Το χάρισμα του «να ξεχνάς τον εαυτό σου»

 Όλοι μας έχουμε γευτεί την ελευθερία και ευτυχία που φέρνει η ανιδιοτέλεια, μολονότι ίσως να μην το ξέραμε τότε. Παρακολουθώντας έναν αγώνα τένις ή έχοντας απορροφηθεί από ένα μυθιστόρημα, για παράδειγμα, η ικανοποίηση δεν έρχεται τόσο απ΄αυτό που παρακολουθούμε ή που διαβάζουμε, όσο από την ίδια την απορρόφηση.
Για εκείνο το σύντομο χρονικό διάστημα έχει ξεχαστεί το φορτίο των προσωπικών μας σκέψεων, ανησυχιών και συγκρούσεων και τότε ανακουφιζόμαστε, γιατί εκείνο που υπάρχει πιο κάτω σ΄αυτό το φορτίο είναι η ήρεμη, καθαρή κατάσταση αντιληπτικότητας που ονομάζουμε χαρά.

Ο επιστήμονας που είναι συγκεντρωμένος στην έρευνα, ο καλλιτέχνης που είναι απορροφημένος στο δημιουργικό του έργο, είναι ευτυχής επειδή έχει ξεχάσει τον εαυτό του μέσα σ΄αυτό που κάνει. Ο Αϊνστάιν μπορούσε να απορροφιέται σε εκπληκτικό βαθμό. Πουθενά όμως δεν θα βρεις προσωπικότητες τόσο χαρούμενες, τόσο αμέριμνες, όσο εκείνες που έχουν χάσει τον εαυτό τους μέσα στην αγάπη για όλους. Αυτός είναι ο οικουμενικός αντίκτυπος του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, η τέλεια εικόνα του Δασκάλου του.
Στην εποχή μας πολλά εκατομμύρια ανθρώπων πήραν μια μικρή γεύση αυτής της χαράς στο ντοκιμαντέρ για τη Μητέρα Τερέζα. Όταν κοιτάζεις μέσα στα μάτια των ανθρώπων μ΄αυτόν τον τρόπο, καταλαβαίνεις τι σημαίνει χαρά.
Ύστερα από αιώνες πολιτισμού πιστεύουμε πως έχουμε ανακαλύψει ότι ένας μόνο τρόπος υπάρχει για να είμαστε απόλυτα ευτυχείς και αυτός είναι να ξεχνάμε τον εαυτό μας εργαζόμενοι για τους άλλους. Πρόκειται για μια πολύπλοκη παραδοξότητα: όσο προσπαθούμε να κάνουμε τον εαυτό μας ευτυχισμένο, η ζωή βάζει εμπόδια στο δρόμο μας. Τη στιγμή όμως που αφήνουμε τον εαυτό μας προκειμένου να κάνουμε ευτυχισμένους τους άλλους, τα προβλήματά μας εξαφανίζονται. Τότε δεν χρειάζεται να αναζητάμε τη χαρά. Η χαρά αναζητά εμάς.
Σε κάθε εποχή θα βρεις κάποιους ανθρώπους που έχουν αυτό το θεσπέσιο χάρισμα να ξεχνούν τον εαυτό τους. Στον αιώνα μας υπάρχει η φωτεινή μορφή του Γκάντι, τον οποίο γνώρισα και βάδισα μαζί του ως φοιτητής, όταν επισκέφτηκα το άσραμ στο Σβάγκραμ. Η εμπειρία αυτή άσκησε τεράστια επίδραση στη ζωή μου.
Ο Γκάντι είχε περάσει την ημέρα του σε συναντήσεις με πολιτικούς ηγέτες που είχαν έρθει να τον συμβουλευτούν για θέματα που αφορούσαν τη ζωή τετρακοσίων εκατομμυρίων ανθρώπων. Περίμενα, λοιπόν, να τον δω το απόγευμα να βγαίνει κουρασμένος και βαρύς. Δεν πίστευα στα μάτια μου όταν η πόρτα άνοιξε διάπλατα και πρόβαλε ο Γκάντι ακτινοβολώντας, γεμάτος ζωτικότητα και αστειευόμενος λες και αναπαυόταν όλη την ημέρα.
Όταν ήρθε η ώρα για τον απογευματινό του περίπατο, αναγκαζόμασταν όλοι να τρέχουμε για να προλαβαίνουμε τον μικροσκοπικό αυτόν και φαινομενικά εύθραυστο γίγαντα, ο οποίος κουβαλούσε τα βάρη μιας ολόκληρης σχεδόν ηπείρου με άνεση.
Στη διάρκεια της συγκέντρωσης για τη βραδινή προσευχή άρχισα να καταλαβαίνω το μυστικό του. Ο Γκάντι καθόταν στη συνηθισμένη του θέση κάτω από ένα δέντρο και, καθώς ο τροπικός ήλιος χανόταν, άντρες και γυναίκες τριγύρω του έλεγαν με τη σειρά προσευχές ή ύμνους από διάφορα θρησκευτικά δόγματα. Η ατμόσφαιρα ήταν φορτισμένη. Μολονότι εκείνος δεν μιλούσε ούτε έκανε κινήσεις, δεν μπορούσα να πάρω το βλέμμα μου από πάνω του, καθώς η γραμματέας του Μαχαντέβ Ντεσάι άρχιζε ν΄απαγγέλλει τους αγαπημένους του στίχους από την Μπαγκαβάτ Γκιτά:

