Η παραμονή στο σπίτι με την κόρη μας, Rosy, είναι πρόκληση. Μία πραγματική πρόκληση. Είναι σαν να είναι κλειδωμένος σε ένα στενό συγκρότημα με μία άγρια ύαινα. Από την ανατολή του ήλιου μέχρι το ηλιοβασίλεμα, είναι μια μηχανή απαιτήσεων.
«Μαμά, μπορείς να μου φέρεις λίγο γάλα;»
«Μαμά, διάβασέ μου ένα βιβλίο!»
«Μαμά, σχεδίασέ μου έναν μονόκερο».
Μαμά. Μαμά. Μαμά.
Νιώθω ότι πρέπει να γεμίζω κάθε λεπτό με μια ενδιαφέρουσα δραστηριότητα ή με εκπαιδευτική ψυχαγωγία. Μέσα σε λίγες μέρες, έχω μετατραπεί από μία παραγωγική συγγραφέα σε έναν προσωπικό ψυχαγωγό για έναν 4χρονο.
Δεν θα βγάλω καθόλου δουλειά κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας, λέω στον εαυτό μου.
Στη συνέχεια, ένα βράδυ, ενώ μαγειρεύω φασόλια από το απόθεμα των 50 κιλών, έρχεται στο μυαλό μου ένα τρεμόπαιγμα ελπίδας. Θυμάμαι μια σκηνή από ένα ανθρωπολογικό βιβλίο που διάβασα δύο χρόνια νωρίτερα και αρχίζω να πιστεύω ότι ίσως, ίσως, μπορώ να εκπαιδεύσω αυτήν την άγρια ύαινα σε έναν ήρεμο, παραγωγικό συνάδελφο.
Το έτος είναι 1963. Ο μήνας είναι Νοέμβριος. Πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο, μια νεαρή οικογένεια Inuit μόλις μετακόμισε σε ένα ιγκλού, το οποίο ο πατέρας, Inuttiaq, έχτισε για το χειμώνα. Οι θερμοκρασίες μειώνονται ήδη κάτω από -10 βαθμούς Φαρενάιτ και για να παραμείνει ζεστή μέσα στο ιγκλού, η οικογένεια διαθέτει λαμπτήρα ιχθυελαίου, δύο σόμπες κηροζίνης και κουβέρτες.
Η Αμερικανίδα ανθρωπολόγος Jean Briggs έμεινε με αυτήν την οικογένεια για 17 μήνες και τεκμηρίωσε την εμπειρία της στο βιβλίο «Never in Anger».
Πολλές μέρες, ο Inuttiaq φεύγει από το σπίτι για να ελέγξει τα δίχτυα του ψαρέματος και τις παγίδες αλεπούς, ενώ η μητέρα, Allaq, μένει στο σπίτι με τις δύο νεαρές κόρες τους, την Raigili, 6 ετών και Saarak, 3. (Η Briggs χρησιμοποίησε ψευδώνυμα για την οικογένεια για να διατηρήσει το απόρρητό τους.) Η Raigili είναι μια ήρεμη, γλυκιά κοπέλα, αλλά η μικρή της αδερφή, η Σααράκ, είναι μια κροτίδα. Είναι μια απαιτητική, «πραγματική πριγκίπισσα», έγραψε η Μπριγκς. «Όταν οι άλλοι αργούσαν να ικανοποιήσουν τη θέλησή της, φώναζε με θυμό και απογοήτευση». (Τώρα αυτό ακούγεται οικείο).
Η Allaq περνά πολλές μέρες μέσα στο ιγκλού ράβοντας και μαγειρεύοντας. Κάποιες μέρες, τα κορίτσια δεν μπορούν να πάνε έξω για να παίξουν επειδή ο καιρός είναι πολύ κακός ή οι μπότες τους χρειάζονται επιδιόρθωση.
