«Μαμά, γιατί το κοριτσάκι φοράει μαντήλα;»: Πώς να μιλήσετε στο παιδί για τη διαφορετικότητα

Η Μουσουλμάνα Noor Wazwaz, η οποία ζει στην Αμερική, έγραφε στο ιστολόγιο της: 

«Είμαι σε ένα εστιατόριο, τρώω και ένα μπαμπάς κάθεται παραδίπλα με τις δύο κόρες του. Τους ακούω να μιλούν. 

Τα κορίτσια ρωτούν για τα πάντα –με εντυπωσιάζει η περιέργειά τους. Κάποια στιγμή το ένα από τα δύο κορίτσια με κοιτάζει και ρωτάει: Μπαμπά γιατί το φοράει αυτό; (εννοούσε την χιτζάμπ/μαντήλα). Ο μπαμπάς έδωσε μια απάντηση που με συγκίνησε πολύ. Είπε “υπάρχουν διαφορετικές θρησκείες και κουλτούρες και γλώσσες. Πρέπει να μάθουμε περισσότερα γι’αυτές.”»

(φωτογραφία: ProphetPBUH.com)

«Στη συνέχεια συνέχισε να μιλά για μία προσωπική του εμπειρία όταν ζούσε στο εξωτερικό και μάθαινε να μιλά Ισπανικά.

Αυτό μου θύμισε μία έρευνα του Harvard που διάβαζα πρόσφατα, σύμφωνα με την οποία τα παιδιά που εκτίθενται στον ρατσισμό από μικρή ηλικία τείνουν να τον αποδέχονται και να τον ακολουθούν τυφλά μέχρι τα 3 τους χρόνια, και μάλιστα σε διάστημα μόνο λίγων ημερών.

Έτσι διδάσκουμε την αγάπη, την αποδοχή, την κατανόηση και τον σεβασμό. Ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία. Τα παιδιά ακούν και μιμούνται τις απόψεις και συμπεριφορές των γονιών τους. Εμείς είμαστε τα πρότυπά τους.»

Αν ζείτε στο κέντρο της Αθήνας, στον Πειραιά ή σε επαρχιακές πόλεις που δέχθηκαν πρόσφυγες της Συρίας σε κέντρα υποδοχής, το πιθανότερο είναι ότι έχετε βρεθεί και εσείς στην θέση αυτού του μπαμπά. Ακόμα και όχι, όμως, είναι πάντα χρήσιμο να είμαστε προετοιμασμένοι για τέτοιες εύλογες παιδικές απορίες...

Πώς να μιλάμε στο παιδί για τους ανθρώπους που είναι διαφορετικοί από εμάς
«Μαμά, κοίτα αυτό το παιδάκι είναι μαύρο!», 
«Μαμά, γιατί αυτός ο κύριος κάθεται στο καροτσάκι;», 
πόσες φορές δεν σας έχει τύχει να σας ρωτήσει κάτι τέτοιο το παιδί και εσείς, νιώθοντας αμήχανα, να προσπαθήσετε να το σωπάσετε; Οι απορίες αυτές των παιδιών είναι φυσιολογικές –και συνήθως δεν έχουν ούτε ίχνος επικριτικής διάθεσης. 

Από πολύ μικρή ηλικία τα παιδιά αναγνωρίζουν και ιντριγκάρονται από την διαφορετικότητα και με τις ερωτήσεις και τις παρατηρήσεις τους επιδιώκουν να κατανοήσουν καλύτερα τον κόσμο.

Ως γονείς, οφείλουμε να αδράξουμε τις ευκαιρίες αυτές που μας δίνουν τα παιδιά για να τα βοηθήσουμε όχι μόνο να καταλάβουν, αλλά και να σέβονται τις διαφορές και τις ομοιότητες των ανθρώπων που ζουν γύρω μας. 

Τις στιγμές, λοιπόν, εκείνες που κάνουν μία τέτοια -δημόσια- ερώτηση, δώστε τους μία σύντομη, αντικειμενική απάντηση, π.χ. «το παιδάκι αυτό έχει μαύρο δέρμα γιατί η μαμά και ο μπαμπάς του έχουν μαύρο δέρμα» ή «ο κύριος αυτός έχει κάποιο πρόβλημα στα πόδια του και γι’αυτό χρειάζεται το καροτσάκι, ώστε να μετακινείται από το ένα μέρος στο άλλο».

