«Όταν επισκεφτείτε τους Αγίους Ισιδώρους, μην ξεχάσετε να χτυπήσετε την καμπάνα. Μπορεί κάποιος, εκεί, στα βάθη του Λυκαβηττού να έχει χάσει τον δρόμο του. Ίσως τον βοηθήσετε να ανέλθει στο φως…»
Η Σφραγισμένη Έξοδος
«Η οπή που φαίνεται στο ιερό του παρεκκλησίου του Αγίου Γερασίμου, που κτίστηκε στα τέλη του 20ου αιώνα, οδηγούσε ως το Γαλάτσι και από κεί μέσα από άλλη οπή έφθανε ως την Πεντέλη. Έτσι διέφευγαν οι Έλληνες την καταδίωξη των Τούρκων…»
Αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Βελισάριος (Από πινακίδα στο εσωτερικό των Αγίων Ισιδώρων Λυκαβηττού)
Η Σφραγισμένη Έξοδος
«Η οπή που φαίνεται στο ιερό του παρεκκλησίου του Αγίου Γερασίμου, που κτίστηκε στα τέλη του 20ου αιώνα, οδηγούσε ως το Γαλάτσι και από κεί μέσα από άλλη οπή έφθανε ως την Πεντέλη. Έτσι διέφευγαν οι Έλληνες την καταδίωξη των Τούρκων…»
Αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Βελισάριος (Από πινακίδα στο εσωτερικό των Αγίων Ισιδώρων Λυκαβηττού)
 |
| Ο Λυκαβηττός ήταν ανέκαθεν κατάλληλος για μοναχισμό αφού ήταν γεμάτος σπηλιές, φυσικά κοιλώματα και πηγάδια |
Εισαγωγή
Όποιος έχει ασχοληθεί έστω και λίγο με τα μυστήρια της Πεντέλης, θα έχει ακούσει για το περιβόητο υπόγειο πέρασμα που οδηγεί στο κέντρο των Αθηνών.
Σήμερα δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί με βεβαιότητα ότι το πέρασμα υπάρχει, πόσο μάλλον αν είναι ανοιχτό ή… «ενεργό».
Όποιος έχει ασχοληθεί έστω και λίγο με τα μυστήρια της Πεντέλης, θα έχει ακούσει για το περιβόητο υπόγειο πέρασμα που οδηγεί στο κέντρο των Αθηνών.
Σήμερα δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί με βεβαιότητα ότι το πέρασμα υπάρχει, πόσο μάλλον αν είναι ανοιχτό ή… «ενεργό».
Τα έργα που έγιναν στην Πεντέλη, κυρίως στο Σπήλαιο των Αμώμων (που λανθασμένα πιστεύεται ότι ήταν κρησφύγετο του λήσταρχου Νταβέλη) φαίνεται πως σφράγισαν μια και καλή τις εισόδους. Επειδή κάθε μίτος όμως έχει δύο άκρες, αναζητήσαμε τη μία άκρη στην άλλη πλευρά: Στο κέντρο της Αθήνας, και συγκεκριμένα στον Λυκαβηττό, πιστεύεται ότι υπάρχει ένα εκκλησάκι όπου κατέληγε η διαδρομή.
Εκεί, μέσα στην Εκκλησία των Αγίων Ισιδώρων, υπάρχει μία πινακίδα που γράφει ότι δίπλα από το ιερό, ένα υπόγειο πέρασμα οδηγεί στο Γαλάτσι και από εκεί στην Πεντέλη! Είναι η πινακίδα αυτή και το ίδιο το εκκλησάκι μία απτή απόδειξη πως, ναι, υπάρχει υπόγειο πέρασμα; Πως δεν βρίσκεται μόνο στη φαντασία των συγγραφέων και ερευνητών που έχουν αναφερθεί σε αυτό;;;
Τοποθεσία
«Προφυλαγμένοι από μάτια, σαν τις πέτρες θα ακούν»
Οι Άγιοι Ισίδωροι βρίσκονται στη δυτική πλευρά του Λυκαβηττού. Άγνωστη εκκλησία στο ευρύ κοινό έχει μια δικιά της ιστορία την οποία ζητήσαμε να μας διηγηθεί. Δεν είναι δύσκολο να βρει κανείς το εκκλησάκι μιας και οι πινακίδες που έχουν τοποθετηθεί είναι αρκετά κατατοπιστικές.
Ξεκινήσαμε Σαββάτο πρωί, έντεκα η ώρα για να είμαστε ακριβείς. Συναντηθήκαμε στη 8η στάση Λυκαβηττού (πρώην Τσιμισκή) του λεωφορείου 060, πάνω στον περιφερειακό του Λυκαβηττού. Αρκετά κουρασμένοι μιας και ο καθένας ήρθε από διαφορετικό δρόμο και με τα πόδια, αρχίσαμε να ανεβαίνουμε τα σκαλοπάτια πίσω από τη στάση μέχρι να βγούμε στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που οδηγεί στην κορυφή του λόφου.
Εκεί, μέσα στην Εκκλησία των Αγίων Ισιδώρων, υπάρχει μία πινακίδα που γράφει ότι δίπλα από το ιερό, ένα υπόγειο πέρασμα οδηγεί στο Γαλάτσι και από εκεί στην Πεντέλη! Είναι η πινακίδα αυτή και το ίδιο το εκκλησάκι μία απτή απόδειξη πως, ναι, υπάρχει υπόγειο πέρασμα; Πως δεν βρίσκεται μόνο στη φαντασία των συγγραφέων και ερευνητών που έχουν αναφερθεί σε αυτό;;;
Τοποθεσία
«Προφυλαγμένοι από μάτια, σαν τις πέτρες θα ακούν»
Οι Άγιοι Ισίδωροι βρίσκονται στη δυτική πλευρά του Λυκαβηττού. Άγνωστη εκκλησία στο ευρύ κοινό έχει μια δικιά της ιστορία την οποία ζητήσαμε να μας διηγηθεί. Δεν είναι δύσκολο να βρει κανείς το εκκλησάκι μιας και οι πινακίδες που έχουν τοποθετηθεί είναι αρκετά κατατοπιστικές.
Ξεκινήσαμε Σαββάτο πρωί, έντεκα η ώρα για να είμαστε ακριβείς. Συναντηθήκαμε στη 8η στάση Λυκαβηττού (πρώην Τσιμισκή) του λεωφορείου 060, πάνω στον περιφερειακό του Λυκαβηττού. Αρκετά κουρασμένοι μιας και ο καθένας ήρθε από διαφορετικό δρόμο και με τα πόδια, αρχίσαμε να ανεβαίνουμε τα σκαλοπάτια πίσω από τη στάση μέχρι να βγούμε στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που οδηγεί στην κορυφή του λόφου.
Ανηφορίζοντας τον δρόμο, λίγο παρακάτω στρίψαμε δεξιά όπως μας συμβούλευε και η πινακίδα προκειμένου να φτάσουμε στην Εκκλησία. Σε όλη τη διαδρομή δεν περνάει απαρατήρητη η θέα της Αθήνας που αφήνει άφωνο τον παρατηρητή. Μόλις λίγα βήματα από το γκρίζο και απρόσωπο τοπίο, κι όμως νιώθαμε σαν να είχαμε ξεφύγει από τα δεσμά του. Το εκκλησάκι ανταμείβει για την όλη κούραση γιατί πέρα των όποιων θρησκευτικών πεποιθήσεων η τοποθεσία είναι μαγευτική και δίνει την απαραίτητη ενέργεια να συνεχίσει κανείς την πορεία του.