«Ζει μέσα στη σοφία εκείνος που βλέπει τον εαυτό του μέσα σε όλα και όλα μέσα σ΄αυτόν, εκείνος του οποίου η αγάπη για τον Κύριο της Αγάπης έχει αναλώσει κάθε εγωιστική επιθυμία και λαχτάρα των αισθήσεων που βασανίζει την καρδιά…»

Τα μάτια του Γκάντι έκλεισαν σε διαλογισμό και πέρασε σε μια τόσο βαθιά απορρόφηση ώστε δεν φαινόταν καν να ανασαίνει. Ξαφνικά κατανόησα τι ήταν αυτό που έβλεπα: είχε ξεχάσει τον εαυτό του εντελώς μέσα σ΄αυτά τα λόγια, τα οποία ενσωμάτωναν τα ιδανικά της ζωής του, και σ΄αυτή την απορρόφηση όλα τα βάρη που μπορεί να κουβαλά κανείς σ΄ένα τέτοιο έργο είχαν αφαιρεθεί από τους ώμους του – θαρρείς και το έκανε ο ίδιος ο Κύριος. Αυτό ήταν μια πλήρης ανανέωση.
Ο Γκάντι δεν προσπαθούσε να κρύψει το μυστικό του. «Προσπαθώ να μηδενίσω τον εαυτό μου», έλεγε ξανά και ξανά, και μηδενίζοντας τον εαυτό του, η αγάπη του απλωνόταν αγκαλιάζοντας τον κόσμο. «Η ζωή μου είναι ένα αδιαίρετο σύνολο και όλες οι δραστηριότητές μου έχουν συνάφεια η μία με την άλλη και όλες κορυφώνονται στην ακόρεστη αγάπη μου για την ανθρωπότητα».
Θυμήσου τα λόγια του Τάουλερ: όταν χάνουμε το δρόμο μας, «ο Θεός συμπληρώνει το κενό» – και όσο μικρότερος γίνεται ο εαυτός μας, τόσο εκείνος μπορεί να καλύψει το χώρο. Για τους περισσότερους, η ιδέα της εκμηδένισης του εαυτού δεν φαίνεται ελκυστική, μέχρις ότου αντικρίσουμε κάποιον σαν τον Γκάντι. Τότε γίνεται απόλυτα ξεκάθαρο πως δεν πρόκειται για έλλειψη προσωπικότητας, αλλά για την πλήρωσή της με χαρά.
Αυτά είναι μυστικά που η πρακτική του διαλογισμού μπορεί να μας αποκαλύψει σταδιακά. Καθώς διαπερνούμε τα στρώματα του προγραμματισμού που ο εγωκεντρισμός έχει φέρει στη συνειδητότητά μας κι αρχίζουμε να διακρίνουμε τη θεότητα μέσα μας, βλέπουμε και όλους τους άλλους κάτω απ΄αυτά τα στρώματα. Τότε συνειδητοποιούμε ότι οι βαθύτερες ανάγκες μας – για αγάπη, αρμονία, σκοπό, ειρήνη του νου – είναι επίσης και δικές τους ανάγκες.
Η ευημερία της οικογένειας, της κοινότητας και του πλανήτη γίνεται σημαντικότερη από τη δική μας, γιατί σ΄αυτήν περιλαμβάνεται και η δική μας. Όλα ετούτα αφήνουν ελάχιστο χρόνο για να σκεφτόμαστε τον εαυτό μας, πράγμα που είναι το μυστικό της ευτυχίας. Από αυτό το είδος προσφοράς προέρχεται η χαρά. Όχι από τις πολλές επιθυμίες που πρέπει να ικανοποιηθούν, αλλά από τη μείωση των προσωπικών επιθυμιών που απελευθερώνουν χρόνο και ενέργεια ώστε να μπορούμε να βοηθάμε όσους υπάρχουν γύρω μας. Αν ήθελα να δώσω το δικό μου παράδειγμα, θα έλεγα πως έχω πάρει κάθε δυνατή ικανοποίηση όσο κάποιος στην Ινδία.
