Ανοιξιάτικη περιήγηση στην Αρχαία Μεσσήνη, μία από τις πιο καλοδιατηρημένες πόλεις του αρχαίου κόσμου, η οποία εμπλουτίζεται συνεχώς με νέα μνημεία και φιλοξενεί σύγχρονες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Καρυδιές, αμυγδαλιές, ελιές, ιδιωτικοί κήποι και μεγάλοι λιθοσωροί πάνω από ένα χωριό με ελάχιστους κατοίκους. Αυτή την εικόνα πρωταντίκρισε ο καθηγητής Πέτρος Θέμελης το καλοκαίρι του 1986, φτάνοντας στην Αρχαία Μεσσήνη, που τότε ήταν ένας παραμελημένος αρχαιολογικός χώρος με λιγοστά ευρήματα αλλά πολλές προοπτικές. .........
Σήμερα το αρχαιολογικό πάρκο των 400 στρεμμάτων περιέχει 18.000 κινητά ευρήματα της αρχαιότητας, αναστηλωμένα μνημεία, διαμορφωμένες εσωτερικές διαδρομές, συνοπτικές και εύληπτες περιγραφές, μέχρι και σκίαστρα στα ελαιόδεντρα για προσωρινή ξεκούραση κατά τη διάρκεια της περιήγησης.
Ο στόχος του Πέτρου Θέμελη, που έχει συνδέσει τη ζωή του με την Αρχαία Μεσσήνη, δεν ήταν μόνο να ανασκαφεί η αρχαία πόλη, αλλά να αποτελέσει το αρχαιολογικό πάρκο, όπως σημειώνει στη διάρκεια της κουβέντας μας, «κινητήριο μοχλό για την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη της περιοχής. Τα μνημεία όλων των εποχών είναι σταθερά, αμετακίνητα και αδιαμφισβήτητα διαχρονικά στοιχεία του πολιτισμού μας.
Τα μνημεία της Αρχαίας Μεσσήνης, και ιδιαίτερα οι χώροι θέασης και ακρόασης, δηλαδή το Στάδιο, το Θέατρο και το Εκκλησιαστήριο, ξαναβρήκαν την αρχαία λειτουργία τους, αισθάνθηκαν και πάλι την παρουσία ζωντανών ανθρώπων».
Και πράγματι, περιδιαβαίνοντας την αρχαία πόλη, μπορείς να νιώσεις την ανθρώπινη παρουσία, που ξεκινά το 369 π.Χ. και συνεχίζεται τουλάχιστον μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια. Βλέπεις τα νομίσματα στα δημόσια λουτρά, τις χαραγμένες τρίλιζες στα σκαλάκια του Γυμνασίου, φαντάζεσαι τους νεαρούς άνδρες να αγωνίζονται στην Παλαίστρα και σχηματίζεις με τον νου εικόνες καθημερινής ζωής στην Αγορά και στο Ασκληπιείο, το κέντρο του δημόσιου βίου της Αρχαίας Μεσσήνης. Αλλά και τώρα, στη σύγχρονη εποχή, που βλέπεις τα τόσο πολλά αναστηλωμένα μνημεία να λάμπουν κάτω από τον ήλιο, καταλαμβάνοντας μια τεράστια έκταση, στην πραγματικότητα σου αποκαλύπτεται μόνο το 25-30% της αρχαίας πόλης. Υπολογίζεται ότι θαμμένα κάτω από το χώμα είναι ακόμη πολλά οικιστικά σύνολα και διάφορες άλλες υποδομές. Το Αρχαίο Θέατρο της Μεσσήνης λειτουργούσε και ως χώρος συγκεντρώσεων πολιτικού χαρακτήρα. |
Στα αριστερά, το ταφικό μνημείο Κ3 στο Γυμνάσιο της Αρχαίας Μεσσήνης
και στο βάθος ο οικισμός Μαυρομμάτι. (Φωτογραφίες: Άγγελος Γιωτόπουλος) |
ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Η Αρχαία Μεσσήνη ιδρύθηκε το 369 π.Χ. από τον Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα, ο οποίος κάλεσε τους Μεσσήνιους της διασποράς να επιστρέψουν στον τόπο τους. Οι Μεσσήνιοι είχαν εκδιωχθεί από τους Σπαρτιάτες μετά την ήττα τους στον Μεσσηνιακό Πόλεμο και είχαν καταφύγει αρχικά στη Ναύπακτο και αργότερα στη Σικελία. Η συγκεκριμένη τοποθεσία επιλέχτηκε λόγω της φυσικής οχύρωσης που προσέφερε, καθώς βρισκόταν κάτω από το βουνό Ιθώμη. Η Αρχαία Μεσσήνη υπήρξε σημαντικός πολιτιστικός πόλος της αρχαιότητας και συνέχισε να αποτελεί αξιόλογο πολιτικό και καλλιτεχνικό κέντρο και μετά την κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους, το 146 π.Χ.
