Καθυστέρηση λόγου

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για την καθυστέρηση λόγου

Σε κάθε παιδί με φυσιολογική ανάπτυξη, ο λόγος εμφανίζεται αυτόματα. 

Το παιδί είναι από τη φύση του εφοδιασμένο με έναν γλωσσικό εξοπλισμό ο οποίος του επιτρέπει να εμφανίσει και να εξελίξει το λόγο του, χωρίς να απαιτούνται κάποια ιδιαίτερα εξωτερικά ερεθίσματα. 

Η σημαντικότερη ηλικία για την ανάπτυξη της γλώσσας είναι από 1,6 έως 4,6 ετών. 

Το παιδί στην ηλικία των 4 έως 5 θα πρέπει να έχει μία κατανοητή ομιλία.

Ωστόσο, υπάρχουν παιδάκια που καθυστερούν να εμφανίσουν λόγο ή που αρχίζουν να μιλούν κανονικά, αλλά καθυστερούν να εξελίξουν τους υπόλοιπους τομείς του λόγου.

Πολύ συχνά οι γονείς ανησυχούν για την ανάπτυξη του λόγου των παιδιών τους. 

Εκφράζουν τον προβληματισμό τους σε συγγενείς και φίλους στην προσπάθειά τους να λύσουν τις απορίες τους. 

Συχνά δεν παίρνουν απαντήσεις που τους καθησυχάζουν ή δεν ενημερώνονται σωστά.

Τι σημαίνει λοιπόν καθυστέρηση λόγου;

Σημαίνει ότι οι λέξεις ή οι προτάσεις δεν γίνονται κατανοητές ή δεν χρησιμοποιούνται ανάλογα με την αντίστοιχη ηλικία του παιδιού.

Πότε μιλάμε για καθυστέρηση λόγου;

Όταν το παιδί σας πλησιάζει την ηλικία των 3 ετών και:

• 😮 Δεν χρησιμοποιεί καθόλου λόγο.
• 😮 Επικοινωνεί μόνο με νοήματα (δείχνει αυτό που θέλει).
• 😮 Λέει μόνο συλλαβές ή λέξεις όπως “μαμά”, “μπαμπά”, “παππού”, “γιαγιά”, “νερό” 
• 😮 Δυσκολεύεται να επαναλάβει λεξούλες που του λέμε.
• 😮 Ο λόγος του είναι ακατανόητος από το κοινωνικό περιβάλλον.
• 😮 Δεν κάνει συνδυασμούς λέξεων (πχ φράσεις: “μαμά βόλτα”, μικρές προτάσεις: “μαμά τρώει μήλο”).

Πότε θα πρέπει να αναζητήσω τη βοήθεια ειδικού;

Όταν αρχίσετε να ανησυχείτε! Μην καθυστερήσετε! 

Εάν υπάρχει κάποια διαταραχή, η πρώιμη παρέμβαση είναι πολύ σημαντική. 

Η έγκαιρη διάγνωση της γλωσσικής καθυστέρησης σε παιδιά μικρής ηλικίας (πχ στην ηλικία των 24 με 30 μηνών) θεωρείται πλέον σημαντική, αφού τότε το παιδί έχει πολλές δυνατότητες βελτίωσης και ανάκαμψης της γλωσσικής καθυστέρησης, εφόσον και εάν ακολουθηθεί η σωστή συμβουλευτική ή θεραπευτική αγωγή. 

Τα παιδιά ωφελούνται περισσότερο από τη θεραπευτική αγωγή στην ηλικία των 2-4 χρόνων σε σύγκριση με τη θεραπευτική αγωγή που αρχίζει σε μεγαλύτερες ηλικίες. 

Η πρώιμη αυτή περίοδος θεωρείται η πιο εύκαιρη και κρίσιμη για παρέμβαση, λόγω της πλαστικότητας του εγκεφάλου, που επιτρέπει τη βέλτιστη αφομοίωση των ερεθισμάτων που δέχεται το παιδί.

Τι μπορώ να περιμένω από τον λογοθεραπευτή; 

Ο λογοθεραπευτής μπορεί να σας συμβουλέψει για το αν το παιδί σας χρειάζεται εξειδικευμένη βοήθεια. 

Αν ναι, θα πρέπει να ενταχθεί, ανάλογα με τις δυσκολίες του, σ’ ένα πρόγραμμα θεραπείας. 

Ο αριθμός των θεραπειών εξαρτάται από τις ανάγκες του παιδιού. Επίσης θα ενημερώσει και θα καθοδηγήσει τους γονείς για το πώς μπορούν και οι ίδιοι να συμβάλουν ενεργά στην αντιμετώπιση της δυσκολίας.

