Την πρώτη φορά που θα δείτε το μικρό σας να πέφτει στο πάτωμα
τσιρίζοντας, χτυπώντας πάνω κάτω χέρια και πόδια, ίσως ανησυχήσετε. Αν
ανταλλάξετε πληροφορίες με γονείς που έχουν μεγαλύτερα παιδιά, θα
ανακαλύψετε ότι πρόκειται για κάτι αρκετά συνηθισμένο. Και το πιο
ήρεμο παιδί μπορεί να έχει ένα ξέσπασμα θυμού κατά τον πρώτο καιρό της
ανεξαρτησίας του. Τα ξεσπάσματα θυμού είναι αρκετά τυπική συμπεριφορά
σε αυτή την ηλικία. Το παιδί καταφεύγει σε αυτή, κάθε φορά που
ματαιώνονται οι επιθυμίες του.
Οι κρίσεις θυμού θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι αποτέλεσμα
απογοήτευσης, κάθε φορά που το παιδί θέλει να κάνει κάτι και οι
επιδιώξεις του εμποδίζονται, ακόμα κι αν είναι κάτι ασήμαντο, όσο το να
φάει ένα μπισκότο πριν το μεσημεριανό φαγητό. Κάθε φορά που δεν περνά το
δικό του -και πολύ συχνά χωρίς σπουδαία αιτία- μπορεί να δείτε το παιδί
να πέφτει κάτω στο πάτωμα, να κλωτσά, να φωνάζει, να κλαίει γοερά. Η
διαφορά ανάμεσα στο τυπικό κλάμα και το ξέσπασμα θυμού είναι ότι το
δεύτερο έχει τις περισσότερες φορές την εικόνα κρίσης.
Δεν έχει, όμως, πάντα ξεσπάσματα θυμού μόνο και μόνο επειδή
ματαιώνονται οι επιθυμίες του. Η απλή εξήγηση γι’ αυτά τα ξεσπάσματα
είναι ότι το παιδί έχει ελάχιστους τρόπους να εκδηλώσει τα
συναισθήματά του. Δεν μπορεί να εκφραστεί ικανοποιητικά λεκτικά και
δεν έχει ακόμα εξοικειωθεί με τις κοινωνικές δεξιότητες. Γι’ αυτό
πολλές φορές διαπραγματεύεται έντονα, με αγένεια ή αγανάκτηση.
Επίσης δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμη την έννοια του χρόνου, πράγμα που
σημαίνει ότι το «όχι τώρα» γι’ αυτό σημαίνει «ποτέ».
Το σημαντικό είναι να καταλάβετε ότι το παιδί δικαιούται να νιώθει το
συναίσθημα του θυμού και επομένως να έχει και ξεσπάσματα, αν και στόχος
μας είναι να μη φτάνει σε αυτά. Τα ξεσπάσματα θυμού συνήθως συμβαίνουν,
γιατί είναι ακόμα ανώριμο να διαχειριστεί το θυμό που του προκαλεί η
ματαίωση των επιθυμιών του. Όπως μάλιστα επισημαίνουν οι ειδικοί, τα
συναισθήματα σε σχέση με τη λογική καταλαμβάνουν διαφορετικά τμήματα του
εγκεφάλου. Οι ενήλικοι μπορεί να χρησιμοποιούν δύο διαφορετικά τμήματα
ταυτόχρονα, δηλαδή να είναι θυμωμένοι αλλά ταυτόχρονα να σκέφτονται
λογικά.
Τα παιδιά, όμως, και ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά δεν μπορούν πάντα να τα
καταφέρουν. Έτσι πολλές φορές η συναισθηματική φόρτιση μπορεί να
εκφραστεί με ένα ξέσπασμα. Τα ξεσπάσματα θυμού, λοιπόν, δεν είναι
προσχεδιασμένα και το παιδί δεν προσπαθεί να σας εκμεταλλευθεί για να
περάσει το δικό του. Μπορεί, όμως να το κάνει με χειριστική διάθεση,
καθώς δοκιμάζει τις δυνάμεις του και τα όριά σας. Τις στιγμές αυτές οι
γονείς δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν και ίσως αισθάνονται άσχημα,
ιδιαίτερα όταν είναι μπροστά άλλοι. Ο βασικός μύθος, ότι δεν υποχωρούμε
ποτέ στην επιθυμία του παιδιού, δεν ισχύει.
Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να διαπραγματευτείτε
προσανατολίζοντας το παιδί από την παράλογη απαίτηση προς την πιο
λογική και εφικτή. Αν όμως δείτε ότι δεν γίνεται τίποτε, δεν έχετε
παρά να το αφήσετε να ξεσπάσει. Τις περισσότερες φορές μοιάζει με
καταιγίδα που μετά ξεθυμαίνει.
Κάθε φορά ωστόσο που έρχεστε αντιμέτωποι με μια τέτοια κατάσταση, το
πρώτο πράγμα που πρέπει να σκεφτείτε είναι η ασφάλεια του παιδιού,
δηλαδή να το προστατεύσετε, για να μη χτυπήσει. Απομακρύνετε, λοιπόν,
χωρίς βίαιες κινήσεις το παιδί σε ένα μέρος ασφαλές και στη συνέχεια
δείξτε ότι το αγνοείτε. Η καλύτερη άμυνα ωστόσο είναι η πρόληψη, πράγμα
που σημαίνει ότι θα πρέπει να φροντίζετε να ενεργείτε έτσι, ώστε να
προλαβαίνετε τις κρίσεις θυμού. Γι’ αυτό:
Παρατηρήστε πότε συμβαίνουν
Όταν είναι πεινασμένο και κουρασμένο, γίνεται ανυπόμονο. Συνήθως τα
ξεσπάσματα θυμού εμφανίζονται προς το τέλος της ημέρας, όταν το παιδί
και οι γονείς είναι κουρασμένοι.
Προσανατολίστε το παιδί σε κάτι που το ευχαριστεί
Λίγη μουσική, ένα παραμύθι. Δείξτε διάθεση να περάσετε χρόνο μαζί του ή προτείνετε να το πάτε μία βόλτα.
Πάρτε το αγκαλίτσα
Η σωματική επαφή είναι κατευναστική και ανακουφιστική για τα παιδιά, τα
οποία την έχουν περισσότερο ανάγκη απ’ όσο νομίζουμε.
Κάντε συμφωνίες και διακανονισμούς αποφεύγοντας τους εκβιασμούς
Χρησιμοποιήστε απλές λέξεις, για να του δείξετε ότι καταλαβαίνετε ότι
στενοχωριέται ή είναι θυμωμένο, αλλά αυτό που θέλει μπορεί να γίνει με
άλλον τρόπο ή κάποια άλλη στιγμή.
Μην καταρρέετε κατά τη διάρκεια της κρίσης
Αν αγχωθείτε ή θυμώσετε, χειροτερεύετε την κατάσταση. Η δική σας
ψυχραιμία είναι αντανακλαστική για το παιδί. Το καλύτερο, λοιπόν, που
έχετε να κάνετε κατά τη διάρκεια της κρίσης είναι να αδιαφορήσετε μέχρι
αυτή να περάσει. Σε περίπτωση που το ξέσπασμα είναι έντονο και είναι
παρόντες και άλλοι ή συμβαίνει σε δημόσιο χώρο, να αποσύρετε το παιδί
όσο το δυνατόν πιο γρήγορα σε ένα ήσυχο δωμάτιο.
Εφημερίδα Τα νέα
