Σαν σήμερα, στις 6 Απριλίου 1941, εισέβαλαν τα γερμανικά, ναζιστικά στρατεύματα στην Ελλάδα. Όταν αποχώρησαν, μετά από 3,5 χρόνια, άφησαν πίσω τους μια διαλυμένη χώρα, συντρίμμια, πτώματα. Μερικά απ’ αυτά στην κορυφή ενός από τους λόφους των Τουρκοβουνίων.
Μόλις το 2017 τοποθετήθηκε από τον δήμο, στη μνήμη των εκτελεσμένων, μία πλάκα κι από τότε ξεχάστηκε και αυτή. Ο γύρω χώρος χορταριάζει απεριποίητος, χωρίς φροντίδα.
Ίσως διότι μερικοί δεν θέλουν να θυμούνται αυτό το γεγονός και την ιστορία γύρω απ’ αυτό. Ίσως, πάλι, διότι άλλοι θέλουν να ξεχαστεί δια παντός η ιστορία. Πώς αλλιώς μπορεί να αιτιολογηθεί αυτή η εγκατάλειψη;
Αναδημοσιεύουμε ένα κείμενο της Κατερίνας Αρβανιτάκη από το φύλλο 6 της έντυπης εφημερίδας Καμίνι
Ν.Σ.
Ομαδικός τάφος στα Τουρκοβούνια
Μία άγνωστη, έως πριν μερικά χρόνια, πλευρά του Γαλατσίου
Το καλοκαίρι του 1944 και μέχρι την αποχώρησή τους από την Αθήνα στις 12 Οκτωβρίου, οι Γερμανοί με τους Έλληνες συνεργάτες τους κλιμακώνουν ραγδαία τη βία με καθημερινές εκκαθαρίσεις στις συνοικίες. Τα μπλόκα: Γούβα, Περιστέρι, Πετράλωνα, Πετρούπολη, Γκύζη, Βύρωνα, Ν. Κόσμος, Καλλιθέα, Κοκκινιά, με δεκάδες έως εκατοντάδες θύματα τη φορά.
«Εκτελεσμένοι από τους Γερμανούς στις 29/9/1944» αναφέρει η επιτύμβια πλάκα στον ομαδικό τάφο πάνω στα Τουρκοβούνια, τέρμα Πρωτοπαπαδάκη δίπλα στη στάση. Μέχρι πρόσφατα άγνωστη η ιστορία τους.
Το 2017 η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας Αθήνας έφερε στη δημοσιότητα όσα από τα κομμάτια του χαμένου παζλ κατάφερε ν’ ανασυνθέσει μετά από 4χρονη έρευνα και με τη βοήθεια εν ζωή αυτοπτών μαρτύρων-συγγενών των 2 από τους ως τότε επώνυμους νεκρούς.
Εδώ μια μικρή περίληψη: Στο τέρμα της οδού Λαρίσης στους Αμπελόκηπους, στην κορυφή του υψώματος που οι κάτοικοι της περιοχής ονόμαζαν Τουρκοβούνι και σε σημείο που είχε το τοπωνύμιο «Κολωνάκι», υπήρχε σκοπιά του ΕΛΑΣ.
Σύμφωνα με μαρτυρία του αγωνιστή Κωνσταντόπουλου (ΑΣΚΙ), «Γερμανικό τάγμα επετέθη για την κατάληψη των θέσεων & στους Αμπελόκηπους που κρατούσε το 1ο τάγμα του 3ου συντάγματος του ΕΛΑΣ. Τριγωνομετρικό Τουρκοβούνι. Τα τμήματά μας ηρωικά υπερασπίσθηκαν το ύψωμα. Οι Γερμανοί είχαν πολλές απώλειες. Στη μάχη οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν όλμους και ελαφρύ πυροβολικό, τα τμήματά μας υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν στον Γκύζη. Με την κατάληψη της γειτονιάς οι Γερμανοί συγκέντρωσαν όλους τους άνδρες που βρήκαν 13 και τους εξετέλεσαν στο Τουρκοβούνι. Μεταξύ των εκτελεσμένων και ο γραμματέας της ΚΟΒ Αμπελοκήπων Μήτσος Αβούρης»
Τις επόμενες μέρες οι οικογένειες αναζητούν εναγώνια τα παιδιά τους σε φυλακές, νοσοκομεία και στρατόπεδα. Καταφέρνουν να εντοπίσουν τον πρόχειρο λάκκο, με παραμορφωμένα κι αλλοιωμένα απ’ τον ασβέστη κι από αγέλες σκύλων υπολείμματα.
Στις 22-10-1944 γίνεται η εκταφή των πτωμάτων και η ιατροδικαστική τους εξέταση στο Γ΄ Νεκροταφείο. Η ιατροδικαστική έκθεση-νεκροψία αναφέρεται σε 13 σωρούς (Μ. Χαραλαμπίδης). Απαγορεύτηκε στους συγγενείς των εκτελεσθέντων να μετακινήσουν τις σωρούς και έτσι θάφτηκαν στο χώρο της εκτέλεσης. Η οικογένεια Ασβεστά τοποθέτησε ένα μεγάλο ξύλινο σταυρό.
Το 1983, με τη διάνοιξη της Λ. Πρωτοπαπαδάκη, οι μπουλντόζες ξέθαψαν τα οστά των νεκρών. Όσοι συγγενείς ενημερώθηκαν, έσπευσαν και τα μάζευαν ένα-ένα σκάβοντας με τα χέρια μέσα στις πέτρες και τα χώματα. Στήθηκε ένας υποτυπώδης τάφος πάνω απ’ το δρόμο, ακριβώς δίπλα στη στάση του λεωφορείου. Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων δε μπορεί πια να προσδιοριστεί.
Υπάρχει μεγάλο μπέρδεμα στην περιοχή, λόγω και των νεκρών που θάφτηκαν πρόχειρα εκεί λίγο καιρό μετά, κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών, αλλά ίσως και άλλων ακόμα. Αυτός είναι μάλλον ο λόγος που στη μαρμάρινη πλάκα αναφέρονται «45 πατριώτες»
Τον Οκτώβρη του 2017 ο Δήμος Γαλατσίου τοποθέτησε αναθηματική πλάκα με τα ονόματα των θυμάτων που προέκυψαν από την έρευνα:
- Αβούρης Δημήτριος
- Αλατσεράκης Γεώργιος, ετών 24
- Ασβεστάς Νικόλαος, ετών 16
- Γραμμάτικας Ηλίας, ετών 24
- Ζεμπεκές Νικόλαος
- Μπρούνης Πέτρος
- Νικηφόρου Ιωάννης
- Τουρλος Δημήτριος
- Τσομπανίδης Γεώργιος, ετών 49
- Χρυσόγελος Δημήτριος, ετών 20
Αιώνια η Μνήμη τους!
kamini.grΦιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