Αργότερα, μπορείτε να αφιερώσετε περισσότερο χρόνο στο να συζητήσετε με το παιδί σας τις απορίες του. Ο σκοπός είναι να το βοηθήσετε αρχικά να καταλάβει πού ανήκει το ίδιο στο πλαίσιο της φυλής, της εθνικότητας, της ομάδας, της κουλτούρας, της θρησκείας, της γλώσσας και της οικογένειας –όταν γίνει αυτό, θα κατανοήσει ότι όλοι οι άνθρωποι ανήκουν κάπου, έχουν την δική τους ιστορία και είναι τόσο σημαντικοί όσο είναι και το ίδιο. Για να μιλήσετε για όλα αυτά στο παιδί θα χρειαστεί να επιστρατεύσετε έννοιες της ανθρωπολογίας, της ιστορίας, της θρησκείας, της γεωγραφίας κ.ο.κ. 

Παράλληλα μπορείτε να ακολουθήσετε και τις παρακάτω συμβουλές:
Ξένες γλώσσες
Η εκμάθηση ξένων γλωσσών είναι ένα πρώτο βήμα για να έρθει το παιδί λίγο πιο κοντά σε ξένους πολιτισμούς. Τα Αγγλικά αποτελούν διεθνή γλώσσα και ανοίγουν διαύλους επικοινωνίας σχεδόν με όλον τον πλανήτη. Ωστόσο, μη διστάζετε να «ανοίγετε» παράθυρα και σε άλλες γλώσσες, λέγοντας, για παράδειγμα, στο παιδί πώς λένε το «σ’ αγαπώ» στα Γερμανικά, στα Ιταλικά και στα Γαλλικά, και να σπεύδετε στα λεξικά κάθε φορά που σας ρωτά τι σημαίνει μία ξένη λέξη.

Βιβλία που εξυμνούν την διαφορετικότητα
Τα παιδικά βιβλία αποτελούν πάντα έναν καλό τρόπο για να μιλάμε στο παιδί με όμορφα λόγια για τα πιο δύσκολα νοήματα. Στα βιβλιοπωλεία θα βρείτε ορισμένα εξαιρετικά τέτοια βιβλία που ανταποκρίνονται ακόμα και στις πολύ μικρές ηλικίες και βοηθούν το παιδί να καταλάβει και να σεβαστεί τη διαφορετικότητα.

Αναζητήστε, μεταξύ άλλων, τα: 

• «Δεν πειράζει να είσαι διαφορετικός» του Τοντ Παρ, 
• «Η τελευταία μαύρη γάτα» του Ευγένιου Τριβιζά, 
• «Ο λύκος Ζαχαρίας θέλει να αλλάξει χρώμα» της Orianne Lallemand 
• «Το αριστερό μου πόδι» της Φράνση Σταθάτου.

Παιχνίδια

Χαρίστε στο παιδί μία υδρόγειο ή έναν μεγάλο και αναλυτικό παγκόσμιο χάρτη. Είναι ο καλύτερος τρόπος για να του δείχνετε, ανά πάσα ώρα και στιγμή, πού συμβαίνει κάτι ή από πού είναι κάποιος άνθρωπος διαφορετικής εθνικότητας –πόσο μακριά απέχει το μέρος αυτό από την Ελλάδα και τι ιδιαιτερότητες έχει. Η έννοια ότι όλοι εμείς, ίδιοι και διαφορετικοί, ζούμε πάνω στην ίδια σφαίρα βοηθά το παιδί να κατανοήσει ότι δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε μεταξύ μας.

Έκθεση σε άλλες κουλτούρες
Αυτό μπορεί να σημαίνει να πάτε κάποια στιγμή ένα ταξίδι στο εξωτερικό, να επισκεφθείτε τον ναό κάποιου άλλου θρησκεύματος, να πάτε για φαγητό σε εστιατόρια με διεθνείς κουζίνες, να δείτε ταινίες που προβάλλουν διαφορετικές κουλτούρες, ακόμα και να ετοιμάσετε μία τσάντα με πράγματα που δεν χρειάζεστε και με τρόφιμα και να πάτε στο παλιό αεροδρόμιο, στο Ελληνικό, όπου ακόμα ζουν πρόσφυγες από τη Συρία με τις οικογένειές τους. Εξηγήστε τους γιατί αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται εκεί και πώς μπορούμε να τους βοηθήσουμε.

Ο δικός σας ρόλος
Όλες οι παραπάνω προτάσεις δεν έχουν να πουν απολύτως τίποτα στο παιδί αν εσείς οι ίδιοι δεν αναγνωρίζετε και δεν σέβεστε τους διαφορετικούς ανθρώπους. 