Φτάνοντας λοιπόν και με την απαιτούμενη ξεκούραση λίγο πιο δίπλα σε ένα κιόσκι μας γεννήθηκε η απορία της ιστορίας αυτού του ναού. Υπό τους εκνευριστικούς ήχους των ταξί και των οδηγών τους που σταθμεύουν εκεί, αναρωτηθήκαμε γιατί το εκκλησάκι είχε συνδεθεί με την Πεντέλη… Οι Άγιοι Ισίδωροι θα μας έδιναν σε λίγο, δυναμικά, την απάντηση στο ερώτημα, αλλά θα γεννούσαν πολλά περισσότερα…
Ιστορία του ναού
Ιστορία του ναού
«Βίοι Αβίωτοι…»
Το εκκλησάκι των Αγίων Ισιδώρων, χτίστηκε τον 15ο με 16ο αιώνα μ.χ. στην δυτική πλαγιά του Λυκαβηττού, άγνωστο από ποιον ή ποίους, πάνω σε μία σπηλιά. Εκτός από τον Άγιο Ισίδωρο, είναι αφιερωμένο στην Αγία Μυρόπη ή Μερόπη, στον Άγιο Ισίδωρο τον Πηλουσιώτη και στον Άγιο Γεράσιμο.
Κάθε ένας από του παραπάνω Αγίους έχει τη δική του ξεχωριστή ιστορία, που κάνει το μέρος να αποκτά ειδικό «βάρος»: Ο Άγιος Ισίδωρος, Έλληνας της Αιγύπτου, ήταν στρατιωτικός επί Ρωμαίων στην Χίο και θανατώθηκε επειδή προσηλυτίστηκε στον χριστιανισμό.
Σαν τιμωρία το σώμα του έμενε άταφο, μέχρι που το ενταφίασε κρυφά η Αγία Μυρόπη που βρισκόταν την περίοδο εκείνη στο νησί. Όταν όμως οι στρατιώτες που φύλαγαν το σώμα τιμωρήθηκαν με την ποινή του θανάτου, η Αγία Μυρόπη ομολόγησε την πράξη της προκειμένου να μην τιμωρηθούν εκείνοι. Επειδή όμως δεν δέχθηκε να αρνηθεί τον χριστιανισμό, καταδικάστηκε σε θάνατο. Ο Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης ήταν και αυτός Έλληνας από την Αίγυπτο και μαθητής του Ιωάννου Χρυσοστόμου. Το προσωνύμιο «Πηλουσιώτης» οφείλεται στο όρος Πηλούσιον όπου και ασκήτευσε. Τέλος, ο Άγιος Γεράσιμος έκανε πολλά θαύματα και παρουσιάζεται σαν «ο φοβερός άγιος των πονηρών πνευμάτων, που τον έχουν ονομάσει ”Καψάλη” » (ποιοι τον έχουν ονομάσει, τα πνεύματα ή οι πιστοί ;;;)
Στον ίδιο χώρο ασκήτευσαν ο Άγιος Γρηγόριος και ο Μέγας Βασίλειος. Ο ναός αφιερώθηκε στους Αγίους Ισιδώρους από μια εικόνα τους που βρέθηκε πάνω σε έναν ιερομόναχο όταν αυτός εκοιμήθη, όπως μας πληροφορεί η επιγραφή εντός του ναού.
Ο Λυκαβηττός ήταν ανέκαθεν κατάλληλος για μοναχισμό αφού ήταν γεμάτος σπηλιές, φυσικά κοιλώματα και πηγάδια, ενώ, επί Βαυαροκρατίας, από τις μαγικές επεμβάσεις του αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ, ο λόφος κοσμείται μέχρι και σήμερα από πολλά δέντρα. Αρχικά ο ναός ήταν από ξύλο και κατ` επέκταση ευάλωτος σε πυρκαγιές.
Είναι χτισμένος κατά ένα μεγάλο μέρος μέσα στη σπηλιά και αναφέρεται περισσότερο ως ξωκλήσι παρά ως κανονικός ναός. Ένας σύλλογος κατοίκων της περιοχής με αρκετό μεράκι έδωσε την τελική μορφή του ναού πριν περίπου 80 χρόνια. Τα τελευταία 15 κυρίως χρόνια ο χώρος έχει αναμορφωθεί με προσπάθειες του ιερέα της εκκλησίας, ενώ παρουσιάζει και έντονη πολιτιστική δράση. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τον Β`Παγκόσμιο πόλεμο δεν 'πειράχτηκε' καθόλου ο ναός και ότι λίγο πιο δίπλα υπήρχε Γερμανικό φυλάκιο.
Περιγραφή εκκλησίας
«Τοίχοι που μεταφέρουν μυστικά στους αιώνες…»
Εξωτερικά ο ναός έχει ρυθμό απλής μονόκλιτης βασιλικής, η αυλή του σε συνδυασμό δε με την τοποθεσία μοιάζει σαν σε χωριουδάκι, όταν όμως το μάτι σου πέσει στην Αθήνα τότε καταλαβαίνεις ότι η τοποθεσία είναι άκρως εντυπωσιακή από άποψη αντίθεσης.
Στο εσωτερικό βρίσκουμε το ιερό μέσα στην σπηλιά και το υπόλοιπο χτίσμα είναι τεχνητό. Τα όρια ωστόσο του κτίσματος και του σπηλαίου είναι σε πολλά σημεία δυσδιάκριτα, αφού φαίνεται λες και ο βράχος έχει «καταπιεί» ένα μέρος της εκκλησίας. (Ή μήπως είναι η εκκλησία που προσπαθεί να «βυθιστεί» στον βράχο;) Το ξύλο, το τσιμέντο, τα βράχια είναι άρρηκτα δεμένα, μοιάζουν να έχουν ενώσει τη φύση με το ανθρώπινο στοιχείο. Εκτός από το ιερό, οι τοίχοι της εκκλησίας δεν είναι διακοσμημένοι με εικόνες και φαίνεται πως η λιτότητα στην εσωτερική κατασκευή ήταν πάντα το ζητούμενο.
Δεξιά του κυρίως ναού υπάρχει ένα διαχωριστικό που οδηγεί σε ένα μικρό δώμα-κλίτος όπου βρίσκεται και η περίφημη πινακίδα. Η έκπληξή μας ήταν μεγάλη την πρώτη φορά που διαβάσαμε το εκτενές κείμενο για την ιστορία του ναού. Εκτός από τους βίους των Αγίων στους οποίους είναι αφιερωμένη η εκκλησία, μας κίνησε την προσοχή η φράση της δεύτερης παραγράφου:
«Η οπή που φαίνεται στο ιερό του παρεκκλησίου του Αγίου Γερασίμου, που κτίστηκε στα τέλη του 20ου αιώνα, οδηγούσε ως το Γαλάτσι και από κει μέσα από άλλη οπή έφθανε ως την Πεντέλη. Έτσι διέφευγαν οι Έλληνες την καταδίωξη των Τούρκων»
Την πινακίδα υπογράφει ο Αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Βελισάριος και αποκαλύπτει από το χέρι ενός ανθρώπου της εκκλησίας την ύπαρξη υπόγειου περάσματος προς την Πεντέλη.
