Έτσι να παίζετε με τα παιδιά σας - Playing With Your Child

Υπάρχει μία διαδεδομένη πεποίθηση στην κοινωνία μας 
ότι το παιχνίδι με τα παιδιά είναι χάσιμο χρόνου. 

Επιμέλεια άρθρου: Μιχάλης Επταήμερος,

Ψυχολόγος Παν/μίου Κρήτης,

Playing With Your Child

Πολλοί γονείς από την άλλη, ενώ αναγνωρίζουν τα οφέλη που έχει το παιχνίδι για τα παιδιά, δεν παίζουν μαζί τους θεωρώντας ότι είναι κάτι που πρέπει να κάνουν τα παιδιά ενστικτωδώς χωρίς την βοήθεια ενηλίκων.

Είναι αλήθεια ότι τα παιδιά πρέπει να παίζουν ενστικτωδώς, αυθόρμητα και χωρίς καθοδήγηση, αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι το ένστικτο του παιδιού για το παιχνίδι εξαφανίζεται όταν δεν υπάρχει ένας ενήλικας να διεγείρει την φαντασία του παιδιού και την τάση προς την δημιουργικότητα. 

Με το παιχνίδι δημιουργείται μια ζεστή και τρυφερή σχέση με το παιδί, καθώς και ένας δυνατός δεσμός, κάτι που βοηθάει στην ανάπτυξη θετικών συναισθημάτων μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον. Μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά μαθαίνουν πώς να επιλύουν προβλήματα, να τεστάρουν τις σκέψεις και τις ιδέες τους και να διερευνούν την φαντασία τους. 

Μαζί με την βοήθεια των ενηλίκων στο παιχνίδι, τα παιδιά εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο τους, μαθαίνουν να επικοινωνούν τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους και εκτίθενται στην κοινωνική αλληλεπίδραση με άλλα παιδιά με το να μαθαίνουν να περιμένουν την σειρά τους, να μοιράζονται πράγματα και να δείχνουν σεβασμό και κατανόηση στα συναισθήματα των άλλων. Τέλος, η ώρα του παιχνιδιού είναι μία ώρα όπου μπορείτε να ενθαρρύνετε και να προάγετε στο παιδί θετικά συναισθήματα. 

Παρακάτω ακολουθούν μερικές συμβουλές για το πώς μπορείτε να παίξετε με το παιδί σας και να αποφύγετε μερικές συχνές συμπεριφορές που κάνουν οι ενήλικες όταν παίζουν με τα παιδιά.

Αφήστε το παιδί να σας πει πώς θα παίξετε
Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού κάποιοι γονείς αναλώνονται στο να ‘διδάσκουν’ στο παιδί πώς να παίζει και τί να κάνει. Για παράδειγμα, δίνουν οδηγίες για το πώς να φτιαχτεί το κάστρο, πώς να συμπληρωθεί το παζλ ολόσωστα ή πώς να συναρμολογηθεί ένα παιχνίδι με τον ‘σωστό΄ τρόπο. Με αυτό τον τρόπο, πιθανόν οι γονείς αισθάνονται ότι μαθαίνουν και κάτι στο παιδί, από το να παίζουν μόνο μαζί του.

Ακολουθήστε τον ρυθμό του παιδιού σας, τις ιδέες του και την φαντασία του χωρίς να επιβάλλετε τον δικό σας ρυθμό. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να δίνετε συνεχώς εντολές και οδηγίες για το τί πρέπει να κάνει ένα παιδί όταν παίζει. 

Μην προσπαθήσετε να τους ‘μάθετε’ τίποτα. Αντιθέτως, μιμηθείτε τις συμπεριφoρές τους και αφήστε αυτά να σας πουν τί να κάνετε. 

Σύντομα, θα ανακαλύψετε ότι, όταν χαλαρώσετε και τους δώσετε την δυνατότητα να πάρουν τα ηνία, θα διευρύνουν την φαντασία τους, θα γίνουν περισσότερο δημιουργικά και θα τους ενδιαφέρει περισσότερο να συνεχίσουν το παιχνίδι μαζί σας.

