Η είδηση
Στις 280.000 ευρώ ανέρχεται η συνολική λεία τριών ανήλικων διαρρηκτών που συνελήφθησαν το μεσημέρι της Τρίτης στο Αιγάλεω.
Στις 280.000 ευρώ ανέρχεται η συνολική λεία τριών ανήλικων διαρρηκτών που συνελήφθησαν το μεσημέρι της Τρίτης στο Αιγάλεω.
Όπως προέκυψε από τη σχετική έρευνα, οι τρείς ανήλικοι δράστες, υπήκοοι Αλβανίας και ηλικίας 13,14 και 15 ετών, μαζί με τουλάχιστον τέσσερις ομοεθνείς τους, είχαν συστήσει εγκληματική ομάδα και δρούσαν στην ευρύτερη περιοχή του λεκανοπεδίου Αττικής.
Οι τρεις, έχουν στο ενεργητικό τους τουλάχιστον 27 διαρρήξεις και μια κλοπή σε εταιρία από το μήνα Μαϊο κατά τις οποίες αφαίρεσαν χρηματικό ποσό που υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ και τις 13.000 δολάρια Η.Π.Α και Καναδά, ενώ η συνολική αξία των κοσμημάτων και των λοιπών αντικειμένων ανέρχεται στο ποσό των 222.000 ευρώ.
πηγή
πηγή
"Παιδική εγκληματικότητα - Δεν είναι μόνο αυτό που φαίνεται…"
Αν ακούει ένα παιδί συνεχώς ότι «θα γίνει μεγάλο μούτρο» ή ότι είναι «εγκληματίας», είναι πολύ πιθανόν να θελήσει ασυνείδητα ή και συνειδητά να επιβεβαιώσει αυτούς τους χαρακτηρισμούς. Είναι αυτό που αποκαλούμε το φαινόμενο της αυτό-εκπληρούμενης προφητείας. .
Τι απέγινε η αθωότητα της παιδικής ηλικίας; Τι είναι αυτό που ωθεί τα παιδιά στην υπέρβαση των ορίων; Υπάρχουν τρόποι πρόληψης των ακραίων φαινομένων; Γιατί όπως και να το κάνουμε ποτέ ένα παιδί δεν γεννιέται βίαιο. Ας δούμε τι λένε οι ειδικοί.
Η αθωότητα της παιδικής ηλικίας είναι μύθος που έχει καταρριφθεί προ πολλού από τις επιστήμες του ανθρώπου. Παρόλα αυτά είναι ακόμα βαθιά ριζωμένος μέσα στην εκλογικευμένη σκέψη μας και την ιδέα που έχουμε για το τι μπορεί και το τι δεν μπορεί να κάνει ένα παιδί.
Πολλά έχουν λεχθεί τον τελευταίο καιρό για τις αιτίες και την έκφραση της παιδικής εγκληματικότητας. Φαινόμενο παγκόσμιο, απασχολεί κυβερνητικούς και μη οργανισμούς που απεργάζονται σχέδια επί σχεδίων πρόληψης αλλά και καταστολής. Μάλιστα πρόσφατα στη Γαλλία προτάθηκε να γίνει έρευνα για το κατά πόσο θα μπορούσε να ανιχνευθεί πιθανή μελλοντική παραβατική συμπεριφορά από την ηλικία των μόλις 3 χρόνων.
Η ψύχραιμη και ουσιαστική επιστημονική ματιά πάνω στα γεγονότα και τις αιτίες τους μπορεί να οδηγήσει στην κατανόηση και, περαιτέρω, στην αντιμετώπιση τέτοιων ζητημάτων όπως ισχυρίζεται σύσσωμη σχεδόν η επιστημονική κοινότητα.
Ποιοι είναι οι ανήλικοι παραβάτες;
Αναζητήσαμε στην Επιμελητεία Ανηλίκων του Αρείου Πάγου κάποια στοιχεία που να φτιάχνουν ένα προφίλ «ανήλικων παραβατών». Σύμφωνα με τους επιμελητές τα παιδιά που φτάνουν εκεί:
- Προέρχονται από τη μικροαστική τάξη και κάτω.
Πολύ λίγα είναι τα περιστατικά που θα μπορούσε κανείς να περιλάβει στην μεσοαστική τάξη.
- Αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα
Είναι παιδιά που προέρχονται από οικογένειες με ισχυρά οικονομικά προβλήματα, παιδιά που εγκαταλείπουν το σχολείο συχνά προς ανεύρεση εργασίας. Και πόσο μπορεί μια οικογένεια να έχει αντιστάσεις στα πρότυπα του σύγχρονου κόσμου, όπως για παράδειγμα το πρότυπο της επιτυχίας, για την απόκτηση της οποίας συχνά χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα;
- Θέλουν να ακουστούν
Ενα μεγάλο ποσοστό των νεαρών παραβατών είναι παιδιά που έχουν ανάγκη να βγουν στη σκηνή, που πρέπει κάπως να ακουστούν. Υπάρχει κι άλλη μια κατηγορία ανηλίκων παραβατών για τους οποίους η μόνη ταυτότητα που μπορούν να έχουν είναι μέσω της παραβατικής πράξης, η ταυτότητα που τους δίνει το δικαστήριο και μετά η ποινή. Παρόλο που όλη αυτή η διαδικασία είναι επίπονη γι’ αυτά, είναι η μόνη ολότητα που κατακτούν.
- Έχουν ψυχικά προβλήματα
Αυτό που μπορεί να παρατηρήσει πλέον κανείς, τονίζουν οι επιμελητές ανηλίκων που συνομιλήσαμε, είναι ότι δίπλα σε αυτούς τους παράγοντες προστίθενται και τα ανοιχτά ψυχικά προβλήματα τα οποία συχνά συνδιαμορφώνονται μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο της οικονομικο-κοινωνικής εξαθλίωσης.
Ανιχνεύεται η παραβατική συμπεριφορά από τις μικρές ηλικίες;
Τι απαντούν 3 ειδικοί:
Καλή η πρόθεση πρώιμης ανίχνευσης αλλά…
Χρήστος Ζερβής ψυχίατρος- παιδοψυχίατρος, ψυχαναλυτής, διευθυντής στο Τμήμα Ψυχιατρικής Εφήβων και Νέων του Γ.Ν.Α. Γ. Γεννηματάς
«Σχέδια πρώιμης ανίχνευσης και πρόληψης αντικοινωνικών συμπεριφορών, παρά την κάποια, εμφανή, καλή πρόθεση των εμπνευστών τους, είναι επιστημονικά, ψυχιατρικά ρηξικέλευθα, συζητήσιμα ως προς την αποτελεσματικότητά τους, ενώ, ηθικά και ιατρικώς αντιδεοντολογικά. Περιλαμβάνουν και μεγάλους κινδύνους εκτροπής, προς αυταρχικού τύπου στιγματισμούς εκδηλώσεων της παιδικής ηλικίας.
Επιπλέον φαίνεται να δίνουν μεγαλύτερο βάρος σε μια «αστυνομικού» τύπου άποψη, «μη διασάλευσης της τάξης», παρά φροντίδας ψυχικών προβλημάτων, τα οποία, αν και μπορεί να περιλαμβάνουν και αντικοινωνικού τύπου συμπεριφορές, κρύβουν ψυχική οδύνη και ψυχική δυσπραγία.»
Δεν αρκούν αυτές οι μεθοδεύσεις
Αμαλία Ατσαλάκη, κλινική ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια ειδικευμένη σε θέματα εφήβων.
«Η πρόληψη δεν είναι ρεαλιστικό να γίνει με τέτοιες μεθοδεύσεις. Δεν προλαμβάνεις κάτι επί της ουσίας έτσι. Ίσως αυτό υποδαυλίζει πολύ περισσότερο την κοινωνική βία απ’ ότι την τιθασεύει. Άλλωστε σήμερα βιώνουν έντονα καταστάσεις όπως η ανεργία, η μετανάστευση, η οικονομική κρίση. Σίγουρα όλα αυτά παίζουν καίριο ρόλο γιατί όταν έχεις γονείς απελπισμένους ή πάρα πολύ θυμωμένους είναι πιθανότερο να εκδηλώσουν βία μέσα στην οικογένεια»
Ναι στην κατάλληλη εκπαίδευση
Στέλλα Πρωτονοταρίου, εκπαιδευτικός, διευθύντρια στο 132 Δημ Σχολείου Αθηνών
«Πρέπει να επισημάνουμε ότι και οι ρόλοι στην οικογένεια δεν είναι πλέον προσδιορισμένοι. Συχνά υπάρχει δυσαρμονία στις οικογενειακές σχέσεις, τα πρότυπα που προβάλλονται από τα Μ.Μ.Ε. είναι βίαια, η κοινωνική καταξίωση του κερδισμένου ακόμα και με μη έντιμους τρόπους έχει γίνει «αξία», δεν υπάρχει ανταπόκριση στις ανάγκες των παιδιών και πολλά παιδιά βιώνουν απόρριψη και απαξίωση τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο. Ακόμα και σε κάποιες σπάνιες περιπτώσεις που υπήρχαν προβλήματα «γονιδίων» οι έρευνες έχουν δείξει ότι η κατάλληλη εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει το οποιοδήποτε παιδί με προβλήματα συμπεριφοράς να γίνει «φυσιολογικός» ενήλικας.»