Μία τέτοια πληροφορία λογικά έπρεπε να κρατηθεί μυστική, αφού είναι γνωστό ότι πολλά εκκλησάκια έχουν κτιστεί επίτηδες σε ανοίγματα περασμάτων προκειμένου αποκλείσουν την είσοδο (ή την έξοδο, θυμηθείτε τον «Καψάλη»). Ο ναός των Αγίων Ισιδώρων είναι σε τέτοιο σημείο που δίνει μία παρόμοια εντύπωση. Τέτοιες αναφορές εξάπτουν την περιέργεια και ερεθίζουν την φαντασία για «υπόγεια μυστικά». Κάποιος βέβαια θα μπορούσε να ισχυριστεί πως η αναφορά, αλλά και η ίδια η οπή ίσως εντείνουν τη μυστηριακή ατμόσφαιρα του χώρου, γεγονός αναμφισβήτητο, ίσως και επιθυμητό…
Αμέσως μετά κατευθυνθήκαμε προς την οπή. Μεγάλη εντύπωση μας έκανε το μέγεθος της τρύπας, όπου άνετα θα μπορούσαν να χωρέσουν να μπουν δύο άτομα, αλλά και ότι δεν ήταν σφραγισμένη ή κρυμμένη, αλλά απλά καλυπτόταν από ένα ημικυκλικό τζάμι.
Κατά την προσπάθειά μας να μάθουμε περισσότερα για αυτήν την οπή ήρθαμε αντιμέτωποι με διαφορετικές εκδοχές, όσες και οι ερωτηθέντες, για το που και αν οδηγεί αυτή η οπή. Οι πληροφορίες που λαμβάνει κανείς από την επιγραφή στο εσωτερικό του ναού υποθέτει ότι η οπή αυτή ίσως είναι ακόμα ανοιχτή (γιατί «οδηγούσε» και όχι «οδηγεί»;) χωρίς όμως να γίνεται σαφές αν ο υπογράφων την πινακίδα το είχε διαπιστώσει.
Kάποιοι, λοιπόν, πιστεύουν ότι πράγματι οδηγεί μέχρι το Γαλάτσι και από εκεί στην Πεντέλη, άλλοι ότι οδηγεί κατευθείαν στην Πεντέλη και άλλοι ότι το που οδηγεί είναι αμφίβολο, ίσως μέχρι το Γαλάτσι. Πάντα επικαλούμενοι παλαιούς κατοίκους της περιοχής οι οποίοι για να το λένε μάλλον έχουν ακούσει ή κάνει τη διαδρομή. Άξιο όμως παρατήρησης είναι ότι κάποιοι μας είπαν ότι η οπή τώρα έχει μπαζωθεί με τσιμέντο για λόγους ασφαλείας(;) αλλά και, «πρόσεχε, η Αθήνα είναι γεμάτη υπόγεια σπήλαια και οπές που οδηγούν κάπου»! Φυσικά λάβαμε και μια πιο κυνική απάντηση ότι ύστερα από σεισμούς έχουν γίνει κατολισθήσεις και δεν μπαίνει κανείς να δει μέχρι που οδηγεί λόγω κινδύνου. Εμείς δεν είχαμε λόγο να αμφισβητήσουμε τα λεγόμενα τους, αλλά θα διαπιστώναμε τι αληθεύει και τι όχι.
Πράγματι, λίγο αργότερα είχαμε ανοίξει το γυάλινο τζάμι και ατενίζαμε το γοητευτικό σκοτάδι της. Στο μυαλό μας έρχονταν όλα όσα ακούσαμε, όλα όσα φανταζόμασταν για το πέρασμα. Κι εμείς, όπως και τόσοι άλλοι, ονειρευόμασταν μία εξερεύνηση υπόγεια, σε ζοφερά βάθη, μέσα από δαιδαλώδεις αγωγούς που μας τραβούσαν στο άγνωστο….
Η απογοήτευσή μας ήταν μεγάλη όταν είδαμε ότι το πέρασμα σταματούσε άδοξα τρία ή τέσσερα μέτρα παρακάτω. Καμία υπόνοια συνέχειας, κανένα στοιχείο που να ενθαρρύνει εμάς και τις φαντασιώσεις μας. Εκτός από έναν σωλήνα με ...
αγνώστου ταυτότητας ύδατα, δεν υπήρχε τίποτα άλλο που να αποδεικνύει ότι κάποτε εδώ υπήρξε μία δίοδος προς την υπόγεια Αθήνα.
Αμέσως μας ήρθαν σκέψεις και συλλογισμοί που έπρεπε να είχαμε κάνει πολύ νωρίτερα. Κατ’ αρχήν, αποκλείεται να ήταν ανοιχτή τόσο απροκάλυπτα μία υπόγεια διαδρομή, να μπορεί ο καθένας να μπει, να εξερευνήσει. Ένα απλό τζάμι δεν θα ήταν αρκετό να εμποδίσει κάποιον να εισέλθει, αλλά ούτε και να κρύψει κάποιο μυστικό. Ήταν ανέκαθεν το πέρασμα σύντομο, μια απλή σπηλιά βάθους τεσσάρων μέτρων, ή έκλεισε κάποτε, όταν κρίθηκε ότι θα μπορούσε να γίνει «επικίνδυνο»; Πυροδότησε η ύπαρξή του σενάρια, θεωρίες, ή μπορούσε κάποιος να ξεκινήσει από το Γαλάτσι ή την Πεντέλη και να βγει εδώ; Μήπως η είσοδος για το περιβόητο πέρασμα βρίσκεται κάπου αλλού, και η οπή κυριολεκτικά «χάσκει» για να μην κινηθούν υποψίες;
Δυστυχώς δεν λάβαμε απαντήσεις στις ερωτήσεις μας. Το εκκλησάκι φαινόταν να παρακολουθεί αμίλητο και απόμακρο τις προσπάθειές μας. Κάποτε ίσως είχε δει ανθρώπους να χάνονται στα έγκατα του Λυκαβηττού ή άλλους να πλάθουν ιστορίες κοιτώντας τα σημεία που ο βράχος αποκάλυπτε τα μυστικά του. Κλείσαμε πίσω μας το τζάμι και κατευθυνθήκαμε προς την έξοδο, χωρίς να μιλάμε. … «Άλλη μία είσοδος κλειστή…»
Σπήλαιο Αγίου Αριστείδη
«Εδώ Είδα,
Εδώ Πίστεψα,
Εδώ Ενώθηκα»
Εκτός από την Εκκλησία, την πινακίδα και την οπή, ενδιαφέρον εντός του περίγυρου του ναού παρουσιάζει και το σπήλαιο του Αγίου Αριστείδη.
Περίπου την εποχή του Απόστολου Παύλου, κοντά στο εκκλησάκι των Αγίων Ισιδώρων, και ακριβέστερα σε μια σπηλιά, είχε βρει καταφύγιο ο Άγιος Αριστείδης.
Διωκόμενος από τους Ρωμαίους, χρησιμοποιούσε το μέρος και ως χώρο προσευχής. Το σπήλαιο δεν έχει βάθος αλλά είναι μία μεγάλη «σχισμή» στο βράχο. Μας προκάλεσε ωστόσο την φαντασία και την περιέργεια να τον εξερευνήσουμε. Δυστυχώς ο χώρος είναι αποκλεισμένος με κάγκελα και μία μεγάλη κλειδαριά εμποδίζει τους επίδοξους «ασκητές». Πίσω από τα κάγκελα μπορέσαμε να διακρίνουμε κάποιες «κλειδωμένες» εικόνες του Αγίου Αριστείδη και του Αγίου Γερασίμου. Στον μικρό χώρο της σπηλιάς υπάρχουν κηροπήγια, αλλά και περιστέρια που βρήκαν εδώ το καταφύγιό τους. Γυρίζοντας την πλάτη μας αντικρίσαμε για άλλη μία φορά την πολύβουη πόλη, που τότε, την εποχή των Ρωμαίων, θα ήταν ένα χωριό. Πιθανόν κάθε βράδυ ο Άγιος Αριστείδης σκαρφάλωνε στο λόφο, ερχόταν εδώ, μακρυά από τις απειλές των συνανθρώπων του, πιο κοντά στις φροντίδες του Θεού του, και προσευχόταν υπέρ της νέας θρησκείας.