Τι κάνουν λοιπόν όλη την ημέρα;
Δεν έχουν βίντεο. Ούτε τηλεόραση. Ούτε Lego. Δεν υπάρχουν παιδικά βιβλία. Ούτε κηρομπογιές. Και όμως, η Raigili και η Saarak βρίσκουν αμέτρητους τρόπους για να περάσουν το χρόνο. Είναι ευρηματικότατες στο να βρίσκουν παιχνίδια, να δημιουργούν τα δικά τους παιχνίδια και, γενικά, να διασκεδάζουν. Χωρίς να χρειάζονται γονείς. Μερικές φορές, το μόνο που χρειάζονται είναι μερικές κουβέρτες για να τις κρατήσουν απασχολημένες.
«Μερικές φορές, άνετες κάτω από τα παπλώματα… τα δύο παιδιά έπαιζαν μαζί πολύ χαρούμενα, τραγουδώντας ύμνους… παίζοντας «κάρτες» με μικρά τετράγωνα από χαρτόνι… μαζί», έγραφε η Briggs.
Η Raigili, ειδικότερα, έχει εξαιρετικές δεξιότητες στην αυτο-ψυχαγωγία, σημείωσε η Briggs. «Ποτέ δεν έπαψα να εκπλήσσομαι από την ικανότητά της να απορροφάται για ώρες στη σειρά… χωρίς να απαιτεί προσοχή από κανέναν.»
Χωρίς να απαιτεί καμία προσοχή από κανέναν, σκέφτομαι, καθώς ανακατεύω την κατσαρόλα των φασολιών. Αναρωτιέμαι: Μήπως υποτιμώ την ικανότητα της Rosy να διασκεδάσει ενώ εγώ γράφω; Εάν ναι, ίσως θα μπορούσα πραγματικά να τελειώσω ένα βιβλίο στο οποίο δουλεύω.
Τα τελευταία τρία χρόνια, αναφέρομαι στο NPR για πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο που μεγαλώνουν αξιοσημείωτα συνεργάσιμα και γενναιόδωρα παιδιά – παιδιά που σηκώνονται οικειοθελώς από το τραπέζι και αρχίζουν να μαζεύουν τα πιάτα. Παιδιά που θέλουν να μοιραστούν τη σοκολάτα τους με ένα μικρότερο αδερφάκι.
Σε αυτούς τους πολιτισμούς, θα βρείτε μια εντυπωσιακή ομοιότητα: Οι μητέρες και οι πατέρες δεν αισθάνονται την ανάγκη να διασκεδάζουν και να παίζουν συνεχώς με παιδιά. Οι γονείς δεν το θεωρούν καθήκον τους να λένε στο παιδί τι να μάθει, πώς να μάθει και πότε να το μάθει. Αντʼ αυτού, οι γονείς δίνουν στα παιδιά μια ευκαιρία που πολλά αμερικανάκια δεν έχουν – να συμμετάσχουν στις δουλειές των ενηλίκων. Οι γονείς καλωσορίζουν τα παιδιά στον ενήλικο κόσμο και στη συνέχεια έχουν εμπιστοσύνη ότι τα παιδιά θα μάθουν και θα μεγαλώσουν, με τον δικό τους ρυθμό, παρακολουθώντας ενήλικες, βοηθώντας ενήλικες και βοηθώντας άλλα παιδιά.
Για παράδειγμα, σε πολλές κοινότητες των Μάγια, οι γονείς ασχολούνται με την καθημερινή τους δραστηριότητα – μαγείρεμα, πλύσιμο ρούχων, ύφανση και φροντίδα των ζώων – ενώ παιδιά όλων των ηλικιών παίζουν δίπλα και μακριά από τους ενήλικες. Κάθε τόσο, οι μητέρες και οι πατέρες μπορεί να ζητούν από τα παιδιά να έρθουν για βοήθεια, αλλά γενικά, πολλοί γονείς δεν ελέγχουν τι κάνει ένα παιδί ή πώς το κάνει. Εάν ένα παιδί δείχνει ενδιαφέρον για μια δραστηριότητα, όπως το ράψιμο, ο γονέας θα προσφέρει στο παιδί ένα κομμάτι ύφασμα, ένα νήμα και μια βελόνα, ώστε το παιδί να μπορεί να εξασκηθεί.
