια εύρεσης ενός συναισθηματικού καταφύγιου στις οικογενειακές εντάσεις.

Τέλος, είναι σημαντικό να εκτιμηθεί και η ύπαρξη πιθανής ψυχοπαθολογίας, δηλαδή, η διάγνωση ψυχικής νόσου η οποία καθιστά τον έφηβο εσωστρεφή, απομονωτικό και μη αποδοτικό στις σχολικές και εξωσχολικές του δραστηριότητες. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να γίνεται λόγος για κατάθλιψη, πιθανή διατροφική διαταραχή, γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, ψυχωσική συνδρομή ή ακόμη και χρήση ουσιών που πολλές φορές μπορεί να εντοπισθεί από συγκεκριμένες στάσεις και συμπεριφορές του εφήβου.

Πώς βελτιώνεται η εσωστρέφεια του εφήβου;

Καταρχήν, ο εσωστρεφής έφηβος χρειάζεται ενθάρρυνση και υποστήριξη από τα οικεία του πρόσωπα. 

Για παράδειγμα, οι γονείς οφείλουν να τον παροτρύνουν να πηγαίνει βόλτες με φίλους ή να του προτείνουν να ασχοληθεί με μία δραστηριότητα ώστε να επενδύσει σε αυτή.  

Επίσης, κρίνεται απαραίτητη η ενημέρωση των καθηγητών του έτσι ώστε να τον βοηθήσουν σε επίπεδο σχολείου. Ακόμη, ορισμένες φορές είναι σημαντική η ψυχοθεραπευτική βοήθεια του εφήβου ή ακόμα και η οικογενειακή συμβουλευτική με ψυχολόγο σε περιπτώσεις που ευθύνεται η συμπεριφορά των γονιών για την εσωστρέφεια του ανήλικου.

Μουτζούρη Μερόπη

Ψυχολόγος

Κοινωνική Επιστήμονας Γραφείου Παροχής Κοινωνικών Υποστηρικτικών Υπηρεσιών Δήμου Αρκαλοχωρίου

Το φαρμακείο της γιαγιάς...

Βότανα, λεμόνι, μέλι, μαγειρική σόδα, αλάτι, ξίδι και σκόρδο επιστρατεύονται για να ανακουφίσουν από τον πόνο, να απαλύνουν τον βήχα, να απαλλάξουν από τις ψείρες στα μαλλιά και να ρίξουν τον πυρετό. 
Τα σύγχρονα επιστημονικά στοιχεία υποστηρίζουν αρκετά από τα γιατροσόφια της γιαγιάς μας.

Τσιμπήματα

Μπορείτε να ανακουφιστείτε από τον ερεθισμό του δέρματος που προκαλείται από τα τσιμπήματα των εντόμων, σύμφωνα με τους επιστήμονες της Κλινικής Μάγιο στις ΗΠΑ, βάζοντας στο πάσχον σημείο ένα διάλυμα από μαγειρική σόδα και νερό.

Ψείρες

Το ξίδι, διαλυμένο σε χλιαρό νερό, μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις ψείρες στα μαλλιά. «Επί μία εβδομάδα, κάθε φορά που το παιδί γυρνά από το σχολείο, να καθαρίζετε σχολαστικά τα μαλλιά του με το διάλυμα αυτό και μια πολύ λεπτή χτένα», συμβουλεύει η επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Πόπη Αναστασέα-Βλάχου. «Ετσι, μπορείτε να αποφύγετε τα τοξικά ψειροκτόνα με μαλαθείο».

Βήχας

Το μέλι πλούσιο σε φλαβονοειδή συνιστάται εδώ και αιώνες ως «φάρμακο» για τον βήχα. Ερευνα του Πολιτειακού Κολεγίου Ιατρικής της Πενσυλβάνια, σε 105 παιδιά που λάμβαναν μία έως δύο κουταλιές μέλι μισή ώρα πριν κοιμηθούν, διαπίστωσε ότι το μέλι δρα πιο αποτελεσματικά κατά του βήχα απ' ό,τι πολλά αντιβηχικά σιρόπια.

