Ιστορικά: Τα «προσκυνοχάρτια» του Ιμπραήμ, ο Νενέκος και ο Κολοκοτρώνης

Στις αρχές του 1827 η Πελοπόννησος εξακολουθούσε να υφίσταται λεηλασίες και καταστροφές από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ. Πολλές φορές οι Αιγύπτιοι επέστρεφαν για δεύτερη φορά στο σημείο από το οποίο είχαν περάσει λίγες ημέρες νωρίτερα, ολοκληρώνοντας την καταστροφή.

Οι περισσότερες εστίες αντίστασης είχαν εξουδετερωθεί. Παρόλα αυτά, οι Αιγύπτιοι δέχονταν συνεχείς επιθέσεις ελληνικών τμημάτων στρατιωτών και χωρικών, οι οποίοι, καθώς δεν μπορούσαν να δώσουν μετωπική μάχη, πλευροκοπούσαν τις εχθρικές φάλαγγες ή τις κτυπούσαν από τα νώτα προκαλώντας σε αυτές μεγάλες απώλειες.

Οι Πελοποννήσιοι συνέχιζαν τη συγκινητική τους αντίσταση εξαντλημένοι, πεινασμένοι και άοπλοι οι περισσότεροι, παρόλο που ο Ιμπραήμ εφήρμοσε τη μέθοδο του προσκυνήματος σε μεγάλη κλίμακα, ιδιαίτερα μετά την επιστροφή του από το Μεσολόγγι. Προσκύνημα ονομαζόταν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η δήλωση υποταγής μεμονωμένων ατόμων η ολόκληρων ομάδων ή και περιοχών προς τον κατακτητή, εναντίον του οποίου είχαν εξεγερθεί. Οι Τούρκοι έδιναν στους προσκυνημένους ειδικό πιστοποιητικό, γνωστό ως «ράι μπουγιουρντί» ή «προσκυνοχάρτι». Με αυτόν τον τρόπο οι επαναστατημένοι επανέρχονταν στην κατάσταση του υπάκουου υπηκόου. Ο Κολοκοτρώνης ανέφερε στα απομνημονεύματά του ότι όσοι οπλαρχηγοί προσκυνούσαν, κυρίως λόγω των υψηλών χρηματικών αμοιβών που τους υποσχέθηκε ο Ιμπραήμ, ήταν πρώην μισθοφόροι στην υπηρεσία των προκρίτων του Μοριά.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης απέτρεψε το προσκύνημα του Μοριά λαμβάνοντας σκληρά μέτρα.
Ένας από τους πιο σημαντικούς οπλαρχηγούς που άλλαξε στρατόπεδο ήταν ο Δημήτριος Νενέκος από το χωριό Ζουμπάτα της Αχαϊας. Ήταν αρβανίτικης καταγωγής, όπως και οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού του και των γύρω χωριών. Το παράδειγμα του οπλαρχηγού Νενέκου που είχε πολεμήσει γενναία τον Ιμπραήμ, αλλά τελικά τον προσκύνησε, ακολούθησαν σύντομα οι συγχωριανοί του και έπειτα πολλοί από τους Αρβανίτες των γειτονικών περιοχών. Οι περισσότεροι όμως αναγκάσθηκαν να προσκυνήσουν εξαιτίας της τρομοκρατίας που ασκούσαν οι άνθρωποι του Νενέκου. Για τους Τούρκους είχε ιδιαίτερη σημασία ότι ο Νενέκος, πριν προσχωρήσει στο δικό τους στρατόπεδο, είχε φήμη γενναίου πολεμιστή και έχαιρε γενικής εκτίμησης. Αυτό το κύρος του εκμεταλλεύθηκαν οι εχθροί και τον περιέβαλαν με μεγάλη εμπιστοσύνη και αίγλη, απονέμοντάς του με φιρμάνι τον τίτλο του μπέη. Πιστοί συνεργάτες του Νενέκου γίνονταν και όσοι από τους κατοίκους, χάρη σ’ αυτόν, ελευθερώνονταν από την τουρκική αιχμαλωσία. Δεν έλειψαν φυσικά και εκείνοι που, εξαιτίας προσωπικών διαφορών με τους συμπατριώτες τους, πρόδιδαν εκείνους που δεν είχαν δεχθεί να υποταχθούν ξανά στον σουλτάνο. Σ’ αυτές τις πράξεις ωθούντο και από την επιθυμία αρπαγής της κινητής τους περιουσίας, των ζώων και των εφοδίων, τα οποία μεταπωλούσαν στον τουρκικό πληθυσμό της Πάτρας.