Συνομιλώντας με το παρόν
Μπαίνοντας στον αρχαιολογικό χώρο, θα αντικρίσετε το Θέατρο, κατόπιν τα ιερά της Αγοράς, το Ασκληπιείο με τη σειρά δωματίων (οίκων) που περιείχαν αγάλματα του Απόλλωνα και των Μουσών, του Ηρακλή και της Θήβας με τον Επαμεινώνδα, της Τύχης και της Αρτέμιδος Φωσφόρου, καθώς επίσης το λουτρό, το Βουλευτήριο και το Εκκλησιαστήριο. Κατηφορίζοντας την πλαγιά, θα δείτε στα αριστερά την αστική έπαυλη και τέλος το Στάδιο και το Γυμνάσιο, την Παλαίστρα και το Μαυσωλείο. Η Αρχαία Μεσσήνη είναι ένας ζωντανός αρχαιολογικός χώρος, που συνομιλεί τόσο με το παρελθόν όσο και με το παρόν. Το θέατρο και το Στάδιο χρησιμοποιούνται συχνά για εκδηλώσεις – μέχρι και η dj τέκνο μουσικής Σαρλότ ντε Βίτε έπαιξε εδώ, χωρίς κοινό, τον Φεβρουάριο του 2021.
Πρόσφατα σε σημείο της Στοάς γύρω από το Στάδιο τοποθετήθηκε στέγαστρο, όπου θα φιλοξενούνται και εκθέσεις καλλιτεχνών. Το αρχαιολογικό πάρκο βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο ανάδειξης των μνημείων και ετοιμάζεται από τη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ ο σχεδιασμός φωτισμού πορείας, ενώ χαράσσονται και διαδρομές περιήγησης. Το Μαυσωλείο της πανίσχυρης, οικονομικά και πολιτικά, μεσσηνιακής οικογένειας των Σαιθιδών.
Θα χρειαστείτε περίπου τρεις ώρες για την επίσκεψή σας, ενώ αξίζει να οδηγήσετε λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω για να δείτε την Αρκαδική Πύλη, μία από τις δύο εισόδους της Αρχαίας Μεσσήνης – ακριβώς από κάτω περνάει επαρχιακός δρόμος. Στο μουσείο εκτίθενται αγάλματα, προτομές και αντικείμενα από τις ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο, ενώ σε απόσταση 5 χλμ. βρίσκεται και το υποδειγματικά αναστηλωμένο βυζαντινό μοναστήρι Ανδρομονάστηρο, έργο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄, από τον οποίο πήρε και το όνομά του, σε ωραία τοποθεσία, δίπλα σε τρεχούμενα νερά.
Η Αρχαία Μεσσήνη και το μουσείο της είναι ανοιχτά καθημερινά από τις 08.30 μέχρι τις 15.30 (από 01/04, το ωράριο επεκτείνεται). Είσοδος 10 ευρώ, πληροφορίες στο τηλ. 27240-51201. Το Ανδρομονάστηρο είναι ανοιχτό καθημερινά 08.00-15.00. Για επίσκεψη το Σαββατοκύριακο πρέπει να προηγηθεί επικοινωνία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας (τηλ. 27210-22534) για ραντεβού. Από τον Μάιο και μετά, το μοναστήρι είναι ανοιχτό και Σαββατοκύριακα και αργίες με το ίδιο ωράριο.
