Eίναι φυσιολογικό το παιδί μου να έχει φανταστικό φίλο;

Είναι σύνηθες τα παιδιά προσχολικής ηλικίας να έχουν
έναν ή περισσότερους φανταστικούς φίλους.

Οι φίλοι αυτοί μπορεί να έχουν οποιαδήποτε μορφή. Μπορεί να είναι μικροσκοπικοί, να είναι υπέρ ήρωες, ζωάκια ή παιδιά της ηλικίας τους. Ο φανταστικός φίλος κάνει την εμφάνισή του όταν τα παιδιά το επιθυμούν για να παίξουν και όχι μόνο.

Πολλές φορές μάλιστα πράγματα που απαγορεύονται, τα κάνει εκείνος ή τους λέει να τα κάνουν. Το σίγουρο είναι ότι η επινόηση ιστοριών με φανταστικούς φίλους δίνει στα μικρά μια αίσθηση δύναμης, τη δύναμη να αντισταθούν στο αίσθημα ενοχής όταν έχουν κάνει π.χ. μια ζημιά, να ονειρευτούν, ακόμη και να δημιουργήσουν ένα δικό τους κόσμο. Όλο αυτό τρομάζει τους γονείς και συχνά τους θυμώνει. Νιώθουν αβοήθητοι και συχνά χρησιμοποιούν μη αποτελεσματικές μεθόδους αντιμετώπισης.

Αν και εύκολα θα μπορούσε να υποθέσει κάποιος ότι τα παιδιά που δημιουργούν φανταστικούς φίλους το κάνουν γιατί νιώθουν μοναξιά και έχουν προβλήματα κοινωνικοποίησης, οι έρευνες δεν δείχνουν να συμφωνούν με αυτή την υπόθεση.

Η δημιουργία φανταστικού φίλου έχει βρεθεί να σχετίζεται με θετικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των παιδιών. Για παράδειγμα, σε αντίθεση με τα παιδιά που δεν έχουν φανταστικούς φίλους, τα παιδιά που δημιουργούν τέτοιου είδους συντροφιά, έχει βρεθεί να είναι πιο κοινωνικά και λιγότερο ντροπαλά, έχουν πιο πολλούς πραγματικούς φίλους, είναι πιο δημιουργικά και συμμετέχουν πιο πολύ σε οικογενειακές δραστηριότητες.

Επιπλέον έχει βρεθεί ότι ο φανταστικός φίλος βοηθά το παιδί στο να αναπτύξει κοινωνικές δεξιότητες και στην εξάσκηση του διαλόγου. Τα παιδιά που έχουν φανταστικούς φίλους παίζουν περισσότερο ειρηνικά με τα συνομήλικα παιδιά και συνεργάζονται καλύτερα με τους γονείς και τους άλλους ενήλικες.

Ο φανταστικός φίλος έχει βρεθεί να ωφελεί τα παιδιά τόσο στη γνωστική, όσο και στη συναισθηματική τους ανάπτυξη. Είναι πολύ πιθανό η προσποίηση και η φαντασία να βοηθούν το παιδί στο να ξεχωρίσει το πραγματικό από το φανταστικό και στη δημιουργική σκέψη. Έχει βρεθεί ότι τα περισσότερα παιδιά που δημιουργούν φανταστικούς φίλους δεν βλέπουν πολύ τηλεόραση. Άρα ο μη δομημένος χρόνος αποτελεί ευκαιρία για δημιουργικό και φανταστικό παιχνίδι.

Επίσης, βοηθάει το μικρό σας να καταλάβει τη διαφορά μεταξύ σωστού και λάθους. Τα παιδάκια συχνά δυσκολεύονται να κατανοήσουν τη σημασία των ορίων. Έτσι, αν για παράδειγμα, το παιδί σας κατηγορήσει τον φανταστικό του φίλο ότι έφαγε μπισκότα πριν από το φαγητό, είναι συχνά σημάδι ότι το παιδί καταλαβαίνει τη διαφορά μεταξύ σωστού και λάθους, απλά δεν είναι ακόμη έτοιμο να αναλάβει την ευθύνη των πράξεών του.

Ο φανταστικός φίλος ενθαρρύνει το παιδί σας να αντιμετωπίσει καλύτερα καταστάσεις, που ενδεχομένως του προκαλούν άγχος, όπως ο ερχομός ενός μωρού ή ακόμη και ένα διαζύγιο.