Μονοπάτι κοντά στην εκκλησία, σφραγισμένες είσοδοι στον περίγυρο της
«Είναι φωλιές ζώων ή… πολύ μικρών ανθρώπων…»
Η ώρα ήταν περασμένη, δύο και κάτι, ο ναός σε λίγο θα έκλεινε, η έρευνά μας λοιπόν ήταν προς στο τέλος της, ή έτσι νομίζαμε...
Κατά την κατάβαση του δρόμου, πολύ κοντά στον ναό υπάρχει ένα χωμάτινο μονοπάτι, με κατεύθυνση προς τον βράχο. Εδώ μας είχαν υποδείξει το γερμανικό φυλάκιο. Ο τόπος δεν μαρτυρά καθόλου το παρελθόν του, μονάχα μια σιωπή έχει μείνει για να θυμίζει στους παλιούς και να αποπροσανατολίζει τους νέους. Θα σταθούμε όμως κυρίως στο ανάχωμα-τούμπα που υπάρχει εκεί, που είναι ολοφάνερα τεχνητό.
Στην κορυφή του δε έχουν εμφυτευτεί θάμνοι που κρύβουν μικρές ανοίγματα μέσα στο χώμα, πιθανόν φωλιές ζώων. Αναρωτηθήκαμε τι να κρύβει αυτό το ανάχωμα, γιατί κακά τα ψέματα είναι προφανές ότι αρκετοί τόνοι χώμα έχουν χρησιμοποιηθεί για να κρύψουν κάτι, αλλά τι;
Τα μόνα που γνωρίζουμε είναι ότι στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου είχε εγκατασταθεί εδώ η Διοίκηση Αεράμυνας Πόλεως (ΔΑΠ) και ότι ο Λυκαβηττός χρησιμοποιούνταν ως βάση της πολεμικής αεροπορίας, μέχρι τουλάχιστον το 1970 οπότε και μεταφέρθηκε.
Επίσης είναι γνωστό ότι ανά καιρούς λειτουργούσαν στην περιοχή λατομεία, με ότι αυτό συνεπάγεται. Οι πληροφορίες αυτές δικαιολογούν τις διάφορες εισόδους στον βράχο για τις οποίες όμως δεν ξέρουμε τον ακριβή λόγο χρήσης τους, αν χρησιμοποιούνται σήμερα, που οδηγούν, και γιατί δεν υπάρχει κλειδαριά επάνω στις σιδερένιες πόρτες. Ίσως ο Λυκαβηττός να έχει αρκετά μυστήρια καλά κρυμμένα, ένα από αυτά σίγουρα είναι ο ναός των Αγίων Ισιδώρων με τις οπές του και τις μυστήριες εισόδους που τον περικλείουν.
ΚΑΤΙ ΣΑΝ… ΕΠΙΛΟΓΟΣ
«Όταν επισκεφτείτε τους Αγίους Ισιδώρους, μην ξεχάσετε να χτυπήσετε την καμπάνα. Μπορεί κάποιος, εκεί, στα βάθη του Λυκαβηττού να έχει χάσει τον δρόμο του. Ίσως τον βοηθήσετε να ανέλθει στο φως…»
Είχαμε ακούσει πολλά για αυτό το εκκλησάκι, πολλά τα οποία δεν είναι απαραίτητα μυστικού περιεχομένου. Μας έδωσαν όμως τροφή για έρευνα, σχόλια και κάποια συμπεράσματα. Πέραν της ίδιας της εκκλησίας, ερωτηματικά μας προκάλεσαν η οπή εντός του ναού, η πινακίδα, οι σιδερένιες πόρτες χωρίς κλειδαριά κοντά στο ναό, και η προφανής τούμπα-ανάχωμα κοντά στο γερμανικό φυλάκιο.
Η περίπτωση των Αγίων Ισιδώρων είναι μια υπό-ενότητα ενός άλλου, όχι κατ` ανάγκη ξεχωριστού, θέματος, το οποίο δεν είναι άλλο από τον Λυκαβηττό. Στρατιωτική βάση της πολεμικής αεροπορίας, παράξενα πρόσωπα απέναντι στην Ακρόπολη, ενεργειακό σημείο το οποίο συνδέεται με την Πεντέλη και τον Υμηττό, ιστορίες για φοβισμένους ανθρώπους που κατέχουν τα κλειδιά των εισόδων, ή γνωρίζουν το πως ανοίγουν οι πόρτες... Υποθέσεις και μόνον υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε, στην έρευνα για τις Υπόγειες Διαδρομές δεν γνωρίζουμε κατά πόσο οι Άγιοι Ισίδωροι έχουν σημαντική θέση. Ξέρουμε όμως ότι και μόνον η συσχέτισή τους με το θέμα της Πεντέλης δεν τους καθιστά ένα απλό και αθώο εκκλησάκι. Πίσω από κάθε πινακίδα, κάθε οπή, κάθε βράχο, κάθε σκέψη, κρύβονται μυστικά που συνδέονται με τρόπο πολλές φορές εξωφρενικό, αλλά αναθεματισμένα γοητευτικό.
Μόνο ένα συμπέρασμα μπορεί να εξαχθεί σίγουρα: Τα εκκλησάκια της Ελλάδας δεν είναι τυχαία τοποθετημένα. Αποτελούν «Φάρους Μυστηρίου» που δεν έχουμε παρά να «δούμε» από πού έρχεται και που οδηγεί το φως τους. Πιθανόν σε ένα άλλο «Φάρο», που με τη σειρά του οδηγεί σε άλλο «Φάρο»…
Κάποτε, όμως, θα τελειώσει η ακτή…
Η ΠΙΝΑΚΙΔΑ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
«ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΦΙΚΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΩΝ ΙΣΙΔΩΡΩΝ ΛΥΚΑΒΗΤΟΥ»
«Παλιότερα ο Λυκαβηττός ήταν γυμνός, γεμάτος σπηλιές. Φεύγοντας οι Τούρκοι από την Ελλάδα ήρθαν οι βασιλείς και άρχοντες και δεντροφυτεύτηκε. Όταν οι μεγάλοι πατέρες της Εκκλησίας μας και διδάσκαλοι των γραμμάτων Βασίλειος και Γρηγόριος ήρθαν στην Αθήνα, τον βρήκαν κατάλληλο τόπο για μελέτη και περισυλλογή. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ασκήτευσε εδώ ένας ιερομόναχος, ο οποίος έφτιαξε και τα πηγάδια. Όταν κοιμήθηκε, βρέθηκε πάνω στο στήθος του η εικόνα των Αγίων Ισιδώρων. Γι αυτό και κτίστηκε το εκκλησάκι μέσα στη σπηλιά κατά τον 15ο –16ο αιώνα. Αργότερα επεκτάθηκε σε μονόκλιτη βασιλική.
