«Ναρκωτικά» οι τροφές που παχαίνουν. Αληθινός ο εθισμός στα junk food

Σημαντικό και επικίνδυνο εθισμό προκαλούν οι παχυντικές τροφές, οι οποίες έχουν, σύμφωνα με αμερικανική έρευνα, παρόμοια επίδραση στον εγκέφαλο με τα ναρκωτικά. 

Οι μελέτες των Πολ Τζόνσον και Πολ Κένι (του Ερευνητικού Ινστιτούτου Scripps στη Φλόριντα) σε ποντίκια έδειξαν ότι η καταναγκαστική κατανάλωση τροφών υψηλής θερμιδικής αξίας έχει αρνητική επίδραση στη χημική ισορροπία του εγκεφάλου, διαταράσσοντας τους μηχανισμούς ανταμοιβής, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση σοβαρών εθισμών. Οι ερευνητές προσέφεραν σε μια ομάδα ποντικιών παχυντικές τροφές (μπέικον, σοκολάτα, λουκάνικα κ.λ.π.), πέραν της συνηθισμένης τους τροφής που ήταν πιο υγιεινή, αλλά λιγότερο ορεκτική. 

Τα ποντίκια ανέπτυξαν γρήγορα τη συνήθεια να υπερτρέφονται κατά τρόπον καταναγκαστικό, καταναλώνοντας όλο και περισσότερες λιπαρές και γενικώς υψηλής θερμιδικής αξίας τροφές, μέχρι που έφτασαν να γίνουν παχύσαρκα. Παράλληλα, ο μηχανισμός ανταμοιβής τους (που αποκαλείται και κέντρο απόλαυσης του εγκεφάλου) ανταποκρινόταν όλο και λιγότερο, μια αλλοίωση παρόμοια με αυτήν που καταγράφεται στους χρήστες ναρκωτικών, όπως η κοκαΐνη και η ηρωίνη. 

Τα ποντίκια δεν σταματούσαν μάλιστα να τρώνε ακόμη κι όταν βρίσκονταν αντιμέτωπα με μια τιμωρία (ηλεκτροσόκ) –σε αντίθεση με μια άλλη ομάδα πειραματόζωων, που τρέφονταν υγιεινά– πράγμα που δείχνει ότι είχαν χάσει τον έλεγχο της συμπεριφοράς τους, πρώτο σημάδι του εθισμού. 

Για τους ερευνητές, τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώνουν τις εθιστικές ιδιότητες του λεγόμενου «τζανκ φουντ» και αποδεικνύουν ότι ο εθισμός στα ναρκωτικά και η παχυσαρκία έχουν τη ρίζα τους στους ίδιους νευροβιολογικούς μηχανισμούς ή για την ακρίβεια στη διατάραξή τους.

ελευθεροτυπία

 

Αληθινός ο εθισμός στα junk food 

Όσοι ζουν με φαγητά από fast food και οτιδήποτε άλλο περιέχει πολλά λίπη, αλάτι και ζάχαρη, συχνά λένε ότι θα ήθελαν να ήταν αλλιώς τα πράγματα, αλλά τους είναι εντελώς αδύνατον να αντισταθούν σε ένα χάμπουργκερ, στο μπέικον, στις τηγανητές πατάτες ή σε μια λαχταριστή σοκολατίνα. 

Μια νέα μελέτη υποδηλώνει ότι όντως δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς.

Το εύρημα προέρχεται από πειράματα σε αρουραίους. 

Όταν οι ερευνητές τούς επέτρεψαν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ένα… τούρμπο διαιτολόγιο με γλυκά, μπέικον, κέικ και άλλα πρόχειρα φαγητά, τα ζώα γρήγορα άρχισαν να παχαίνουν και να τρώνε ολοένα περισσότερο, σε σημείο που τελικά άρχισαν να τρώνε ακατάσχετα και να μην σταματούν ακόμα και όταν οι ερευνητές άρχισαν να τους κάνουν ένα μικρό ηλεκτροσόκ στο πόδι κάθε φορά που έχαναν τον έλεγχο.

