Στο... σκαμνί για την τριπλή γενοκτονία - «Τρεις γενοκτονίες, μία στρατηγική»

Η Ρωμανία κι αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο... 

Από τη μια πλευρά η ποντιακή διάλεκτος που ακόμα είναι ζωντανή, ο κεμεντζές (ποντιακή λύρα) και οι χοροί κότσαρι και πυρρίχιος. 

Από την άλλη μαρτυρίες για ομαδικούς τάφους στη Σαμψούντα και το Γαβάκ, την Ερπάα και το Γιαζισλάρ, εκεί όπου οστά ανακαλύφθηκαν τυχαία και κατέληξαν σε ποτάμι της περιοχής.

Η αποκατάσταση της αλήθειας και η διεθνής αναγνώριση της εξόντωσης Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων είναι ο στόχος Συνεδρίου που θα γίνει στις 17-19 Σεπτεμβρίου στην Παλαιά Βουλή. Τα θύματα της γενοκτονίας στις αρχές του 20ού αιώνα ήταν 353.000 Πόντιοι, 1,5 εκατ. Αρμένιοι και περίπου 500.000 Ασσύριοι

Οι μνήμες του Πόντου διατηρούνται έναν αιώνα μετά τη σφαγή και τον διωγμό Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων της Μικράς Ασίας από τη γη όπου γεννήθηκαν. Στην αποκατάσταση της αλήθειας και τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας στοχεύει και το μεγάλο διεθνές συνέδριο που θα διεξαχθεί την προσεχή εβδομάδα (17-19 Σεπτεμβρίου) στην Αθήνα, στο κτίριο της Παλαιάς Βουλής.

Υπό τον τίτλο «Τρεις γενοκτονίες, μία στρατηγική», σειρά επιστημόνων θέτουν στο ίδιο πλαίσιο τα όσα υπέστησαν οι λαοί της Ανατολής, Ελληνες, Αρμένιοι και Ασσύριοι στις αρχές του 20ού αιώνα. Αναλύουν τα γεγονότα και υπογραμμίζουν την τεράστια σημασία που έχει σήμερα η διεθνής καταδίκη της γενοκτονίας, την οποία άλλωστε ο ΟΗΕ έχει χαρακτηρίσει ως «έγκλημα εναντίον της ανθρωπότητας».

Οι διοργανωτές
Το συνέδριο διοργανώνεται από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Ποντίων Εκπαιδευτικών και στην Οργανωτική Επιτροπή μετέχουν πολλές οργανώσεις όπως η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδας, η Αρμενική Εθνική Επιτροπή Ελλάδας, η Πανελλήνια Ενωση Ασσυρίων και η Ενωση Σμυρναίων.

Ιδιαίτερο κύρος προσθέτει στο συνέδριο η παρουσία σημαντικών προσωπικοτήτων και ακαδημαϊκών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Η πρόσφατη, άλλωστε, αναγνώριση του εγκλήματος από το σουηδικό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ δίνει μια νέα διάσταση στην προσπάθεια να αναδειχθεί η ιστορική αλήθεια.

«Ο στόχος μας είναι διπλός. Αρχικά η ενημέρωση της ελληνικής κοινής γνώμης για την τεράστια σημασία που έχει η αναγνώριση της γενοκτονίας. Οφείλω όμως να πω ότι αυτό δεν έχει σχέση με τον τουρκικό λαό σήμερα. Ούτε αντίστοιχα υπάρχει μνησικακία. Η αναγνώριση της γενοκτονίας από την Τουρκία θα λειτουργήσει ευεργετικά για τη φίλη και σύμμαχο χώρα», λέει ο Αντώνης Παυλίδης, πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του συνεδρίου.

Ντελακρουά: Η Σφαγή της Χίου

«Το δεύτερο σημείο είναι η διαμόρφωση των προϋποθέσεων για να προχωρήσει η διεθνής αναγνώριση των τριών γενοκτονιών. Έμβλημα του συνεδρίου είναι ο παγκοσμίως γνωστός πίνακας του Ντελακρουά που αποτυπώνει τη σφαγή της Χίου το 1822. 
Ήταν ίσως η αρχή στη διαδρομή για την καταστροφή των χριστιανικών μειονοτήτων. Τα θύματα της γενοκτονίας στις αρχές του 20ού αιώνα ήταν 353.000 Πόντιοι, 1,5 εκατ. Αρμένιοι και περίπου 500.000 Ασσύριοι», λέει ο κ. Παυλίδης και σημειώνει ότι η Διεθνής Ενωση Ακαδημιών για τη μελέτη των Γενοκτονιών (IAGS) σε συνέδριο που έγινε το 2007 στο Σεράγεβο ενέκρινε το ψήφισμα της αναγνώρισης.

