Η μητρική αγάπη ασπίδα στο στρες

Ευεργετική επίδραση στα γονίδια
έχει η τρυφερότητα στην παιδική ηλικία

Επί χρόνια οι ψυχίατροι ήξεραν ότι τα παιδιά που κακοποιούνται ή παραμελούνται διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν αργότερα στη ζωή προβλήματα ψυχικής υγείας - από άγχος και κατάθλιψη έως χρήση ουσιών και αυτοκτονία.

Η συσχέτιση ήταν ισχυρή και επιστημονικά τεκμηριωμένη, αλλά δημιουργούσε ένα ουσιώδες ερώτημα: γιατί συνέβαινε αυτό; 

Μήπως η κακοποίηση προκαλούσε βιολογικές αλλαγές, οι οποίες αύξαναν τον κίνδυνο εκδηλώσεως τέτοιου είδους προβλημάτων;

 .

Την απάντηση έδωσαν προσφάτως επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο ΜακΓκιλ του Καναδά με επικεφαλής τον δρα Μάικλ Μίνι. 

Οι επιστήμονες αφιέρωσαν δέκα χρόνια στη μελέτη ζώων, διαπιστώνοντας ότι η μητρική τρυφερότητα άλλαζε την έκφραση ορισμένων γονιδίων στα παιδιά τους, γεγονός που επέτρεπε σε αυτά να έχουν πιο ήπιες σωματικές αντιδράσεις στο στρες.

Αυτά τα αλλαγμένα γονίδια περνούσαν στην επόμενη γενιά: τα τρωκτικά και τα θηλαστικά που ήταν γενετικά προγραμματισμένα να χειρίζονται καλά το στρες ήταν πιο τρυφερά προς τα δικά τους παιδιά.

 .

Τώρα, για πρώτη φορά, η ίδια ερευνητική ομάδα ανακάλυψε άμεσα στοιχεία πως το ίδιο σύστημα λειτουργεί και στους ανθρώπους. Εξετάζοντας τους εγκεφάλους ανθρώπων που είχαν αυτοκτονήσει, διαπίστωσαν πως όσοι είχαν πέσει θύματα κακοποίησης ή παραμέλησης ως παιδιά, είχαν γενετικές αλλοιώσεις που πιθανόν τους καθιστούσαν βιολογικά πιο ευαίσθητους στο στρες.

Τα ευρήματα αυτά, που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση «Nature Neuroscience», αποκαλύπτουν τη βιολογία πίσω από τις πληγές της τραυματικής παιδικής ηλικίας και παρέχουν ενδείξεις για την αντοχή που έχουν όσοι κατορθώνουν να επουλώσουν αυτές τις πληγές. 

.

Η έρευνα 

Οι επιστήμονες του ΜακΓκιλ, σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Ίδρυμα Κλινικών Επιστημών της Σιγκαπούρης, συνέκριναν τους εγκεφάλους 12 ανθρώπων που είχαν αυτοκτονήσει και είχαν ιστορικό παιδικής κακοποίησης ή παραμέλησης με τους εγκεφάλους 12 άλλων αυτοχείρων, οι οποίοι δεν είχαν τέτοιο ιστορικό.

.

Οι επιστήμονες βρήκαν στοιχεία για την ανατροφή των αυτόχειρων, λαμβάνοντας εκτενείς συνεντεύξεις από τους εν ζωή συγγενείς τους και μελετώντας το ιατρικό ιστορικό τους. Οι εγκέφαλοι των θανόντων είχαν φυλαχθεί στο Νοσοκομείο Ντάγκλας του Μόντρεαλ, στο πλαίσιο της Τράπεζας Εγκεφάλων Αυτόχειρων, ένα πρόγραμμα του Κεμπέκ, το οποίο χρηματοδοτείται από το Πανεπιστήμιο ΜακΓκιλ με στόχο να αποκωδικοποιηθούν οι βιολογικές ρίζες της αυτοχειρίας.

Όπως γράφουν οι ερευνητές, όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε κατάσταση στρες, σε ολόκληρο το σώμα τους κυκλοφορεί η ορμόνη κορτιζόλη, η οποία θέτει τον οργανισμό σε κατάσταση συναγερμού. Αυτή η σωματική αντίδραση ρυθμίζεται μέσω του εγκεφάλου δημιουργώντας υποδοχείς στα κύτταρά του, οι οποίοι συμβάλλουν στην αποβολή της κορτιζόλης.

 .

Με αυτόν τον τρόπο περιορίζεται η δυσφορία που προκαλεί η υπερπαραγωγή της στον οργανισμό και προστατεύονται τα νευρικά κύτταρα από την παρατεταμένη έκθεση σε αυτήν, μία έκθεση που θα μπορούσε να τους προκαλέσει βλάβες.

Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, τα γονίδια που κωδικοποιούν αυτούς τους υποδοχείς ήταν κατά 40% λιγότερο ενεργά στους αυτόχειρες που είχαν κακοποιηθεί ως παιδιά σε σύγκριση με όσους δεν είχαν κακοποιηθεί. Η ίδια εκπληκτική διαφορά παρατηρήθηκε και όταν συγκρίθηκαν τα γονίδια των κακοποιημένων αυτόχειρων με γονίδια ανθρώπων που είχαν πεθάνει από άλλα αίτια και όχι από αυτοκτονία.

.

Επιμέλεια: Ρούλα Τσουλέα

πηγή