Σελίδες

Sunday, 19 May 2024

«Ελλήνων Δρώμενα»: Σέρρα, ο χορός των Ποντίων

«Ὅσοι ἀπομείναμε πιστοί στήν παράδοση, ὅσοι δέν ἀρνηθήκαμε τό γάλα πού βυζάξαμε, ἀγωνιζόμαστε, ἄλλος ἐδῶ, ἄλλος ἐκεῖ, καταπάνω στήν ψευτιά. Καταπάνω σ᾿ αὐτούς πού θέλουνε τήν Ἑλλάδα ἕνα κουφάρι χωρίς ψυχή, ἕνα λουλούδι χωρίς μυρουδιά.» 
Φώτης Κόντογλου
«... είναι ο χορός των Ποντίων... είναι η αφήγηση της ιστορίας του ποντιακού ελληνισμού με τη γλώσσα του σώματος... ο Χάροντας το βάζει στα πόδια όση ώρα χορεύουν... ο γέρον πα ζωντάνευε.... θεωρώ τον χορό την αυριανή ταυτότητα της ράτσας μου....»

Πώς δημιουργήθηκαν όλα αυτά τα στοιχεία που απεικονίζονται στο χορό Σέρρα;
Ποια είναι η καταγωγή του χορού και από πού πήρε το όνομά του;
Είναι «πυρρίχιος» - πολεμικός χορός; ποιοι τον χόρευαν, πότε και γιατί;
Ο φακός της εκπομπής ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ περιηγήθηκε στις αμιγώς περιοχές κατοικίας Ποντίων στην πόλη της Κοζάνης και στα χωριά Αλωνάκια, Άγιος Δημήτριος, Πρωτοχώρι, Σκήτη, Τετράλοφος, Κοιλάδα κ.α. και κατέγραψε αυθεντικές χορογραφικές απεικονίσεις του χορού «Σέρρα» μαζί με αυθεντικές αφηγήσεις για την πρωταγωνιστική σχέση που κατέχει ο συγκεκριμένος χορός στη ζωή τους.

ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ, 27-01-2013, ΕΤ3

«Ερμηνεύοντας την παιδική ζωγραφιά»

Η παιδική ζωγραφιά έχει όλα τα στοιχεία του εικαστικού έργου: σχέδιο, χρώμα, σύνθεση, μορφή και περιεχόμενο. Βλέποντας ένα παιδί να ζωγραφίζει και ακούγοντας τις ερμηνείες που δίνει για τις ζωγραφιές του, είναι σαν να διαβάζουμε την ψυχή του, επειδή μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα για τη ζωή του, τους προβληματισμούς του και τις ανησυχίες τους. 

