8 Reasons Why Fairy Tales Are Essential to Childhood
Ανθρωποειδή με υπερφυσικές δυνάμεις, νεράιδες που πραγματοποιούν ευχές, πλάσματα του δάσους, του βυθού ή του διαστήματος με παράξενες ιδιότητες, παιδάκια που βρίσκονται εγκαταλειμμένα στο δάσος....
Οι πρωταγωνιστές των ιστοριών που αγαπούν τα παιδιά δεν έχουν καμία σχέση με τους καθημερινούς ανθρώπους. Μήπως, τότε, δεν πρέπει να αφήνουμε το παιδί να έρχεται και πολύ σε επαφή μαζί τους για να μην φοβηθεί ή να μην αναπτύξει μια λανθασμένη εικόνα για τη ζωή;
Κι όμως, οι παιδοψυχολόγοι διαβεβαιώνουν ότι τα παραμύθια είναι απαραίτητα στη διαδικασία ανάπτυξης του παιδιού, επειδή:
1. Διδάσκουν στα παιδιά πως όταν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πρόβλημα πρέπει να βρίσκουμε τρόπους να το λύνουμε.
Ακόμα και οι ενήλικες μπορούμε να μάθουμε και να εμπνευστούμε από χαρακτήρες και ρόλους που υπάρχουν σε μια ταινία ή και σε ένα παραμύθι. Τα παιδιά, όταν ακούνε ή παρακολουθούν μια ιστορία χωρίς να το καταλαβαίνουν «μεταφράζουν» τα στοιχεία τους με όρους που αντιστοιχούν στη δική τους ψυχοσύνθεση, στις προκλήσεις που τα ίδια αντιμετωπίζουν, στα άγχη που βιώνουν. Έτσι, μαθαίνουν τρόπους να αναλαμβάνουν τα νήματα της ζωής τους. Όπως έχει πει ο βρετανός φιλόσοφος και συγγραφέας G.K. Chesterton «τα παραμύθια δεν λένε στα παιδιά ότι υπάρχουν δράκοι. Αυτό άλλωστε τα παιδιά το γνωρίζουν ήδη. Τα παραμύθια λένε ότι υπάρχει τρόπος να σκοτωθεί ό δράκος».
Ακόμα και οι ενήλικες μπορούμε να μάθουμε και να εμπνευστούμε από χαρακτήρες και ρόλους που υπάρχουν σε μια ταινία ή και σε ένα παραμύθι. Τα παιδιά, όταν ακούνε ή παρακολουθούν μια ιστορία χωρίς να το καταλαβαίνουν «μεταφράζουν» τα στοιχεία τους με όρους που αντιστοιχούν στη δική τους ψυχοσύνθεση, στις προκλήσεις που τα ίδια αντιμετωπίζουν, στα άγχη που βιώνουν. Έτσι, μαθαίνουν τρόπους να αναλαμβάνουν τα νήματα της ζωής τους. Όπως έχει πει ο βρετανός φιλόσοφος και συγγραφέας G.K. Chesterton «τα παραμύθια δεν λένε στα παιδιά ότι υπάρχουν δράκοι. Αυτό άλλωστε τα παιδιά το γνωρίζουν ήδη. Τα παραμύθια λένε ότι υπάρχει τρόπος να σκοτωθεί ό δράκος».
2. Τονώνουν τη συναισθηματική αντοχή των παιδιών.
Οι περιπέτειες των παιδικών ηρώων είναι φανταστικές ιστορίες, εμπνευσμένες από πραγματικά θέματα, όπου συνήθως θριαμβεύει το καλό. Έτσι παρέχουν ένα ασφαλές περιβάλλον όπου το παιδί μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι κακά πράγματα μπορεί να συμβούν σε όλους. Κι επειδή και στην πραγματική ζωή κανείς δεν είναι αμέτοχος στις ατυχίες, τα προβλήματα και τα δεινά, καλό είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν το ψυχικό σθένος που θα χρειαστεί να επιδείξουν κάποια στιγμή.
Οι περιπέτειες των παιδικών ηρώων είναι φανταστικές ιστορίες, εμπνευσμένες από πραγματικά θέματα, όπου συνήθως θριαμβεύει το καλό. Έτσι παρέχουν ένα ασφαλές περιβάλλον όπου το παιδί μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι κακά πράγματα μπορεί να συμβούν σε όλους. Κι επειδή και στην πραγματική ζωή κανείς δεν είναι αμέτοχος στις ατυχίες, τα προβλήματα και τα δεινά, καλό είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν το ψυχικό σθένος που θα χρειαστεί να επιδείξουν κάποια στιγμή.
3. Μαθαίνουν αξίες που έχουν οικουμενική και διαχρονική αξία.
Η Σταχτοπούτα, ο Κοντορεβυθούλης, ακόμα και ο Σούπερμαν υπάρχουν σε παραλλαγές σε πολλές διαφορετικές κουλτούρες. Μέσα από τις περιπέτειές τους τα παιδιά αναγνωρίζουν ότι οι άνθρωποι όπου κι αν ζουν μοιράζονται κάποιες κοινές αξίες, αλλά και την ελπίδα να κυριαρχεί το καλό ενάντια στο κακό.
Η Σταχτοπούτα, ο Κοντορεβυθούλης, ακόμα και ο Σούπερμαν υπάρχουν σε παραλλαγές σε πολλές διαφορετικές κουλτούρες. Μέσα από τις περιπέτειές τους τα παιδιά αναγνωρίζουν ότι οι άνθρωποι όπου κι αν ζουν μοιράζονται κάποιες κοινές αξίες, αλλά και την ελπίδα να κυριαρχεί το καλό ενάντια στο κακό.