Η οπή που φαίνεται στο ιερό του παρεκκλησίου του Αγίου Γερασίμου, που κτίστηκε στα τέλη του 20ου αιώνα, οδηγούσε ως το Γαλάτσι και από κει μέσα από άλλη οπή έφθανε ως την Πεντέλη. Έτσι διέφευγαν οι Έλληνες την καταδίωξη των Τούρκων. Ο Ναός αυτός ο οποίος είναι ο μισός μέσα στην σπηλιά, αποτελεί τον αρχαιότερο της γύρω περιοχής και άγνωστος στον υπόλοιπο ηπειρωτικό χώρο, αρχικά έγινε γνωστός μέσω των θαυμάτων των Αγίων, σε διάφορους και πολλαπλές παθήσεις των ανθρώπων.
Ο ΒΙΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΙΣΙΔΩΡΩΝ ΜΕ ΤΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΘΕΝΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΑΓΙΑΣ ΜΥΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ:
Το εκκλησάκι των Αγίων Ισιδώρων, χτίστηκε τον 15ο με 16ο αιώνα μ.χ. στην δυτική πλαγιά του Λυκαβηττού, άγνωστο από ποιον ή ποίους, πάνω σε μία σπηλιά. Εκτός από τον Άγιο Ισίδωρο, είναι αφιερωμένο στην Αγία Μυρόπη ή Μερόπη, στον Άγιο Ισίδωρο τον Πηλουσιώτη και στον Άγιο Γεράσιμο.
Κάθε ένας από του παραπάνω Αγίους έχει τη δική του ξεχωριστή ιστορία, που κάνει το μέρος να αποκτά ειδικό «βάρος»: Ο Άγιος Ισίδωρος, Έλληνας της Αιγύπτου, ήταν στρατιωτικός επί Ρωμαίων στην Χίο και θανατώθηκε επειδή προσηλυτίστηκε στον χριστιανισμό.
Σαν τιμωρία το σώμα του έμενε άταφο, μέχρι που το ενταφίασε κρυφά η Αγία Μυρόπη που βρισκόταν την περίοδο εκείνη στο νησί. Όταν όμως οι στρατιώτες που φύλαγαν το σώμα τιμωρήθηκαν με την ποινή του θανάτου, η Αγία Μυρόπη ομολόγησε την πράξη της προκειμένου να μην τιμωρηθούν εκείνοι. Επειδή όμως δεν δέχθηκε να αρνηθεί τον χριστιανισμό, καταδικάστηκε σε θάνατο. Ο Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης ήταν και αυτός Έλληνας από την Αίγυπτο και μαθητής του Ιωάννου Χρυσοστόμου. Το προσωνύμιο «Πηλουσιώτης» οφείλεται στο όρος Πηλούσιον όπου και ασκήτευσε. Τέλος, ο Άγιος Γεράσιμος έκανε πολλά θαύματα και παρουσιάζεται σαν «ο φοβερός άγιος των πονηρών πνευμάτων, που τον έχουν ονομάσει ”Καψάλη” » (ποιοι τον έχουν ονομάσει, τα πνεύματα ή οι πιστοί ;;;)
Στον ίδιο χώρο ασκήτευσαν ο Άγιος Γρηγόριος και ο Μέγας Βασίλειος. Ο ναός αφιερώθηκε στους Αγίους Ισιδώρους από μια εικόνα τους που βρέθηκε πάνω σε έναν ιερομόναχο όταν αυτός εκοιμήθη, όπως μας πληροφορεί η επιγραφή εντός του ναού.
Ο Λυκαβηττός ήταν ανέκαθεν κατάλληλος για μοναχισμό αφού ήταν γεμάτος σπηλιές, φυσικά κοιλώματα και πηγάδια, ενώ, επί Βαυαροκρατίας, από τις μαγικές επεμβάσεις του αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ, ο λόφος κοσμείται μέχρι και σήμερα από πολλά δέντρα. Αρχικά ο ναός ήταν από ξύλο και κατ` επέκταση ευάλωτος σε πυρκαγιές.
Είναι χτισμένος κατά ένα μεγάλο μέρος μέσα στη σπηλιά και αναφέρεται περισσότερο ως ξωκλήσι παρά ως κανονικός ναός. Ένας σύλλογος κατοίκων της περιοχής με αρκετό μεράκι έδωσε την τελική μορφή του ναού πριν περίπου 80 χρόνια. Τα τελευταία 15 κυρίως χρόνια ο χώρος έχει αναμορφωθεί με προσπάθειες του ιερέα της εκκλησίας, ενώ παρουσιάζει και έντονη πολιτιστική δράση. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τον Β`Παγκόσμιο πόλεμο δεν 'πειράχτηκε' καθόλου ο ναός και ότι λίγο πιο δίπλα υπήρχε Γερμανικό φυλάκιο.
Περιγραφή εκκλησίας
Εξωτερικά ο ναός έχει ρυθμό απλής μονόκλιτης βασιλικής, η αυλή του σε συνδυασμό δε με την τοποθεσία μοιάζει σαν σε χωριουδάκι, όταν όμως το μάτι σου πέσει στην Αθήνα τότε καταλαβαίνεις ότι η τοποθεσία είναι άκρως εντυπωσιακή από άποψη αντίθεσης.
Στο εσωτερικό βρίσκουμε το ιερό μέσα στην σπηλιά και το υπόλοιπο χτίσμα είναι τεχνητό. Τα όρια ωστόσο του κτίσματος και του σπηλαίου είναι σε πολλά σημεία δυσδιάκριτα, αφού φαίνεται λες και ο βράχος έχει «καταπιεί» ένα μέρος της εκκλησίας. (Ή μήπως είναι η εκκλησία που προσπαθεί να «βυθιστεί» στον βράχο;) Το ξύλο, το τσιμέντο, τα βράχια είναι άρρηκτα δεμένα, μοιάζουν να έχουν ενώσει τη φύση με το ανθρώπινο στοιχείο. Εκτός από το ιερό, οι τοίχοι της εκκλησίας δεν είναι διακοσμημένοι με εικόνες και φαίνεται πως η λιτότητα στην εσωτερική κατασκευή ήταν πάντα το ζητούμενο.
Δεξιά του κυρίως ναού υπάρχει ένα διαχωριστικό που οδηγεί σε ένα μικρό δώμα-κλίτος όπου βρίσκεται και η περίφημη πινακίδα. Η έκπληξή μας ήταν μεγάλη την πρώτη φορά που διαβάσαμε το εκτενές κείμενο για την ιστορία του ναού. Εκτός από τους βίους των Αγίων στους οποίους είναι αφιερωμένη η εκκλησία, μας κίνησε την προσοχή η φράση της δεύτερης παραγράφου:
«Η οπή που φαίνεται στο ιερό του παρεκκλησίου του Αγίου Γερασίμου, που κτίστηκε στα τέλη του 20ου αιώνα, οδηγούσε ως το Γαλάτσι και από κει μέσα από άλλη οπή έφθανε ως την Πεντέλη. Έτσι διέφευγαν οι Έλληνες την καταδίωξη των Τούρκων»
Την πινακίδα υπογράφει ο Αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Βελισάριος και αποκαλύπτει από το χέρι ενός ανθρώπου της εκκλησίας την ύπαρξη υπόγειου περάσματος προς την Πεντέλη.
