Παιδί και Σοκολάτα - Σοκολάτα: από το δέντρο στο σπίτι σας

Η σοκολάτα αποτελεί ένα ιδιαίτερα αγαπημένο τρόφιμο για μικρούς και μεγάλους. Οι περισσότεροι άνθρωποι θυμούνται ευτυχισμένες στιγμές της παιδικής τους ηλικίας κατά τις οποίες κατανάλωναν σοκολάτα. 

All about chocolate

Ωστόσο το όριο μεταξύ ασφαλούς κατανάλωσης και υπερβολής είναι για πολλούς γονείς δύσκολο να καθοριστεί, με αποτέλεσμα είτε να κακομαθαίνουν τα παιδιά τους, είτε να τα έχουν σε συνεχή περιορισμό. Ποια από τις δύο πρακτικές είναι η σωστότερη; Η απάντηση είναι μάλλον εύκολη: καμία από τις δύο. Γιατί όμως;

Καταρχήν η σοκολάτα είναι δημοφιλής κυρίως για τη νόστιμη γεύση και τη βελούδινη υφή της.  

Από διατροφικής πλευράς, περιέχει ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο, σίδηρο και φλαβονοείδη (αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες βοηθούν στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων). Επίσης δίνει ενέργεια (θερμίδες), οπότε για παιδιά τα οποία έχουν χαμηλό σωματικό βάρους μπορεί (και πάλι με μέτρο) να χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση της ενεργειακής τους πρόσληψης. 

Από την άλλη βέβαια, η σοκολάτα είναι πλούσια σε λιπαρά (στην πλειοψηφία τους κορεσμένα), σάκχαρα και περιέχει σχετικά μικρή ποσότητα καφεΐνης. 

Είναι ενδιαφέρον ότι τα κορεσμένα λιπαρά της σοκολάτας δεν φαίνεται να επηρεάζουν την χοληστερόλη αίματος, όμως  τα απλά σάκχαρα που περιέχει ευνοούν την τερηδόνα, ενώ η καφεΐνη σε μεγάλες δόσεις (για τα παιδιά πάνω από 100mg ημερησίως) μπορεί να οδηγήσει σε ανησυχία και αϋπνία.

Σύμφωνα με μια έρευνα που δημοσιεύτηκε από τον Moore και τους συνεργάτες του (Moore et al, 2009) η καθημερινή κατανάλωση σοκολάτας και άλλων γλυκισμάτων στην παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε βίαιη συμπεριφορά στην ενήλικη ζωή. 

Μια πιθανή εξήγηση του φαινομένου είναι πως οι γονείς που δίνουν συχνά γλυκά και σοκολάτες στα παιδιά τους δεν τα εκπαιδεύουν ώστε να διατηρούν τον αυτοέλεγχο τους και δεν τα μαθαίνουν να περιμένουν προκειμένου να αποκτήσουν κάτι που επιθυμούν.  

Έτσι, υιοθετούν μια παρορμητική συμπεριφορά, η οποία σχετίζεται τόσο με την αντικοινωνικότητα, όσο και με την επιθετικότητα και  τη βίαιη συμπεριφορά στην ενήλικη ζωή. Επίσης, το υψηλό ενεργειακό περιεχόμενο της σοκολάτας μπορεί να συνεισφέρει στην αύξηση βάρους, γεγονός που έχει ιδιαίτερη σημασία στην Ελλάδα, μια χώρα με υψηλά ποσοστά υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών.

Ένα άλλο θέμα που έχει να κάνει με την κατανάλωση σοκολάτας (και άλλων γλυκών) είναι η χρήση της ως ένδειξη αγάπης, σαν ανταμοιβή καλής συμπεριφοράς ή σαν τιμωρία.  

Με τον τρόπο αυτό καλλιεργείται -ενσυνείδητα ή υποσυνείδητα- η ιδέα ότι η σοκολάτα έχει τη δύναμη να προκαλεί ευχάριστα συναισθήματα ή ότι πρόκειται για «έπαθλο» το οποίο παρακρατείται όταν το παιδί δεν συμμορφώνεται στις οδηγίες των γονέων του. Κλασικό παράδειγμα η προσφορά σοκολάτας με στόχο την κατανάλωση κάποιου φαγητού ή σαν επιβράβευση καλής συμπεριφοράς (π.χ. «αν φας τις φακές σου, θα σου πάρω σοκολάτα»), ή και το αντίθετο («ήσουν κακό παιδί, άρα δεν έχει σοκολάτα»).  

Στην πραγματικότητα, σε μια ισορροπημένη διατροφή δεν υπάρχουν απαγορευμένα τρόφιμα, ενώ η χρήση τους ως ανταμοιβή ή επιβράβευση δίνει λάθος μήνυμα.

Η παρουσίαση και διαθεσιμότητα της σοκολάτας σαν ένα συνηθισμένο τρόφιμο, το οποίο ωστόσο πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο, βοηθά τα παιδιά να μάθουν πώς να το εντάσσουν στη διατροφή τους χωρίς υπερβολές. 

Πρακτικά, ένα κανονικό γλυκό ή σοκολάτα την εβδομάδα (ή 2-3 φορές κάτι μικρότερο) είναι μια λογική ποσότητα. Καλό είναι τα παιδιά μετά την ηλικία των 5 ετών να γνωρίζουν πόση σοκολάτα τους αναλογεί ώστε να μπορούν να διαχειριστούν και να προγραμματίσουν μόνα τους πότε θα την καταναλώσουν. Ωστόσο, η συμφωνία που θα κάνετε με το παιδί σας θα πρέπει να τηρείται ευλαβικά, δηλαδή αν το παιδί φάει όλη τη σοκολάτα που του αναλογεί μονομιάς, δεν θα πρέπει να του δώσετε περισσότερη μέχρι να περάσει το χρονικό διάστημα της συμφωνίας. Επίσης στην ηλικία αυτή, καλό είναι να εξηγήσετε στα παιδιά σας τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η υπερβολική κατανάλωση σοκολάτας, για παράδειγμα πως όταν τρώμε πολύ σοκολάτα μας παχαίνει, αλλά και ότι χαλάει τα δόντια.

	Μαύρη (1 πλάκα 100 γρ.)	Γάλακτος (1 πλάκα 100 γρ.)	Άσπρη (1 πλάκα 100 γρ.)
Ενέργεια (kcal)	546	535	539
Πρωτεΐνη (γρ.)	4.9	7.7	5.9
Υδατάνθρακες (γρ.)	61.2	59.4	59.2
Σάκχαρα (γρ.)	47.9	51.5	59
Λίπη (γρ.)	31.3	29.7	32.1
Κορεσμένα λίπη (γρ.)	18.5	18.5	19.4
Φυτικές ίνες (γρ.)	7.0	3.4	0.2
Καφεΐνη (mg)	43	20	0
Ασβέστιο (mg)	56	189	199
Μαγνήσιο (mg)	146	63	12
Φώσφορος (mg)	206	208	176
Σίδηρος (mg)	8.02	2.35	0.24

Πηγή: USDA Nutrient Database for Standard Reference (SR22)

parents