Σελίδες

Sunday, 8 July 2012

Ἀ­πο­λεί­πειν ὁ θε­ὸς Ἀν­τώ­νιον

Το «Ἀπολείπειν ὁ Θεός Ἀντώνιον» του Κωνσταντίνου Καβάφη, αναφέρεται στη μεγάλη αξία που έχει η διατήρηση της αξιοπρέπειας μπροστά στην απώλεια. 

The god abandons Antony
by Constantine P. Cavafy (1863-1933)

Το ποίημα του Καβάφη, βέβαια, παρόλο που αναφέρεται στον Αντώνιο στην πραγματικότητα έχει μια πολύ ευρύτερη εφαρμογή και απευθύνεται ουσιαστικά σε κάθε άνθρωπο. Ο Αντώνιος, δηλαδή, συμβολίζει κάθε άνθρωπο που έχοντας αγωνιστεί στη ζωή του για να πετύχει τους στόχους και τα όνειρά του, έρχεται κάποια στιγμή αντιμέτωπος με την απώλεια όλων αυτών. Τότε είναι που, σύμφωνα με τον ποιητή, θα πρέπει να δείξει όλη του την ψυχική δύναμη, αντιμετωπίζοντας την απώλεια με αξιοπρέπεια και χωρίς κλάματα και παρακάλια. Ο άνθρωπος που σέβεται τον εαυτό του, αγωνίζεται για όσα επιθυμεί, αλλά είναι πάντοτε έτοιμος να αντιμετωπίσει και το ενδεχόμενο να χάσει όσα έχει αποκτήσει.
 
«Ἀπολείπειν ὁ Θεός Ἀντώνιον» 

Σὰν ἔ­ξαφ­να ὥ­ρα με­σά­νυ­χτ’ ἀ­κου­σθῇ
ἀ­ό­ρα­τος θί­α­σος νὰ περ­νᾷ,
μὲ μου­σι­κὲς ἐ­ξαί­σι­ες, μὲ φω­νές –
τὴν τύ­χη σου ποὺ ἐν­δί­δει πιά, τὰ ἔρ­γα σου
ποὺ ἀ­πέ­τυ­χαν, τὰ σχέ­δια τῆς ζω­ῆς σου
ποὺ βγῆ­καν ὅ­λα πλά­νες, μὴ ἀ­νω­φέ­λε­τα θρη­νή­σῃς.
Σὰν ἕ­τοι­μος ἀ­πὸ και­ρό, σὰ θαρ­ρα­λέ­ος,
ἀ­πο­χαι­ρέ­τα την, τὴν Ἀ­λε­ξάν­δρεια ποὺ φεύ­γει…
Πρὸ πάν­των νὰ μὴ γε­λα­σθῇς, μὴν πῇς πὼς ἦ­ταν
ἕ­να ὄ­νει­ρο, πὼς ἀ­πα­τή­θη­κεν ἡ ἀ­κο­ή σου –
μά­ται­ες ἐλ­πί­δες τέ­τοι­ες μὴν κα­τα­δε­χθῇς.
Σὰν ἕ­τοι­μος ἀ­πὸ και­ρό, σὰ θαρ­ρα­λέ­ος,
σὰν ποὺ ται­ριά­ζει σε ποὺ ἀ­ξι­ώ­θη­κες μιὰ τέ­τοι­α πό­λη,
πλη­σί­α­σε στα­θε­ρὰ πρὸς τὸ πα­ρά­θυ­ρο,
κι ἄ­κου­σε μὲ συγ­κί­νη­σιν -ἀλ­λ’­ὄ­χι
μὲ τῶν δει­λῶν τὰ πα­ρα­κά­λια καὶ πα­ρά­πο­να –
ὡς τε­λευ­ταί­α ἀ­πό­λαυ­ση τοὺς ἤ­χους,
 τὰ ἐ­ξαί­σια ὄρ­γα­να τοῦ μυ­στι­κοῦ θιά­σου,
κι ἀ­πο­χαι­ρέ­τα την, τὴν Ἀ­λε­ξάν­δρεια ποὺ χά­νεις…
Κων­σταν­τίνος Κα­βά­φης (1911)

καὶ τὸ χω­ρί­ο ποὺ τὸν ἐ­νέ­πνευ­σε νὰ γρά­ψῃ τὸ ἐ­ξαι­ρε­τι­κό του ποί­η­μα:

(Πλού­ταρ­χος, Βί­ος τοῦ Ἀν­τω­νί­ου)
«Ἐν ταύ­τῃ τῇ νυ­κτὶ λέ­γε­ται με­σού­σῃ σχε­δόν, ἐν ἡ­συ­χί­ᾳ καὶ κα­τη­φεί­ᾳ τῆς πό­λε­ως δι­ὰ φό­βον καὶ προσ­δο­κί­αν τοῦ μέλ­λον­τος οὔ­σης, αἰφ­νί­δι­ον ὀρ­γά­νων τε παν­το­δα­πῶν ἐμ­με­λεῖς φω­νὰς ἀ­κου­σθῆ­ναι καὶ βο­ὴν ὄ­χλου με­τ’­εὐ­α­σμῶν καὶ πη­δή­σε­ων σα­τυ­ρι­κῶν, ὥ­σπερ θι­ά­σου τι­νὸς οὐκ ἀ­θο­ρύ­βως ἐ­ξε­λαύ­νον­τος· εἶ­ναι δὲ τὴν ὁρ­μὴν ὁ­μοῦ τι δι­ὰ τῆς πό­λε­ως μέ­σης ἐ­πὶ τὴν πύ­λην ἔ­ξω τὴν τε­τραμ­μέ­νην πρὸς τοὺς πο­λε­μί­ους, καὶ ταύ­τῃ τὸν θό­ρυ­βον ἐκ­πε­σεῖν πλεῖ­στον γε­νό­με­νον. Ἐ­δό­κει δὲ τοῖς ἀ­να­λο­γι­ζο­μέ­νοις τὸ ση­μεῖ­ον ἀ­πο­λεί­πειν ὁ θε­ὸς Ἀν­τώ­νι­ον, ᾧ μά­λι­στα συ­νε­ξο­μοι­ῶν καὶ συ­νοι­κει­ῶν ἑ­αυ­τὸν δι­ε­τέ­λε­σεν».

Το ποίημα στηρίζεται στο ιστορικό γεγονός της ήττα του Αντωνίου στο 'Άκτιο το 31 π.Χ. και το τέλος του στην Αλεξάνδρεια.  
Συμβολίζει τον άνθρωπο που αξιώθηκε δόξα και απολαύσεις, όμως καλείται στο αποκορύφωμα της δόξας του να τα εγκαταλείψει όλα. 
Τραγική μορφή, από την οποία ο ποιητής απαιτεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να συμπεριφερθεί με αξιοπρέπεια, αυτοσεβασμό και μεγαλοπρέπεια. 
Η ιδανική συμπεριφορά για τον Άνθρωπο αντάξιο των μεγαλείων που γεύτηκε, είναι να χαρεί με ευγνωμοσύνη ακόμα και τις τελευταίες μαρτυρικές του στιγμές.
Σχόλια από Το ΠΑΠΙ 

No comments:

Post a Comment