Δεν γράφονται όλα στα γονίδια
Ζούμε στην εποχή των βιολογικών θριάμβων και ανακαλύψεων μια εκ των οποίων είναι τα περίφημα γονίδια, η ανάγνωση και αναγνώριση των οποίων αποτελεί για πολλούς πανάκεια στα προβλήματα της ανθρωπότητας. Μακάρι όμως να ήταν τόσο απλά τα πράγματα και να μπορούσαμε μέσω των γονιδίων μας να λύσουμε όλα μας τα προβλήματα!!
«Η πρόοδος στην επιστήμη δεν μπορεί να θεμελιώσει καμία αξιολογική κρίση, όπως έλεγε και ο γάλλος φιλόσοφος Λυσιέν Γκολντμάν, υπογραμμίζει ο κ. Ευάγγελος Καφετζόπουλος, νευροψυχίατρος. Το να προσπαθούμε να θεμελιώσουμε την ηθική στην επιστήμη είναι αυτό που ονομάζουμε συχνά "νατουραλιστική πλάνη" (naturalistic fallacy). Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η βιολογική προδιάθεση για επιθετική συμπεριφορά δεν μπορεί να δικαιώσει μια εγκληματική ενέργεια. Κανένας δικαστής δεν θα αθώωνε έναν εγκληματία αν ο δικηγόρος του παρουσίαζε ένα γενεαλογικό δέντρο εγκληματιών ή μια εξέταση του DNA που να βεβαιώνει ότι διαθέτει το "γονίδιο της εγκληματικότητας"».
«Εγώ τουλάχιστον δεν έχω υπόψη μου κάποια επαληθευμένη θεωρία η οποία να ανιχνεύει κάποιο ξεκάθαρο γενετικό παράγοντα που να επηρεάζει την εκδήλωση παραβατικής συμπεριφοράς, λέει η κ. Ατσαλάκη. Προφανώς δεν μπορούμε να αποκλείσουμε κάτι, θα ήταν σα να απαγορεύαμε στην επιστήμη να κινηθεί προς μια κατεύθυνση. Αλλά στο βαθμό που δεν υπάρχει μια τεκμηριωμένη γνώση είναι πάρα πολύ επικίνδυνο να χαράσσονται πολιτικές στη βάση εικασιών και υποθέσεων.»
Κανείς δεν γνωρίζει την ψυχική εξέλιξη ενός παιδιού
«Από παιδοψυχιατρικής απόψεως, και σύμφωνα με τα διεθνή επιστημονικά δεδομένα, μέχρι τώρα δεν έχουν απομονωθεί ασφαλή κριτήρια, συναισθηματικής έκφρασης και συμπεριφοράς, που να παρέχουν επαρκή πρόβλεψη όσον αφορά στην ψυχική εξέλιξη ενός παιδιού, σύμφωνα με τον κ. Ζερβή. Η συναισθηματική έκφραση και οι συμπεριφορές ενός παιδιού επηρεάζονται έντονα από το περιβάλλον του, την οικογενειακή κατάσταση και, κυρίως, κυμαίνονται έντονα στο χρόνο.
Ο ψυχικός κόσμος ενός παιδιού που διατρέχει την πρώτη παιδική ηλικία είναι ιδιαιτέρως εύπλαστος και ευμετάβλητος, αναλόγως των επιρροών που δέχεται από το κοινωνικό περιβάλλον του. Μπορεί λοιπόν κάποιες εκδηλώσεις και συμπεριφορές του παιδιού να πρέπει να κινητοποιήσουν τους ανθρώπους που το περιβάλλουν, για να καταλάβουν αν του συμβαίνει κάτι Όμως, δεν αποτελούν ασφαλείς δείκτες για την ψυχική του εξέλιξη.»
Ο ρόλος της οικογένειας
«Ποιος είναι σε θέση να γνωρίζει, τώρα ή στο άμεσο μέλλον, πώς αλληλοδιαπλέκονται βιολογικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες για τον καθορισμό της συμπεριφοράς; Και τα δόντια μας ελέγχονται από γονίδια, αλλά σε τι κατάσταση θα είναι κατά τη διάρκεια της ζωής μας δεν εξαρτάται από αυτά τα γονίδια, αλλά από το τι τρώμε, πόσο τα περιποιούμαστε, κλπ, συμπληρώνει ο κ. Καφετζόπουλος. Σε αντίθεση με τα διαμάντια, τα γονίδια δεν είναι παντοτινά. Η συχνότητά τους σε έναν πληθυσμό αυξάνεται ή μειώνεται, ανάλογα με το περιβάλλον που ζει ο φορέας τους, ο οργανισμός. Αν λοιπόν συναισθηματική αδιαφορία, κυνισμός, απειθαρχία, χαμηλός συναισθηματικός έλεγχος, επιθετικότητα, οφείλονται σε γονίδια, ας φροντίσουμε τα παιδιά αυτά να ζήσουν σε ένα περιβάλλον όπου τα γονίδια αυτά είναι άχρηστα. Έτσι με βάση τη φυσική επιλογή θα εξαφανιστούν.»