Ακόμα, φανταστικός φίλος των μικρών σας δίνει μια ευκαιρία να κατανοήσετε τους φόβους και τα συναισθήματα του μικρού σας. Αν ακούσετε, για παράδειγμα, το παιδί σας να παρηγορεί τον φανταστικό του φίλο, στον οποίο πρόκειται να κάνουν εμβόλιο, μπορεί να είναι σημάδι ότι το αγγελούδι σας φοβάται περισσότερο απ’ ότι φαίνεται.

Πόσο συχνά δημιουργούν τα παιδιά φανταστικούς φίλους;

Τα περισσότερα μικρά παιδιά προσποιούνται μέσα από το παιχνίδι ότι αλληλεπιδρούν με τα παιχνίδια τους ή τα κουκλάκια τους σαν να είναι ζωντανά. Οι έρευνες δείχνουν ότι πάνω από το 65% των παιδιών έχουν φανταστικούς φίλους.

Τα παιδιά μπορούν πολύ εύκολα να περιγράψουν το φανταστικό τους φίλο στο πώς μοιάζει αλλά και στο πώς συμπεριφέρεται. Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που προσωποποιούν αντικείμενα τείνουν να διαμορφώνουν μαζί τους μια σχέση που μοιάζει περισσότερο με αυτή γονιού – παιδιού (το συμβουλεύουν, το ντύνουν, το φροντίζουν κ.α.), ενώ τα παιδιά που έχουν αόρατους φίλους δημιουργούν περισσότερο μια ισότιμη σχέση όπως με έναν πραγματικό φίλο.
Αν και τα παιδιά μπορεί να βιώνουν έντονα την αλληλεπίδραση με τους αόρατους φίλους τους, σχεδόν πάντοτε ξέρουν ότι οι φίλοι αυτοί δεν είναι πραγματικοί. Σε μια μελέτη που συμμετείχαν 86 παιδιά με αόρατους φίλους, το 77% των παιδιών απάντησαν θετικά όταν ρωτήθηκαν αν έχουν φανταστικό φίλο και σχεδόν τα μισά παιδιά αυθόρμητα κατά τη διάρκεια της συνέντευξης αναγνώρισαν ότι ο φίλος τους είναι φανταστικός και δεν υπάρχει στην πραγματική ζωή.

Θα πρέπει τελικά οι γονείς να ανησυχούν;

Η αλήθεια είναι πως οι περισσότεροι γονείς ανησυχούν για τη ψυχική υγεία των παιδιών τους. Ρωτούν φίλους και συγγενείς αν είναι φυσιολογικό και πολλές φορές απευθύνονται σε κάποιο ειδικό.


Ωστόσο, μετά το πρώτο σοκ, έρευνα δείχνει πως οι γονείς ηρεμούν και αντιλαμβάνονται πως το παιδί τους επικαλείται το φανταστικό φίλο, όταν θέλει να παίξει και να διασκεδάσει. Ακόμα, παρατηρούν πως ο φανταστικός φίλος εμφανίζεται όταν τα παιδιά έχουν να αντιμετωπίσουν μια δύσκολη και στρεσογόνο κατάσταση. Τα παιδιά μικρότερης ηλικίας αρκετά συχνά χρησιμοποιούν τους αόρατους φίλους για να δοκιμάσουν τις αντιδράσεις των γονιών τους σε συμπεριφορές που θα μπορούσαν να αποδοκιμαστούν, βοηθώντας τους έτσι να μάθουν να ρυθμίζουν και να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους.

Οι γονείς επομένως είναι καλό να είναι χαλαροί με το φανταστικό φίλο του παιδιού και να το αντιμετωπίσουν περισσότερο ως ευκαιρία γιατί θα μάθουν κάτι παραπάνω για το ίδιο το παιδί τους. Είναι καλό να κάνετε ερωτήσεις για να μάθετε περισσότερα για το φανταστικό φίλο αλλά και για τη σπουδαιότητα που έχει στη ζωή του παιδιού σας. Με τον τρόπο αυτό θα πάρετε τις πληροφορίες που χρειάζεστε προκειμένου να μάθετε τις ανάγκες του.

Ο φανταστικός φίλος είναι μια μοναδική και μαγική έκφραση της φαντασίας των παιδιών, οπότε ας τους αφήσουμε να το απολαύσουν και να τον αποχωριστούν όταν εκείνα το αποφασίσουν.

 jenny