Διάρροια

Εάν το παιδί σας έχει διάρροια, λίγο νερό στο οποίο προσθέτετε λίγες σταγόνες λεμόνι μπορεί να βοηθήσει στην ελάττωση της κινητικότητας του εντέρου, καθώς και στην ενυδάτωση του παιδιού, σύμφωνα με την κ. Βλάχου.

Γερά δόντια

Να περνάτε απαλά τα δόντια και τα ούλα των βρεφών 6 έως 15 μηνών με μια μπατονέτα βουτηγμένη σε διάλυμα από τσάι, με ελάχιστη μαγειρική σόδα (στη μύτη του κουταλιού). «Το τσάι περιέχει φθόριο και με τον τρόπο ατό γίνεται μια τοπική φθορίωση», λέει η κ. Βλάχου.

πηγή 

Για πολλά περισσότερα στο Πρασινούλι

«Είμαστε πιο καλοί γονείς από τους γονείς μας»

«Μία βόλτα στον παιδότοπο ή μία ταινία στο σινεμά κάποιο απόγευμα είναι από τα πράγματα που προσπαθώ να κάνω με τα παιδιά μου στον ελεύθερο χρόνο μας»,

Το πιο σημαντικό για τη 40χρονη μητέρα είναι να βλέπει τα παιδιά της να χαμογελούν και στις όμορφες στιγμές τους να βρίσκεται κι εκείνη μαζί τους. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει: «Επιδιώκω να κάνουμε διαφορετικά πράγματα, να τους δίνω νέες εικόνες και ερεθίσματα που ξεφεύγουν από την καθημερινότητα και βοηθούν στην εξέλιξη της προσωπικότητάς τους».
Στοιχεία των τελευταίων ερευνών ανατρέπουν την εικόνα που υπάρχει για τους σύγχρονους γονείς που τους θέλει αδιάφορους και ανεύθυνους. Στην πραγματικότητα αποδεικνύεται ότι είναι πολύ πιο ευσυνείδητοι απ΄ ό,τι πριν από 20 χρόνια και επιλέγουν να περνούν ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά τους.

Είναι επίσης αποφασισμένοι να τους παρέχουν τα σωστά εφόδια και γι΄ αυτό ανησυχούν περισσότερο απ΄ ό,τι οι γονείς τους ανησυχούσαν για εκείνους.
Αυτά ήταν τα βασικότερα συμπεράσματα μιας μελέτης που πραγματοποίησαν ακαδημαϊκοί του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης στη Μεγάλη Βρετανία, για λογαριασμό του φιλανθρωπικού ιδρύματος Νuffield Foundation. Αρχικός σκοπός της έρευνας ήταν να κατανοηθεί η αύξηση των κρουσμάτων αντικοινωνικής ή και παραβατικής συμπεριφοράς στην εφηβική ηλικία.
Εξέτασαν λοιπόν τι συμβαίνει εντός και εκτός σπιτιού και κατέληξαν πως κακώς το οικογενειακό περιβάλλόν αντιμετωπιζόταν ως ο κυριότερος παράγοντας που προκαλούσε το φαινόμενο, καθώς οι σύγχρονοι γονείς, είναι πολύ πιο συνειδητοποιημένοι αναφορικά τις υποχρεώσεις τους.
Οι ερευνητές της Οξφόρδης υποστήριξαν ότι η υπεροχή των σύγχρονων γονέων οφείλεται σε ποικίλους λόγους. Οι βασικότεροι είναι ότι οι οικογένειες τείνουν να γίνονται μικρότερες, οι γυναίκες να γεννούν αργότερα και η αναλογία των παιδιών που ζουν με τον ένα μόνο γονιό έχει τριπλασιαστεί από τις αρχές του ΄70, φθάνοντας το ποσοστό του 24%. Τα παραπάνω ευρήματα δεν αφορούν μόνο τους Βρετανούς.