Η γλώσσα των εικόνων στο παιδί, φανερώνει την νοητική και ψυχολογική του εξέλιξη, αποτυπώνει αυτό που βλέπει ή νιώθει , με τον τρόπο που εκείνο το αντιλαμβάνεται.
Μέσα από τα παιδικά σχέδια, μαθαίνουμε ποιες είναι οι θέσεις του παιδιού, οι στάσεις, οι διαθέσεις, οι αντιδράσεις του, οι φόβοι και οι ενοχές του. Γι το λόγο αυτό και τα παιδικά σχέδια είναι αντικείμενο μελέτης από εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους και ψυχιάτρους, σε μια προσπάθεια να κατανοήσουν καλύτερα την παιδική ψυχή.
Όταν καλούμε να ερμηνεύσουμε την παιδική ζωγραφιά, στρέφουμε την προσοχή μας:
* Στον τρόπο που γράφει και καλύπτει το χαρτί
* Στην επιλογή των χρωμάτων και της φόρμας
* Στον τρόπο που επιλέγει να προβάλλει τον εαυτό του
* Ποια είναι τα ενδιαφέροντα, οι ανησυχίες και οι αφηγηματικές του προτιμήσεις.
Η προτίμηση των χρωμάτων στην παιδική ζωγραφιά έχει σχέση με την ηλικία, το χαρακτήρα και την ψυχολογική κατάσταση του παιδιού. Μέσα από τα χρώματα το παιδί εκφράζεται. Γενικά οι ανοιχτοί τόνοι χρωμάτων δείχνουν εξωστρέφεια, ενώ οι σκοτεινοί την εσωστρέφεια του χαρακτήρα. Η ερμηνεία που δίνεται στην επιλογή των χρωμάτων από το παιδί, είναι οι εξής:
* Πολυχρωμία: αίσθηση χαράς και γιορτής
* Έντονα χρώματα: τα παιδιά την ώρα της ζωγραφικής τους δημιουργίας βρίσκονται σε κατάσταση έντασης.
* Επικράτηση κόκκινου χρώματος: το κόκκινο χρώμα δηλώνει δυναμισμό. Δηλώνει ζωηρές συγκινήσεις και ενστικτώδεις παρορμήσεις. Η συνεχής χρήση του από τα παιδιά, ίσως υποδηλώνει και κάποια νευρωτική συμπεριφορά.
* Επικράτηση του πορτοκαλί χρώματος: το πορτοκαλί χρώμα δηλώνει ζεστή συμπεριφορά, ηρεμία και συναισθηματισμό
* Επικράτηση του κίτρινου χρώματος: δηλώνει δυναμισμό, φιλοδοξία και έντονη δράση.
* Επικράτηση του καφέ χρώματος: το καφέ χρώμα δείχνει ενοχή.
* Επικράτηση του μπλε χρώματος: τα παιδιά που χρησιμοποιούν το μπλε, δείχνουν ανεπτυγμένη λογική και ρυθμιζόμενη συναισθηματική συμπεριφορά.
* Επικράτηση του πράσινου χρώματος: δηλώνει επιμονή, πείσμα, επιθυμία για διάκριση καθώς και στροφή στον εαυτό του.
* Επικράτηση ροζ χρώματος: είναι χρώμα που χρησιμοποιείτε κυρίως από τα κορίτσια και δηλώνει την γυναικεία φύση και την αίσθηση ηρεμίας.
* Η επικράτηση του μαύρου: το προτιμούν κυρίως τα εσωστρεφή παιδιά. Συμβολίζει τον φόβο, την ανησυχία και την επιθυμία περιθωριοποίησης.
*Επικράτηση του γκρίζου: χρησιμοποιείται κυρίως από παιδιά εσωστρεφή, δύσκολα και με πνεύμα αντιλογίας.
* Επικράτηση του άσπρου: τα δειλά παιδιά φτιάχνουν μικρά σχέδια αφήνοντας το υπόλοιπο χαρτί κενό.