Η στάση που τηρεί το σημερινό τουρκικό κράτος αποτελεί ένα από τα κεντρικά θέματα του συνεδρίου, ενώ μεταξύ άλλων θα παρουσιαστεί το ζήτημα της γενοκτονίας υπό την οπτική του διεθνούς δικαίου, καθώς και το θέμα της οικειοποίησης των περιουσιακών στοιχείων που παραμένει ανοικτό κλπ.

Ανάμεσα στους ομιλητές ιδιαίτερη θέση κατέχει ο κ. Βάσσος Λυσσαρίδης, που έρχεται από την Κύπρο, αλλά και ξένοι σύνεδροι όπως π.χ. από το Ισραήλ ο διευθυντής του Ινστιτούτου Ολοκαυτώματος και Γενοκτονίας που εδρεύει στην Ιερουσαλήμ.

ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
«Οι Ελληνες ήταν τα πρώτα θύματα αυτής της εθνικιστικής ιδέας»

Η αναγνώριση της γενοκτονίας επισημάνθηκε εξαρχής, έστω και αν μετέπειτα καλύφθηκε από τη σκόνη των ισορροπιών και της διπλωματίας. Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη Χένρι Μόργκενταου το 1918 σημείωνε ότι: «Οι Αρμένιοι δεν είναι ο μοναδικός υπό τουρκικό έλεγχο λαός ο οποίος υπέφερε... Την ιστορία που διηγήθηκα για τους Αρμένιους, θα μπορούσα να την έλεγα, με μερικές παραλλαγές, για τους Έλληνες και τους Ασσύριους. Πραγματικά, οι Έλληνες ήταν τα πρώτα θύματα αυτής της εθνικιστικής ιδέας».

Όπως αναφέρει ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης, η ένταση των διωγμών οδήγησε ακόμα και συμμάχους της Τουρκίας να εκφράσουν τις αντιρρήσεις τους. Ο μαρκήσιος Παλαβιτσίνι, τον Ιανουάριο του 1918, ανέφερε: «Είναι σαφές ότι οι εκτοπισμοί του ελληνικού στοιχείου δεν υπαγορεύονται από στρατιωτικούς λόγους και επιδιώκουν κακώς εννοούμενους πολιτικούς σκοπούς». Αλλά και ο Αυστριακός πρόξενος της Αμισού έγραφε σε υπηρεσιακή επιστολή ότι ο εκτοπισμός των Ελλήνων της ποντιακής παραλίας βρισκόταν στο πλαίσιο του προγράμματος των Νεότουρκων με το οποίο επιδίωκαν την εξασθένηση του χριστιανικού στοιχείου.

Διεθνής καταδίκη
Σημαντικά βήματα από ΗΠΑ, Σουηδία

Μέχρι σήμερα η γενοκτονία των Αρμενίων έχει αναγνωριστεί σε περίπου 40 χώρες. Στη Γαλλία, μάλιστα, προωθείται η ποινικοποίηση της «μη αναγνώρισης», κάτι που έχει ήδη θεσμοθετηθεί στο Βέλγιο και την Ελβετία, όπου μάλιστα είχε παραπεμφθεί στις Αρχές Τούρκος υπουργός που δήλωσε ότι δεν συνέβη ποτέ γενοκτονία.

Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων στις 4 Μαρτίου 2010 από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ. Η απόφαση χαρακτήριζε γενοκτονία τις μαζικές δολοφονίες Αρμενίων και συνιστούσε τη χρήση του όρου «γενοκτονία» σε κάθε σχετική επίσημη αναφορά της αμερικανικής κυβέρνησης.

Ενα μεγάλο βήμα όμως έγινε την περασμένη άνοιξη, καθώς η Σουηδία, με ψήφους 131 υπέρ, 130 κατά και 88 αποχές, ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε τη γενοκτονία Ποντίων, Αρμενίων και Ασσυροχαλδαίων από τα στρατεύματα του Κεμάλ. Στην προσπάθεια αυτή μετέχει και ο Νίκος Παπαδόπουλος, βουλευτής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, ο οποίος έχει σημειώσει χαρακτηριστικά ότι η Τουρκία πρέπει να συμφιλιωθεί με την ιστορία της, ώστε οι σχέσεις της με άλλα κράτη να βασίζονται στην αλήθεια.

Στην πράξη, βέβαια, η Τουρκία αντέδρασε με ανακλήσεις πρεσβευτών για διαβουλεύσεις τόσο από τη Σουηδία όσο και από τις ΗΠΑ, ενώ ανάλογες διπλωματικές εντάσεις σημειώθηκαν με τη Γαλλία.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