Πώς μπορώ να βοηθήσω τη διαδικασία ανάπτυξης του λόγου στο παιδί μου;

• 😮 Εκμεταλλευθείτε τις καθημερινές δραστηριότητες για να εμπλουτίσετε το λεξιλόγιό του (ψώνια, μαγείρεμα, μπάνιο, τηλεόραση).
• 😮 Ονομάστε τα διάφορα μέρη του σώματος, διάφορα οικεία αντικείμενα.
• 😮 Μιλήστε του χρησιμοποιώντας απλές λέξεις και σωστές γραμματικά προτάσεις αλλά όχι “μωρουδίστικα”.
• 😮 Επικεντρώστε την προσοχή σας περισσότερο στο τι θέλει να σας πει το παιδί και όχι τόσο στον τρόπο που το λέει.
• 😮 Βοηθήστε το στο να εκφράζει συναισθήματα και ιδέες.
  

Φροσούλα Μπάτζιου (λογοθεραπεύτρια) υπεύθυνη Κέντρου Λογοθεραπείας “Χάρισμα”
laconialive.gr

Μυστικά της ΔΕΠ-Υ, που ο δάσκαλός μου θα ήθελα να γνωρίζει...

Ένας μαθητής με Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα αποκαλύπτει χρήσιμα μυστικά στο δάσκαλό του, για το πως θα δώσουν και οι δύο τον καλύτερό τους εαυτό μέσα στη σχολική τάξη.

Αγαπητέ δάσκαλε,
καθώς προετοιμαζόμαστε και οι δυο για μια νέα μέρα στο σχολείο, μπορούμε να παγώσουμε για λίγο το χρόνο; 

Εξετάσαμε τη δική μου λίστα καθηκόντων, συγκεντρώνοντας προσεκτικά ό,τι χρειάζομαι για τις σημερινές μου υποχρεώσεις. 

Αλλά...Θα ήταν πολύ χρήσιμο για μένα να εξετάσουμε και τη δική σας λίστα.
Τόσο εγώ, όσο κι εσείς θέλουμε να αισθανόμαστε ευχαριστημένοι στο τέλος της ημέρας. Εσείς με βοηθήσατε να καταλάβω πως θέλετε να προετοιμάζομαι για το σχολείο. 

Τώρα είναι η σειρά μου να γίνω βοηθός σας! Ετοίμασα με προσοχή τη δική σας λίστα καθηκόντων και σας την παρουσιάζω!

Παρατηρήστε, λοιπόν, αν:
Έχετε την προσοχή μου;
Είναι δύσκολο ν’ απαντήσω στις ερωτήσεις σας κάποιες φορές ενώ με κοιτάζετε επίμονα. 

Μπορεί να μη σας κοιτάζω ή να κάθομαι πάντα σωστά, αλλά συνήθως ακούω τι λέτε. 

Αν δεν είστε σίγουρος γι’ αυτό, απλά ρωτήστε με τι ακριβώς είπατε πριν από λίγο, αντί να με ρωτάτε αν προσέχω. 

Αν απαντήσω σωστά, προσέχω. 

Αν δεν καταφέρω ν’ απαντήσω, προσπαθήστε να κερδίσετε την προσοχή μου προτού επαναλάβετε όσα είπατε.

Είναι ένα μεγάλο στοίχημα για μένα να καταφέρω να σας παρακολουθήσω για αρκετή ώρα. Μερικές φορές, όταν έχετε την προσοχή μου, το μόνο που χρειάζομαι είναι η επανάληψη για να μάθω. Επιπλέον, όσες περισσότερες αισθήσεις μου ενεργοποιηθούν, τόσο πιο πολύ θα εμπλακώ στη διαδικασία.

Μη μου λέτε λοιπόν απλά τι να κάνω, δείξτε μου πως να το κάνω και μετά αφήστε με να σας παρουσιάσω τι κατάλαβα.

Δεν προσέχω... ή απλά χρειάζομαι ένα διάλειμμα;
Κάποιες φορές δείχνω αφηρημένος γιατί κάτι άλλο τραβάει την προσοχή μου. Έχω ανάγκη, όμως, αυτό το «μικρό διάλειμμα».΄

Ένα ιδιαίτερα ήσυχο περιβάλλον μπορεί να προκαλέσει τ’ αυτιά και τα μάτια μου, ν’ αναζητήσουν πράγματα που να τραβήξουν την προσοχή μου. 