Ποια είναι τα σημάδια που προειδοποιούν;
Πώς μπορούμε λοιπόν να βοηθήσουμε τα παιδιά να διαχειριστούν όλα αυτά που τα οδηγούν στην εκδήλωση βίαιων συμπεριφορών; Πρώτα απ’ όλα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι από μικρά τα καταλαβαίνουν όλα. Έπειτα, πρέπει να μάθουμε να προσέχουμε έγκαιρα κάποιες αντιδράσεις ώστε να υπάρχει κατάλληλη παρέμβαση είτε από την οικογένεια, είτε από τους ειδικούς. Σημαντικός κόμβος είναι το σχολείο όπου τα παιδιά αλληλεπιδρούν κοινωνικά με άλλα παιδιά.
«Συχνά πολλά παιδιά στο σχολείο εμφανίζουν προβλήματα και δυσκολίες που σχετίζονται με τη συμπεριφορά τους και έχουν αντίκτυπο και στην μαθητική τους απόδοση και παρουσία, εξηγεί η κ. Πρωτονοταρίου.
- Έλλειψη προσοχής και συγκέντρωσης
Πολλά έχουν λεχθεί τον τελευταίο καιρό για τις αιτίες και την έκφραση της παιδικής εγκληματικότητας. Φαινόμενο παγκόσμιο, απασχολεί κυβερνητικούς και μη οργανισμούς που απεργάζονται σχέδια επί σχεδίων πρόληψης αλλά και καταστολής. Μάλιστα πρόσφατα στη Γαλλία προτάθηκε να γίνει έρευνα για το κατά πόσο θα μπορούσε να ανιχνευθεί πιθανή μελλοντική παραβατική συμπεριφορά από την ηλικία των μόλις 3 χρόνων.
Η ψύχραιμη και ουσιαστική επιστημονική ματιά πάνω στα γεγονότα και τις αιτίες τους μπορεί να οδηγήσει στην κατανόηση και, περαιτέρω, στην αντιμετώπιση τέτοιων ζητημάτων όπως ισχυρίζεται σύσσωμη σχεδόν η επιστημονική κοινότητα.
Ποιοι είναι οι ανήλικοι παραβάτες;
Αναζητήσαμε στην Επιμελητεία Ανηλίκων του Αρείου Πάγου κάποια στοιχεία που να φτιάχνουν ένα προφίλ «ανήλικων παραβατών». Σύμφωνα με τους επιμελητές τα παιδιά που φτάνουν εκεί:
- Προέρχονται από τη μικροαστική τάξη και κάτω.
Πολύ λίγα είναι τα περιστατικά που θα μπορούσε κανείς να περιλάβει στην μεσοαστική τάξη.
- Αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα
Είναι παιδιά που προέρχονται από οικογένειες με ισχυρά οικονομικά προβλήματα, παιδιά που εγκαταλείπουν το σχολείο συχνά προς ανεύρεση εργασίας. Και πόσο μπορεί μια οικογένεια να έχει αντιστάσεις στα πρότυπα του σύγχρονου κόσμου, όπως για παράδειγμα το πρότυπο της επιτυχίας, για την απόκτηση της οποίας συχνά χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα;
- Θέλουν να ακουστούν
Ενα μεγάλο ποσοστό των νεαρών παραβατών είναι παιδιά που έχουν ανάγκη να βγουν στη σκηνή, που πρέπει κάπως να ακουστούν. Υπάρχει κι άλλη μια κατηγορία ανηλίκων παραβατών για τους οποίους η μόνη ταυτότητα που μπορούν να έχουν είναι μέσω της παραβατικής πράξης, η ταυτότητα που τους δίνει το δικαστήριο και μετά η ποινή. Παρόλο που όλη αυτή η διαδικασία είναι επίπονη γι’ αυτά, είναι η μόνη ολότητα που κατακτούν.
- Έχουν ψυχικά προβλήματα
Αυτό που μπορεί να παρατηρήσει πλέον κανείς, τονίζουν οι επιμελητές ανηλίκων που συνομιλήσαμε, είναι ότι δίπλα σε αυτούς τους παράγοντες προστίθενται και τα ανοιχτά ψυχικά προβλήματα τα οποία συχνά συνδιαμορφώνονται μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο της οικονομικο-κοινωνικής εξαθλίωσης.