Συντονιστείτε με τον ρυθμό του παιδιού
Ιδιαίτερα τα παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας, τείνουν να παίζουν συνεχώς το ίδιο παιχνίδι και να επαναλαμβάνουν τις ίδιες κινήσεις (για παράδειγμα, να γεμίζουν το κουτί με τα τουβλάκια συνεχώς ή να ζητάνε να τους ξαναδιαβάσουμε την ίδια ιστορία εκατοντάδες φορές). 

Αυτό βέβαια κάνει τους γονείς να βαριούνται και είναι πολύ δελεαστικό να πάρουν τον έλεγχο και να προτείνουν στο παιδί κάποιο καινούριο παιχνίδι ή έναν διαφορετικό τρόπο να παίξουν το παιχνίδι. Το πρόβλημα είναι ότι τα παιδιά θέλουν να εξασκούν μία δραστηριότητα ώστε να τους γίνει κτήμα και να ...
νιώσουν περισσότερη αυτοπεποίθηση. Αν κάποιος συνεχώς τους προτείνει διαφορετικές δραστηριότητες, μπορεί το παιδί να αρχίζει να πιστεύει ότι είναι ανίκανο να ολοκληρώσει ή να μάθει οποιαδήποτε δραστηριότητα.

Δώστε στο παιδί χρόνο να εξασκήσει την φαντασία του και περιμένετε μέχρι εκείνο να αποφασίσει να κάνει κάτι διαφορετικό, χωρίς να το πιέσετε προς σε αυτή την κατεύθυνση λέγοντας του τί διαφορετικό θα μπορούσε να κάνει, όπως πολλοί γονείς λανθασμένα κάνουν. 
Θυμηθείτε ότι τα παιδιά δεν σκέφτονται με την ίδια ταχύτητα που σκέφτεται ένας ενήλικας. Οι ιδέες στο μυαλό τους εναλλάσσονται πιο αργά ώστε να δοθεί χώρος στην φαντασία και την τελειοποίηση μιας ικανότητας-δραστηριότητας. Τέλος, το παιδί μαθαίνει να εστιάζει και να δίνει την πλήρη προσοχή του σε μία δραστηριότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Έτσι, αυξάνεται ο χρόνος που ένα παιδί μπορεί να μείνει συγκεντρωμένο, κάτι που θα το βοηθήσει και σε ακαδημαϊκό επίπεδο.

Αντιληφθείτε τί σας λέει το παιδί
Μερικοί γονείς διαλέγουν παιχνίδια τα οποία δεν ανταποκρίνονται στην ηλικία του παιδιού τους ή στο αναπτυξιακό τους επίπεδο. Για παράδειγμα, ένας πατέρας μπορεί να περιμένει από την τριών χρονών κόρη του, να φτιάξει ένα παζλ 300 τεμαχίων. Καθώς θα ξεκινήσουν να παίζουν, ο πατέρας θα διαπιστώσει ότι το παιδί αρνείται να παίξει και αντιστέκεται. Το παιδί νιώθει δυσφορία αφού του ζητείται να κάνει κάτι το οποίο δεν καταλαβαίνει.

Αν δείτε σημάδια άρνησης ή μη ενδιαφέροντος στο παιχνίδι, σκεφτείτε μια διαφορετική δραστηριότητα ή ένα άλλο παιχνίδι μέχρι να δείτε ότι το παιδί δείχνει ενδιαφέρον. Μπορείτε να προτείνετε διάφορα παιχνίδια και μόλις το παιδί δείξει ενδιαφέρον απαντήστε με ενθουσιασμό. Όποιο και να είναι το περιεχόμενο του παιχνιδιού, το σημαντικό είναι να δώσετε στο παιδί χρόνο να σκεφτεί και να διερευνήσει τα ενδιαφέροντα του.

Μην γίνεστε ανταγωνιστικοί
Έχετε βρει ποτέ τον εαυτό σας να τσακώνετε με το παιδί σας για το ποιος νίκησε ή ποιοι είναι οι κανόνες του παιχνιδιού; Αν ναι, είναι απόλυτα αναμενόμενο. Αρκετοί γονείς, φτιάχνουν άθελα τους ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον για τα παιδιά τους. Για παράδειγμα, πολλοί γονείς μπορεί να θέλουν να μάθουν στα παιδιά πώς να χάνουν σωστά και πώς να παίζουν πάντα με τους κανόνες ή μπορεί να κάνουν τόσο σωστά και καλά μία δραστηριότητα, που τα παιδιά να συγκρίνονται με τους γονείς και να νιώθουν ανεπαρκή και ανίκανα.

