Παιδί: Θέλω κι άλλο!

Πώς να το βοηθήστε να καταλάβει ότι κάτι που τελειώνει, δεν τελειώνει για πάντα!

«Κι άλλο!»... και αρχίζουν να υψώνουν βασανιστικά την ένταση της φωνής τους, αν εμείς καθυστερούμε να ικανοποιήσουμε τις επιθυμίες τους. Σε κάποια παιδιά, αρκεί μία απλή εξήγηση, σε άλλα, πάλι, αρκεί να τους αποσπάσουμε την προσοχή. Έλα όμως, που σε κάποια φάση οι απαιτήσεις των μικρών μάς κατακλύζουν από παντού: Μία ακόμα βόλτα με το αυτοκινητάκι στο λούνα-παρκ, μία ακόμη καραμέλα, λίγο ακόμα τηλεόραση...

Γύρω στην ηλικία των 3 χρόνων (σε άλλα παιδάκια λίγο πριν, σε άλλα λίγο μετά), διαπιστώνουμε ότι «εδραιώνεται» στο παιδί για πρώτη φορά -αλλά για τα καλά- η έννοια του «εγώ». Στην πραγματικότητα, με τις επιθυμίες του δοκιμάζει την εξουσία του. Ένα κάθετο «όχι» των γονιών μοιάζει με «άρνηση της ύπαρξής» του, πράγμα που -πώς να το κάνουμε- εξοργίζει το μικρό και, συνήθως, δεν έχει αποτέλεσμα.

Παρά τη διάθεσή μας για εξηγήσεις, είναι δύσκολο τα παιδιά προσχολικής ηλικίας να απομακρυνθούν ή να παραιτηθούν γρήγορα από κάτι που τα συναρπάζει, γιατί δεν μπορούν ακόμα να συλλάβουν πολύπλοκες έννοιες, ενώ δεν έχουν αποκτήσει σαφή αίσθηση του χρόνου και του μέτρου.

3 μαθήματα υπομονής…

Παρ’ όλα αυτά, η ηλικία των 3 με 4 είναι σημαντική περίοδος για να ξεκινήσουν οι πρώτες εκπαιδευτικές απόπειρες, προκειμένου να μπουν κάποια όρια που να στηρίζονται σε λογικές εξηγήσεις. Κάντε την αρχή αντιμετωπίζοντας τις 3 πιο συνηθισμένες προκλήσεις!

«Θέλω κι άλλη τηλεόραση!»

Μάθημα 1ο: Ο χρόνος είναι κυκλικός

Προσέξτε, γιατί η τηλεόραση είναι κάτι που χρησιμοποιείται σε καθημερινή βάση για την ψυχαγωγία του παιδιού. Γι’ αυτό, είναι σημαντικό να αποφασίσετε ποια ακριβώς θα είναι τα όρια που θα μπουν από την αρχή. Το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι κάποια πράγματα είναι αδιαπραγμάτευτα. Για παράδειγμα: Ένα μόνο DVD την ημέρα ή όχι τηλεόραση το βράδυ. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να κατανοήσει ότι κάποιες φορές χρειάζεται να μεσολαβήσει ένα χρονικό διάστημα ανάμεσα στη γέννηση μιας επιθυμίας και την ικανοποίησή της. Βέβαια, το μικρό δεν βιώνει το χρόνο όπως εμείς. Το αύριο είναι πολύ μακριά, το αργότερα πολύ αόριστο. Ωστόσο, έχει αρχίσει να καταλαβαίνει ότι τα πράγματα διαδέχονται το ένα το άλλο. Για να μειώσετε το αίσθημα της αναμονής μέχρι την επόμενη… απόλαυση, προσπαθήστε να γίνετε όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένοι: «Θα δεις τηλεόραση πάλι αύριο, όταν γυρίσεις από το σχολείο». Το παιδί είναι πολύ πιθανό να συμβιβαστεί, γιατί έτσι ξέρει τι και πότε ακριβώς να το περιμένει.

«Μία ακόμα βόλτα με το αλογάκι!»