Ανιχνεύεται η παραβατική συμπεριφορά από τις μικρές ηλικίες;
Τι απαντούν 3 ειδικοί:
Καλή η πρόθεση πρώιμης ανίχνευσης αλλά…
Χρήστος Ζερβής ψυχίατρος- παιδοψυχίατρος, ψυχαναλυτής, διευθυντής στο Τμήμα Ψυχιατρικής Εφήβων και Νέων του Γ.Ν.Α. Γ. Γεννηματάς
«Σχέδια πρώιμης ανίχνευσης και πρόληψης αντικοινωνικών συμπεριφορών, παρά την κάποια, εμφανή, καλή πρόθεση των εμπνευστών τους, είναι επιστημονικά, ψυχιατρικά ρηξικέλευθα, συζητήσιμα ως προς την αποτελεσματικότητά τους, ενώ, ηθικά και ιατρικώς αντιδεοντολογικά. Περιλαμβάνουν και μεγάλους κινδύνους εκτροπής, προς αυταρχικού τύπου στιγματισμούς εκδηλώσεων της παιδικής ηλικίας.
Επιπλέον φαίνεται να δίνουν μεγαλύτερο βάρος σε μια «αστυνομικού» τύπου άποψη, «μη διασάλευσης της τάξης», παρά φροντίδας ψυχικών προβλημάτων, τα οποία, αν και μπορεί να περιλαμβάνουν και αντικοινωνικού τύπου συμπεριφορές, κρύβουν ψυχική οδύνη και ψυχική δυσπραγία.»
Δεν αρκούν αυτές οι μεθοδεύσεις
Αμαλία Ατσαλάκη, κλινική ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια ειδικευμένη σε θέματα εφήβων.
«Η πρόληψη δεν είναι ρεαλιστικό να γίνει με τέτοιες μεθοδεύσεις. Δεν προλαμβάνεις κάτι επί της ουσίας έτσι. Ίσως αυτό υποδαυλίζει πολύ περισσότερο την κοινωνική βία απ’ ότι την τιθασεύει. Άλλωστε σήμερα βιώνουν έντονα καταστάσεις όπως η ανεργία, η μετανάστευση, η οικονομική κρίση. Σίγουρα όλα αυτά παίζουν καίριο ρόλο γιατί όταν έχεις γονείς απελπισμένους ή πάρα πολύ θυμωμένους είναι πιθανότερο να εκδηλώσουν βία μέσα στην οικογένεια»
Ναι στην κατάλληλη εκπαίδευση
Στέλλα Πρωτονοταρίου, εκπαιδευτικός, διευθύντρια στο 132 Δημ Σχολείου Αθηνών
«Πρέπει να επισημάνουμε ότι και οι ρόλοι στην οικογένεια δεν είναι πλέον προσδιορισμένοι. Συχνά υπάρχει δυσαρμονία στις οικογενειακές σχέσεις, τα πρότυπα που προβάλλονται από τα Μ.Μ.Ε. είναι βίαια, η κοινωνική καταξίωση του κερδισμένου ακόμα και με μη έντιμους τρόπους έχει γίνει «αξία», δεν υπάρχει ανταπόκριση στις ανάγκες των παιδιών και πολλά παιδιά βιώνουν απόρριψη και απαξίωση τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο. Ακόμα και σε κάποιες σπάνιες περιπτώσεις που υπήρχαν προβλήματα «γονιδίων» οι έρευνες έχουν δείξει ότι η κατάλληλη εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει το οποιοδήποτε παιδί με προβλήματα συμπεριφοράς να γίνει «φυσιολογικός» ενήλικας.»
Δεν γράφονται όλα στα γονίδια
Ζούμε στην εποχή των βιολογικών θριάμβων και ανακαλύψεων μια εκ των οποίων είναι τα περίφημα γονίδια, η ανάγνωση και αναγνώριση των οποίων αποτελεί για πολλούς πανάκεια στα προβλήματα της ανθρωπότητας. Μακάρι όμως να ήταν τόσο απλά τα πράγματα και να μπορούσαμε μέσω των γονιδίων μας να λύσουμε όλα μας τα προβλήματα!!
«Η πρόοδος στην επιστήμη δεν μπορεί να θεμελιώσει καμία αξιολογική κρίση, όπως έλεγε και ο γάλλος φιλόσοφος Λυσιέν Γκολντμάν, υπογραμμίζει ο κ. Ευάγγελος Καφετζόπουλος, νευροψυχίατρος. Το να προσπαθούμε να θεμελιώσουμε την ηθική στην επιστήμη είναι αυτό που ονομάζουμε συχνά "νατουραλιστική πλάνη" (naturalistic fallacy). Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η βιολογική προδιάθεση για επιθετική συμπεριφορά δεν μπορεί να δικαιώσει μια εγκληματική ενέργεια. Κανένας δικαστής δεν θα αθώωνε έναν εγκληματία αν ο δικηγόρος του παρουσίαζε ένα γενεαλογικό δέντρο εγκληματιών ή μια εξέταση του DNA που να βεβαιώνει ότι διαθέτει το "γονίδιο της εγκληματικότητας"».
