Γονείς εθισμένοι σε αλκοόλ και ουσίες: Οι επιπτώσεις στο παιδί

Ποιες είναι οι συνέπειες στη ζωή ενος παιδιού, όταν οι γονείς του ήτανε ή είναι εθισμένοι στο αλκόολ ή σε ουσίες;Ένα πολύ δύσκολο θέμα, που γεννάει μεγάλα ερωτήματα, για τις γονεικές σχέσεις, αλλά και για τις σχέσεις του ζευγαριού. 

The Impact Of Parental Drug And Alcohol Abuse On Children

Ποιες συμπεριφορές μπορεί να υιοθετήσω εγώ, στην μετέπειτα ζωή μου, αν ο πατέρας μου, ή η μητέρα μου έκανε χρήση;

Και πως μπορώ να αντιμετωπίσω τις συνέπειες αυτές; 

Λέμε πολλές φορές, πως η χρήση αλκοόλ μπορεί να βλάψει ένα παιδί, αλλά το θέμα είναι πόσο και σε τι επίπεδο. Δεν αναφέρομαι στην χρήση, ναρκωτικών ουσιών ή αλκοόλ, της μητέρας κατά την κύηση, αλλά για γονεϊκή χρήση η οποία δημιουργεί πολύ σημαντικά προβλήματα στο οικογενειακό περιβάλλον. Αυτό σημαίνει πως ένας από τους δυο γονείς κάνουνε καθημερινή χρήση, με αποτέλεσμα να προκαλείται δυσλειτουργία στη σχέση του παιδιού με τους γονείς, αλλά και σοβαρή δυσλειτουργία στη μεταξύ τους σχέση.

Διεξήχθη πρόσφατα, μια έρευνα στον Καναδά, όπου οι ερευνητές βρήκανε πως υπάρχει σύνδεση μεταξύ της χρήσης και της κατάθλιψης στα παιδιά αυτά κατά την ενήλικη ζωή τους. Τα παιδιά αυτά βρήκανε, πως έχουνε 69% μεγαλύτερες πιθανότητες να περάσουν σοβαρό καταθλιπτικό επεισόδιο στη ζωή τους, από ό,τι οι συνομήλικοι τους. Βιώνουν μια εξαιρετικά μεγάλη ένταση και άγχος μέσα στο σπίτι τους, και αναπόφευκτα τροποποιείται ο τρόπος με τον οποίο το σώμα τους αντιδράει στο στρες κατά τη διάρκεια της ζωής τους. 

Το οποίο βέβαια σημαίνει, πως πάσχουν πιο συχνά από διαταραχές και συμπτώματα άγχους. Είναι επίσης πιο ευάλωτα σε χρήση ουσιών και αλκοόλ, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν (στο περιβάλλον τους και στο σχολείο), ψυχοκοινωνική δυσλειτουργία και πιο συχνά διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας.

Μαζί με τον αυξημένο κίνδυνο μελλοντικής χρήσης αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών, ιδιαίτερα στην εφηβεία και στην ενήλικη πια ζωή τους, τα παιδιά αυτά έχουνε μεγάλα προβλήματα συμπεριφοράς, όπως έλλειψη ενσυναίσθησης για τους άλλους ανθρώπους, μεγάλη δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις και ικανότητα προσαρμογής, χαμηλή αυτοπεποίθηση, και δυσκολία ελέγχου και χειρισμού συμπεριφοράς.

Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους μαζί με την ιδιοσυγκρασία που διαθέτουν τα παιδιά, εθισμένων γονιών, προδιαθέτουν, μεγάλη μελλοντική δυσκολία προσαρμογής στο περιβάλλον τους, (στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, στη δουλειά τους, στις φιλικές παρέες). 

Οι γενετικοί και οι περιβαντολλογικοί παράγοντες, δείχνουν πως είναι σε πολύ μεγάλο ρίσκο να γίνουνε και οι ίδιοι όπως ήτανε και οι γονείς τους, χρήστες ουσιών και αλκοόλ. Ακόμα δηλαδή, και σε περίπτωση που το παιδί, αλκοολικών γονιών, είναι υιοθετημένο από μη εθισμένους γονείς, τα ποσοστά να γίνει και αυτό αλκοολικό είναι μεγαλύτερα. 