Θυμηθείτε, πώς αντιδράσατε την τελευταία φορά που ήρθε κάποιος να σας καθαρίσει τα τζάμια του αυτοκινήτου; Τι είπατε στο παιδί όταν είδατε στην παραλία Τσιγγάνους;Απαντήσατε κάτι όταν κάποιος έκανε ένα ρατσιστικό σχόλιο μπροστά στο παιδί σας;

Ο μόνος τρόπος για να ευαισθητοποιηθεί πραγματικά το παιδί είναι να νιώθετε και εσείς έτσι, να είστε εναντίον των προκαταλήψεων, του ρατσισμού και της αναισθησίας. Όταν, λοιπόν, μιλάτε στο παιδί για κάποιον που δεν του μοιάζει φροντίστε να δίνετε έμφαση στα καλά του, στις ικανότητές του και στο πώς γενικά οι διαφορές ανάμεσα στις φυλές και τις κουλτούρες δημιουργούν έναν πιο όμορφο, πιο πολύχρωμο κόσμο.

από Έλενα Μπούλια

mama365.gr

Ένα ασυνόδευτο παιδί ζωγραφίζει τον... ξεριζωμό από την πατρίδα του

Αποφάσισε να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του με εικόνες. Με τη βοήθεια του μολυβιού του σχεδιάζει στο χαρτί στιγμιότυπα από το δύσκολο ταξίδι που έκανε από την πατρίδα του, στην Τουρκία και από εκεί στην Ελλάδα και μερικά από τα περιστατικά που βίωσε.

Το ταλέντο του ασυνόδευτου ανήλικου F. έχει εντυπωσιάσει τους υπεύθυνους της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Praksis», αλλά και όσους βλέπουν τα σχέδια και τις ζωγραφιές του

Ο 16χρονος έφτασε στη Λέσβο μαζί με τον μικρότερο αδελφό του, έπειτα από ένα ταξίδι γεμάτο άσχημες στιγμές, από τη Μέση Ανατολή μέχρι την Ελλάδα.

Τα δύο αδέλφια μεταφέρθηκαν αρχικά στο Κέντρο Πρώτης Υποδοχής, στη Μόρια, αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο.
Στη συνέχεια ήταν ανάμεσα στα 80 ασυνόδευτα παιδιά, τα οποία η ΜΚΟ Praksis κατάφερε να φιλοξενήσει σε τράνζιτ καταυλισμό στο Μανταμάδο, ως μέτρο εναλλακτικό της κράτησής τους.

Πλέον τα δύο παιδιά ζουν στη δομή Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων της οργάνωσης στη Μυτιλήνη και έχουν καταθέσει αίτημα ασύλου, ελπίζοντας να παραμείνουν στην Ελλάδα.
Στην πατρίδα του ο F. ζωγράφιζε συχνά, αλλά πολλές φορές δεχόταν κριτική γιατί τα θέματά του ήταν προοδευτικά.

Από την πρώτη στιγμή που έφτασε στην Ελλάδα συνέχισε να ζωγραφίζει, αυτή τη φορά έχοντας ως θέμα τα βιώματα του ταξιδιού του.

Πλέον, τα θέματά του δεν είναι εμπνευσμένα μόνο από το ταξίδι του, αλλά έχει εντάξει στη θεματολογία του πορτρέτα και τοπία.
Η κ. Κονιάλη τον περιγράφει, εξάλλου, ως ένα «ιδιαίτερα ταλαντούχο παιδί που δείχνει ωριμότητα και ψυχραιμία, καθώς και μια ευαισθησία που τον ξεχωρίζει».
Τα έργα του ασυνόδευτου παιδιού παρουσιάστηκαν στην αίθουσα «Παλαιοί Φούρνοι» της Τεχνόπολης, στην Αθήνα, στο πλαίσιο του φεστιβάλ κατά της εμπορίας ανθρώπων «Break the Chain».

Η έκθεση διοργανώνεται από την Praksis, με την υποστήριξη της Γερμανικής πρεσβείας στην Ελλάδα και θα λειτουργεί από τις 12 το μεσημέρι ως τις 10 το βράδυ.

«Στο ταξίδι μου αντιμετώπισα πολλές δυσκολίες, καταστάσεις που δεν μπορώ να εκφράσω με λόγια. Είναι δύσκολο να βλέπεις ανθρώπους να εκμεταλλεύονται άλλους ανθρώπους. Με πονάει να βλέπω κόσμο να υποφέρει και να βρίσκεται στο δρόμο. Γι’ αυτό αποφάσισα να εκφράσω τα λόγια μου με εικόνες», σημειώνει ο ίδιος.