«Εγώ τουλάχιστον δεν έχω υπόψη μου κάποια επαληθευμένη θεωρία η οποία να ανιχνεύει κάποιο ξεκάθαρο γενετικό παράγοντα που να επηρεάζει την εκδήλωση παραβατικής συμπεριφοράς, λέει η κ. Ατσαλάκη. Προφανώς δεν μπορούμε να αποκλείσουμε κάτι, θα ήταν σα να απαγορεύαμε στην επιστήμη να κινηθεί προς μια κατεύθυνση. Αλλά στο βαθμό που δεν υπάρχει μια τεκμηριωμένη γνώση είναι πάρα πολύ επικίνδυνο να χαράσσονται πολιτικές στη βάση εικασιών και υποθέσεων.»
Κανείς δεν γνωρίζει την ψυχική εξέλιξη ενός παιδιού
«Από παιδοψυχιατρικής απόψεως, και σύμφωνα με τα διεθνή επιστημονικά δεδομένα, μέχρι τώρα δεν έχουν απομονωθεί ασφαλή κριτήρια, συναισθηματικής έκφρασης και συμπεριφοράς, που να παρέχουν επαρκή πρόβλεψη όσον αφορά στην ψυχική εξέλιξη ενός παιδιού, σύμφωνα με τον κ. Ζερβή. Η συναισθηματική έκφραση και οι συμπεριφορές ενός παιδιού επηρεάζονται έντονα από το περιβάλλον του, την οικογενειακή κατάσταση και, κυρίως, κυμαίνονται έντονα στο χρόνο.
Ο ψυχικός κόσμος ενός παιδιού που διατρέχει την πρώτη παιδική ηλικία είναι ιδιαιτέρως εύπλαστος και ευμετάβλητος, αναλόγως των επιρροών που δέχεται από το κοινωνικό περιβάλλον του. Μπορεί λοιπόν κάποιες εκδηλώσεις και συμπεριφορές του παιδιού να πρέπει να κινητοποιήσουν τους ανθρώπους που το περιβάλλουν, για να καταλάβουν αν του συμβαίνει κάτι Όμως, δεν αποτελούν ασφαλείς δείκτες για την ψυχική του εξέλιξη.»
Ο ρόλος της οικογένειας
«Ποιος είναι σε θέση να γνωρίζει, τώρα ή στο άμεσο μέλλον, πώς αλληλοδιαπλέκονται βιολογικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες για τον καθορισμό της συμπεριφοράς; Και τα δόντια μας ελέγχονται από γονίδια, αλλά σε τι κατάσταση θα είναι κατά τη διάρκεια της ζωής μας δεν εξαρτάται από αυτά τα γονίδια, αλλά από το τι τρώμε, πόσο τα περιποιούμαστε, κλπ, συμπληρώνει ο κ. Καφετζόπουλος. Σε αντίθεση με τα διαμάντια, τα γονίδια δεν είναι παντοτινά. Η συχνότητά τους σε έναν πληθυσμό αυξάνεται ή μειώνεται, ανάλογα με το περιβάλλον που ζει ο φορέας τους, ο οργανισμός. Αν λοιπόν συναισθηματική αδιαφορία, κυνισμός, απειθαρχία, χαμηλός συναισθηματικός έλεγχος, επιθετικότητα, οφείλονται σε γονίδια, ας φροντίσουμε τα παιδιά αυτά να ζήσουν σε ένα περιβάλλον όπου τα γονίδια αυτά είναι άχρηστα. Έτσι με βάση τη φυσική επιλογή θα εξαφανιστούν.»
Ποια είναι τα σημάδια που προειδοποιούν;
Πώς μπορούμε λοιπόν να βοηθήσουμε τα παιδιά να διαχειριστούν όλα αυτά που τα οδηγούν στην εκδήλωση βίαιων συμπεριφορών; Πρώτα απ’ όλα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι από μικρά τα καταλαβαίνουν όλα. Έπειτα, πρέπει να μάθουμε να προσέχουμε έγκαιρα κάποιες αντιδράσεις ώστε να υπάρχει κατάλληλη παρέμβαση είτε από την οικογένεια, είτε από τους ειδικούς. Σημαντικός κόμβος είναι το σχολείο όπου τα παιδιά αλληλεπιδρούν κοινωνικά με άλλα παιδιά.
«Συχνά πολλά παιδιά στο σχολείο εμφανίζουν προβλήματα και δυσκολίες που σχετίζονται με τη συμπεριφορά τους και έχουν αντίκτυπο και στην μαθητική τους απόδοση και παρουσία, εξηγεί η κ. Πρωτονοταρίου.
- Έλλειψη προσοχής και συγκέντρωσης
- Δυσκολίες συνεργασίας και επικοινωνίας
- Αυξανόμενη επιθετικότητα, φοβία και σχολική άρνηση.