«Αλλά δεν λένε στα παιδιά τι πρέπει να προσέχουν, πώς πρέπει να ενεργούν και τι πρέπει να κάνουν με ένα αντικείμενο», μου είπε η ψυχολόγος Suzanne Gaskins, από το Πανεπιστήμιο Northeastern Illinois, το περασμένο καλοκαίρι σε ένα χωριό Maya στο Yucatán . “Οι γονείς δεν ψυχαγωγούν τα παιδιά.”
Ως αποτέλεσμα, τα παιδιά γίνονται απίστευτα ειδικευμένα στην τέχνη της μοναχικής απορρόφησης και της αυτο-δημιουργούμενης διασκέδασης, ξεκινώντας από πολύ νεαρή ηλικία. «Ένα μωρό ενός έτους μπορεί να είναι απόλυτα χαρούμενο μόνο του για μια ώρα, κάνοντας ό, τι θέλει να κάνει», μου είπε η Gaskins. «Οι ενήλικες το παρακολουθούν για να βεβαιωθούν ότι είναι ασφαλές. Αλλά το τί κάνει δεν αλλάζει από κάποιον που παρεμβαίνει.»
Κάθε άτομο είναι παραγωγικό με τους δικούς του όρους.
Βλέπετε ένα παρόμοιο στυλ γονικής μέριμνας σε ένα ευρύ φάσμα πολιτισμών σε όλο τον κόσμο, από κυνηγούς-συλλέκτες στις Φιλιππίνες έως ποιμενιστές στη Ναμίμπια και αγρότες στο Equador. Ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες ένα παρόμοιο στυλ γονικής μέριμνας ήταν ευρέως διαδεδομένο πριν από 50 έως 100 χρόνια.
Αλλά πρόσφατα, πολλοί Αμερικανοί γονείς έχουν απομακρυνθεί από αυτήν την προσέγγιση. Οι μητέρες και οι πατέρες αισθάνονται την ανάγκη να παίζουν συνεχώς με τα παιδιά, να τα εκπαιδεύουν και να τα διατηρούν απασχολημένα, μου είπε ο ανθρωπολόγος David Lancy πριν από μερικά χρόνια από το γραφείο του στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα. «Οι γονείς έχουν αναλάβει όλες αυτές τις επιπλέον υποχρεώσεις επειδή κάποιος μας έχει πείσει ότι είναι απαραίτητες για τη βελτιστοποίηση ενός παιδιού».
Ίσως ήρθε η ώρα να κάνουν οι γονείς ένα διάλειμμα ενώ προσαρμόζουμε τη ζωή μας σε μια πανδημία. Και ίσως ήρθε η ώρα για τα παιδιά να αναπτύξουν μια νέα ικανότητα.
Με πάρα πολλές οδηγίες, λέει ο Lancy, τα παιδιά χάνουν την ευκαιρία να μάθουν πώς να μάθουν, μέσω της αυτο-εξερεύνησης και της παρατήρησης. Αυτή η δεξιότητα θα βοηθήσει τα παιδιά να προσαρμοστούν στις προκλήσεις στο σχολείο, αλλά θα τους δώσει επίσης ένα πλεονέκτημα σε πολλά μαθήματα πανεπιστημίου και είναι απαραίτητη για θέσεις εργασίας με υψηλές αποδοχές μετά τις σπουδές.
