Η απίστευτη σοβαρότητα του παραμυθιού

Είναι το παιδικό παραμύθι ικανό να συμβάλλει στην σχολική επίδοση του παιδιού; Η απάντηση είναι πως μπορεί να το βοηθήσει εξίσου, στο σχολείο και στην καθημερινή του ζωή. Οι φίλοι μας, τα βιβλία, μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τόσο σε πρακτικά κομμάτια όπως είναι η σχολική επίδοση όσο και στην αποκόμιση ανώτερων γνώσεων σχετικά με την λειτουργία του γραπτού λόγου στην καθημερινότητα μας.

Από το 106 π.Χ. κιόλας ο Κικέρων είχε πει πως αν έχεις έναν κήπο και μια βιβλιοθήκη, έχεις όλα όσα σου χρειάζονται. Κατά τα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού, το μπαλάκι για τον κήπο και για την βιβλιοθήκη πέφτει στους γονείς. Πολλές φορές οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας, μας απομακρύνουν από τα βιβλία, που για να τα απολαύσεις πρέπει να αφιερώσεις χρόνο. Για ένα παιδί, όμως, τα βιβλία έχουν ζωτική σημασία και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να του τα στερήσει.

Αν σκεφτούμε τις πιο πρακτικές απολαβές ενός παραμυθιού θα δούμε πως οι γονείς που διαβάζουν βιβλία στην καθημερινότητα τους, βοηθούν τα παιδιά τους ώστε να αναπτύξουν κοινωνική ρουτίνα με αυτά.

Πιο απλά, τα παιδιά εκείνα, χωρίς να τα έχει εκπαιδεύσει κάποιος, γνωρίζουν πως να κρατούν σωστά ένα βιβλίο και να γυρνούν τις σελίδες για να ακούσουν την ιστορία παρακάτω. Έχουν επίγνωση του τρόπου με τον οποίο πρέπει να το προσέχουν για να μην χαλάσει. Οι δεξιότητες της γραφής και την ανάγνωσης έχουν τοποθετημένες τις ρίζες τους στην πρώιμη επαφή των παιδιών με τα βιβλία.

Ως προς το περιεχόμενο του βιβλίου, τα παιδιά αντιλαμβάνονται πως οι εικόνες ταυτίζονται με τα γραμματικά σύμβολα. Η επαφή τους με τα βιβλία, χωρίς να έχουν πάει σχολείο, τους μαθαίνει ότι κάθε σύμβολο (γράμμα) έχει έναν ήχο κι ότι οι ήχοι- γράμματα, που δείχνει αυτός που τους διαβάζει με το δάχτυλο του, φτιάχνουν όλα μαζί την λέξη που ακούν ταυτόχρονα. Παράλληλα, αποκτούν την δεξιότητα να ταυτίζουν τις λέξεις αυτές, με την εικόνα που βλέπουν και κάπως έτσι αρχίζουν να κατανοούν το πλαίσιο και την πλοκή της ιστορίας.


Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει εξαιρετικά ευχάριστη όταν τα βιβλία είναι κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού αλλά και για τα ενδιαφέροντα του, ένα θέμα για το οποίο θα μιλήσουμε σε επόμενο άρθρο. Τα παιδιά με την κατάκτηση των παραπάνω δεξιοτήτων έχουν το πλεονέκτημα, όταν πάνε σχολείο να έχουν μεγαλύτερο κίνητρο μέσα στην σχολική αίθουσα.

Σε αντίθεση, τα παιδιά που δεν έμαθαν να διασκεδάζουν με τις ιστορίες, και συνεπώς δεν είναι τόσο κινητοποιημένα ώστε να μάθουν να γράφουν και να διαβάζουν, θα πρέπει να καταβάλουν μεγαλύτερο κόπο κατά τα πρώτα τους σχολικά χρόνια.
Η κατάκτηση της κοινής προσοχής είναι ένα ακόμα πλεονέκτημα των παιδιών που έχουν, από την πρώιμη ηλικία, επαφή με τα βιβλία. Η διάθεση τους, δηλαδή να μοιραστούν αντικείμενα και στιγμές με έναν άλλο άνθρωπο χωρίς αυτό να τα αποσπά. Η δεξιότητα αυτή είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη για τα σχολικά χρόνια των παιδιών. Είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε πως τα παιδικά παραμύθια εκτός από πρακτικές δεξιότητες ενισχύουν και την επίγνωση των παιδιών στην λειτουργία του γραπτού λόγου.

Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά που αναγνωρίζουν την λειτουργία των λέξεων μέσα από τα βιβλία, την εφαρμόζουν και στην καθημερινότητα τους. Οι λέξεις στην αρχή θα λειτουργούν σαν ολοκληρωμένες εικόνες τις οποίες το παιδί θα χρησιμοποιεί προς όφελος του, όπως είναι οι πινακίδες, τα λογότυπα, τα σήματα κ.α.
Από τα πρώτα σχολικά χρόνια κιόλας, δεν είναι τυχαίο που τα παιδιά που έχουν επαφή με τα βιβλία παρουσιάζουν έναν πιο πλούσιο και ολοκληρωμένο προφορικό και γραπτό λόγο. Οι ιστορίες που διαβάζουμε στα παιδιά τους παρέχει ένα πλαίσιο σχετικά με τον τρόπο που θα πρέπει τα ίδια να οργανώσουν τις πληροφορίες όταν λένε ιστορίες μόνα τους.

Φυσικά, τα βιβλία αποτελούν πάντα μια αστείρευτη πηγή νέου λεξιλογίου αλλά και ιδεών. Όσο πιο πολλά βιβλία έχει ξεφυλλίσει ένα παιδί τόσο πιο πλούσια φαντασία θα αναπτύξει. Αποτέλεσμα σε αυτό, είναι ένας μελλοντικός μαθητής με διευρυμένες δεξιότητες σε μαθήματα που απαιτούν την ανάπτυξη δικών τους κειμένων.

Όπως είναι φυσικό, ένα παιδί που έχει μάθει να ζει με τα βιβλία παρέα θα είναι στο μέλλον ένας πιο ολοκληρωμένος άνθρωπος. Θα έχει έναν ακόμα τρόπο για να περνά όμορφα την ώρα του ενώ παράλληλα θα εξευγενίζει την ψυχή του και θα αναπτύσσει τις δεξιότητες του. Δεν λέμε πως το να μην διαβάζεις βιβλία είναι κακό ή πως ταιριάζει σε όλους, λέμε όμως πως το να διαβάζεις βιβλία μπορούν να κάνουν την καθημερινότητα σου πολύ πιο πλούσια και εύκολη.

Τα παιδιά από μικρή ηλικία θα εκτεθούν σε νέους κόσμους, νέους πολιτισμούς, νέες γλώσσες, εικόνες, ιδέες, φαντασία. Θα μπορούν να δείξουν τον κόσμο τους μέσα από αυτά που θα μαθαίνουν πολύ πιο επιδέξια και προσιτά σε μικρούς και μεγάλους. Το παιδικό παραμύθι όπως και κάθε βιβλίο έχει στόχο να ανοίξει ορίζοντες και ν’ απαλύνει το μέσα όλων μας, μικρών και μεγάλων.

Μην νομίζετε γονείς, πως δεν έχετε να κερδίσετε κι εσείς από τα παιδικά παραμύθια. Θα είναι και πάλι μια δραστηριότητα για εσάς και το παιδί σας που θα μάθετε, θα γελάσετε, θα σκεφτείτε και θα ονειρευτείτε. Ο χρόνος με τα παιδιά σας είναι πολύτιμος και ένα καλό βιβλίο μπορεί πάντα να σας συντροφεύει όπου κι αν βρίσκεστε.

---

Βιβλιογραφία: Plante, El. & Beeson, P.M. (2012). Communication and Communication Disorders: A clinical introduction, 3^rd ed., Parisianou S.A.

psychologynow.gr