Μία τέτοια πληροφορία λογικά έπρεπε να κρατηθεί μυστική, αφού είναι γνωστό ότι πολλά εκκλησάκια έχουν κτιστεί επίτηδες σε ανοίγματα περασμάτων προκειμένου αποκλείσουν την είσοδο (ή την έξοδο, θυμηθείτε τον «Καψάλη»). Ο ναός των Αγίων Ισιδώρων είναι σε τέτοιο σημείο που δίνει μία παρόμοια εντύπωση. Τέτοιες αναφορές εξάπτουν την περιέργεια και ερεθίζουν την φαντασία για «υπόγεια μυστικά». Κάποιος βέβαια θα μπορούσε να ισχυριστεί πως η αναφορά, αλλά και η ίδια η οπή ίσως εντείνουν τη μυστηριακή ατμόσφαιρα του χώρου, γεγονός αναμφισβήτητο, ίσως και επιθυμητό…
Αμέσως μετά κατευθυνθήκαμε προς την οπή. Μεγάλη εντύπωση μας έκανε το μέγεθος της τρύπας, όπου άνετα θα μπορούσαν να χωρέσουν να μπουν δύο άτομα, αλλά και ότι δεν ήταν σφραγισμένη ή κρυμμένη, αλλά απλά καλυπτόταν από ένα ημικυκλικό τζάμι.
Κατά την προσπάθειά μας να μάθουμε περισσότερα για αυτήν την οπή ήρθαμε αντιμέτωποι με διαφορετικές εκδοχές, όσες και οι ερωτηθέντες, για το που και αν οδηγεί αυτή η οπή. Οι πληροφορίες που λαμβάνει κανείς από την επιγραφή στο εσωτερικό του ναού υποθέτει ότι η οπή αυτή ίσως είναι ακόμα ανοιχτή (γιατί «οδηγούσε» και όχι «οδηγεί»;) χωρίς όμως να γίνεται σαφές αν ο υπογράφων την πινακίδα το είχε διαπιστώσει.
Kάποιοι, λοιπόν, πιστεύουν ότι πράγματι οδηγεί μέχρι το Γαλάτσι και από εκεί στην Πεντέλη, άλλοι ότι οδηγεί κατευθείαν στην Πεντέλη και άλλοι ότι το που οδηγεί είναι αμφίβολο, ίσως μέχρι το Γαλάτσι. Πάντα επικαλούμενοι παλαιούς κατοίκους της περιοχής οι οποίοι για να το λένε μάλλον έχουν ακούσει ή κάνει τη διαδρομή. Άξιο όμως παρατήρησης είναι ότι κάποιοι μας είπαν ότι η οπή τώρα έχει μπαζωθεί με τσιμέντο για λόγους ασφαλείας(;) αλλά και, «πρόσεχε, η Αθήνα είναι γεμάτη υπόγεια σπήλαια και οπές που οδηγούν κάπου»! Φυσικά λάβαμε και μια πιο κυνική απάντηση ότι ύστερα από σεισμούς έχουν γίνει κατολισθήσεις και δεν μπαίνει κανείς να δει μέχρι που οδηγεί λόγω κινδύνου. Εμείς δεν είχαμε λόγο να αμφισβητήσουμε τα λεγόμενα τους, αλλά θα διαπιστώναμε τι αληθεύει και τι όχι.
Πράγματι, λίγο αργότερα είχαμε ανοίξει το γυάλινο τζάμι και ατενίζαμε το γοητευτικό σκοτάδι της. Στο μυαλό μας έρχονταν όλα όσα ακούσαμε, όλα όσα φανταζόμασταν για το πέρασμα. Κι εμείς, όπως και τόσοι άλλοι, ονειρευόμασταν μία εξερεύνηση υπόγεια, σε ζοφερά βάθη, μέσα από δαιδαλώδεις αγωγούς που μας τραβούσαν στο άγνωστο….Η απογοήτευσή μας ήταν μεγάλη όταν είδαμε ότι το πέρασμα σταματούσε άδοξα τρία ή τέσσερα μέτρα παρακάτω. Καμία υπόνοια συνέχειας, κανένα στοιχείο που να ενθαρρύνει εμάς και τις φαντασιώσεις μας. Εκτός από έναν σωλήνα με ...
αγνώστου ταυτότητας ύδατα, δεν υπήρχε τίποτα άλλο που να αποδεικνύει ότι κάποτε εδώ υπήρξε μία δίοδος προς την υπόγεια Αθήνα.
Αμέσως μας ήρθαν σκέψεις και συλλογισμοί που έπρεπε να είχαμε κάνει πολύ νωρίτερα. Κατ’ αρχήν, αποκλείεται να ήταν ανοιχτή τόσο απροκάλυπτα μία υπόγεια διαδρομή, να μπορεί ο καθένας να μπει, να εξερευνήσει. Ένα απλό τζάμι δεν θα ήταν αρκετό να εμποδίσει κάποιον να εισέλθει, αλλά ούτε και να κρύψει κάποιο μυστικό. Ήταν ανέκαθεν το πέρασμα σύντομο, μια απλή σπηλιά βάθους τεσσάρων μέτρων, ή έκλεισε κάποτε, όταν κρίθηκε ότι θα μπορούσε να γίνει «επικίνδυνο»; Πυροδότησε η ύπαρξή του σενάρια, θεωρίες, ή μπορούσε κάποιος να ξεκινήσει από το Γαλάτσι ή την Πεντέλη και να βγει εδώ; Μήπως η είσοδος για το περιβόητο πέρασμα βρίσκεται κάπου αλλού, και η οπή κυριολεκτικά «χάσκει» για να μην κινηθούν υποψίες;
Δυστυχώς δεν λάβαμε απαντήσεις στις ερωτήσεις μας. Το εκκλησάκι φαινόταν να παρακολουθεί αμίλητο και απόμακρο τις προσπάθειές μας. Κάποτε ίσως είχε δει ανθρώπους να χάνονται στα έγκατα του Λυκαβηττού ή άλλους να πλάθουν ιστορίες κοιτώντας τα σημεία που ο βράχος αποκάλυπτε τα μυστικά του. Κλείσαμε πίσω μας το τζάμι και κατευθυνθήκαμε προς την έξοδο, χωρίς να μιλάμε. … «Άλλη μία είσοδος κλειστή…»
Σπήλαιο Αγίου Αριστείδη
«Εδώ Είδα,
Εδώ Πίστεψα,
Εδώ Ενώθηκα»
Εκτός από την Εκκλησία, την πινακίδα και την οπή, ενδιαφέρον εντός του περίγυρου του ναού παρουσιάζει και το σπήλαιο του Αγίου Αριστείδη.
Περίπου την εποχή του Απόστολου Παύλου, κοντά στο εκκλησάκι των Αγίων Ισιδώρων, και ακριβέστερα σε μια σπηλιά, είχε βρει καταφύγιο ο Άγιος Αριστείδης.
Διωκόμενος από τους Ρωμαίους, χρησιμοποιούσε το μέρος και ως χώρο προσευχής. Το σπήλαιο δεν έχει βάθος αλλά είναι μία μεγάλη «σχισμή» στο βράχο. Μας προκάλεσε ωστόσο την φαντασία και την περιέργεια να τον εξερευνήσουμε. Δυστυχώς ο χώρος είναι αποκλεισμένος με κάγκελα και μία μεγάλη κλειδαριά εμποδίζει τους επίδοξους «ασκητές». Πίσω από τα κάγκελα μπορέσαμε να διακρίνουμε κάποιες «κλειδωμένες» εικόνες του Αγίου Αριστείδη και του Αγίου Γερασίμου. Στον μικρό χώρο της σπηλιάς υπάρχουν κηροπήγια, αλλά και περιστέρια που βρήκαν εδώ το καταφύγιό τους. Γυρίζοντας την πλάτη μας αντικρίσαμε για άλλη μία φορά την πολύβουη πόλη, που τότε, την εποχή των Ρωμαίων, θα ήταν ένα χωριό. Πιθανόν κάθε βράδυ ο Άγιος Αριστείδης σκαρφάλωνε στο λόφο, ερχόταν εδώ, μακρυά από τις απειλές των συνανθρώπων του, πιο κοντά στις φροντίδες του Θεού του, και προσευχόταν υπέρ της νέας θρησκείας.