Και αν αυτό ακούγεται σχεδόν αναμενόμενο, η αντίδραση των ζώων όταν οι ερευνητές τους πήραν τα πρόχειρα φαγητά ήταν εντελώς απρόσμενη: επί δύο εβδομάδες δεν έτρωγαν σχεδόν τίποτα, όταν οι ερευνητές αντικατέστησαν τα πρόχειρα φαγητά με υγιεινά πιάτα!

Με άλλα λόγια, «έμπαιναν σε μια οικειοθελή κατάσταση λιμοκτονίας», όπως χαρακτήρισε την αντίδρασή τους ο επικεφαλής ερευνητής Πωλ Κίνι, αναπληρωτής καθηγητής στο Ερευνητικό Ίδρυμα Scripps, στη Φλόριντα.

Την ίδια στιγμή, μια άλλη ομάδα αρουραίων που εξ αρχής τρέφονταν υγιεινά, είχαν πολύ μεγαλύτερο έλεγχο της όρεξής τους – και έπαυαν να τρώνε όταν χόρταιναν.

Τι σημαίνουν όλ’ αυτά για τους ανθρώπους;

Αν και σίγουρη απάντηση δεν υπάρχει, οι ερευνητές εκτιμούν πως όταν τρώμε πολλά τρόφιμα που διεγείρουν τα κέντρα επιβράβευσης του εγκεφάλου - και αυτό κάνουν τα λουκάνικα, τα τσίζκεϊκ και κάθε είδους τρόφιμο με πολλά λίπη, αλάτι, ζάχαρη και θερμίδες – μπορεί να προκαλούνται αλλαγές στο σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου.

Όταν αυτές οι αλλαγές ξεπεράσουν ένα όριο, το επακόλουθο δεν είναι απλώς να τρώμε ακατάσχετα και να παχαίνουμε, αλλά να μην μπορούμε να σταματήσουμε κιόλας!

Όπως γράφουν οι ερευνητές στο χθεσινό τεύχος της επιθεώρησης «Nature Neuroscience», όταν εξέτασαν τον εγκέφαλο των αρουραίων, διαπίστωσαν ότι σε όσους έτρωγαν τα πρόχειρα φαγητά ήταν μειωμένοι οι υποδοχείς της ντοπαμίνης D2 – μια ομάδα πρωτεϊνών στην επιφάνεια των εγκεφαλικών κυττάρων που σε προγενέστερες μελέτες έχει σχετισθεί με τον εθισμό στην… κοκαΐνη και στην ηρωίνη!

Με άλλα λόγια, «τα ζώα είχαν απτές βιολογικές ενδείξεις εθισμού», είπε ο δρ Κίνι. Και εξήγησε πως όταν μειώνονται οι υποδοχείς D2, αρχίζει κανείς να επιδεικνύει ιδεοψυχαναγκαστική συμπεριφορά – εν προκειμένω απέναντι στο φαγητό.

Πρακτικά, τα παραπάνω ευρήματα σημαίνουν ότι «για να σπάσει ο φαύλος κύκλος της πειθαναγκαστικής κατανάλωσης πρόχειρων φαγητών, θα πρέπει κανείς επίμονα να τρώει υγιεινά για πολύ καιρό, ώστε να “αποτοξινωθεί”», λέει ο δρ Πιέτρο Κοτόνε, επίκουρος καθηγητής στο Εργαστήριο Εθιστικών Διαταραχών του Πανεπιστημίου της Βοστώνης.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες ανακαλύπτουν ότι ο εγκέφαλος συμπεριφέρεται με παρόμοιους τρόπους απέναντι στα εδέσματα και στα ναρκωτικά. Μελέτες του δρος Κοτόνε έχουν δείξει πως μπορεί να αναπτυχθούν ακόμα και συμπτώματα στέρησης όταν διακοπεί απότομα η χορήγηση πρόχειρων φαγητών στα πειραματόζωα!

ygeia.tanea