Πολλοί πιστεύουν πως ο άνθρωπος γεννιέται εγωιστής, αλλά πρόσφατη έρευνα αποδεικνύει πως αυτό δεν είναι απαραίτητο.
Ο ερευνητής του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, Φέλιξ Ουάρνεκεν
έχει αφιερώσει 17 χρόνια μελετώντας τα μικρά παιδιά και έμαθε ότι τα
παιδιά εμφανίζουν αλτρουιστικές συμπεριφορές από πολύ μικρή ηλικία.
«Αυτό που βρήκαμε είναι ότι τα παιδιά έχουν μια αυθόρμητη τάση εκ γενετής να νοιάζονται για τους άλλους», δήλωσε στην HuffPost.
«Βοηθούν
από μικρή ηλικία και το κάνουν αυθόρμητα χωρίς να τους ζητηθεί, ή να
χρειαστεί να τους δώσουν κάτι σε αντάλλαγμα ή ακόμα να πρέπει να τους
επιτηρήσουν οι γονείς τους. Αυτό μας κάνει να πιστεύουμε
ότι η ανθρώπινη φύση δεν είναι καθαρά εγωιστική, αλλά είμαστε
εφοδιασμένοι με χαρακτηριστικά αλτρουισμού».
Παρ′
όλα αυτά οι γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανατροφή των παιδιών
τους μαθαίνοντας τα να ισορροπούν ανάμεσα στον αλτρουισμό και το
προσωπικό συμφέρον.
Η HuffPost μοιράζεται μαζί μας δώδεκα προτάσεις ούτως ώστε να μάθουμε τα παιδί μας να μην είναι εγωιστές.
Μιλάμε για συναισθήματα
«Ο
αλτρουισμός, ορίζεται ως φροντίδα και αφοσίωση στην εξυπηρέτηση των
άλλων, και ξεκινά με βάση την ενσυναίσθηση ή την ικανότητα κατανόησης
των συναισθημάτων ενός άλλου προσώπου», εξηγεί η Άιλα Μάλικ, ειδική στα θέματα αλτρουισμού.
Για
να μάθουμε στα παιδιά μας την έννοια της ενσυναίσθησης, ως γονείς
πρέπει να δώσουμε έμφαση στην συναισθηματική νοημοσύνη. Διδάσουμε τα
παιδιά μας να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα τους καθώς και να μπορούν να
τα επεξεργάζονται. Δημιουργούμε χώρο για όλους στην οικογένεια μας
προκειμένου να αισθάνονται άνετα να εκφράσουν τα συναισθήματα τους σε
καθημερινή βάση.
Εκφράζουμε ελεύθερα τις απόψεις μας ακόμα και αν διαφέρουν
Καθώς
τα παιδιά αναπτύσσουν συναισθηματική νοημοσύνη, γίνονται καλύτερα στο
να βάζουν τον εαυτό τους στα παπούτσια των άλλων και να κατανοήσουν
διαφορετικές εμπειρίες και προοπτικές πάνω στα ζητήματα που μας
απασχολούν. Οι γονείς μπορούν να προωθήσουν αυτήν την ικανότητα μέσω σημαντικών συζητήσεων.
Κάνουμε
ερωτήσεις του τύπου, «πως θα αισθανόσουν αν ήσουν εσύ στη θέση του», ή
«τι μπορείς να κάνεις για κάνεις τον αδερφό σου να αισθανθεί καλύτερα».
Το μοντέλο που θέλουμε να ακολουθήσουν
Αυτά που κάνουν οι γονείς είναι εξίσου σημαντικό με αυτά που λένε. Γι
’αυτό είναι σημαντικό να κοιτάξουμε μέσα μας, να αξιολογήσετε τη δική
μας αίσθηση αλτρουισμού και να δεσμευτούμε να μεταφέρουμε το
συγκεκριμένο μοντέλο και τις ιδιότητες του στα παιδιά μας.
Χρησιμοποιούμε παιδικά βιβλία
Τα παιδικά βιβλία είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να ενθαρρύνουμε την ενσυναίσθηση και τον αλτρουισμό. Τα
παιδιά μπορούν να συνδεθούν με τις ιστορίες των χαρακτήρων και να τα
χρησιμοποιήσουν για να συμπληρώσουν τις εμπειρίες τους στη ζωή και να
παρατηρήσουν ενδείξεις ενσυναίσθησης ή έλλειψη αυτών.
«Αφού
τελειώσουμε να διαβάζουμε ένα βιβλίο μιλάμε για αυτό με τα παιδιά μας.
Ποτέ δεν γνωρίζουμε πόσα κατανοεί ένα παιδί μέχρι να τους ρωτήσουμε -
οπότε, ρωτάμε», μας προτείνει η ψυχολόγος, Τζένι Γιπ.
Δίνουμε έμφαση στη λέξη «ευγνωμοσύνη»
Η
άσκηση ευγνωμοσύνης έχει ατελείωτα συναισθηματικά οφέλη και μπορεί
επίσης να είναι το κλειδί για την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης και του
αλτρουισμού. Όταν τα παιδιά εκτιμούν και αισθάνονται
ευγνώμονες για όλα όσα έχουν, μπορεί να αισθάνονται πιο διατεθειμένοι να
υποστηρίξουν εκείνους που είναι λιγότερο τυχεροί.