Στην Ελλάδα
Ανάλογη είναι η κατάσταση και στην Ελλάδα. Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, το ποσοστό των γυναικών που αποφάσισαν να γίνουν μητέρες σε ηλικία 35 με 39 ετών το 1979 ήταν 22,5% ενώ το 1999 είχε φθάσει το 41,9%.
Επίσης, ο αριθμός των ανδρών αλλά και των γυναικών που επιλέγουν να παντρευτούν μετά τα 30 είχε αυξηθεί σημαντικά το 2006 σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1980. 28.672 γυναίκες και 18.731 άνδρες ηλικίας από 30 μέχρι 35 ετών παντρεύτηκαν το 2006, ενώ συνολικά πραγματοποιήθηκαν 57.802 γάμοι.
Αν και κάποια από αυτά τα στοιχεία δείχνουν μία αρνητική εξέλιξη, στην ουσία δεν είναι. «Η προηγούμενη γενιά αντιμετώπιζε πολλά βιοτικά προβλήματα. Πολλά παιδιά παρ΄ όλο που η μητέρα βρισκόταν στο σπίτι, στην ουσία μεγάλωναν μόνα τους», αναφέρει η κ. Έφη Σαρηγιαννίδου, οικογενειακή σύμβουλος και τονίζει ότι αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έπαιρναν τη στοργή και την αγάπη που έπρεπε, αλλά ότι οι δυσκολίες της εποχής, σε συνδυασμό με την απουσία γνώσεων γύρω από την ανατροφή τους, καθιστούσαν πολλές φορές ανέφικτη την κατανόηση των βαθύτερων αναγκών των παιδιών.
«Σήμερα, το μεγάλωμα ενός παιδιού δεν αποτελεί κοινωνική υποχρέωση, αφού ο γάμος είναι πλέον συνειδητή επιλογή. Υπάρχει ευαισθησία για τα δικαιώματα του παιδιού όπως και σεβασμός σε αυτό, ως πρόσωπο με ανάγκες», λέει.
«Δουλεύω αρκετές ώρες, αλλά όσο ο Γιάννης και η Ευαγγελία μεγαλώνουν βλέπω ότι με χρειάζονται περισσότερο δίπλα τους. Έτσι, προσπαθώ να προσαρμόζω τον χρόνο μου σύμφωνα με τις ανάγκες τους να συζητάω μαζί τους για ό,τι τα προβληματίζει», λέει η επιχειρηματίας κ. Μαρία Ντάβου αναφερόμενη στα δίδυμά της και το πώς διαχειρίζεται τον χρόνο ανάμεσα σε δουλειά και οικογένεια.

Η δύσκολη ισορροπία μεταξύ δουλειάς και οικογένειας
 Η ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά και την ανατροφή των παιδιών όσο δύσκολη και αν φαίνεται δεν είναι ακατόρθωτη κατά την κ. Σαρηγιαννίδου.
«Ο καθένας μπορεί να βρει μία λύση ώστε πράγματα που είναι ουσιαστικά και βασικά να μη μένουν πίσω. Να καθιερώσει, για παράδειγμα, να τρώει μαζί το πρωινό η οικογένεια ή να ακολουθείται το οικογενειακό μεσημεριανό γεύμα τα Σαββατοκύριακα», λέει χαρακτηριστικά και επισημαίνει ότι ενώ τα παιδιά σήμερα είναι πιο ευφυή υστερούν σε συναισθηματικές δεξιότητες, δηλαδή δυσκολεύονται να εκφραστούν και να επικοινωνήσουν.
«Οι γονείς έχουν καταλάβει πλέον ότι το θέατρο αποτελεί πηγή γνώσης και αυτό φαίνεται από το αυξανόμενο ενδιαφέρον τους για θεάματα που παρέχουν και γνώση, όχι μόνο ψυχαγωγία», λέει στα «ΝΕΑ» η ηθοποιός Κάρμεν Ρουγγέρη (φωτογραφία αριστερά). Οι παιδικές παραστάσεις θεάτρου είναι πλέον «ισάξιες» με τις αντίστοιχες παραστάσεις για μεγάλους από πλευράς ζήτησης και ο κύριος λόγος είναι τα μηνύματα για τις ηθικές αξίες που περνούν.
Είναι δε χαρακτηριστικό- σύμφωνα με την ηθοποιό- ότι οι γονείς τις περισσότερες φορές συνοδεύουν τους μικρούς θεατές. «Είναι δίπλα στο παιδί, τις περισσότερες φορές μάλιστα και οι δύο. Έτσι είναι το σωστό άλλωστε, τότε ολοκληρώνεται η παράσταση που είδαμε, όταν γίνει ένας διάλογος με το παιδί γύρω από αυτή». 

«ΝΕΑ» η κ. Μαρία Ντάβου.