Το παιδί, μέσα από την παιδική ζωγραφιά, εκφράζεται μέσω τον συμβόλων. Εκφράζει την εσωτερική του ζωή και την εσωτερική του αναγκαιότητα. Συχνά αυτό που δεν μπορεί να πει, αυτό που το στεναχωρεί, το φοβίζει ή το προβληματίζει. Η ερμηνεία, λοιπόν της παιδικής ζωγραφιάς είναι διάσπαρτη από συμβολισμούς, οι κυριότεροι από αυτούς είναι οι εξής:
* Το δεξί μισό του χαρτιού: εκφράζει την λογική και αντιπροσωπεύει τον πατρικό πόλο ή αντικείμενα τοποθετημένα στο δεξί μέρος του χαρτιού δείχνουν εξωστρέφεια και δυναμισμό.
* Το αριστερό μισό του χαρτιού: αντιπροσωπεύει τον μητρικό πόλο και συμβολίζει την στροφή προς το παρελθόν.
* Το μουτζούρωμα: με το μουτζούρωμα το παιδί μπορεί να θέλει να κρύψει κάτι που αυθόρμητα ήρθε στο φως. Κατά τους ψυχολόγους το μουτζούρωμα, αποτελεί σύμπτωμα μεγάλης ψυχοκινητικότητας και απουσίας αναστολών.
* Η καρδιά: συμβολίζει τα πρώτα αισθηματικά σκιρτήματα των παιδιών
* Το σπίτι: συμβολίζει τις σχέσεις του παιδιού με την οικογένειά του. Αν η γραμμή του σπιτιού είναι πατημένη και παχιά υποδηλώνει ένα παιδί επιθετικό, απαιτητικό. 
Ένα σπίτι χωρίς παράθυρα, σημαίνει ότι το παιδί, δεν νιώθει άνετα σ' αυτό. 
Ένα καλοζωγραφισμένο σπίτι είναι η έκφραση ενός πλήρους ισορροπημένου παιδιού.
* Το τζάκι: είναι σύμβολο συντροφικότητας, θαλπωρής και αγάπης. Αν ο καπνός της καμινάδας κατευθύνεται δεξιά, το παιδί κοιτάζει αισιόδοξα το μέλλον • αν κατευθύνεται προς τα αριστερά δηλώνει εσωστρέφεια. Και τέλος αν ο καπνός κρύβει τον ήλιο είναι ένδειξη κατάθλιψης
* Ο ήλιος: συμβολίζει συχνά τον πατέρα του παιδιού και από το μέγεθος που επιλέγει το παιδί να του δώσει, εκφράζει τη σημασία που αποδίδει το τελευταίο στο ρόλο του πατέρα.
 
Το παιδί μέσα από την παιδική ζωγραφιά ανακαλύπτει έναν τρόπο έκφρασης που το ικανοποιεί, απολαμβάνει την ώρα τις ζωγραφικής και ζωγραφίζει με λεπτομέρεια τα όσα σχεδιάζει. 
Γι το λόγο αυτό καλό θα ήταν να μην επεμβαίνουμε στην παιδική ζωγραφιά. Ο δικός μας ρόλος καλό θα ήταν να είναι βοηθητικός και υποστηρικτικός, έτσι ώστε να βοηθήσουμε να παιδιά να ανακαλύψουν τις αλήθειες, τις έννοιες, την πραγματικότητα. Το παιδί που ζωγραφίζει είναι ένα παιδί που μαθαίνει να βλέπει.