4. Μαθαίνουν στα παιδιά να αναγνωρίζουν και να ακολουθούν τη δομή μιας ιστορίας.
Τα αγαπημένα τους παραμύθια περιέχουν όλα εκείνα τα στοιχεία – τόπο, χρόνο, χαρακτήρες, πλοκή- που είναι κοινά σε όλες τις διηγήσεις και ιστορίες, ανεξάρτητα από το αν είναι φανταστικές ή αληθινές, όπως για παράδειγμα αυτές που περιέχονται στα σχολικά βιβλία. Έτσι, μαθαίνει από μικρή ηλικία να κατανοεί τους κανόνες της αφήγησης και εξασκεί την ικανότητά του να αντιλαμβάνεται μια ιστορία, αλλά και να προβλέπει τη συνέχεια.
Τα αγαπημένα τους παραμύθια περιέχουν όλα εκείνα τα στοιχεία – τόπο, χρόνο, χαρακτήρες, πλοκή- που είναι κοινά σε όλες τις διηγήσεις και ιστορίες, ανεξάρτητα από το αν είναι φανταστικές ή αληθινές, όπως για παράδειγμα αυτές που περιέχονται στα σχολικά βιβλία. Έτσι, μαθαίνει από μικρή ηλικία να κατανοεί τους κανόνες της αφήγησης και εξασκεί την ικανότητά του να αντιλαμβάνεται μια ιστορία, αλλά και να προβλέπει τη συνέχεια.
5. Βάζουν τα θεμέλια της γλωσσικής ικανότητας και της λογοτεχνικής έκφρασης.
Τα παραμύθια είναι το πρώτο λογοτεχνικό είδος με το οποίο έρχονται σε επαφή με τα παιδιά και θα παίξουν σημαντικό ρόλο στο αν θα μάθουν να αγαπούν το βιβλίο και το διάβασμα. Επιπλέον, μέσα από τις ιστορίες τους έρχονται σε επαφή με λέξεις και έννοιες που πιθανότατα δεν θα συναντούσαν στις άλλες καθημερινές δραστηριότητές τους και εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους.
Τα παραμύθια είναι το πρώτο λογοτεχνικό είδος με το οποίο έρχονται σε επαφή με τα παιδιά και θα παίξουν σημαντικό ρόλο στο αν θα μάθουν να αγαπούν το βιβλίο και το διάβασμα. Επιπλέον, μέσα από τις ιστορίες τους έρχονται σε επαφή με λέξεις και έννοιες που πιθανότατα δεν θα συναντούσαν στις άλλες καθημερινές δραστηριότητές τους και εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους.
6. Εμπλουτίζουν τη φαντασία.
Η φαντασία είναι ένα πολύτιμο «όπλο» που κινητοποιεί τη δημιουργικότητα και ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της παιδικής ηλικίας. Όπως είχε πει ο Αϊνστάιν «όταν εξετάσω τις μεθόδους της σκέψης μου, διαπιστώνω ότι το δώρο της φαντασίας ήταν κάτι πολύ πιο σημαντικό από την ικανότητα αφαιρετικής θετικής σκέψης».
Η φαντασία είναι ένα πολύτιμο «όπλο» που κινητοποιεί τη δημιουργικότητα και ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της παιδικής ηλικίας. Όπως είχε πει ο Αϊνστάιν «όταν εξετάσω τις μεθόδους της σκέψης μου, διαπιστώνω ότι το δώρο της φαντασίας ήταν κάτι πολύ πιο σημαντικό από την ικανότητα αφαιρετικής θετικής σκέψης».
7. Δίνουν την ευκαιρία στους γονείς να ανοίξουν με τα παιδιά τους συζητήσεις.
Μπορεί ο Κοντορεβυθούλης να είναι μικροσκοπικός όμως είχε περισσότερο θάρρος και μυαλό από όλα τα αδέρφια του –γιατί, τελικά, ποτέ δεν πρέπει να κρίνουμε κάποιον από την εμφάνισή του. Και ο Τριγωνοψαρούλης είναι ένα τριγωνικό ψάρι, επειδή τα ψάρια –όπως άλλωστε και οι άνθρωποι- υπάρχουν σε πολλά είδη και χρώματα κι αυτή η διαφορετικότητα είναι που κάνει τον καθένα μοναδικό και υπέροχο. Αξιοποιήστε το χρόνο που το παιδί είναι χαλαρωμένο μετά την αφήγηση του παραμυθιού και συζητήστε μαζί του τις αξίες που θέλετε να του διδάξετε, παίρνοντας αφορμή από τους ήρωες της ιστορίας.
Μπορεί ο Κοντορεβυθούλης να είναι μικροσκοπικός όμως είχε περισσότερο θάρρος και μυαλό από όλα τα αδέρφια του –γιατί, τελικά, ποτέ δεν πρέπει να κρίνουμε κάποιον από την εμφάνισή του. Και ο Τριγωνοψαρούλης είναι ένα τριγωνικό ψάρι, επειδή τα ψάρια –όπως άλλωστε και οι άνθρωποι- υπάρχουν σε πολλά είδη και χρώματα κι αυτή η διαφορετικότητα είναι που κάνει τον καθένα μοναδικό και υπέροχο. Αξιοποιήστε το χρόνο που το παιδί είναι χαλαρωμένο μετά την αφήγηση του παραμυθιού και συζητήστε μαζί του τις αξίες που θέλετε να του διδάξετε, παίρνοντας αφορμή από τους ήρωες της ιστορίας.