«Η ζωγραφική είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς του», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η συντονίστρια επειγουσών παρεμβάσεων της Praksis, Ελιάννα Κονιάλη.

«Έχει έμφυτο ταλέντο και η ζωγραφική είναι γι’ αυτόν τρόπος έκφρασης της ιστορίας του, των ιδεών, των αρχών και των πεποιθήσεών του. Θέλει επίσης να εκφράζει τις αδικίες και τις δυσκολίες των ανθρώπων», συμπληρώνει η ίδια.

Σημειώνεται ότι το έργο του F. συμπεριλήφθηκε σε έκθεση της Δημοτικής Πινακοθήκης Μυτιλήνης τον περασμένο Ιούλιο, στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου «Crossing Borders».
Ένα μεγάλων διαστάσεων έργο του που απεικονίζει το ταξίδι του έχει παραχωρηθεί μάλιστα στην Πινακοθήκη και θα επιστρέψει εκεί μετά την ολοκλήρωση της έκθεσης στην Αθήνα.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

enikos.gr

Το ελληνικό σχολείο άλλαξε τη ζωή ενός ασυνόδευτου παιδιού από το Αφγανιστάν

Για παιδιά πρόσφυγες που έφτασαν ασυνόδευτα στη χώρα μας κυνηγημένα από τις συγκρούσεις και τον πόλεμο η ένταξη στο εκπαιδευτικό σύστημα είναι ο δρόμος για να γίνουν και πάλι παιδιά

Μεσημέρι Παρασκευής. 
Το τελευταίο κουδούνι της σχολικής εβδομάδας χτυπά και οι μαθητές τρέχουν χαρούμενοι στο σπίτι για το Σαββατοκύριακο. Ανάμεσά τους δυο 16χρονα παιδιά από το Αφγανιστάν. 
Σπίτι γι’ αυτά είναι πλέον το κέντρο φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων Στέγη Plus της PRAKSIS.

Περπατάμε μαζί προς τον ξενώνα. Για τον Α.Ρ. αυτή ήταν η πρώτη εβδομάδα στο ελληνικό σχολείο ενώ ο φίλος του ο Χ. είναι μαθητής ήδη ένα χρόνο. «Είμαστε οι καλύτεροι φίλοι. Θέλω να τον φέρω στο τμήμα μου αλλά είναι λίγο επικίνδυνο. Θα κάνει φασαρία και θα πειράζει τα κορίτσια!» μου λέει ο παλιός για να τον επιβεβαιώσει ο νεότερος.
- Έχω μάθει κάποιες ελληνικές λέξεις και πειράζω τα κορίτσια.
- Είναι όμορφες;
- Ναι, αλλά εμένα δεν μου αρέσουν.
- Ποια ήταν η πρώτη λέξη που έμαθες στα ελληνικά;
- Σ’ αγαπώ.

Φύγε να σωθείς
Ο Χ. ξέρει πολύ περισσότερες λέξεις στα ελληνικά. Δεν χρειάζεται τον διερμηνέα για να καταλάβει τις ερωτήσεις μου αλλά ντρέπεται να μου απαντήσει στη γλώσσα μου.
- Είναι δύσκολα τα ελληνικά;
- Ναι είναι δύσκολα γιατί εγώ δεν είχα ξαναπάει σχολείο, στο Αφγανιστάν δεν πήγαινα σχολείο.
- Γιατί;
- Λόγω του πολέμου. Και επειδή ήμουν το μεγαλύτερο παιδί στην οικογένεια έπρεπε να δουλέψω.
Όπως μου εξηγεί η συντονίστρια του ξενώνα, κοινωνιολόγος, Σίσσυ Λεβαντή, ο Χ. βρίσκεται στην Ελλάδα λίγο παραπάνω από χρόνο και έχει ήδη αναγνωριστεί ως πρόσφυγας. 
Κατάγεται από ένα μικρό χωριό στην επαρχία Κουντούζ του Αφγανιστάν, στα σύνορα με το Τατζικιστάν, μια περιοχή που δέχεται επανειλημμένα επιθέσεις από τους Ταλιμπάν. «Μια περιοχή ακραίας φτώχειας και συγκρούσεων. 
Αυτός ήταν ο λόγος που έφυγε, του είπαν οι γονείς του "φύγε να σωθείς". Όταν ήρθε εδώ κυριολεκτικά ...