Παραμυθένιοι εφιάλτες

Πολλά κλασικά παραμύθια προκαλούν τρόμο 

και είναι ακατάλληλα για τα παιδιά

«Αποφεύγω πολλές φορές να τους λέω ή να τους διαβάζω τα κλασικά παραμύθια, τα περισσότερα από τα οποία έχουν άμεση ή έμμεση βία. Προτιμώ να φτιάχνω και να τους αφηγούμαι ιστορίες από την καθημερινή μας ζωή, τις οποίες συνδέω μάλιστα και με την οικογένειά μας».

.

Μητέρα τριών παιδιών, 10, 5, και 2 ετών, η κ. Χριστίνα Κετσετσόγλου καλείται καθημερινά να τους πει ένα παραμύθι λίγο πριν να πάνε για ύπνο. Οι διηγήσεις της, ιδιαίτερα στα δύο μικρότερα παιδιά, δεν περιλαμβάνουν ρεπερτόριο από τα κλασικά παραμύθια: 

«Δεν μπορώ να τους πω την Κοκκινοσκουφίτσα που μένει μόνη της στο δάσος, την τρώει ο κακός λύκος κ.λπ. Θυμάμαι ότι την είχα πει στον μεγάλο μου γιο όταν ήταν τεσσάρων και το βράδυ είχε εφιάλτες».

 .

Τα κλασικά παραμύθια έχουν τρόμο τονίζει ο κ. Στέλιος Πελασγός, παραμυθολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας.  

«Μέχρι μια ηλικία μπορεί να μην έχουν τη δυνατότητα να ακούσουν τη Σταχτοπούτα. Σε πιο μεγάλη ηλικία όμως μπορούν, αφού έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν. Τι σημαίνει αυτό; Όταν βλέπει ένας γονιός ότι το παιδί τρομάζει με κάποιο παραμύθι δεν εγκαταλείπει τα παραμύθια, φροντίζει όμως να βρει κάποιο άλλο. Για χιλιετίες τα παιδιά μεγάλωναν με παραμύθια και ήταν χρήσιμα στη ζωή τους».

.
Πιο σκληρή η τηλεόραση

Ο κ. Πελασγός υποστηρίζει την άποψη ότι αν δεν λέμε τα παραμύθια με τον τρόμο που περιέχουν, μεγαλώνουμε αποστειρωμένα παιδιά από τον φόβο του θανάτου, της εγκατάλειψης, της φθοράς και της επιθετικότητας που υπάρχει στον πραγματικό κόσμο. «Η τηλεόραση έχει πιο μεγάλη και σκληρή μορφή βίας. Είναι σχιζοφρένεια και μεγάλη υποκρισία να φοβόμαστε τα παραμύθια και να επιτρέπουμε στα παιδιά μας να βλέπουν τηλεόραση».

Στα περισσότερα κλασικά παραμύθια υποστηρίζει η κ. Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγος- παιδοψυχολόγος, υπάρχει το καλό και το κακό. Στο τέλος επικρατούν ο καλός ήρωας και το δίκαιο, κάτι που ευχαριστεί το παιδί. Το παιδί ταυτίζεται με τον καλό ήρωα, ανάλογα με τη φάση που βρίσκεται και τους προβληματισμούς που έχει.

Το παραμύθι είναι ένας τρόπος να αντιμετωπίσει το παιδί τούς φόβους και τους προβληματισμούς που έχει, υποστηρίζει η κ. Καππάτου. Δεν υπάρχει παιδί που δεν έχει μεγαλώσει με παραμύθια. «Αυτό που μετράει είναι η αφήγηση και δευτερευόντως το περιεχόμενο του παραμυθιού. Η ώρα του παραμυθιού είναι ώρα επικοινωνίας με το παιδί, της συναισθηματικής επαφής, προπομπός ή δίαυλος για τα εσωστρεφή παιδιά να μιλήσουν και να εκφράσουν ανησυχίες στους γονείς τους ή ακόμη να διατυπώσουν ερωτήματα ή προβληματισμούς».

Πολλά παραμύθια λόγω του περιεχομένου και του κακού τρόπου αφήγησης ενδέχεται να επηρεάσουν τα ευαίσθητα παιδιά σύμφωνα με την κ. Καππάτου. Όπως υποστηρίζει: «Είναι πολύ σημαντικό το ύφος με το οποίο αφηγούμαστε. Οι γονείς δεν πρέπει να ξεχνούν ότι είναι οι καλύτεροι παραμυθάδες: να τολμήσουν να πουν παραμύθια στα παιδιά τους με ιστορίες από έμπνευση της στιγμής αλλά και από τις προσωπικές του ιστορίες. Έτσι τα παιδιά με την αφήγηση μπορεί να έχουν έναν ζωντανό ρόλο στην ιστορία και να την “πλάθουν” κατά κάποιον τρόπο τα ίδια».

 .

«Η αφήγηση είναι μια διπλή σχέση»

Ο ρόλος του παραμυθιού είναι να δώσει υπόσταση, να ονομάσει τις σκοτεινές και οδυνηρές πλευρές της ζωής υποστηρίζει η κ. Αγνή Στρουμπούλη, αφηγήτρια λαϊκών παραμυθιών και τοποθετεί τον τρόμο όχι στις ιστορίες αλλά σε τρομαγμένους ή τρομακτικούς (που θέλουν να τρομάξουν) παραμυθάδες.

Όπως λέει: «Η αφήγηση ενός παραμυθιού είναι ουσιαστικά σχέση. Η σχέση του αφηγητή με το παραμύθι που λέει και η σχέση που δημιουργεί με τον ή τους αποδέκτες του την ώρα που το λέει. Κατά τα άλλα, η ιστορία είναι πάντα αθώα, αφού μιλά με εικόνες - άρα με την πιο εύληπτη και οικουμενική γλώσσαγια κάτι που συμβαίνει στη ζωή. Το παραμύθι το ίδιο μπορεί να τιμωρεί τους “κακούς”, δηλαδή αυτούς που προσπαθούν να αναστείλουν τη ροή της ζωής· γιατί το παραμύθι- δηλαδή οι άνθρωποι που το μοιράζονται- καταφάσκει στη ζωή».

Υπάρχει πάντα μια μεγάλη απορία μπροστά στο ακατανόητο της ζωής, που πολύ συχνά αναγνωρίζουμε μέσα στον ίδιο τον εαυτό μας, σύμφωνα με την κ. Στρουμπούλη. 

Ο αφηγητής λοιπόν έρχεται να ζωντανέψει το παραμύθι, έχοντας την ίδια στοργή απέναντι σε όλα τα πρόσωπα και σε όλες τις πράξεις τους.

πηγή

Ρεπορτάζ: Ζωή Λιάκα zliaka@dolnet.gr