Προέρχομαι από μια παμπάλαια και πολύ αγαπημένη οικογένεια και ωφελήθηκα από μια σωστή εκπαίδευση που μου πρόσφερε ό,τι καλύτερο υπάρχει στον ινδικό και στον δυτικό πολιτισμό. Ως καθηγητής πανεπιστημίου μοιραζόμουν με τους νεαρούς την αγάπη μου για τη φιλολογία, ενώ ως συγγραφέας και ομιλητής είχα επιτυχία σοτυς τομείς που αγαπούσα περισσότερο. Με τα δεδομένα της Ινδίας, είχα οτιδήποτε θα μπορούσε κανείς να επιθυμήσει.
Μιλάω λοιπόν με βεβαιότητα όταν λέω πως σήμερα, που έχουν εκμηδενιστεί οι προσωπικές μου επιθυμίες, η χαρά και η αγάπη που απολαμβάνω είναι – για να χρησιμοποιήσω τις Ουπανισάδες – ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από τότε. Κάθε μέρα η ζωή μου είναι ένα εκατομμύριο φορές πλουσιότερη.
Όλοι μας, όταν ακούμε κάτι τέτοιο, ψιθυρίζουμε σε μια ήσυχη γωνιά της καρδιάς μας: «Να εγκαταλείψω όλες τις προσωπικές μου επιθυμίες; Μήπως μπορώ να κρατήσω μια δυο από τις αγαπημένες μου και να έχω πεντακόσιες φορές περισσότερη χαρά;» Αυτή είναι μια λογική ερώτηση. Χρειάζονται πολλά χρόνια διαλογισμού για να κατανοήσουμε πως όσο ευχάριστο κι αν φαίνεται πως είναι να ικανοποιούμε τον εαυτό μας, κάθε εγωιστική επιθυμία είναι μια δίψα που δεν κατασιγάζει, μια πείνα που ροκανίζει ασταμάτητα τη ειρήνη του νου μας.
Όταν το συνειδητοποιήσουμε αυτό, μέσα στην καρδιά μας εισρέει μια ακόμα ισχυρότερη δύναμη: η επιθυμία να πορευτούμε αντίθετα προς όλες τις εγωιστικές επιθυμίες, να απελευθερωθούμε από τα θέλω μας μια για πάντα. Κάθε βήμα που κάνουμε προς αυτόν το σκοπό φέρνει μια τέτοια αίσθηση ανακούφισης, ώστε σήμερα μια από τις προσωπικές μου προσευχές είναι να λέω στον Κύριο: «Μην μ΄αφήσεις ποτέ να ξαναπέσω στην παγίδα των εγωιστικών επιθυμιών!»
Θέλω όλες μου οι επιθυμίες να αφορούν στην ευημερία όλων. Αυτό δίνει χαρά στη ζωή μου και γεμίζει την καρδιά μου με αγάπη.
Τελικά, ο στόχος όλης της πνευματικής αναζήτησης είναι να ζεις μονίμως σ΄αυτή την κατάσταση της λησμοσύνης του εαυτού. 
Αυτή η διαρκής συνειδητοποίηση του Θεού δεν επιτυγχάνεται μετά το θάνατο αλλά εδώ και τώρα. Αυτό είναι που φέρνει τον ουρανό πάνω στη γη.

enallaktikidrasi.com

Ένας παιδίατρος καταρρίπτει τους πιο διαδεδομένους μύθους των αντιεμβολιαστών

Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί και με την βοήθεια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μια τάση αμφισβήτησης των εμβολιασμών. 
Ο γνωστός παιδίατρος, Αντώνης Δαρζέντας, με μια ανάρτηση του στο Facebook καταρρίπτει τους πιο διαδεδομένους μύθους όσων αρνούνται συνειδητά να εμβολιάσουν τα παιδιά τους .

