Σε όλα τα παιδιά που ασχολούνται με τον αθλητισμό ή τον πρωταθλητισμό θα πρέπει να γίνεται πλήρης ιατρικός έλεγχος (καρδιολογική, παιδιατρική εξέταση) τουλάχιστον 3 φορές (στο δημοτικό, στο γυμνάσιο και στο πανεπιστήμιο) ή κάθε 4-5 χρόνια.
Η άσκηση στο παιδί και στον έφηβο συμβάλλει στην σωματική και στην ψυχική του ανάπτυξη. Η άσκηση συμβάλλει στην ψυχαγωγία του, στην σωστή δομή των μυών και του σώματος του και καταπολεμά τις διάφορες κακές συνήθειες των νέων όπως είναι το κάπνισμα, τα ναρκωτικά, ο αλκοολισμός και η παχυσαρκία.
Οι ασκήσεις που συνιστώνται στα παιδιά και στους εφήβους είναι συνήθως αεροβικού τύπου (βάδισμα, κολύμπι, ποδήλατο, τρέξιμο, μπάσκετ κ.α.). Το ποδόσφαιρο είναι μια καλή άσκηση αεροβικού τύπου (μικτή). Αλλά επειδή είναι άθλημα ομαδικό κατά την διάρκεια του μπορεί να δημιουργηθούν διάφορες επικίνδυνες καταστάσεις για το παιδί ή τον έφηβο. Προτού ξεκινήσει το παιδί ποδόσφαιρο ή άλλα αθλήματα σύγκρουσης θα πρέπει να εξετάζεται από γιατρό (παιδίατρο ή παιδοκαρδιολόγο).
Αλλά τι θα πρέπει να περιλαμβάνει μια σωστή ιατρική εξέταση ενός μελλοντικού παιδιού αθλητή;
- Λεπτομερές ιστορικό (εάν έχει παρουσιάσει σπασμούς, εάν έχει κάνει κάποια εγχείρηση, εάν παίρνει φάρμακα, εάν παίρνει διεγερτικά, αναβολικά, εάν έχει διαβήτη, εάν είναι υπέρβαρος κλπ).
- Μέτρηση αρτηριακής πίεσης (υπόταση, υπέρταση).
- Εξέταση οφθαλμών (εάν φορά γυαλιά).
- Εξέταση από Ω.Ρ.Λ. (για ωτίτιδα, βαρηκοΐα κλπ).
- Εξέταση από παιδοκαρδιολόγο (αρρυθμίες, φυσήματα, μελάνιασμα κλπ).
- Εξέταση από παιδίατρο (δυσμορφίες θώρακος, άσμα, μεγαλοσπληνία).
- Εξέταση από παιδοχειρουργό (γεννητικά όργανα, κρυψορχία, υδροκήλη).
- Εξέταση από παιδορθοπεδικό (σκολίωση, αρθρώσεις, ατροφία μυών).
- Εξέταση από παιδονευρολόγο (επιληπτικές κρίσεις, κακώσεις εγκεφάλου).
- Εξέταση από παιδοδερματολόγο (μυκητιάσεις, δερματίτιδες, εξανθήματα).
- Εξέταση από μικροβιολόγο (γεν. αίματος, αναιμία, γεν. ούρων, κλπ).
Αλλά ποιες είναι οι παθήσεις που επιβάλλουν τον αποκλεισμό του παιδιού ή του εφήβου από τις ασκήσεις και ιδιαίτερα από το ποδόσφαιρο;
- Οξείες φλεγμονές (αμυγδαλίτιδα, σκωληκοειδίτιδα, βρογχίτιδα, γρίπη).
- Απώλεια οργάνου (όρχεις, νεφρού, οφθαλμού).
- Καρδιοπάθειες (περικαρδίτιδα, μυοκαρδιοπάθεια, αρρυθμίες, κλπ).
- Σπασμοί-επιληψία (απαγορεύονται το κολύμπι, η πυγμαχία, η πάλη).
- Αιμορροφιλία (απαγορεύονται το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ κλπ).
- Κακώσεις μηνίσκων ή σπονδυλικής στήλης.
Θα πρέπει να τονισθεί εδώ ότι είναι πολύ επικίνδυνο στους εφήβους η λήψη αμφεταμινών (έκσταση) εφεδρίνης, κοκαΐνης, ηρωίνης, χασίς, μαριχουάνας, και άλλων διεγερτικών ουσιών πριν τον ποδοσφαιρικό αγώνα.
