Το ατίθασο παιδί και η δική μας ήρεμη δύναμη

Πως πρέπει να συμπεριφερθούμε γονείς και εκπαιδευτικοί σε ένα παιδί που είναι ατίθασο και προκαλεί με την συμπεριφορά του;

Σίγουρα χρειάζονται όλη την βοήθεια που μπορεί να τους προσφερθεί.

Οι παρακάτω ιδέες που δίνουμε στηρίζονται στην σύγχρονη παιδαγωγική έρευνα που αποδεικνύει ότι τα παιδιά με χρόνια αντικοινωνική συμπεριφορά δυσκολεύονται να μάθουν μέσα από την τιμωρία και την επιβολή ποινών.

Τι πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας όταν είμαστε έτοιμοι να τιμωρήσουμε το παιδί μας σε περίπτωση που θέλουμε να βάλουμε όρια σε μια προκλητική επιθετική και απείθαρχη συμπεριφορά;

Γιατί πρέπει να αποφύγουμε την επίπληξη τις φωνές, την τιμωρία, τις απειλές;

• -Όσο εκνευρισμένοι και αν είμαστε θα πρέπει να θυμόμαστε ότι ο τρόπος που διορθώνουμε ένα παιδί μετά από μια ανεπιθύμητη πράξη τελικά θα επηρεάσει το κατά πόσο το ίδιο το παιδί θα θελήσει να αλλάξει την συμπεριφορά του στο μέλλον.
• Φωνές, επικρίσεις και απειλές συνήθως ενισχύουν το πρόβλημα. Κάποια παιδιά συμπεριφέρονται πολύ χειρότερα και αντιδρούν απότομα στο άκουσμα των λέξεων «μην τολμήσεις» η να μην ξαναγίνει» «θα φας ξύλο».
• Καταφέρνουμε μόνο προσωρινά να διακόψουμε την επιθετική ενέργεια του.
• -Του δίνουμε το ερέθισμα να εκδηλώσει ακόμη περισσότερη επιθετικότητα στο μέλλον, καθώς η τιμωρία, η βία και οι απειλές λειτουργούν ως μοντέλο επιθετικότητας για τα παιδιά μας.
• -Στην πλειοψηφία, τα παιδιά δεν έχουν αναπτύξει ακόμα το μοντέλο του καλού και του κακού και για αυτό αρκούνται να μιμούνται με επιτυχία αυτό που βλέπουν να κάνουν οι ενήλικοι. Έτσι, δεν αποκλείεται το παιδί αυτό να ανταποκριθεί με βία στον ενήλικα που του έχει επιβάλλει μια τιμωρία.
• -Η συμπεριφορά που τιμωρήσαμε μπορεί να μειωθεί σημαντικά στους χώρους που είμαστε παρόντες π.χ στο σπίτι και να αυξηθεί σημαντικά σε άλλους χώρους όπου το παιδί περνά πολλές ώρες και νιώθει ότι δεν παρακολουθείται στενά, π.χ στο σχολείο.
• -Η συχνή τιμωρία οδηγεί κάποια παιδιά να κλείνονται ερμητικά στον εαυτό τους ή να γίνονται απότομα και απορριπτικά.
• -Τα θυμωμένα παιδιά μπορεί να εξαγριωθούν ακόμα περισσότερο στο μέλλον και και να αρχίσουν να καταστρώνουν επικίνδυνα σενάρια εκδίκησης.
• -Τιμωρώντας ένα παιδί το αναγκάζουμε να υποφέρει από συναισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης, ντροπής και άλλων αρνητικών σκέψεων, το κάνουμε να πιστεύει ότι είναι κακό άτομο και ότι δεν αξίζει την αγάπη κανενός.
• -Η τιμωρία δεν του προσφέρει τις εναλλακτικές θετικές συμπεριφορές που χρειάζεται και τελικά το εγκλωβίζει σε ένα φαύλο κύκλό επανάληψης των ίδιων αρνητικών πράξεων.

Κάθε φορά που καλούμαστε να επιλύσουμε μια προβληματική συμπεριφορά πρέπει να θυμόμαστε ότι:

• Το παιδί έχει ανάγκη να ακούσει διορθωτικές παρεμβάσεις σε ήρεμο τόνο και με εκφράσεις θετικές καθώς και νέες αξίες που χρειάζεται να σέβεται
• Λέγοντας στο παιδί τι να κάνει και τι να μην κάνει συνήθως καταφέρνουμε εγγυημένα ακριβώς το αντίθετο. Το παιδί θα πάει και θα κάνει ακριβώς αυτό που του απαγορεύσαμε.

Πως λοιπόν μπορούμε να παρέμβουμε αποτελεσματικά σε μια επιθετική πράξη; Τι μπορούμε να πούμε σε ένα παιδί που προκαλεί;

• -Να προσπαθήσουμε αρχικά να προκαλέσουμε το φιλότιμο του παιδιού και την αίσθηση του δικαίου που έχει μέσα του, ας του δείξουμε τις συνέπειες της πράξης του και ας του ζητήσουμε να κάνει μια δίκαιη εκτίμηση του τι έκανε.
• -Ας αναγνωρίσουμε στο παιδί την υπευθυνότητα για τις πράξεις του εξηγώντας του ότι δεν φταίνε πάντα οι άλλοι για τον τρόπο που αντιδρά.
• -Ας αναζητήσουμε μαζί με το παιδί τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να είχε αντιδράσει διαφορετικά. Στην περίπτωση αυτή μπορούμε να δώσουμε στο παιδί μι επιλογή ανάμεσα σε δύο εναλλακτικές πράξεις και να το αφήσουμε να διαλέξει αυτήν που του ταιριάζει ώστε να διορθώσει μόνο του την κατάσταση.
• -Ας ζητήσουμε από το παιδί να δεσμευτεί σε ένα προσωπικό συμβόλαιο με τον εαυτό του που θα λέει ότι δεν θα επαναλάβει την ανεπιθύμητη συμπεριφορά του για ένα χρονικό διάστημα και ότι κάθε φορά που θα νιώθει ότι εκνευρίζεται θα αντιδρά με ένα συγκεκριμένο εναλλακτικό τρόπο.
• -Ας τελειώσουμε την συζήτησή μας χωρίς επικρίσεις κάνοντας το παιδί να νιώσει καλύτερα με τον εαυτό του.