Μονοπάτι κοντά στην εκκλησία, σφραγισμένες είσοδοι στον περίγυρο της
«Είναι φωλιές ζώων ή… πολύ μικρών ανθρώπων…»
Η ώρα ήταν περασμένη, δύο και κάτι, ο ναός σε λίγο θα έκλεινε, η έρευνά μας λοιπόν ήταν προς στο τέλος της, ή έτσι νομίζαμε...
Κατά την κατάβαση του δρόμου, πολύ κοντά στον ναό υπάρχει ένα χωμάτινο μονοπάτι, με κατεύθυνση προς τον βράχο. Εδώ μας είχαν υποδείξει το γερμανικό φυλάκιο. Ο τόπος δεν μαρτυρά καθόλου το παρελθόν του, μονάχα μια σιωπή έχει μείνει για να θυμίζει στους παλιούς και να αποπροσανατολίζει τους νέους. Θα σταθούμε όμως κυρίως στο ανάχωμα-τούμπα που υπάρχει εκεί, που είναι ολοφάνερα τεχνητό.
Στην κορυφή του δε έχουν εμφυτευτεί θάμνοι που κρύβουν μικρές ανοίγματα μέσα στο χώμα, πιθανόν φωλιές ζώων. Αναρωτηθήκαμε τι να κρύβει αυτό το ανάχωμα, γιατί κακά τα ψέματα είναι προφανές ότι αρκετοί τόνοι χώμα έχουν χρησιμοποιηθεί για να κρύψουν κάτι, αλλά τι;
Τα μόνα που γνωρίζουμε είναι ότι στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου είχε εγκατασταθεί εδώ η Διοίκηση Αεράμυνας Πόλεως (ΔΑΠ) και ότι ο Λυκαβηττός χρησιμοποιούνταν ως βάση της πολεμικής αεροπορίας, μέχρι τουλάχιστον το 1970 οπότε και μεταφέρθηκε.
Επίσης είναι γνωστό ότι ανά καιρούς λειτουργούσαν στην περιοχή λατομεία, με ότι αυτό συνεπάγεται. Οι πληροφορίες αυτές δικαιολογούν τις διάφορες εισόδους στον βράχο για τις οποίες όμως δεν ξέρουμε τον ακριβή λόγο χρήσης τους, αν χρησιμοποιούνται σήμερα, που οδηγούν, και γιατί δεν υπάρχει κλειδαριά επάνω στις σιδερένιες πόρτες. Ίσως ο Λυκαβηττός να έχει αρκετά μυστήρια καλά κρυμμένα, ένα από αυτά σίγουρα είναι ο ναός των Αγίων Ισιδώρων με τις οπές του και τις μυστήριες εισόδους που τον περικλείουν.
ΚΑΤΙ ΣΑΝ… ΕΠΙΛΟΓΟΣ
«Όταν επισκεφτείτε τους Αγίους Ισιδώρους, μην ξεχάσετε να χτυπήσετε την καμπάνα. Μπορεί κάποιος, εκεί, στα βάθη του Λυκαβηττού να έχει χάσει τον δρόμο του. Ίσως τον βοηθήσετε να ανέλθει στο φως…»
Είχαμε ακούσει πολλά για αυτό το εκκλησάκι, πολλά τα οποία δεν είναι απαραίτητα μυστικού περιεχομένου. Μας έδωσαν όμως τροφή για έρευνα, σχόλια και κάποια συμπεράσματα. Πέραν της ίδιας της εκκλησίας, ερωτηματικά μας προκάλεσαν η οπή εντός του ναού, η πινακίδα, οι σιδερένιες πόρτες χωρίς κλειδαριά κοντά στο ναό, και η προφανής τούμπα-ανάχωμα κοντά στο γερμανικό φυλάκιο.
Η περίπτωση των Αγίων Ισιδώρων είναι μια υπό-ενότητα ενός άλλου, όχι κατ` ανάγκη ξεχωριστού, θέματος, το οποίο δεν είναι άλλο από τον Λυκαβηττό. Στρατιωτική βάση της πολεμικής αεροπορίας, παράξενα πρόσωπα απέναντι στην Ακρόπολη, ενεργειακό σημείο το οποίο συνδέεται με την Πεντέλη και τον Υμηττό, ιστορίες για φοβισμένους ανθρώπους που κατέχουν τα κλειδιά των εισόδων, ή γνωρίζουν το πως ανοίγουν οι πόρτες... Υποθέσεις και μόνον υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε, στην έρευνα για τις Υπόγειες Διαδρομές δεν γνωρίζουμε κατά πόσο οι Άγιοι Ισίδωροι έχουν σημαντική θέση. Ξέρουμε όμως ότι και μόνον η συσχέτισή τους με το θέμα της Πεντέλης δεν τους καθιστά ένα απλό και αθώο εκκλησάκι. Πίσω από κάθε πινακίδα, κάθε οπή, κάθε βράχο, κάθε σκέψη, κρύβονται μυστικά που συνδέονται με τρόπο πολλές φορές εξωφρενικό, αλλά αναθεματισμένα γοητευτικό.
Μόνο ένα συμπέρασμα μπορεί να εξαχθεί σίγουρα: Τα εκκλησάκια της Ελλάδας δεν είναι τυχαία τοποθετημένα. Αποτελούν «Φάρους Μυστηρίου» που δεν έχουμε παρά να «δούμε» από πού έρχεται και που οδηγεί το φως τους. Πιθανόν σε ένα άλλο «Φάρο», που με τη σειρά του οδηγεί σε άλλο «Φάρο»…
Κάποτε, όμως, θα τελειώσει η ακτή…
Η ΠΙΝΑΚΙΔΑ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
«ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΦΙΚΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΩΝ ΙΣΙΔΩΡΩΝ ΛΥΚΑΒΗΤΟΥ»
«Παλιότερα ο Λυκαβηττός ήταν γυμνός, γεμάτος σπηλιές. Φεύγοντας οι Τούρκοι από την Ελλάδα ήρθαν οι βασιλείς και άρχοντες και δεντροφυτεύτηκε. Όταν οι μεγάλοι πατέρες της Εκκλησίας μας και διδάσκαλοι των γραμμάτων Βασίλειος και Γρηγόριος ήρθαν στην Αθήνα, τον βρήκαν κατάλληλο τόπο για μελέτη και περισυλλογή. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ασκήτευσε εδώ ένας ιερομόναχος, ο οποίος έφτιαξε και τα πηγάδια. Όταν κοιμήθηκε, βρέθηκε πάνω στο στήθος του η εικόνα των Αγίων Ισιδώρων. Γι αυτό και κτίστηκε το εκκλησάκι μέσα στη σπηλιά κατά τον 15ο –16ο αιώνα. Αργότερα επεκτάθηκε σε μονόκλιτη βασιλική.