Διαβάστε το κείμενο της ανάρτησής του εδώ

Είναι η φυσική νόσηση προτιμότερη; Είναι καλύτερο για το παιδί να κολλήσει τη νόσο;
Όχι φυσικά. Η νόσηση από το ίδιο το μικρόβιο συνεπάγεται σημαντικές επιπλοκές οι οποίες δεν συμβαίνουν καθόλου με το εμβόλιο. Όπως είπαμε και παραπάνω ακόμα και ήπιες γενικά νόσοι όπως η ιλαρά μπορούν σε μεγάλο ποσοστό να οδηγήσουν σε μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα και να έχουν αθροιστικά μεγάλη θνητότητα.
Και όχι μόνον αυτό. Πρόσφατη μελέτη απέδειξε πως η φυσική λοίμωξη με τον ιό της ιλαράς προκαλεί στο ανοσοποιητικό τεράστιο σοκ, σβήνοντας την ανοσολογική μνήμη που έχει αποκτήσει φυσιολογικά και για άλλα μικρόβια. Παιδιά που έχουν περάσει νόσο είναι πιο ευαίσθητα στο να νοσήσουν σοβαρά και να καταλήξουν από άλλη λοίμωξη για αρκετά χρόνια μετά.

Τα εμβόλια φορτώνουν τον οργανισμό με πολλά άχρηστα αντιγόνα και έτσι πιέζεται το ανοσοποιητικό.
Τελείως λάθος. Ακριβώς το αντίθετο. Τα εμβόλια έχουν ελάχιστα αντιγόνα, αντίθετα αν κολλήσει κάποιος το ίδιο το μικρόβιο φορτώνεται με τουλάχιστον χιλιάδες αντιγόνα ανά μικρόβιο και τα οποία πολλές φορές επάγουν και αυτοάνοσες αντιδράσεις.

Τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό και άλλες μακροπρόθεσμες συνέπειες;
Το πρώτο απαντήθηκε ήδη παραπάνω αλλά και μετά από σχεδόν 50 χρόνια εμβολιαστικών προγραμμάτων και χιλιάδες ανεξάρτητες μελέτες δεν έχει αποδειχθεί καμία μακροπρόθεσμη συνέπεια του εμβολιασμού. 
Να σημειωθεί πως τα σύγχρονα εμβόλια έχουν ακόμα λιγότερα αντιγόνα από τα πρώτα και η συντριπτική πλειοψηφία δεν περιέχει πια νεκρά μικρόβια αλλά απλά ελάχιστα αντιγόνα της μεμβράνης του μικροβίου άρα οι επιπλοκές των μοντέρνων εμβολίων τόσο οι βραχυπρόθεσμες όσο και οι μακροπρόθεσμες αναμένεται να είναι ακόμα μικρότερες των εμβολίων που έκανε η γενιά μας σε μικρή ηλικία.

Τα εμβόλια έχουν σοβαρές παρενέργειες
Τα εμβόλια έχουν πολύ ήπιες παρενέργειες. Οι σοβαρές είναι σπανιότατες και συνήθως αντιμετωπίσιμες από το κατάλληλα εκπαιδευμένο ιατρικό προσωπικό. 
Είναι πολύ πιο ασφαλές να κάνεις ένα εμβόλιο παρά να κυκλοφορείς στο δρόμο ή να μυρίσεις ένα λουλούδι στον αγρό. Σε κάθε περίπτωση τα οφέλη είναι πολύ πιο σημαντικά.

Ο εμβολιασμός μπορεί να γίνει σε μεγαλύτερη ηλικία;
Μπορεί αλλά είναι τεράστιο λάθος. 
Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά έχουν απείρως μεγαλύτερες πιθανότητες να νοσήσουν από τα μικρόβια που καταπολεμούνται με τον εμβολιασμό και μάλιστα παρουσιάζουν και πολύ σημαντικότερες επιπλοκές. 
Ο εμβολιασμός σε μεγαλύτερη ηλικία τα εκθέτει χωρίς λόγο σε τεράστιο κίνδυνο λόγω της ανωριμότητας του ανοσοποιητικού τους . Τα μικρότερα παιδιά έχουν επίσης και πολύ μεγαλύτερο ποσοστό επιπλοκών μετά τη νόσησή τους ακόμα και μετά από απλές ιώσεις.