Μάθημα 2ο: Τα χρήματα τελειώνουν

Τώρα είναι η ιδανική ηλικία για το πρώτο μάθημα οικονομίας. Τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχει ένα αποθεματικό χρημάτων, το οποίο κάθε φορά που ξοδεύουμε λιγοστεύει και τελικά τελειώνει. Αν το παιδί συλλάβει αυτή την έννοια, θα γλιτώσετε από πολλούς μπελάδες. Κρύψτε τα χρήματα στην τσάντα σας, σε μια κρυφή θήκη, ώστε να μη φαίνονται. Κάθε φορά που βγαίνετε βόλτα με το παιδί, βάλτε τόσα νομίσματα στο πορτοφόλι όσα πρόκειται να ξοδέψετε. Προτιμήστε να έχετε νομίσματα κι όχι χαρτονομίσματα απ’ τα οποία πιθανόν να προκύψουν ρέστα. Στόχος σας είναι να καταλάβει το παιδί ότι το πορτοφόλι αδειάζει. Αν το παιδάκι ζητήσει βόλτα με το αλογάκι, ανοίξτε το πορτοφόλι και δείξτε του τα νομίσματα: «Βλέπεις, είναι 4 νομίσματα». Αφήστε το να πάρει μόνο του κάθε φορά το νόμισμα για να το βάλει στη σχισμή. Όταν μείνει το τελευταίο νόμισμα, μπορείτε να του πείτε: «Βλέπεις; Έχει μόνο ένα τελευταίο νόμισμα. Δεν έχουμε άλλο. Θέλεις να το βάλεις στο αλογάκι ή προτιμάς να αγοράσουμε παγωτό;». Δώστε του τη δυνατότητα της επιλογής.

«Κι άλλο παγωτό!»

Μάθημα 3ο: Η αξία του μέτρου

Γενικά, σε ό,τι αφορά το φαγητό τα πράγματα περιπλέκονται. Η αλήθεια είναι ότι δεν χρειάζεται να δίνετε σε όλες τις περιπτώσεις μεγάλη σημασία. Κάτι που το παιδί σιχαίνεται τη μία εβδομάδα, μπορεί να το λατρεύει την άλλη. Δείξτε ανεκτικότητα όποτε μπορείτε. Αν, για παράδειγμα, απ’ όλα τα φρούτα προτιμά να τρώει μόνο μπανάνες, αφήστε το να τρώει μόνο μπανάνες. Φροντίστε, φυσικά, κάθε φορά να του προτείνετε κι άλλες επιλογές, αλλά σεβαστείτε την επιθυμία του. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι απλά μία φάση. Αν πάλι ξέρετε ότι έχει αδυναμία στον πουρέ, αποφύγετε να τον εμφανίσετε στο τραπέζι από την αρχή. Δώστε στο μικρό πρώτα τα μπιφτέκια και όταν τελειώσει, δώστε του τον πουρέ.

Κάποια θέματα, όμως, απαιτούν συγκεκριμένη πολιτική, όπως για παράδειγμα τα γλυκά. Και σ’ αυτή την περίπτωση όμως, δεν πρέπει κάνετε το ζήτημα σπουδαία υπόθεση, απαγορεύοντάς του, για παράδειγμα, το γλυκά. Επιτρέψτε τα με μέτρο, π.χ. μόνο μία καραμέλα κάθε φορά, και σε κάθε περίπτωση αποφύγετε να τα χρησιμοποιείτε για να δελεάσετε το παιδί να κάνει αυτό που θέλετε.

Η σοφή μέθοδος

Πρέπει να καθορίσετε από την αρχή μία στάση απέναντι στις απαιτήσεις των μικρούληδων, την οποία θα τηρήσετε με συνέπεια. Τα βασικά στοιχεία της θα έπρεπε να είναι:

Κοινή πολιτική

Αποφασίστε από νωρίς και κυρίως από κοινού με τον μπαμπά και όσους συμμετέχουν στην ανατροφή του παιδιού (γιαγιά, babysitter) ποια ακριβώς θα είναι τα όρια όσον αφορά στις επιθυμίες του παιδιού και πώς ακριβώς θα αντιδράτε όλοι μέσα στο σπίτι όταν έρχεστε αντιμέτωποι μ’ αυτές. Να θυμάστε ότι ο ένας δεν πρέπει να αναιρεί τη στάση του άλλου.