Ένα από τα πιο σημαντικά οφέλη του παιχνιδιού, είναι ότι μπορείτε να φτιάξετε τις συνθήκες ώστε τα παιδιά να νιώσουν ικανά και δημιουργικά. Επίσης, μπορείτε να παρέχετε πολλές ευκαιρίες ώστε να νιώσουν ότι έχουν τον έλεγχο και την εξουσία κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Άλλωστε, ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά, μπορούν στο παιχνίδι να θέτουν τους δικούς τους κανόνες σε κάποιο βαθμό και να έχουν τον έλεγχο. Τα παιδιά νηπιακής και προσχολικής ηλικίας δεν καταλαβαίνουν απόλυτα την σημασία των κανόνων. Από 8 χρονών αρχίζουν να δείχνουν περισσότερη κατανόηση για τους κανόνες σε ένα παιχνίδι. 

Ωστόσο, μπορούν να ευχαριστηθούν πολύ ένα παιχνίδι όταν αποφεύγεται ο υπέρμετρος ανταγωνισμός και η θέσπιση πολλών κανόνων. Μην ανησυχείτε για το αν τα παιδιά σας θα μάθουν να χάνουν – θα υπάρχουν πολλές περιπτώσεις στην ζωή τους που θα το μάθουν αυτό – και αν συμμορφωθείτε με τους κανόνες τους στο παιχνίδι, είναι πολύ πιθανόν και αυτά να συμμορφωθούν με τους κανόνες σας σε άλλες καταστάσεις.

Ενθαρρύνετε και επιβραβεύστε!
Είναι πολύ εύκολο να πέσετε στην παγίδα του να διορθώνετε τα παιδιά σας κάθε φορά που παίζετε: ‘όχι, αυτό δεν ταιριάζει εκεί’, ‘δεν είναι ο σωστός τρόπος να το κάνεις αυτό’ κ.α. Αυτού του είδους οι διορθώσεις και κριτικές αναστέλλουν την επιθυμία των παιδιών για εξερεύνηση, πειραματισμό και μάθηση. Επίσης, τα παιδιά νιώθουν ακόμα πιο αβοήθητα βλέποντας ότι οι γονείς επικεντρώνονται περισσότερο στο ποια συμπεριφορά είναι λάθος. Έτσι, ο γονέας δίνει έμφαση πολύ λιγότερο στην επικοινωνία και περισσότερο στο ότι το αποτέλεσμα είναι αυτό που μετράει και η τελειότητα.

Προσπαθήσετε να ελαχιστοποιήσετε, με τελικό στόχο να εξαφανίσετε, κάθε είδους κριτική ή αντιπαράθεση με τα παιδιά σας κατά την διάρκεια του παιχνιδιού. Όλη η ουσία του παιχνιδιού είναι στην δημιουργία και στο πειραματισμό και όχι στο τελικό αποτέλεσμα. Επιβραβεύστε τα παιδιά όταν εφαρμόζουν δεξιότητες όπως η συγκέντρωση, η εφευρετικότητα, η επιμονή, η ικανότητα επίλυσης στα προβλήματα, η προσπάθεια, η έκφραση συναισθημάτων, η συνεργασία, η κινητοποίηση και η αυτοπεποίθηση.

Αυξήστε την συναισθηματική νοημοσύνη μέσα από το παιχνίδι φαντασίας
Μερικοί γονείς διστάζουν να εμπλακούν σε ένα παιχνίδι φαντασίας ή να κάνουν φανταστικούς ρόλους καθώς ντρέπονται και νιώθουν ότι είναι κάτι που είναι χαζό και χωρίς νόημα. Μερικοί γονείς μάλιστα θεωρούν ότι τα παιχνίδια φαντασίας δημιουργούν συναισθηματικές δυσκολίες στα παιδιά!

Το να εμπλακείτε και να ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να παίξουν παιχνίδια φαντασίας δεν είναι μόνο σημαντικό γιατί διευρύνει τη φαντασία του παιδιού και την δημιουργικότητα αλλά βοηθάει τα παιδιά να ρυθμίζουν και να μοιράζονται τα συναισθήματα τους. Ας γίνουν τα κουτιά και οι καρέκλες, σπίτια και παλάτια, και οι πολεμιστές ή οι κούκλες, συγγενείς, γνωστοί και φίλοι. Η φαντασία βοηθάει τα παιδιά να σκέφτονται συμβολικά και τους δίνει μια καλύτερη εικόνα για το τί είναι πραγματικό και τί όχι. 

