Δυσλειτουργική οικογένεια είναι εκείνη όπου επικρατούν οι συγκρούσεις, η προβληματική συμπεριφορά των γονιών και των παιδιών και υπάρχει συναισθηματική, ψυχολογική, ή και σωματική βία κατά των παιδιών.
Οι δυσλειτουργικές οικογένειες εμποδίζουν τα παιδιά από το να εμπιστεύονται τον εαυτό τους και να δημιουργήσουν τη δική τους, υγιή ψυχολογική ταυτότητα.
Τι ακριβώς σημαίνει δυσλειτουργική οικογένεια;
Αυτό σημαίνει ότι το παιδί που μεγαλώνει σε μία δυσλειτουργική οικογένεια γίνεται, συνήθως, ένας ενήλικας που δεν έχει αναπτύξει τον πραγματικό του εαυτό, καθώς βάζει στον εαυτό του όρους και όρια για το πώς πρέπει να είναι. Αυτό συμβαίνει επειδή, στις οικογένειες αυτές, το κάθε μέλος είναι υποχρεωμένο να συμβιβαστεί στις ανάγκες του γονιού, χωρίς να του επιτρέπεται να ανοίξει τα φτερά του και να είναι ο εαυτός του.
Αυτά είναι τα σημάδια σήμερα που δείχνουν ότι η πατρική σας οικογένεια ήταν δυσλειτουργική:
1. Αφιερώνετε πολύ χρόνο στο να ευχαριστείτε τους άλλους.
Φυσικά και είναι καλό να μην είμαστε εαυτούληδες και να παρατηρούμε τι χρειάζονται οι άλλοι ψυχολογικά και να τους το προσφέρουμε. Αλλά υπάρχει και ένα όριο! Αν λοιπόν διαρκώς βάζετε τους άλλους πρώτους, «ρίχνετε» τον εαυτό σας, και, ακόμα χειρότερα, αισθάνεστε ενοχές όποτε κάνετε κάτι που ευχαριστεί εσάς, τότε υπάρχει πρόβλημα.
Δεν είναι φυσιολογικό να περιμένετε να είναι όλοι ευχαριστημένοι από εσάς, να κάνετε θυσίες, να μην είστε εσείς ευχαριστημένοι και να στεναχωριέστε αν κάποιος θύμωσε για κάτι, είτε φταίγατε εσείς είτε όχι. Να θυμάστε ότι δεν ευθύνεστε για το πώς αισθάνονται οι άλλοι. Σίγουρα χρειάζεται να έχετε καλή συμπεριφορά απέναντί τους, αλλά το όριο είναι εκεί που ο άλλος είναι υπεύθυνος για τη δική του ζωή, όχι εσείς.
Η δυσλειτουργική σας οικογένεια σας δίδαξε το λανθασμένο μάθημα «Είσαι υπεύθυνη για όλα. Εσύ πρέπει να κάνεις τους άλλους να είναι ευχαριστημένοι». Απελευθερωθείτε από αυτό το μήνυμα, δεν ισχύει! Ναι, να κάνετε τους άλλους ευτυχισμένους, με μέτρο και όριο, αλλά να μην ξεχνάτε να επενδύετε και στη δική σας προσωπική ευτυχία!
2. Επιλέγετε δύσκολους ανθρώπους, που παίρνουν αλλά δε δίνουν.
Συχνά στεναχωριέστε, εκνευρίζεστε και θυμώνετε επειδή αντιλαμβάνεστε ότι στις σχέσεις σας είστε το άτομο που διαρκώς δίνει, προσφέρει, γίνεται «χαλί να το πατήσουν», αλλά στο τέλος όχι απλώς δε σας επιστρέφουν αντίστοιχα όσα δώσατε, αλλά δε σας λένε ούτε ένα ευχαριστώ.
Αυτό συμβαίνει επειδή έχετε ιδιαίτερα αναπτυγμένη την αίσθηση του καθήκοντος και επιθυμείτε να ευχαριστείτε τους άλλους και να είστε αγαπητοί. Με αυτό τον τρόπο όμως δε βάζετε όρους και όρια στις σχέσεις σας, με αποτέλεσμα συχνά να σας εκμεταλλεύονται οι άλλοι, ή να μη καλύπτουν τις ανάγκες σας. Το μήνυμα που δίνετε στους άλλους είναι ότι θέλετε να προσφέρετε χωρίς όμως να ζητάτε, οπότε και οι γύρω σας το θεωρούν δεδομένο ότι έτσι είστε και δεν τους περνάει από το μυαλό να ανταποδώσουν, νομίζοντας ότι δεν το χρειάζεστε.
Αυτό είναι το θετικό και αισιόδοξο σενάριο. Γιατί υπάρχουν και αυτοί που αντιλαμβάνονται την αδυναμία σας και σας εκμεταλλεύονται προκειμένου να κερδίζουν οι ίδιοι χωρίς ανταπόδοση.
Τέλος, ο άλλος λόγος που επιλέγετε δύσκολους και ανικανοποίητους ανθρώπους στις σχέσεις σας είναι επειδή υποσυνείδητα σας θυμίζουν τους δύσκολους και ανικανοποίητους γονείς σας και, ψυχολογικά, λειτουργώντας στο παρόν προσπαθείτε να γιατρέψετε τις πληγές του παρελθόντος και στο σήμερα να «ευχαριστήσετε τους γονείς σας», συμβολικά, μέσα από μία άλλη παρόμοια σχέση.