Πρόληψη

Προτιμήστε ν’ αποφεύγετε καταστάσεις που ξέρετε ότι μπορεί να προκαλέσουν επίμονες απαιτήσεις από το μικρό σας. Όπως, π.χ., να έχετε σε ορατό σημείο πρόσβασης το βάζο με τις καραμέλες. Ή αν ξέρετε ότι θα ζητήσει κι άλλο παγωτό, αποφύγετε να υπάρχει μέσα στο ψυγείο και προτιμήστε να το αγοράζετε απ’ έξω κάθε φορά που βγαίνετε βόλτα.

Προγραμματισμός

Το να πείτε αμέσως «όχι» θα εξοργίσει και θα στεναχωρήσει το μικρό σας. Πρέπει να βρείτε έναν αποτελεσματικό τρόπο για να αντιμετωπίσετε τις απαιτήσεις του. Καλό είναι να ξέρετε τι θα πείτε κάθε φορά, προγραμματίζοντας τις αντιδράσεις. Κάντε μία προμελετημένη σκηνοθεσία. Πείτε για παράδειγμα: «Για να δούμε, έχει άλλα πατατάκια στο ντουλάπι» και δείξτε του το άδειο ντουλάπι. «Δεν έχει! Θα πάρουμε αύριο από το σούπερ μάρκετ».

Συνέπεια

Κάποια μικρά είναι πιο επίμονα από τα άλλα. Θα δοκιμάσουν τις δυνάμεις σας ξανά και ξανά. Μην υποχωρήσετε, γιατί τότε του δίνετε λάθος μήνυμα. Αν δείξετε αμετακίνητοι στους κανόνες από την αρχή, κάποια στιγμή το μικρούλι θα τους δεχτεί. Προσέξτε, γιατί σε ανύποπτο χρόνο θα τσεκάρει ξανά τα όρια: «Μαμά, να δω λίγο ακόμα τηλεόραση;». Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, υπενθυμίστε από την αρχή τους κανόνες, ακόμα κι αν κάποιες φορές εξαιρούνται, για παράδειγμα λόγω της επίσκεψης φίλων.

Κατάσταση S.O.S

Είστε σε δημόσιο χώρο και το μικρό σας κλαίει σπαραχτικά ή τσιρίζει επειδή δεν ικανοποιείτε την επιθυμία του; Κι εσείς; Εύχεστε ν’ ανοίξει η γη να σας καταπιεί; Μπορεί να συμβεί στον καθένα, γι’ αυτό δεν πρέπει να αισθάνεστε ντροπή ή αμηχανία.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, είμαστε ευαίσθητοι για την εικόνα μας και αναστατωνόμαστε. Θα έπρεπε, όμως, να συγκεντρωθούμε στο πώς να βοηθήσουμε το μικρό μας να αποβάλει αυτού του είδους τη συμπεριφορά. Αν την ώρα που κλαίει το παιδάκι τραβηχτούμε λίγο πιο πέρα και το κάνουμε αυτό κάθε φορά, το παιδί κάποια στιγμή θα καταλάβει ότι το κλάμα δεν έχει κανένα απολύτως αποτέλεσμα.

Το λάθος: Το παιδί ζητάει κι άλλο, κι ενώ στην αρχή του λέτε «όχι», τελικά ενδίδετε στις φωνές και στα κλάματα. Έτσι, όμως, το μικρό μαθαίνει ότι με το κλάμα μπορεί τελικά να πάρει αυτό που θέλει.

Της Φλώρας Κασσαβέτη, με τη συνεργασία της Μυρσίνης Χαραλαμπίδου, ψυχολόγου- ψυχοθεραπεύτριας.

kids.in.gr