Το παιχνίδι ρόλων τα βοηθάει να βιώσουν συναισθήματα άλλων και με αυτό τον τρόπο βοηθιούνται ώστε να είναι ευαίσθητα και να κατανοούν τα συναισθήματα των άλλων. Τέλος, τα παιδιά είναι πολύ πιο εύκολο να μοιραστούν επίπονα ή τρομακτικά για αυτά συναισθήματα με τους γονείς τους μέσα από τη φαντασία και το παιχνίδι.

Να είστε ένα ευχάριστο κοινό
Όπως είδαμε και πιο πριν, πολλοί γονείς εμπλέκονται τόσο πολύ κατά την διάρκεια του παιχνιδιού, ώστε να αγνοούν τί θέλει το παιδί ή να προσπαθούν να έχουν τον έλεγχο σε κάθε βήμα του παιχνιδιού.

Όταν παίζετε με το παιδί, επικεντρωθείτε στο παιδί και όχι στον εαυτό σας. Η ώρα του παιχνιδιού είναι από τις λίγες συνθήκες όπου το παιδί μπορεί να έχει τον έλεγχο. Είναι επίσης μία από τις λίγες συνθήκες όπου έχετε την ευκαιρία να τα συγχαρείτε και να τα επιβραβεύσετε χωρίς να μπαίνουν κανόνες και οδηγίες στην μέση.. Σκεφτείτε τον εαυτό σας σαν ένα καλό κοινό. 
Χαλαρώστε, παρακολουθήστε οτιδήποτε δημιουργήσει το παιδί σας και επιβραβεύστε την προσπάθεια του με ενθουσιασμό. (Και αν πραγματικά θέλετε να φτιάξετε το δικό σας τεράστιο φανταστικό κάστρο από κομμάτια Λέγκο ή να φτιάξετε ένα αριστουργηματικό παζλ 500 τεμαχίων, μπορείτε φυσικά να το κάνετε, όταν τα παιδιά θα έχουν πάει για ύπνο ή όταν θα είναι στο σχολείο!).

Να είστε περιγραφικοί στα σχόλια σας
Συνήθως οι γονείς έχουν την τάση να ρωτάνε το παιδί μια σειρά από ερωτήσεις κατά την διάρκεια του παιχνιδιού: 
‘Τί ζώο είναι αυτό;’, 
‘Τί σχήμα ζωγράφισες;’, 
‘Τώρα, που λες να το τοποθετήσεις αυτό;’, 
‘Τί φτιάχνεις;’. 

Με τις συνεχείς ερωτήσεις, φυσικά η πρόθεση των γονιών είναι καλή και δεν είναι άλλη από τα παιδιά να μάθουν και να είναι σε επαφή με αυτό που κάνουν εκείνη την στιγμή. 

Πολύ συχνά όμως, οι πολλές ερωτήσεις έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα και κάνουν τα παιδιά να γίνονται αμυντικά και διστακτικά στο να μιλήσουν και να εκφραστούν ελεύθερα. Στην πραγματικότητα, όταν οι απαντήσεις είναι γνωστές στους γονείς, τότε οι ερωτήσεις γίνονται σαν μορφή εξέτασης. 

Επίσης, τις περισσότερες φορές ζητείται από το παιδί να ονομάσει ή να περιγράψει τί είναι αυτό που φτιάχνει, ενώ ακόμα μπορεί να μην έχει σκεφτεί καν τί θα ήθελε να φτιάξει. Με αυτό τον τρόπο αναχαιτίζεται η διαδικασία της δημιουργικότητας και του παιχνιδιού και δίνεται έμφαση στο προϊόν, και όχι στην διαδικασία του παιχνιδιού.