Τα παιδιά είναι φτιαγμένα για αυτόνομη μάθηση, λέει ο Lancy. Γεννιούνται γνωρίζοντας πώς να δημιουργήσουν τα δικά τους παιχνίδια, να σχεδιάσουν τα δικά τους παιχνίδια και να σκεφτούν τα δικά τους επιχειρήματα. Χρειάζονται εκπληκτικά μικρή παρέμβαση από ενήλικες. Τα παιδιά περνούν τον χρόνο τους μαθαίνοντας με αυτό τον τρόπο για χιλιάδες χρόνια. Σίγουρα, μία 4χρονη στο Σαν Φρανσίσκο μπορεί να το κάνει για μερικούς μήνες ενώ καταπολεμούμε αυτήν την πανδημία.
Με αυτήν την προοπτική, ανανέωσα ολόκληρη την προσέγγισή μου απέναντι στη Rosy. Σταμάτησα να είμαι ο προσωπικός ψυχαγωγός της. Όχι άλλα εκπαιδευτικά βίντεο. Όχι άλλα παιχνίδια Zingo στο πάτωμα του σαλονιού. Τέλος οι ζωγραφιές μονόκερων.
Αντ ‘αυτού, εκπαιδεύω τη Rosy να γίνει συνεργάτης μου. Τώρα ολοκληρώνω τα καθήκοντά μου ως ενήλικη – καθαρισμός, μαγείρεμα και συγγραφή – και περιμένω η Rosy να έρθει μαζί μου. Την προσκαλώ να βοηθήσει να ξεφλουδίσουμε πατάτες, να σκουπίσουμε το χαλί με την ηλεκτρική και να συρράψουμε βιβλία. Όταν πρέπει να γράψω, βάζω ένα χρονόμετρο και λέω στη Rosy: «Ήρθε η ώρα να δουλέψω στο βιβλίο. Όλοι πρέπει να είμαστε ήσυχοι. Δεν μπορούμε να διακόψουμε ο ένας τον άλλο έως ότου μας το πει ο χρονοδιακόπτης.»
Εάν η Rosy δείξει ενδιαφέρον να βοηθήσει με το βιβλίο, της δίνω λίγο χαρτί και της λέω να δημιουργήσει μια ζωγραφιά για το κεφάλαιο που γράφω. Ή της λέω να δουλέψει στο δικό της βιβλίο. (Αποφάσισε να γράψει ένα γραφικό μυθιστόρημα για την παιδική ηλικία της Elsa και της Anna από την ταινία Frozen.) Στη συνέχεια, βάζω κάποια μουσική, αρχίζω να γράφω και αγνοώ το 98% των αιτημάτων της Rosy. Ξεκινήσαμε δειλά, μόνο 30 λεπτά κάθε φορά. Στην αρχή, ήταν δύσκολο – πολύ δύσκολο. Η Ρόζι κλαψούριζε, έκλαιγε και φώναζε. Ένα απόγευμα αναποδογύρισε όλες τις καρέκλες του σπιτιού, δημιουργώντας ένα τεράστιο χάος. Συνέχισα να γράφω.
Αργά, μέρα με τη μέρα, η συμπεριφορά της Rosy βελτιώθηκε σημαντικά, όχι μόνο κατά τη διάρκεια των συνεδριών γραφής μου, αλλά και μετά. Απαιτεί πολύ λιγότερη από την προσοχή μου, και όταν έχει πάει 16:00, δεν είμαι πια διανοητικά εξαντλημένη.
Η Rosy και εγώ γράφουμε μαζί περίπου τέσσερις ώρες κάθε μέρα. Είναι εκπληκτικά χρήσιμη συνάδελφος. Με αποτρέπει από το να σπαταλάω χρόνο στο διαδίκτυο. Κάθε τόσο, ελέγχει τι εμφανίζεται στην οθόνη μου. Αν δεν γράφω, λέει, «Μαμά, είναι χρόνος γραφής. Πρέπει να γράψεις.»
Ποιος να το ήξερε ότι το να γράφεις μαζί με ένα 4χρονο θα ήταν πιο παραγωγικό (μερικές φορές) από το να γράφεις μόνος.
Doucleff, Michaeleen – New York Times Parenting – “Turn Your Demanding Child Into a Productive Co-Worker,” web.
No comments:
Post a Comment