Έτσι, οι βίαια και από φόβο προσκυνημένοι πολλαπλασίαζαν το κακό και έδιναν μια θλιβερή εικόνα προδοσίας που εκτεινόταν από την Ηλεία ως την Πάτρα, τη Βοστίτσα και τα Καλάβρυτα. Τότε ο Κολοκοτρώνης προσέφερε την τελευταία μεγάλη υπηρεσία στην πατρίδα. Υπό αυτές τις αντίξοες συνθήκες, ο Γέρος στην κυριολεξία «ξαναζωντάνεψε» την «ετοιμοθάνατη» Επανάσταση. Με το σύνθημα «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους» απάντησε με μια χωρίς προηγούμενο τρομοκρατία στην τρομοκρατία του Ιμπραήμ. Μεταχειριζόμενος σκληρά μέτρα, απέτρεψε τον λαό της Πελοποννήσου από το προσκύνημα. Όσα χωριά αρνούντο να επανέλθουν στο...

«Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ο Κρης εποίη» Ο El Greco «ψηφιακός» στην Εθνική Γλυπτοθήκη

Ένα πρωτότυπο αφιέρωμα στον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο οργανώνει η Εθνική Πινακοθήκη μεταφέροντας στην Αθήνα τα πιο σημαντικά μνημειακά έργα του από το Τολέδο και το Εσκοριάλ σε ψηφιακή μορφή. Στο περσινό έτος Ελ Γκρέκο δεν είχαμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε από κοντά τα αριστουργήματα του μεγάλου Κρητικού ζωγράφου, αφού το κόστος της μεταφοράς τους ήταν απαγορευτικό.
Ωστόσο, η υπερσύγχρονη τεχνολογία φέρνει κοντά μας κορυφαία έργα του, που δεν μπορούν να ταξιδέψουν είτε και λόγω μεγέθους είτε γιατί βρίσκονται σε ναούς και θρησκευτικά ιδρύματα της Ισπανίας.

Συντάκτης: Παρή Σπίνου      

Μια τεράστια οθόνη, διαστάσεων 4 χ 6 μ., που επιτρέπει να τα θαυμάσουμε στις φυσικές τους διαστάσεις, έχει στηθεί στην Εθνική Γλυπτοθήκη στο Γουδί. Τα φώτα χαμηλώνουν και στην οθόνη προβάλλει το αγαπημένο Τολέδο του Θεοτοκόπουλου όπως είναι σήμερα, όμως με τον ουρανό που ο ίδιος είχε ζωγραφίσει.
Το αφιέρωμα αρχίζει με τον περίφημο «Διαμερισμό των ιματίων του Χριστού» (Σκευοφυλάκιο Καθεδρικού Ναού, Τολέδο), συνεχίζεται με την «Ανάληψη της Θεοτόκου» (Άγιος Δομήνικος ο Παλαιός, Τολέδο/Ινστιτούτο Τέχνης Σικάγο) και «Το Μαρτύριο του Άγιου Μαυρικίου» (Εσκοριάλ).

   

Καθηλώνει η φημισμένη «Ταφή του κόμη Οργκάθ» (Άγιος Θωμάς, Τολέδο) όπου ο ίδιος ο Ελ Γκρέκο εμφανίζεται στη σύνθεση κοιτώντας κατάματα τον θεατή, μαζί με τον μικρό γιο του Χόρχε Μανουέλ. Βλέπουμε και έργα που δεν είναι εύκολα προσιτά στο κοινό, όπως «Ο Άγιος Ιωσήφ με τον Χριστό» από ένα ιδιωτικό μνημείο, το Παρεκκλήσιο Αγίου Ιωσήφ στο Τολέδο.
Η προβολή κρατάει μιάμιση ώρα και προσφέρει μια μοναδική οπτικοακουστική εμπειρία με αφήγηση της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα (αναλύει τα έργα και τα τοποθετεί στο καλλιτεχνικό, ιστορικό, κοινωνικό και ιδεολογικό τους πλαίσιο) και μουσική επένδυση του Βαγγέλη Παπαθανασίου μαζί με λειτουργική ισπανική μουσική της εποχής. Ο φακός εστιάζει στα υπέροχα μακριά δάχτυλα που ζωγραφίζει ο Θεοτοκόπουλος, στις πτυχώσεις των ρούχων, στα βλέμματα που εκφράζουν πλήθος συναισθημάτων, αλλά και στην υπογραφή του, με ελληνικά γράμματα: «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος εποίη».