* Πολλά από αυτά έχουν μειωμένη αυτοεκτίμηση, δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους, να τα διαχειριστούν και κυρίως δεν ελέγχουν το θυμό τους.»
Μπορεί να είναι κάτι παροδικό
«Η έξαρση κάποιων «αντικοινωνικών» συμπεριφορών ή πρώιμων εκφράσεών τους, σε παιδιά της πρώτης παιδικής ηλικίας, μπορεί να δείχνει παροδική ψυχική αναστάτωση, ανάγκη επιβεβαίωσης, που ενδέχεται να συσχετίζονται με συγκεκριμένες συγκυρίες στη ζωή του παιδιού και στη συνέχεια να υποχωρήσουν παρατηρεί ο κ. Ζερβής.
Με αυτήν την έννοια το ψυχολογικό βλέμμα σε χώρους υποδοχής των παιδιών, όπως παιδικοί σταθμοί και σχολεία, και η ψυχολογική φροντίδα των μικρών παιδιών, τα οποία βρίσκονται εκτεθειμένα σε δύσκολες συναισθηματικές, οικογενειακές και κοινωνικές καταστάσεις, είναι κάτι το ιδιαιτέρως χρήσιμο,. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με την ενίσχυση του ρόλου του σχολικού ψυχολόγου.
Φυσικά, δεν πρέπει το ψυχολογικό βλέμμα να υποκαταστήσει την απλή ανθρώπινη παρουσία απέναντι σε αυτά τα παιδιά, τα οποία χρειάζονται και τα δύο και όχι μόνο μιαν ψυχολογική επιτήρηση από ειδικούς.»
Προσέξτε πώς τους μιλάτε
«Ας μην ξεχνάμε ότι το να μεγαλώνεις είναι από μόνο του μια πράξη επιθετική, όπως έλεγε και ο Βίνικοτ, σημειώνει η κ. Ατσαλάκη. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε το ρόλο που διαδραματίζει η γλώσσα, δηλαδή πως ονομάζουμε κάτι, στην αντιμετώπιση ενός φαινομένου.
Αν ακούει ένα παιδί συνεχώς ότι «θα γίνει μεγάλο μούτρο» ή ότι είναι «εγκληματίας», είναι πολύ πιθανόν να θελήσει ασυνείδητα ή και συνειδητά να επιβεβαιώσει αυτούς τους χαρακτηρισμούς. Είναι αυτό που αποκαλούμε το φαινόμενο της αυτό-εκπληρούμενης προφητείας.
Όχι στον κοινωνικό αποκλεισμό
Η μορφή τέτοιων φαινομένων παραμονεύει και σε ευρύτερο επίπεδο. Θα ήταν επικίνδυνο για μια κοινωνία να βαφτίσει με παθολογικές ονομασίες φαινόμενα που τα συναντούσαμε πάντα σε κάθε κοινωνία και δεν τα θεωρούσαμε παθολογικά
Είναι επιβεβαιωμένο ότι το να ασκήσεις βία προϋποθέτει σε μεγάλο βαθμό να έχεις προηγουμένως εξοικειωθεί δηλαδή να έχεις δεχτεί βία. Ωστόσο είναι πολύ θεωρητικό να πούμε ότι ένα παιδί που έχει δεχτεί βία θα γίνει οπωσδήποτε βίαιο.
«Υπάρχουν, σε ελληνικά σχολεία προγράμματα πρόληψης που αναφέρονται στην ανάπτυξη των προσωπικών και των κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού και που είναι επιβεβλημένο να εφαρμόζονται σε κάθε σχολείο, λέει η κ. Πρωτονοταρίου. Εστιάζονται στην κάλυψη ψυχοκοινωνικών αναγκών των παιδιών προκειμένου να τα κάνουν ικανά να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη, να συνεργάζονται, να εκφράζονται, να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, να αποδέχονται τη διαφορετικότητα του άλλου αλλά και τη δική τους, να γνωρίζουν από πού και πως θα ζητήσουν βοήθεια αν τη χρειαστούν. Όσο πιο μικρό είναι το παιδί τόσο μεγαλύτερη είναι η αποτελεσματικότητα τέτοιων προγραμμάτων.
Φυσικά, απαραίτητη προϋπόθεση επιτυχίας είναι η εκπαίδευση τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των γονέων ώστε να μπορούν να χειριστούν κατάλληλα την κάθε περίπτωση. Η Ελληνική Πολιτεία βρίσκεται στο ξεκίνημα τέτοιων πρωτοβουλιών και πρέπει να βοηθήσει να γίνει πράξη το «κοινωνικό σχολείο» γιατί είναι ουσιαστικός πόλος βοήθειας στην αντιμετώπιση της παιδικής εγκληματικότητας αλλά και του κοινωνικού αποκλεισμού.»