Οι κακώσεις στους μυς και στα οστά μπορεί να συμβούν κατά την διάρκεια αγώνων ποδοσφαίρου στο 60% του συνόλου των κακώσεων που παρατηρούνται στο ποδόσφαιρο.
Οι πιο συχνές κακώσεις είναι οι θλάσεις (ρήξεις μυϊκών ινών) των προσαγωγών και του τετρακέφαλου. Πιο σπάνια είναι τα κατάγματα και οι ρήξεις των μηνίσκων. Οι κακώσεις αυτές γίνονται συνήθως λόγω κακής προθέρμανσης και από βίαιη άσκηση βίας (κλωτσιά, προβολή) του συμπαίκτη.
Επίσης η υπερβολική έκταση μπορεί να προκαλέσει θλάση μυών ή κάταγμα υπό πίεση. Η ψυχική κατάσταση του παιδιού, το βάρος του, η ευλυγισία, η κινητικότητα των αρθρώσεων, το παίξιμο των συμπαικτών του, η φυσική του κατάσταση, η προθέρμανση, παίζουν σπουδαίο ρόλο στην δημιουργία ή μη κάποιου ατυχήματος.
Τα παχύσαρκα και αφηρημένα παιδιά είναι πιο επιρρεπή σε ατυχήματα. Το ποδόσφαιρο αλλά και άλλα αγωνίσματα με έντονη σωματική προσπάθεια (κολύμπι, μπάσκετ) συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο αιφνίδιου θανάτου.
Οι αιτίες αιφνίδιου θανάτου σε παιδιά αθλητές είναι:
- Οι συγγενείς ανωμαλίες της καρδιάς (στένωση στεφανιαίων, αορτής, πνευμονικής).
- Η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια.
- Τα ανευρύσματα αορτής ή εγκεφαλικών αρτηριών (συνδ. Marfaus).
- Η ιδιοπαθής υπερτροφία της αριστερής κοιλίας.
- Η μυοκαρδίτιδα.
- Η πρόπτωση μιτροειδούς.
Προμηνύματα αιφνίδιου θανάτου είναι οι αρρυθμίες. Ο αιφνίδιος θάνατος μπορεί να προληφθεί όταν υπάρχει η σωστή ιατρική παρακολούθηση που αναφέραμε.
Πάντως σ’ όλα τα παιδιά που ασχολούνται με τον αθλητισμό ή τον πρωταθλητισμό θα πρέπει να γίνεται πλήρης ιατρικός έλεγχος (καρδιολογική, παιδιατρική εξέταση) τουλάχιστον 3 φορές (στο δημοτικό, στο γυμνάσιο και στο πανεπιστήμιο) ή κάθε 4-5 χρόνια. Στα παιδιά ή εφήβους που παρουσιάζουν βρογχόσπασμο (κρίση άσθματος) κατά την διάρκεια της άσκησης συνίσταται ένα πρόγραμμα 30-40 λεπτών ήπιων ασκήσεων (τρέξιμο) πριν την έναρξη του κυρίου αθλήματος (π.χ. ποδόσφαιρου) για την σκόπιμη πρόκληση του βρογχόσπασμου. Γιατί ο προκληθείς βρογχόσπασμος ακολουθείται από μια αδρανή ανερέθιστη περίοδο που προστατεύει από νέα οξεία κρίση. Επίσης η χορηγία βαδρενεργικού παράγοντα με εισπνοές βοηθά το παιδί πριν την έναρξη κάποιου ποδοσφαιρικού αγώνα.
Ο υγιεινός τρόπος ζωής με την σωστή διατροφή και την σωστή άσκηση θα βοηθήσουν το παιδί και τον έφηβο τόσο στην πρόοδο του στα μαθήματα αλλά και θα του τονώσουν τον ψυχισμό του ούτως ώστε να αποφύγει τις κακές συνήθειες της ηλικίας του που είναι το κάπνισμα, το ποτό, τα ξενύχτια, τα ναρκωτικά κ.α.
Οι γονείς και οι καθηγητές θα πρέπει να μεταδώσουν στα παιδιά την αγάπη για την άθληση και για την φύση. Το παιδί που έχει ταλέντο και προσόντα γρήγορα θα ξεχωρίσει.