Δεν εμβολίασα το παιδί μου και αυτό δεν έχει πάθει τίποτα
Όταν είναι εμβολιασμένο ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού τότε υπάρχει η λεγόμενη ανοσία αγέλης, δηλαδή προστατεύεται και ο μη εμβολιασμένος πληθυσμός, λόγω της φραγής της διασποράς της νόσου στο περιβάλλον. 
Όταν όμως οι μη εμβολιασμένοι γίνουν πολλοί τότε θα αρχίσει να διασπείρεται πάλι το μικρόβιο με αποτέλεσμα να αρχίσουμε να έχουμε πάλι επιδημίες με πρώτα θύματα βέβαια τον μη εμβολιασμένο πληθυσμό. 
Αυτό συμβαίνει ήδη σε μη εμβολιασμένους κατά κανόνα πληθυσμούς στην Ελλάδα όπως οι τσιγγάνοι στους οποίους βλέπουμε αρκετά συχνά θανάτους από νοσήματα όπως ιλαρά ή κοκκύτη.

Τα εμβόλια έχουν βλαβερές ουσίες, όπως υδράργυρο και αλουμίνιο
Τα παλαιότερα εμβόλια περιείχαν μία ένωση του υδραργύρου γνωστή ως θειομερσάλη ως συντηρητικό η οποία πια δεν περιέχεται στα εμβόλια μετά από συστάσεις της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής παρότι ποτέ δεν αποδείχθηκε ότι είναι βλαβερή. Να τονισθεί εδώ κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό. 
Η θειομερσάλη περιέχεται σε 100πλάσια ποσότητα στα ψάρια και γενικώς στα θαλασσινά. 
Κάποιος που καταναλώνει θαλασσινά στο διαιτολόγιό του παίρνει πολλαπλάσιες ποσότητες θειομερσάλης από ότι πήρε κάνοντας ένα εμβόλιο. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με το αλουμίνιο. Η ποσότητα του αλουμινίου που παίρνει κάποιος ακόμα και από το μητρικό γάλα ή από το νερό είναι πολλαπλάσια της ποσότητας που παίρνει από τα εμβόλια.

Οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν σχέδιο μείωσης του πληθυσμού. Αυτό το κάνουν μέσω των εμβολίων
Τα εμβόλια γίνονται συστηματικά και διεθνώς τα τελευταία 40 με 50 χρόνια. 
Ο πληθυσμός της γης μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα έχει υπερδιπλασιαστεί από 3 δις στα 7 δις και συνεχίζει να αυξάνει ραγδαία παρά την αύξηση των θανάτων εξαιτίας της περιβάλλοντικης επιβάρυνσης και των καρδιοπαθειων λόγω της αλλαγής του τρόπου ζωής. 
Μόνο αυτό φτάνει για να δείξει το λάθος του ισχυρισμού αυτού.

Οι φαρμακευτικές εταιρείες βγάζουν πολλά χρήματα από τα εμβόλια
Ίσως ο πιο δημοφιλής μύθος. 
Ο τζίρος των εμβολίων διεθνώς δεν είναι ούτε το 3% του συνολικού φαρμακευτικού τζίρου. Τα εμβόλια είναι προϊόντα που απαιτούν υψηλή τεχνολογία και η κυκλοφορία τους είναι εξαιρετικά ακριβή και χρονοβόρα. 
Από την άλλη, μια νοσοκομειακή νοσηλεία είναι χιλιάδες φορές πιο ακριβή και πιο κερδοφόρα για τις εταιρείες. 
Μια νοσηλεία σε μονάδα εντατικής μπορεί να κοστίζει χιλιάδες ευρώ την ημέρα ποσό με το οποίο μπορούν να γίνουν εκατοντάδες εμβόλια. Όλες οι οικονομοτεχνικές μελέτες συμφωνούν ότι τα εμβόλια γλυτώνουν χρήματα τα κράτη και δεν τα επιβαρύνουν, αυτός μάλιστα είναι και ο λόγος που ουσιαστικά είναι τα μόνα φαρμακευτικά προϊόντα που χορηγούνται παντού στον κόσμο, δωρεάν.