Όπως καταλαβαίνετε, η κατάσταση που βιώνουν τα παιδιά αυτά μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον είναι αρκετά επιβαρυντική, καθώς είναι πολύ αυξημένες, οι ενδοοικογενειακές συγκρούσεις, η ψυχική και συχνά η σωματική βία, η οικογενειακή απομόνωση, το άγχος, τα προβλήματα υγείας, τα οικονομικά προβλήματα, και τα μεγάλα προβλήματα στη σχέση των γονιών. 

Όπως επίσης, υπάρχει έλλειψη οικογενειακής συνοχής, οργάνωσης, δομής και πειθαρχίας, και οι εθισμένοι γονείς πολύ συχνά έχουνε την απαίτηση τα παιδιά τους να ανταπεξέρχονται σε πολλές αντιξοότητες που οι ίδιοι δεν μπορούνε. Να είναι δηλαδή πιο ώριμα και πιο ικανά από την ηλικία τους, και από τους ίδιους, το οποίο τους επιβαρύνει, και τους δημιουργεί πολύ μεγαλύτερο άγχος, στην καθημερινότητα τους.

Τα παιδιά αυτά χρειάζονται φροντίδα και την παρέμβαση ενηλίκων (παππούδων, γιαγιάδων, θείων, δασκάλων κτλ..), που μπορούνε να τους  παρέχουν μια σταθερή υποστήριξη. Οι γονείς χρειάζονται βοήθεια από ειδικούς για απεξάρτηση και υποστήριξη οι ίδιοι για όλη τους τη ζωή από ειδικούς υγείας. Η ψυχοθεραπεία και στην περίπτωση των εθισμένων γονιών και των παιδιών αυτών, είναι απαραίτητη, καθώς είναι άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση και συχνά με έλλειψη υποστήριξης από το περιβάλλον τους.

Η θεραπευτική σχέση είναι απαραίτητη, λοιπόν σε αυτές τις περιπτώσεις, όπου μπορεί και λειτουργεί επανορθωτικά, για το άτομο (παιδί/έφηβο ή ενήλικα), και τη σχέση με τον εαυτό του αλλά και με τους γύρω του.

Έγραψε η ψυχολόγος Σοφία Αντύπα, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

boro.gr

Οι έξι τυφλοί άνδρες και ο ελέφαντας: Μαθήματα ζωής για μας και τα παιδιά μας

Μια φορά και έναν καιρό ήταν 6 τυφλοί άντρες που κάθονταν σε ένα παγκάκι στο πάρκο και συζητούσαν.

Έλεγαν πως ενώ η φύση τους είχε αδικήσει και δεν τους είχε δώσει την δυνατότητα να βλέπουν τον κόσμο γύρω τους, όπως οι άλλοι άνθρωποι, εν τούτοις, τους είχε δώσει την δυνατότητα να αναπτύξουν περισσότερο τις υπόλοιπες αισθήσεις τους, και κυρίως την αφή, ώστε να μπορούν να καταλαβαίνουν με τα χέρια τους τι είναι το κάθε τι που βρίσκεται μπροστά τους.
Όλοι συμφωνούσαν ότι μπορούσαν να ψηλαφίσουν κάτι με τα χέρια τους και να καταλάβουν αμέσως τι είναι αυτό που πιάνουν.

Παρακάτω, καθόταν ένας γέρος. Δεν μίλαγε, αλλά άκουγε με ενδιαφέρον και περιέργεια αυτά που έλεγαν οι 6 τυφλοί άντρες. Ήταν πολύ μεγάλος σε ηλικία και η μεγάλη εμπειρία του από τη ζωή τον είχε κάνει σοφό. Είχε μάθει να μην βιάζεται να κρίνει ή να απορρίψει κάτι και να δέχεται πως κάθε πράγμα, κάθε θέμα, μπορεί να έχει πολλές όψεις. «Ένα πράγμα μπορεί να είναι έτσι αλλά και αλλιώς», συνήθιζε να λέει.