Παράλληλά
όπως μας λέει η Άιλα Μάλικ, «Ως γονείς μπορούμε να εκφράζουμε την
ευγνωμοσύνη μας στα παιδιά μας για μία σωστή συμπεριφορά τους μέσα από
ένα σημείωμα, είτε αφήνοντας το στο μαξιλάρι τους είτε μέσα στο κολατσιό
που παίρνουν στο σχολείο».
Εκθέτουμε τα παιδιά μας σε διαφορετικές καταστάσεις
Εκθέτουμε
τα παιδιά μας σε διαφορετικές από αυτές που έχουν συνηθήσει
καταστάσεις, και στην συνέχεια κουβεντιάζουμε μαζί τους προκειμένου να
δούμε πως ένιωσαν και τι έμαθαν απο αυτές.
Όπως μας προτείνει η Άιλα Μάλικ, «Πηγαίνουμε
για πεζοπορία, επισκεφτόμαστε νέα μέρη, περπατάμε σε διαφορετικές
γειτονιές ή επισκεφτόμαστε νέα πάρκα στην γειτονιά μας, δοκιμάζουμε
καινούργιες γεύσεις και ακούμε διαφορετικά είδη μουσικής. Μαθαίνουμε
για άλλες παραδόσεις ακούγοντας ιστορίες ανθρώπων, παρακολουθούμε
φεστιβάλ, διαβάζουμε βιβλία για άλλους πολιτισμούς και παρακολουθούμε
ντοκιμαντέρ».
Επιβραβεύουμε τον αλτρουισμό
Οι γονείς συχνά επαινούμε τα παιδιά μας όταν γράφουν καλά σε ένα διαγώνισμα ή έχουν καλούς βαθμούς στο έλεγχο του σχολείου. Μπορούμε να κάνουμε το ίδιο όταν διακρίνουμε συμπεριφορές γεμάτες ενσυναίσθηση και αλτρουισμό, για να τα ενθαρρύνουμε.
«Ως
γονείς μπορούμε να ενισχύσουμε από μικρή ηλικία την θετική πλευρά της
έννοιας ”μοιράζομαι” ανταμείβοντας τα γι′ αυτό και αναγνωρίζοντας την
δυσκολία να το πράξουν όταν θέλουν να κρατήσουν κάτι για τον εαυτό
τους», μας λέει η νευροψυχολόγος, Έιμι Σερίν.
«Διδάσκουμε
τα παιδιά μας από την προ-σχολική ηλικία πως να παραχωρούν την κούνια
στον φίλο τους για να παίξει είναι μία πολύ ευγενική χειρονομία ζήτώντας
τους στην συνέχεια να παρατηρήσουν πόσο χαρούμενοι είναι οι φίλοι τους,
γι′ αυτό».
Αντίστροφα
μαθαίνουμε στα παιδιά μας μέσα από την ενσυναίσθηση να αναγνωρίζουν τα
λάθη τους και να αντιληφθούν τις συνέπειες των πράξεων τους.
«Κάνουμε ερωτήσεις», μας λέει η Άιλα Μάλικ.
«Πώς πιστεύετε ότι ένιωσε; Πως θα ένιωθες αν κάποιος σου το έκανε εσένα; Εχεις καμμιά ιδέα να βοηθήσεις;».
Συμμετέχουμε ως οικογένεια στον εθελοντισμό
Ένας καλός τρόπος για να διδάξουμε τον αλτρουισμού στα παιδιά μας, είναι να συμμετέχουμε ως οικογένεια σε εθελοντική εργασία.
«Οι
γονείς πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά μας τα οφέλη του εθελοντισμού και
πόσα μπορούν να τους προσφέρουν σε συναισθηματικό επίπεδο», υποστηρίζει
η Έιμι Σερίν.
Συμμετέχουμε σε φιλανθρωπίες
Φροντίζουμε
τα παιδιά μας να μάθουν την σημασία του να βοηθάμε άλλους. Τα
μαθαίνουμε να συγκεντρώνουν χρήματα για διάφορους οργανισμούς. Να
συμμετέχουν στα κοινά της γειτονιάς τους και να αναγνωρίζουν την
προσφορά δημόσιων λειτουργών, όπως ταχυδρόμοι, ΕΚΑΒ, εργαζόμενοι στον
χώρο της υγείας.
«Τα
μαθαίνουμε να προσφέρουν ένα μέρος από το χαρτζιλίκι τους σε
φιλανθρωπικούς σκοπούς που τους ενδιαφέρουν, διδάσκοντας έτσι την έννοια
του αλτρουισμού», μας εξηγεί η Έιμι Σερίν.
Ανιδιοτέλεια vs Εγωισμό
Όπως
μας τόνισε η Έιμι Σερίν, οφείλουμε να διδάξουμε στα παιδιάς να κρατούν
μία ισορροπία ανάμεσα στην ανιδιοτέλεια και τον εγωισμό.
«Πρέπει
να διδάσκουμε στα παιδιά την έννοια της διατήρησης ισορροπίας ανάμεσα
στις δικές τους ανάγκες και της ευγένειας - γενναιοδωρίας προς τους
άλλους, κατά την μετάβαση τους από τα παιδικά χρόνια στην ενηλικίωση».