Αν μου επιτρέψετε να κάνω κάποιες διακριτικές ενέργειες, όπως να κρατάω ένα ρυθμό χτυπώντας το πόδι μου στο πάτωμα ή να μασάω τσίχλα, τότε δε θα ψάχνω για άλλα ερεθίσματα, ούτε θα είμαι απρόσεκτος.
Θα είμαι απλά ήρεμος και σε εγρήγορση.

Δείχνω να έχω περισσότερη ενέργεια όταν κάθομαι;
Η προσοχή μου συνδέεται άμεσα με τα επίπεδα της ενέργειάς μου. Ξέρω ότι θα έπρεπε να ολοκληρώσω τις δραστηριότητες που μου έχετε δώσει, ενώ κάθομαι στο θρανίο μου. 

Αλλά, πως να το κάνω αυτό, από τη στιγμή που οι σκέψεις μου έχουν παγώσει; 

Αν δεν μπορώ να κινηθώ ενώ σκέφτομαι, η διαδικασία δυστυχώς θα σταματήσει.

Αν καταλάβετε πως συμβαίνει κάτι τέτοιο, αφήστε με να σηκωθώ, να κινηθώ ή εκείνη τη στιγμή δώστε μου κάποιες επιπλέον αρμοδιότητες (μοίρασμα φυλλαδίων ή τετραδίων, γραφή στον πίνακα κλπ.), προτού επιστρέψω στη θέση μου. 

Μερικές φορές ένα «κινητικό διάλειμμα», όπως λίγα επιτόπου πηδηματάκια, με ενεργοποιούν, με κάνουν να φτάσω στο στόχο μου.

Αυτή η διαδικασία έχει καλύτερα αποτελέσματα για μένα απ’ το να προσπαθώ να μένω ήρεμος και να μη μου επιτρέπεται να κινούμαι μέχρι να ολοκληρωθεί μια δραστηριότητα.

👦👧👦👧

Νιώθω πως μαθαίνω ή πως ανακρίνομαι;
Όσα πράγματα μαθαίνω στο σχολείο, δεν μπορώ κάποιες φορές να τα συνειδητοποιήσω ούτε εγώ ο ίδιος! 

Χρειάζεται να με βοηθήσετε. Γι’ αυτό δείξτε μου κάθε φορά τι έχω μάθει.

Όταν πρέπει ν’ απαντήσω σε μια ερώτηση, κάντε την απάντηση να μοιάζει μ’ ένα στόχο που θα θέλω πολύ να κατακτήσω και θα νιώθω περήφανος αν τα καταφέρω!

Στην περίπτωση όμως που χρησιμοποιήσετε φράσεις όπως «Δεν προσπαθείς αρκετά» ή «Δε συνεργάζεσαι», τα κίνητρά μου θα μειωθούν και η συμπεριφορά μου θα αρχίσει να μοιάζει με τη συμπεριφορά ενός ανθρώπου μέσα σ’ ένα ανακριτικό γραφείο.

Το ανακριτικό ύφος, δε με κινητοποιεί. 

Αντίθετα, με αποθαρρύνει απ’ το να θέλω να προσπαθήσω. Έχω την ανάγκη να νιώσω πως με οδηγείτε άμεσα στο να βρίσκω τις απαντήσεις που χρειάζομαι.

Είστε δίπλα μου;
Έχω ανάγκη από περισσότερη καθοδήγηση και προτροπή απ’ ότι οι συμμαθητές μου.
Συχνά στρέφω την προσοχή μου προς εμένα τον ίδιο, όταν είμαι νευρικός ή αφηρημένος επειδή το μυαλό μου έχει αρχίσει να περιπλανιέται ξανά. 

Χρειάζομαι ενθάρρυνση εκείνη τη στιγμή κι όχι επικριτικές παρατηρήσεις. Θέλω να τα καταφέρω! 

Δε συμπεριφέρομαι μ’αυτόν τον τρόπο με σκοπό να σας ενοχλήσω ή να φανώ αγενής. Σκέφτομαι διαφορετικά, αλλά προσπαθώ πραγματικά κι αυτή είναι η απάντησή μου στους ενήλικες που δεν καταλαβαίνουν τη συμπεριφορά μου.
Αν είστε σύμμαχός μου, θα το καταλάβω και θα δουλέψω πιο σκληρά απ’ ότι αν σας έχω απέναντί μου.

Ο μαθητής σας 
από Αθηνά Ευθυμίου - Ειδική Παιδαγωγό

Παιδαγωγικό Κέντρο Μελισσίων