πηγή

19 Μαΐου — Η Γενοκτονια Ποντίων (1916-1923) με 353.000 νεκρούς

Ο γενοκτόνος δεν εξοντώνει μια ομάδα για κάτι που έκανε,
αλλά για κάτι που είναι.
Στον τραγικό απολογισμό του 20ού αιώνα, ο ανθρώπινος νους δεν θα μπορέσει ποτέ να χωρέσει τους φρικτούς θανάτους που δεν προκλήθηκαν από πολέμους, αλλά επειδή κάποιος επέλεξε κάποιον άλλον ως εχθρό του, μόνο και μόνο επειδή ήταν διαφορετικός, σκεφτόταν διαφορετικά ή είχε διαφορετική πίστη. Με το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου, ένας νέος όρος εμπλούτισε το διεθνές λεξιλόγιο για να περιγράψει τα εγκλήματα που διέπραξε η σύγχρονη ανθρωπότητα.
Ο 20ος αιώνας εφηύρε τα «στρατόπεδα συγκέντρωσης», την «τελική λύση», την «εθνοκάθαρση» και -πιο πρόσφατα- αυτόν τον όρο - κορωνίδα του κυνισμού που περιγράφει τους αμάχους-θύματα του πολέμου ως «υπολογίσιμες ή παράπλευρες απώλειες». Αυτός ο αιώνας, λοιπόν, μας κληροδότησε και τον όρο «γενοκτονία» για να δικαιολογήσει τους χαρακτηρισμούς που του απέδωσαν οι διανοούμενοι.
Πανεπιστημιακοί, όπως ο Ζίγκνιεμπ Μπρεζίνσκι, υπολογίζουν σήμερα ότι ο αριθμός των ανθρώπων που πέθαναν κατά τη διάρκεια των πολέμων του 20ού αιώνα σε όλο τον κόσμο φτάνει τα 187 εκατομμύρια και από αυτούς, το ένα δέκατο, κάτι ανάμεσα στα 16 και τα 17 εκατομμύρια, υπήρξε θύμα της έλλειψης ιδεολογικής, εθνικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ανεκτικότητας.
 .
Πόντος: Από Άξενος σε Εύξεινο
Οι σχέσεις των Ελλήνων με την παρευξείνιο περιοχή ανάγονται στην μυθολογική περίοδο της ελληνικής ιστορίας. Αποτέλεσμα της σχέσης αυτής των Ελλήνων με το χώρο είναι η επισήμανση από σύγχρονους ιστορικούς του γεγονότος ότι οι Έλληνες είναι ένας από τους αρχαιότερους λαούς της περιοχής. Τα πρώτα ελληνικά ευρήματα χρονολογούνται το 10ο π.Χ. αιώνα. Ο Μ. Rostovzeff υποστηρίζει ότι οι Έλληνες προσέγγισαν τις ακτές του Εύξεινου Πόντου κατά την περίοδο του σιδήρου, περί το 1100 π.χ. Ο G. Bordman αναφέρει ότι η πρώιμη ελληνική παρουσία στον ευξεινοποντιακό χώρο οφείλεται στην αναζήτηση σιδήρου. 