Δείξτε το ενδιαφέρον σας σε αυτό που κάνει το παιδί σας με το να περιγράψετε και να παρέχετε περιγραφικά σχόλια για αυτό που κάνουν ή πρόκειται να κάνουν. Για παράδειγμα: ‘Βλέπω ότι μετακίνησες το αμάξι κοντά στο βενζινάδικο, οπότε τώρα σκέφτεσαι να του βάλεις βενζίνη’. Θα δείτε ότι τα παιδιά πολύ σύντομα θα μιμηθούν τα σχόλια σας και θα είναι πιο εύκολο για αυτά να διευρύνουν την συζήτηση και να σκεφτούν ακόμα περισσότερα πράγματα να δημιουργήσουν. Σκεφτείτε σαν να είστε ένας εκφωνητής που περιγράφει έναν αγώνα. Επειδή μπορεί να είναι ένας καινούριος τρόπος επικοινωνίας, στην αρχή μπορεί να αισθανθείτε άβολα, αλλά αυτό θα εξαλειφθεί όταν το εξασκείτε καθημερινά. Και αν επιμείνετε, θα διαπιστώσετε ότι τα παιδιά λατρεύουν αυτό το είδος της επικοινωνίας καθώς τους εμπλουτίζει και το λεξιλόγιο. Αν θέλετε να κάνετε ερωτήσεις και δεν μπορείτε να επικοινωνήσετε με άλλο τρόπο, φροντίστε στις απαντήσεις των παιδιών να δίνετε θετική επανατροφοδότηση. 
Για παράδειγμα: 
‘Τι ζώο είναι αυτό; 
- Είναι καμηλοπάρδαλη!
– Α, καμηλοπάρδαλη. Φαίνεται ότι ξέρεις πολλά από ζώα!’
 Η θετική ανατροφοδότηση πάντα ενθαρρύνει τα παιδιά να εκφράζονται περισσότερο και να είναι περισσότερο ανοικτά στην προσθήκη και άλλων πληροφοριών.

Φέρτε και άλλα παιδιά στην παρέα
Η ώρα παιχνιδιού που αφιερώνετε με το παιδί σας είναι άκρως πολύτιμη για την δημιουργία ασφαλούς και σταθερού δεσμού μεταξύ σας. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα περισσότερα πλεονέκτηματα αν στο παιχνίδι συμμετέχουν και άλλα παιδιά όπως αδέλφια ή φίλοι των παιδιών σας. Είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για να προπονήσετε τα παιδιά σας στις κοινωνικές δεξιότητες (μοίρασμα, αναμονή σειράς, βοηθώντας τον άλλο, λέγοντας ευχαριστώ, ρωτώντας πριν πάρεις το παιχνίδι άλλου παιδιού, προτείνοντας λύσεις στην ομάδα). Με αυτό τον τρόπο θα ενισχυθούν και οι φιλίες του παιδιού σας. Μπορείτε για παράδειγμα να πείτε: ‘Αυτό που έκανες ήταν πολύ ωραίο και φιλικό. Μοιράστηκες το παιχνίδι σου με το Νίκο και περίμενες την σειρά σου’.

Ενισχύστε και επιβραβεύστε το παιχνίδι
Όταν τα παιδιά παίζουν ήρεμα χωρίς να κάνουν φασαρία, οι περισσότεροι γονείς βρίσκουν την ευκαιρία και ξεκινάνε να κάνουν διάφορες δουλειές του σπιτιού ή επαγγελματικές υποχρεώσεις. Με αυτό τον τρόπο, αποτυγχάνουν να δώσουν στα παιδιά τους να καταλάβουν ότι εκτιμούν το γεγονός ότι παίζουν ήσυχα. 

Το αποτέλεσμα είναι ότι τα παιδιά νιώθουν αδιαφορία από τους γονείς και παίρνουν προσοχή (=ενδιαφέρον) μόνο όταν συμπεριφέρονται αρνητικά και παίζουν κάνοντας φασαρία. Κάνοντας οι γονείς παρατήρηση, κάθε φορά που συμβαίνει αυτό, τα παιδιά μαθαίνουν ότι με αυτό τον τρόπο ‘εγώ παίρνω ενδιαφέρον από τους γονείς μου’. 

Αν λοιπόν τα παιδιά σας δεν λαμβάνουν θετική προσοχή για τις κατάλληλες συμπεριφορές, θα προσπαθήσουν με κάθε τρόπο να σας τραβήξουν την προσοχή με το να συμπεριφέρονται αρνητικά. Αυτός είναι και ο πιο βασικός μηχανισμός αλλά και μία σημαντική αρχή για τα περισσότερα προβλήματα συμπεριφοράς.