«Η εξελιγμένη τεχνολογία μάς ταξιδεύει στο modus operandi των έργων και μας επιτρέπει να απολαύσουμε το αόρατο πινέλο που τα δημιούργησε», τόνισε η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης σε χθεσινή παρουσίαση του δύσκολου εγχειρήματος -δύο χρόνια χρειάστηκαν για να γίνει η ιδέα πραγματικότητα. «Η υψηλή ανάλυση κάνει σχεδόν αόρατα τα πίξελ ακόμη κι από κοντά, σε σημείο η εικόνα να πλησιάζει τον πραγματικό πίνακα» είπε ο Μάκης Φάρος, υπεύθυνος του ψηφιακού σχεδιασμού.

«Μια έκθεση μέσα στην έκθεση», σύμφωνα με τον Γιώργο Παρμενίδη που συνεργάστηκε στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, καθώς οι επισκέπτες μπορούν να δουν και τους αυθεντικούς πίνακες του Θεοτοκόπουλου, όπως «Η συναυλία των Αγγέλων» που η Εθνική Πινακοθήκη έχει στην κατοχή της.
Αν περάσετε και από το κεντρικό κτίριό της, απέναντι από το «Χίλτον», όπου συνεχίζονται τα έργα επέκτασης, θα δείτε έναν «τοίχο» μήκους 70 μ. και ύψους 2,60 με εκτυπώσεις των πιο σημαντικών έργων του Θεοτοκόπουλου. Σε αυτόν είναι αφιερωμένο το ημερολόγιο του μουσείου για το 2015 και ένα επετειακό λεύκωμα σε 500 αριθμημένα αντίτυπα με 12 μνημειακά έργα του.
Info: Πληροφορίες για το ωράριο λειτουργίας και τις προβολές στο τηλ. 210 7235857
efsyn

Ας κάνουμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν τη μουσική

Η μουσική εκπαίδευση μπορεί να μην είναι υποχρεωτική στα δημόσια σχολεία αλλά ολοένα και περισσότεροι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι είναι απαραίτητη για τα παιδιά.

Σύμφωνα με μια καινούρια έρευνα που πραγματοποίησε το πανεπιστήμιου του Vermont, η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου μπορεί να βελτιώσει την προσοχή των παιδιών, τον συναισθηματικό έλεγχο αλλά και να μειώσει το άγχος.

Οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι η μουσική έχει 7 σημαντικά οφέλη για τα παιδιά:

1. Διεγείρει τον εγκέφαλο:
Η μουσική μπορεί να οδηγήσει σε υψηλές ακαδημαϊκές επιτυχίες, αφού έχει αποδειχθεί ότι διεγείρει τις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με το διάβασμα, τα μαθηματικά και τη συναισθηματική ανάπτυξη.
2. Βελτιώνει την μνήμη:
Έρευνες έχουν δείξει ότι η μουσική βελτιώνει όχι μόνο την ακαδημαϊκή πορεία ενός παιδιού αλλά και τη μνήμη.
3. Ενισχύει την κοινωνικότητα:
Τα παιδιά που μαθαίνουν να παίζουν κάποιο μουσικό όργανο μαθαίνουν να έχουν υπομονή, να συνεργάζονται και να εκτιμούν, προσόντα που θα τα κάνει πιο κοινωνικά.
4. Καλλιεργεί την αυτοπεποίθηση:
Η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου είναι μια διαδικασία που θα δείξει στα παιδιά ότι μπορούν να αναπτύξουν τις ικανότητές τους και να δημιουργήσουν κάτι μόνα τους. 
5. Τα κάνει πιο υπονομετικά:
Τα παιδιά θα χρειαστούν αρκετή υπομονή στην ενήλικη ζωή τους για αυτό είναι καλό να μάθουν από νωρίς ότι για να δημιουργήσουν κάτι και να δουν τα αποτελέσματα θα πρέπει να δείξουν υπομονή.
6. Τους "μαθαίνει" πειθαρχία:
Η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου απαιτεί πειθαρχία και συγκέντρωση. Τα παιδιά μαθαίνουν γρήγορα ότι για να έχουν αποτέλεσμα πρέπει να επιμείνουν και να μην τα παρατήσουν.
7. Τα κάνει πιο δημιουργικά:
Η μουσική καλλιεργεί τη δημιουργικότητα στα παιδιά, ένα απαραίτητο εφόδιο για την επαγγελματική τους σταδιοδρομία αλλά και την προσωπική τους ευτυχία.
allyou