Οι αντιεμβολιαστές είναι απλοί ιδεολόγοι που απλά ανησυχούν και θέλουν το καλό μας
Ουδέν πιο ψευδές από αυτό. 
Όσοι έχουν αντιεμβολιαστική δράση διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα, συνήθως προωθούν "υγιεινές" και "εναλλακτικές" θεραπείες. Φαίνεται αυτή τη στιγμή ότι διεθνώς οι εναλλακτικές αγορές αυτές έχουν τεράστιους τζίρους, πολλών δις δολαρίων και σχεδόν ανάλογους με της φαρμακευτικής αγοράς. 
Πολλοί διάσημοι αντιεμβολιαστές και προωθητές "εναλλακτικών" των εμβολίων θεραπειών είναι δισεκατομμυριούχοι και χιλιάδες άλλοι βγάζουν τα προς το ζην πουλώντας ψεύτικες και επικίνδυνες θεραπείες.

Τα νοσήματα εξαφανίζονταν ούτως ή άλλως λόγω της βελτίωσης των συνθηκών ζωής. Δεν το έκαναν τα εμβόλια.
Τεράστιο λάθος. 
Όλες οι στατιστικές μετρήσεις δείχνουν τεράστια και άμεση πτώση στα συγκεκριμένα νοσήματα μετά την εισαγωγή των εμβολίων. 
Με τα εμβόλια καταφέραμε και ξεριζώσαμε νοσήματα όπως η πολιομυελίτιδα, η ευλογιά και οδεύουμε προς την εξαφάνιση και τόσων άλλων. 
Μόλις τα τελευταία 15 χρόνια χωρίς να έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου ο τρόπος ζωής έχουμε εντυπωσιακά μειώσει τα κρούσματα του πνευμονιόκοκκου και του μηνιγγιτιδόκοκκου με την πρόσφατη εισαγωγή των δύο αυτών εμβολίων.

Άκουσα αυτά που είπατε αλλά εγώ δεν θέλω να εμβολιάσω το παιδί μου. Εφόσον εσείς είστε εμβολιασμένοι τι σας νοιάζει;
Αφενός, μη εμβολιάζοντας κάποιος το παιδί του το εκθέτει σαφώς σε κίνδυνο, πράγμα καταφανώς παράνομο αλλά όχι μόνο αυτό. Το μη εμβολιασμένο παιδί μπορεί να είναι φορέας ασθενειών και να προσβληθούν έτσι παιδιά που δεν πρόλαβαν ή για ιατρικούς λόγους, δεν μπόρεσαν, να εμβολιαστούν. 
Π.χ. παιδιά κάτω τους έτους, που δεν έχουν προλάβει να εμβολιαστούν κατά της ιλαράς, ήταν η κύρια ομάδα θυμάτων από την ιλαρά στη Ρουμανία αλλά και στην Ελλάδα. 
Παιδιά με ανοσοκαταστολή, λευχαιμίες ή αυτοάνοσα που λαμβάνουν αγωγή είναι συνήθη θύματα απλών παιδικών ιώσεων που κολλούν από καθόλου, ή ατελώς εμβολιασμένα άτομα. 
Στην Ιταλία πρόσφατα πέθανε παιδί που γλύτωσε τη λευχαιμία αλλά κόλλησε ιλαρά από το μη εμβολιασμένο αδελφάκι του. 
Σε αυτή την κατηγορία να βάλουμε και τις έγκυες γυναίκες στις οποίες κινδυνεύει και το έμβρυο να πάθει σοβαρές και ανίατες βλάβες. 
Ο μη εμβολιασμός λοιπόν εκθέτει σε κίνδυνο όχι μόνο το δικό μας παιδί αλλά και άλλους, ιδίως ευπαθείς και ευαίσθητους συμπολίτες μας.

Συμπερασματικά τα εμβόλια είναι η πιο ασφαλής, η πιο σημαντική και η πλέον οικονομική υγειονομική παρέμβαση της ανθρώπινης ιστορίας και επιστήμης. 
Είναι ίσως μια από τις σημαντικότερες εφευρέσεις του ανθρώπινου πνεύματος και σώζουν εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο.

infokids