Η οπή που φαίνεται στο ιερό του παρεκκλησίου του Αγίου Γερασίμου, που κτίστηκε στα τέλη του 20ου αιώνα, οδηγούσε ως το Γαλάτσι και από κει μέσα από άλλη οπή έφθανε ως την Πεντέλη. Έτσι διέφευγαν οι Έλληνες την καταδίωξη των Τούρκων. Ο Ναός αυτός ο οποίος είναι ο μισός μέσα στην σπηλιά, αποτελεί τον αρχαιότερο της γύρω περιοχής και άγνωστος στον υπόλοιπο ηπειρωτικό χώρο, αρχικά έγινε γνωστός μέσω των θαυμάτων των Αγίων, σε διάφορους και πολλαπλές παθήσεις των ανθρώπων.
Ο ΒΙΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΙΣΙΔΩΡΩΝ ΜΕ ΤΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΘΕΝΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΑΓΙΑΣ ΜΥΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ:
- Ο Άγιος Ισίδωρος: Γεννήθηκε στην Αίγυπτο. Ελληνικής καταγωγής από πλούσιους ειδωλολάτρες γονείς. Υπηρετούσε επί Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στρατιωτικός στη Χίο, επίστευε στον Χριστιανισμό. Γι αυτό διώχθηκε και μαρτύρησε με βασανισμό ενός τρελού αλόγου (Δένοντας τα πόδια στη σέλα και το κεφάλι να σέρνεται στο χώμα). Απ όπου τον εγύρισαν στο νησί εκεί μόνον βγαίνουν τα μαστιχόδεντρα, σε κανένα άλλο μέρος του νησιού και ούτε σε όλη την υφήλιο. Η περιοχή λέγεται Μαστιχοχώρια. Αυτό αποτελεί ένα θαυμαστό γεγονός που δεν μπορεί κανείς να το αμφισβητήσει. Έπειτα το σκήνωμά του το πέταξαν σε μια ρεματιά, τροφή στα όρνια και για να μην το πάρουν οι Χριστιανοί να το ενταφιάσουν το φύλαγαν στρατιώτες. Η μνήμη του εορτάζεται στις 14 Μαΐου.
- Τότε βρισκόταν στο νησί η Παρθενομάρτυς Μυρόπη οικογενειακώς. Το βράδυ που αποκοιμήθηκαν οι στρατιώτες πήγε και πήρε το σκήνωμα του Αγίου και το ενταφίασε. Την επομένη, όταν έγινε αυτό αντιληπτό, διατάχθηκε η θανατική ποινή των στρατιωτών. Μόλις το έμαθε η Αγία Μυρόπη παρουσιάστηκε η ίδια στον Διοικητή και είπε την αλήθεια. Επειδή αρνήθηκε να αλλάξει την πίστη της τιμωρήθηκε με τον ίδιο τρόπο και είναι Ισομάρτυς με τον Άγιο Ισίδωρο και μαζί πολιούχοι και προστάτες του νησιού. Εορτάζεται στις 2 Δεκεμβρίου
- Ο Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης γεννήθηκε στην Αίγυπτο επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ελληνικής καταγωγής και από πλούσιους και ευσεβείς γονείς. Ήταν μαθητής του Ιωάννου Χρυσοστόμου, ασκήτευσε στο όρος Πηλούσιον, έλαβε μέρος σε οικουμενικές συνόδους, έγραψε πολλά θεόπνευστα βιβλία και εκατοντάδες δεκάδες επιστολές. Κοιμήθηκε εν ειρήνη, ενταφιάστηκε στο μοναστήρι και εορτάζει στις 4 Φεβρουαρίου.
- Ο Άγιος Γεράσιμος καταγόταν από τα Τρίκαλα της Κορινθίας, από γονείς ευσεβείς. Ασκήτευσε στα Ομαλά της Κεφαλληνίας όπου και κοιμήθηκε. Έκανε πολλά θαύματα και θα κάνει. Είναι ο φοβερός άγιος των πονηρών πνευμάτων, που τον έχουν ονομάσει «Καψάλη». Εορτάζεται στις 20 Οκτωβρίου. Όταν εμείς είμαστε γνήσιοι ορθόδοξοι και πιστεύουμε σωστά εις την Αγία Τριάδα (Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα, την Μητέρα του Χριστού και Αρχηγού μας Παναγία, Αγίους, Αγίας, και διαμέσου της καλής προσευχής και των καλών έργων μας, να είσαστε βέβαιοι πως θα οραματιζόμαστε τα θεία προστάγματα. Εδώ ήλθαμε εις την επίγειο ζωή, να δώσουμε εξετάσεις για την αιώνιον. Οι Άγιοι Ισίδωροι, ο Άγιος Γεράσιμος και η Παρθενομάρτυς Αγία Μυρόπη ας μας κρατούν γερούς, σιδερένιους, μυρωμένους και γεμάτους αγάπη και δύναμη να αντιμετωπίζουμε τη σκληρότητα της πρόσκαιρης ζωής μας. Με τη φώτισιν των Αγίων, δια την μελέτη, επιμέλειαν και δωρεάν»»
abaltzidis είπε...
- Εκτός από τους Αγίους Ισιδώρους, δηλαδή τον Πηλουσιώτη και τον εκ Χίου, υπάρχει και ο Άγιος Ιερομάρτυς Ισίδωρος ο εν Κρήτη. Ήταν έγγαμος ιερέας ο οποίος μαρτύρησε με τα δυο του παιδιά, Γεώργιο και Ειρήνη , κατά τις πρώτες επιδρομές των Τούρκων, πριν καταλάβουν οριστικά τη μεγαλόνησο το 1669. Ουσιαστικά είναι οι πρώτοι Νεομάρτυρες της Κρήτης (Νεομάρτυρες , είναι αυτοί που μαρτύρησαν , την περίοδο της τουρκοκρατίας ) . Ήταν Ιερέας στο χωριό Βαλής Μεσσαράς (νότιο μέρος Ν. Ηρακλείου ). Δεν υπήρχαν ιστορικές μαρτυρίες για τον Άγιο Ισίδωρο. Αποκαλύφθηκε με τρόπο θαυμαστό, δηλαδή με ενύπνια, οράματα, αλλά και αισθητά, το 1953. Αυτοβιογραφήθηκε, υπέδειξε τον τάφο του στον οποίο βρέθηκαν τα λείψανά του όπως και των παιδιών του. Ακολούθησαν πολλά θαύματα μέχρι και σήμερα, κτίστηκε ναός προς τιμή του και η μνήμη του τιμάται στις 18 Οκτωβρίου. Τα άγια τους λείψανα ευρίσκονται στο συγκεκριμένο Ναό. Η θαυμαστή αποκάλυψη τους θυμίζει τη φανέρωση των αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης της Λέσβου. Θα ήταν ωραίο αφού τιμώνται οι δυο άλλοι Άγιοι Ισίδωροι, στο ιστορικό εκκλησάκι του Λυκαβηττού, να τιμάται μαζί τους και ο τρίτος Άγιος Ισίδωρος. Εικόνα* του Αγίου Ισιδώρου του Κρητός έχει κυκλοφορηθεί από τη ενορία Βαλή. Τα παραπάνω μας τα γνωστοποίησε ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Παπαδάκης, Πρωτοσύγκελος Ι. Μητροπόλεως Γορτύνης και Αρκαδίας Κρήτης .
*Το παρακάτω link παραπέμπει στην Εικόνα: http://www.imga.gr/ag_isidoros.htm
No comments:
Post a Comment