3. Υπάρχουν πολλές συγκρούσεις στο γάμο/σχέση σας – ή αντίθετα, καμία σύγκρουση.
Αν ο γάμος ή η σχέση σας μοιάζει με πεδίο μάχης, όπου διαρκώς διαφωνείτε, φωνάζετε, τσακώνεστε, ανταλλάσσετε βαριά λόγια, προσβολές και πληγώνετε ο ένας τον άλλον, πιθανότατα αυτό αντικατοπτρίζει το οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο μεγαλώσατε.
Η σχέση που ορίζεται από ένταση και καυγάδες δείχνει -άσχετα από το
αν έχετε δίκαιο ή άδικο- ότι μέσα σας δεν έχετε μάθει να επεξεργάζεστε
τις πληροφορίες, να ακούτε το άλλο άτομο και να ηρεμείτε τον εαυτό σας.
Αντίθετα, αν στη σχέση σας δεν έχετε ποτέ την παραμικρή ένταση,
και αυτό είναι πιθανό σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά. Ακόμα και τα
αγαπημένα ζευγάρια έχουν διαφωνίες, διαφορετική άποψη για διάφορα
ζητήματα και μπορεί να υπάρχει ένταση (χωρίς καυγάδες). Αν λοιπόν
βρίσκετε ότι διαρκώς υποχωρείτε, «καταπίνετε» το κάθε τι προκειμένου να
εξασφαλίσετε αρμονία, είναι πιθανόν ότι στην πατρική σας οικογένεια δε
μάθατε να χειρίζεστε τα διαφορετικά συναισθήματα.
Όπως και οι έντονες αντιθέσεις και οι μεγάλοι καυγάδες, το να μην
υπάρχει ποτέ, καμία ένταση ή διαφωνία για κάποιο ζήτημα μπορεί να είναι
κουραστικό.
4. Είστε τελειομανής.
Οι άνθρωποι που είναι τελειομανείς, επικριτικοί προς τον εαυτό τους και τους γύρω τους συνήθως προέρχονται από ένα οικογενειακό περιβάλλον όπου δέχτηκαν μεγάλη πίεση. Η πίεση που δέχονταν ως παιδιά μπορεί να ήταν προς την πλευρά του να υπάρχουν πάντα πολύ υψηλές προσδοκίες, χωρίς όμως ο γονιός να μένει ποτέ ευχαριστημένος ή ικανοποιημένος, ή προς την πλευρά της υποτίμησης, δηλαδή ο γονιός να θεωρούσε ότι το παιδί αυτό «δεν τραβάει».
Κοινός παρονομαστής στις δύο περιπτώσεις είναι η αίσθηση του παιδιού ότι ποτέ δεν είναι «αρκετά καλό» ή ότι αξίζει, με αποτέλεσμα να προσπαθεί υπερβολικά στην ενήλικη ζωή του να φτάσει στην τελειότητα.
5. Είστε αυστηρός/ή με τον εαυτό σας και τους γύρω σας.
Αν μεγαλώνοντας δε νιώθατε ότι σας αγαπάνε και σας εκτιμάνε γι’ αυτό που είστε, αν μονίμως κάποιος σας έκρινε και σας κατέκρινε, πιθανόν έχετε αποκτήσει την κακή συνήθεια να κάνετε το ίδιο στον εαυτό σας. Μεγαλώνοντας σε μια δυσλειτουργική οικογένεια όπου διαρκώς ακούγατε «είσαι το πιο κακομαθημένο παιδί! Τα θέλεις όλα δικά σου», ή «ποτέ δεν είσαι ευχαριστημένος», ή «δε ντρέπεσαι για τη συμπεριφορά σου!» και άλλα αντίστοιχα και χειρότερα, αποκτήσατε τη χειρότερη ιδέα για τον εαυτό σας και την αξία σας.
6. Είστε μονίμως σφιγμένη ή σε ένταση και δυσκολεύεστε να χαλαρώσετε.
Αυτό συμβαίνει επειδή μεγαλώσατε σε μια δυσλειτουργική οικογένεια και δεν ξέρατε τι θα σας ξημερώσει η επαύριο ή τι θα γινόταν στο σπίτι την επόμενη στιγμή. Ως ενήλικας, λοιπόν, κουβαλάτε μέσα σας αυτή την ανησυχία και το σφίξιμο, την αγωνία του πώς θα έρθουν τα πράγματα και τι θα συμβεί, αν πχ κάποιος θα ξεσπάσει άσχημα τα νεύρα του, αν θα ανάψει καυγάς, ή οτιδήποτε ανάλογα άσχημο.
Παρόλο που αυτή η κατάσταση ανήκει στο παρελθόν, έχει εγγραφεί μέσα σας και έτσι συνεχίζετε να ανησυχείτε και να νιώθετε ένταση. Υπάρχουν τρόποι να αντιμετωπίσετε το άγχος.
Συχνά, το να μεγαλώνετε μέσα σε μία τέτοια οικογένεια, συνεπάγεται να «τραβάτε» τοξικά άτομα στην υπόλοιπη ζωή σας. Στο βιβλίο μου ‘Συναισθηματικά Βαμπίρ’ θα βρείτε συμβουλές για το πώς να προστατευτείτε από τοξικούς ανθρώπους και δυσλειτουργικές σχέσεις