Μετά από αρκετή ώρα και αφού είχε ακούσει προσεκτικά όσα έλεγαν οι τυφλοί άντρες δίπλα του, τους πλησίασε και τους ρώτησε:

«Πώς είστε τόσο σίγουροι πως ό,τι ακουμπάτε, ό,τι ψηλαφίζετε με τα χέρια σας, μπορείτε να καταλάβετε αμέσως τι είναι και να είστε σίγουροι για αυτό; Πώς ξέρετε ότι δεν κάνετε λάθος;»

Οι 6 τυφλοί άντρες του απάντησαν ότι δεν κάνουν ποτέ λάθος και ότι αν ήθελε να το διαπιστώσει και ο ίδιος, μπορούσε να τους βάλει μία δοκιμασία.
Ο γέρος δέχτηκε και την επόμενη μέρα τους συνάντησε πάλι στο πάρκο για τη μεγάλη δοκιμασία.
Ο γέρος έφερε μαζί του έναν ελέφαντα και έβαλε τους 6 άντρες να τον πλησιάσουν και ένας ένας να τον ακουμπήσουν με τα χέρια ους και να του πουν τι είναι.
Ο πρώτος τυφλός άντρας, πλησιάζοντας τον ελέφαντα από το πλάι, έπεσε πάνω στο σκληρό και σταθερό του σώμα. Ψηλαφίζοντας με τα χέρια του την τεράστια και σκληρή πλευρά του ελέφαντα, κατέληξε με στόμφο:
« Μα αυτό είναι, φυσικά, ένας τοίχος!».

Ο δεύτερος τυφλός άντρας, από εκεί που στεκόταν, πλησίασε τον ελέφαντα από μπροστά και έπιασε την προβοσκίδα του. Αφού περιεργάστηκε με τα χέρια του την μακριά, κυλινδρική προβοσκίδα του ελέφαντα, είπε με σιγουριά:
«Μου έχεις φέρει ένα φίδι, αυτό είναι ένα φίδι!».

Ο τρίτος άντρας, που στεκόταν λίγο πιο πέρα, έπιασε τους χαυλιόδοντες του ελέφαντα. Ήταν λείοι και μυτεροί σαν βέλη και ο τυφλός άντρας αμέσως αναφώνησε:
«Αυτά που πιάνω είναι ακόντια, είναι σίγουρα ακόντια!».

Ο τέταρτος τυφλός άντρας, που είχε μακριά χέρια, έπιασε τα αφτιά του ελέφαντα που κουνιούνταν πέρα δώθε και όπως τα περιεργάστηκε, κατέληξε:
«Είναι τα σκληρά φύλλα από έναν ανεμιστήρα που κουνιέται!».

Ο πέμπτος άντρας, που ήταν πιο κοντός, έπιασε τα πόδια του ελέφαντα. Τα χάιδεψε με τα χέρια του μέχρι κάτω, τα έτριψε, και γυρνώντας προς τον γέρο-σοφό, είπε με μεγάλη βεβαιότητα:
«Είναι ένας χοντρός, τραχύς κορμός δέντρου, είμαι βέβαιος!».

Ο γέρος είπε και στον τελευταίο τυφλό άντρα να πλησιάσει και εκείνος, ψάχνοντας με τα χέρια του, έπιασε την ουρά του ελέφαντα. Ήταν μακριά, κυλινδρική και τραχιά σαν χοντρό σχοινί.
«Είναι σχοινί. Είναι σίγουρα ένα χοντρό, δυνατό σχοινί!» αναφώνησε.