Ενισχύστε το παιχνίδι, ιδιαίτερα όταν παίζουν ήσυχα και συμμετέχετε ενεργητικά στο παιχνίδι μαζί τους. Αν δώσετε έστω και λίγη προσοχή σε αυτό που κάνουν, δεν θα χρειάζεται να σκαρφιστούν αρνητικούς τρόπους για να τραβήξουν την προσοχή σας. Στην πραγματικότητα έχει βρεθεί ότι οι γονείς που παίζουν με τα παιδιά τους για τουλάχιστον μισή ώρα την ημέρα, έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο μετά για τον εαυτό τους. Αν τα παιδιά αισθάνονται βέβαια ότι η γονεϊκή προσοχή (=ενδιαφέρον=αγάπη) είναι συχνή και σταθερή, δεν χρειάζονται να ανακαλύψουν ακατάλληλους τρόπους για να την τραβήξουν.

Προσοχή!
Να είστε προετοιμασμένοι ότι κάποιες φορές το παιδί θα συμπεριφερθεί αρνητικά, είτε με το να φωνάζει, να πετάει τα παιχνίδια του, ή να γίνεται καταστροφικό με διάφορους τρόπους. Αν είναι μια συμπεριφορά που μπορείτε να την αγνοήσετε, γυρίστε την πλάτη σας και ξεκινήστε να παίζετε με άλλο παιχνίδι σα να ενδιαφέρεστε πολύ για αυτό. 

Όταν το παιδί ξεκινήσει να συμπεριφέρεται κατάλληλα, ξεκινήστε πάλι να παίζετε μαζί του. Ωστόσο, αν η συμπεριφορά είναι καταστροφική, το παιχνίδι πρέπει να σταματήσει με μία απλή εξήγηση: ‘Όταν αρχίζεις να πετάς τα τουβλάκια σου, θα πρέπει να σταματάμε να παίζουμε’.

Μερικές φορές οι γονείς είναι διστακτικοί να ξεκινήσουν να παίζουν με τα παιδιά τους, φοβούμενοι ότι το παιδί θα αρχίζει να συμπεριφέρεται αρνητικά μόλις του πουν ότι πρέπει να σταματήσει το παιχνίδι. Οπότε πρέπει κάθε φορά να προετοιμάζετε το παιδί λίγο πριν τελειώσει η ώρα του παιχνιδιού. Πέντε λεπτά πριν τελειώσει μπορείτε να πείτε: ‘Σε λίγα λεπτά θα πρέπει να σταματήσουμε να παίζουμε’. Είναι πολύ σημαντικό να αγνοήσετε οποιαδήποτε μορφή διαμαρτυρίας ή διαφωνίας και να βάλετε τα δυνατά σας να αποσπάσετε το παιδί με κάτι άλλο. Όταν περάσουν τα πέντε λεπτά μπορείτε να πείτε: ‘Τώρα πρέπει να σταματήσουμε το παιχνίδι. Το διασκέδασα πολύ παίζοντας μαζί σου’. Απλά αποχωρήστε και αγνοήστε οποιαδήποτε διαμαρτυρία. Όταν το παιδί μάθει ότι δεν μπορεί να σας ‘χειριστεί’ με κανέναν τρόπο, οι διαμαρτυρίες θα λιγοστέψουν. Με την σταθερή και συνεχή παρουσία του γονιού στο παιχνίδι το παιδί θα έχει λιγότερο την ανάγκη να διαμαρτύρεται, γνωρίζοντας ότι πάντα θα έχει την ευκαιρία να παίξει με τον γονιό την επόμενη ημέρα! Τέλος, το παιδί μαθαίνει να ελέγχει και να αντέχει τα αρνητικά συναισθήματα και την δυσφορία που αισθάνεται, γνωρίζοντας ότι και την επόμενη ημέρα θα έχει ώρα παιχνιδιού με έναν ή και τους δύο γονείς του.

Δεν σταματάμε να παίζουμε επειδή μεγαλώνουμε. Μεγαλώνουμε επειδή σταματάμε να παίζουμε.
___________________

Πηγές: Webster-Stratton, C. (2006). The Incredible years. A trouble-shooting guide for parents of children aged 2-8 years. Incredible Years, USA.
~ psychologized.eu
by Αντικλείδι , http://antikleidi.com