 .
25 εκατόχρονα εκεί, στον Πόντο, 
δημιουργοί και θεματοφύλακες Πολιτισμού
 .
Η πυρπόληση
Οι μητέρες αναμαλλιασμένες, κατάχλωμες από το τσουχτερό κρύο και το φόβο, με τα βρέφη στην αγκαλιά και τα νήπια μπερδεμένα στα πόδια τους. Οι κοπέλες άλλες με τους γέρους γονείς κι' άλλες με γριές ή άρρωστους αγκαλιασμένες, περιμαζεύτηκαν με τον κτηνώδη αυτόν τρόπο, στην πλατεία σαν πρόβατα για τη σφαγή, μέσα σε ένα πανδαιμόνιο από σπαραχτικές κραυγές και θρήνους και κοπετούς. Η πρώτη φάση της απερίγραπτης τραγωδίας του Μπεϊαλάν έκλεισε, έτσι, θριαμβευτικά για τους θλιβερούς ήρωες του νεοτουρκικού εγκλήματος γενοκτονίας.
Όταν πια όλα τα γυναικόπαιδα κ' οι γέροι μαζεύτηκαν στην πλατεία, οι τσέτες έβαλαν μπρος την δεύτερη φάση της σατανικής τους επιχείρησης. Διάταξαν να περάσουν όλοι στα δίπατα σπίτια, που βρίσκονταν στην πλατεία και τα είχαν διαλέξει για να ολοκληρώσουν τον εγκληματικό τους σκοπό. Η απροθυμία, που έδειξε το τραγικό αυτό κοπάδι των μελλοθανάτων να υπακούσει στην διαταγή, γιατί ήταν πια ολοφάνερο ότι όλους τους περίμενε ο θάνατος, εξαγρίωσε τους συμμορίτες που βιάζονταν να τελειώσουν γρήγορα την μακάβρια επιχείρηση. Και τότε, σαν λυσσασμένα θεριά, ρίχτηκαν στις γυναίκες, τα μωρά και τους γέρους, και με γροθιές, με κοντακιές και κλωτσιές έχωσαν και στρίμωξαν στα δύο σπίτια τα αθώα και άκακα αυτά πλάσματα, που ο αριθμός τους πλησίαζε τις τρεις εκατοντάδες.
Κι' όταν, έτσι, ήταν σίγουροι πως δεν έμεινε έξω κανένας, σφάλισαν τις πόρτες, ενώ ο άγριος αλαλαγμός από τα παράθυρα, οι σπαραξικάρδιες κραυγές, το απελπισμένο κλάμα κι' οι βοερές ικεσίες για έλεος και βοήθεια, σχημάτιζαν μια άγριας τραγικότητας μουσική συναυλία, που ξέσκιζε τον ουρανό κι' αντιβούιζε στα γύρω βουνά και δάση...
Και τώρα δεν έμενε παρά η τρίτη και τελική φάση της πατριωτικής... επιχείρησης των θλιβερών ηρώων-συμμοριτών του Τοπάλ Οσμάν. Δεν χρειάστηκαν παρά μια αγκαλιά ξερά χόρτα και μερικά σπασμένα πέταυρα (χαρτόματα) ν' ανάψει η φωτιά. Και σε λίγο τα δύο σπίτια, έγιναν πυροτέχνημα και ζώστηκαν, από μέσα κι' απ' έξω, από πύρινες γλώσσες και μαυροκόκκινο καπνό. Το τί ακολούθησε την ώρα εκείνη δεν περιγράφεται.
Οι μητέρες ξετρελαμένες, έσφιγγαν, αλαλάζοντας και τσιρίζοντας με όλη τη δύναμη της ψυχής τους, στην αγκαλιά τα μωρά τους, που έκλαιγαν και κραύγαζαν «μάνα, μανίτσα!». Οι κοπέλες και οι άλλες γυναίκες με τους γέρους γονείς, τα παιδιά και τους αρρώστους, κραύγαζαν και αρπάζονταν μεταξύ τους σαν να ήθελαν να πάρουν και να δώσουν κουράγιο και βοήθεια, καθώς έπαιρναν φωτιά τα μαλλιά και τα ρούχα τους κι' άρχισαν να γλύφουν το κορμί οι φλόγες. Κραυγές, που ξέσκιζαν το λαρύγγι και τ' αυτιά, φωνές μανιακές και κλάματα βροντερά, άγρια ουρλιαχτά ανθρώπων, που έχασαν από τρόμο και πόνο τα μυαλά τους, χτυπήματα στα στήθη, στον πυρακτωμένο αέρα και στους τοίχους - χαλασμός κόσμου, ένα ζωντανό κομμάτι από την κόλαση στη γη! Αυτή την εφιαλτική εικόνα παρίσταναν, τα πρώτα λεπτά, τα δύο σπίτια που τα είχαν αγκαλιάσει οι φλόγες.
Μερικές γυναίκες και κοπέλες στον πόνο, την φρίκη και την απελπισία τους, δοκίμασαν να ριχτούν από τα παράθυρα, προτιμώντας να σκοτωθούν πέφτοντας κάτω ή με σφαίρες από όπλο, παρά να υποστούν τον φριχτό θάνατο στην φωτιά. Οι τσέτες που απολάμβαναν με κέφι και χαχανητά το μακάβριο θέαμα, έκαναν το χατήρι τους - πυροβόλησαν και τις σκότωσαν.
Δεν κράτησε πολλά λεπτά, αυτή η σπαραξικάρδια οχλοβοή, από τους αλαλαγμούς, τις άγριες κραυγές, τα τσουχτερά ξεφωνητά και το ξέφρενο κλάμα. Στην αρχή ο τόνος της οχλοβοής ανέβηκε ψηλά, ως που μπορούν να φτάνουν κραυγές, ξεφωνητά και ξελαρυγγίσματα από τρεις περίπου εκατοντάδες ανθρώπινα στόματα. Γρήγορα όμως ο τόνος άρχισε να πέφτει, ως που μονομιάς κόπηκαν κι' έσβησαν οι φωνές και το κλάμα. Κι' ακούγονταν μόνο τα ξύλα, που έτριζαν από τη φωτιά και οι καμμένοι τοίχοι και τα δοκάρια, που έπεφταν με πάταγο πάνω στα κορμιά, που κείτονταν τώρα σωροί κάρβουνα και στάχτη κάτω στο δάπεδο, στα δύο στοιχειωμένα σπίτια το Μπεϊαλάν".