* Πολλά από αυτά έχουν μειωμένη αυτοεκτίμηση, δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους, να τα διαχειριστούν και κυρίως δεν ελέγχουν το θυμό τους.»
Μπορεί να είναι κάτι παροδικό
«Η έξαρση κάποιων «αντικοινωνικών» συμπεριφορών ή πρώιμων εκφράσεών τους, σε παιδιά της πρώτης παιδικής ηλικίας, μπορεί να δείχνει παροδική ψυχική αναστάτωση, ανάγκη επιβεβαίωσης, που ενδέχεται να συσχετίζονται με συγκεκριμένες συγκυρίες στη ζωή του παιδιού και στη συνέχεια να υποχωρήσουν παρατηρεί ο κ. Ζερβής.
Με αυτήν την έννοια το ψυχολογικό βλέμμα σε χώρους υποδοχής των παιδιών, όπως παιδικοί σταθμοί και σχολεία, και η ψυχολογική φροντίδα των μικρών παιδιών, τα οποία βρίσκονται εκτεθειμένα σε δύσκολες συναισθηματικές, οικογενειακές και κοινωνικές καταστάσεις, είναι κάτι το ιδιαιτέρως χρήσιμο,. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με την ενίσχυση του ρόλου του σχολικού ψυχολόγου.
Φυσικά, δεν πρέπει το ψυχολογικό βλέμμα να υποκαταστήσει την απλή ανθρώπινη παρουσία απέναντι σε αυτά τα παιδιά, τα οποία χρειάζονται και τα δύο και όχι μόνο μιαν ψυχολογική επιτήρηση από ειδικούς.»
Προσέξτε πώς τους μιλάτε
«Ας μην ξεχνάμε ότι το να μεγαλώνεις είναι από μόνο του μια πράξη επιθετική, όπως έλεγε και ο Βίνικοτ, σημειώνει η κ. Ατσαλάκη. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε το ρόλο που διαδραματίζει η γλώσσα, δηλαδή πως ονομάζουμε κάτι, στην αντιμετώπιση ενός φαινομένου.
Αν ακούει ένα παιδί συνεχώς ότι «θα γίνει μεγάλο μούτρο» ή ότι είναι «εγκληματίας», είναι πολύ πιθανόν να θελήσει ασυνείδητα ή και συνειδητά να επιβεβαιώσει αυτούς τους χαρακτηρισμούς. Είναι αυτό που αποκαλούμε το φαινόμενο της αυτό-εκπληρούμενης προφητείας.
Όχι στον κοινωνικό αποκλεισμό
Η μορφή τέτοιων φαινομένων παραμονεύει και σε ευρύτερο επίπεδο. Θα ήταν επικίνδυνο για μια κοινωνία να βαφτίσει με παθολογικές ονομασίες φαινόμενα που τα συναντούσαμε πάντα σε κάθε κοινωνία και δεν τα θεωρούσαμε παθολογικά
Είναι επιβεβαιωμένο ότι το να ασκήσεις βία προϋποθέτει σε μεγάλο βαθμό να έχεις προηγουμένως εξοικειωθεί δηλαδή να έχεις δεχτεί βία. Ωστόσο είναι πολύ θεωρητικό να πούμε ότι ένα παιδί που έχει δεχτεί βία θα γίνει οπωσδήποτε βίαιο.
«Υπάρχουν, σε ελληνικά σχολεία προγράμματα πρόληψης που αναφέρονται στην ανάπτυξη των προσωπικών και των κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού και που είναι επιβεβλημένο να εφαρμόζονται σε κάθε σχολείο, λέει η κ. Πρωτονοταρίου. Εστιάζονται στην κάλυψη ψυχοκοινωνικών αναγκών των παιδιών προκειμένου να τα κάνουν ικανά να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη, να συνεργάζονται, να εκφράζονται, να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, να αποδέχονται τη διαφορετικότητα του άλλου αλλά και τη δική τους, να γνωρίζουν από πού και πως θα ζητήσουν βοήθεια αν τη χρειαστούν. Όσο πιο μικρό είναι το παιδί τόσο μεγαλύτερη είναι η αποτελεσματικότητα τέτοιων προγραμμάτων.
Φυσικά, απαραίτητη προϋπόθεση επιτυχίας είναι η εκπαίδευση τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των γονέων ώστε να μπορούν να χειριστούν κατάλληλα την κάθε περίπτωση. Η Ελληνική Πολιτεία βρίσκεται στο ξεκίνημα τέτοιων πρωτοβουλιών και πρέπει να βοηθήσει να γίνει πράξη το «κοινωνικό σχολείο» γιατί είναι ουσιαστικός πόλος βοήθειας στην αντιμετώπιση της παιδικής εγκληματικότητας αλλά και του κοινωνικού αποκλεισμού.»
No comments:
Post a Comment