Αφού τελείωσαν και οι έξι, ο σοφός γέρος τους φώναξε κοντά του και τους είπε:
«Κάνατε όλοι λάθος. Κανένας σας δεν βρήκε τι ήταν αυτό που είχε μπροστά του, που άγγιζε με τα χέρια του. Και όμως ήσασταν και οι έξι τόσο σίγουροι για τις απαντήσεις σας! Αυτό που πιάσατε όλοι σας ήταν ένας ελέφαντας. Ανάλογα όμως με την θέση όπου στεκόταν ο καθένας σας, ανάλογα με το ύψος του και το μάκρος των χεριών του, έπιανε με τα χέρια του ένα διαφορετικό σημείο του ελέφαντα. Έτσι, ένας νόμιζε ότι πιάνει έναν τοίχο, ο άλλος ένα φίδι, ο τρίτος ένα ακόντιο, ο τέταρτος τα φύλλα ενός ανεμιστήρα, ο πέμπτος έναν κορμό δέντρου και ο τελευταίος ένα δυνατό σχοινί. Κανένας σας όμως δεν κατάλαβε ότι αυτό που αγγίζατε, αυτό που περιεργαζόσασταν και ψηλαφίζατε ήταν πολύ μεγαλύτερο και είχε και άλλα μέρη, και άλλες πλευρές και άλλα σημεία που θα μπορούσατε να πιάσετε για να καταλάβετε τι πραγματικά είναι. Έτσι, κανένας σας δεν προχώρησε πιο πέρα για να αγγίξει και τα άλλα μέρη του ελέφαντα, κανένας δεν είχε ολοκληρωμένη αίσθηση του σώματος του ελέφαντα, ώστε, από τα διαφορετικά χαρακτηριστικά του, να μπορέσει να καταλάβει ότι αυτό που αγγίζει είναι ένας ελέφαντας!».
Οι έξι τυφλοί άντρες είχαν χάσει τη μιλιά τους. Δεν μπορούσαν να πιστέψουν πόσο λάθος είχαν κάνει όλοι τους. Έτσι, με σεβασμό ζήτησαν, πλέον, από τον σοφό γέρο να τους εξηγήσει το λάθος τους, ώστε να μπορέσουν να γίνουν καλύτεροι.
Και ο γέρος τους είπε:

«Ο κάθε άνθρωπος, και αυτός που τα μάτια του βλέπουν καλά και καθαρά, ανάλογα με το ποιος είναι και με τη θέση που βρίσκεται, μπορεί να βλέπει ή να νιώθει διαφορετικά το ίδιο πράγμα. Για να είμαστε σίγουροι για κάτι, πρέπει να το επιβεβαιώσουμε πολύ καλά και πολλές φορές και κυρίως, πρέπει να το πλησιάσουμε, να το «δούμε» ολόκληρο. Εσείς δεν ψηλαφίσατε τον ελέφαντα ολόκληρο. Ο καθένας σας άγγιξε το σημείο από το σώμα του ελέφαντα που ήταν πιο κοντά του και από εκεί έβγαλε το συμπέρασμα του, το οποίο βέβαια, ήταν λάθος γιατί αφορούσε μόνο ένα κομμάτι και όχι το σύνολο. Δεν μπορούμε να κρίνουμε κάτι και να βγάλουμε συμπέρασμα, ότι και να είναι αυτό, εάν δεν το δούμε, δεν το «αγγίξουμε» από παντού, από όλες τις πλευρές του, ώστε να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα και να μπορούμε να εκφράσουμε μία σωστή άποψη.»

«Ένας ακόμα λόγος που δεν μπορέσατε να βρείτε τι είναι αυτό που όλοι σας αγγίζατε, είναι ότι δεν συνεργαστήκατε μεταξύ σας. Ακόμα και χωρίς να ξέρετε ότι σε όλους σας έχω δώσει τον ίδιο ελέφαντα να πιάσετε, αν μιλούσατε μεταξύ σας και λέγατε ο ένας στον άλλον τι πιάνετε με τα χέρια σας και τι καταλαβαίνετε από αυτό, τότε συνδυάζοντας τις εμπειρίες και τις εντυπώσεις σας από το άγγιγμα του ελέφαντα, θα μπορούσατε να βρείτε τι είναι.

Πάντοτε έχουμε να κερδίσουμε από τη συνεργασία με άλλους ανθρώπους ακόμα και αν θεωρούμε ότι αυτά που κάνει ο καθένας μας είναι διαφορετικά και δεν έχουν σχέση με αυτά που κάνει ο άλλος.

Αν λέγατε όλοι τη γνώμη σας για το τι είναι αυτό που αγγίζατε, αν ανταλλάσσατε απόψεις, στο τέλος θα καταφέρνατε συνδυάζοντας τις γνώμες σας και τα ευρήματα σας να βρείτε την αλήθεια. Πριν καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα, είναι καλό να μιλάμε και με άλλους ανθρώπους, να ακούμε και να προσπαθούμε να καταλάβουμε και την δική τους άποψη, πριν βεβαιωθούμε για τα δικά μας συμπεράσματα.»
______
(προσαρμοσμένο από το ποίημα “Six Blind Men and the Elephant” του Αμερικανού ποιητή John Godfrey Saxe (1816-1887)

letsfamily.gr
antikleidi.com