H Παιδαγωγική σχέση μετά την Πανδημία

Είναι ευρέως αποδεκτό πως το σχολείο για φτωχά παιδιά αποτελεί διαφυγή και ευκαιρία. Και γι’ αυτό δεν θα πρέπει να αίρεται η λειτουργία του δίχως σκέψη.

Για να δει το παιδί με καλό μάτι την κοινωνία, έλεγε η σπουδαία Γαλλίδα παιδοψυχολόγος και ψυχαναλύτρια Φρανσουάζ Ντολτό, το σχολείο θα πρέπει να λειτουργεί με την αρχή ότι το παιδί είναι καλό.

Πόσο εύκολο είναι να διατηρηθεί αυτό το αξίωμα τη στιγμή που τα δεδομένα έχουν ανατραπεί, αφότου η πανδημία επέβαλε τα δικά της ήθη και όρους, κόβοντας το σχολικό σύμπαν στα δυο; 

Ποιοι θα είναι οι μύστες των μαθητών στη νέα κανονικότητα και πόσο ευδιάκριτος θα είναι ο ρόλος των διδασκόντων από εκείνον των υγειονομικών αρχών;

• Ο Δάσκαλος είναι εκείνος που ακούει τα αιτήματα του παιδιού, ορίζει τα ιδεώδη του και το ωθεί να επιθυμήσει τη γνώση και να δημιουργήσει νέα σημαίνοντα ώστε εκείνο να καταλάβει ποιο είναι και τι θέλει να πετύχει. 

Πώς θα μπορέσει να υπηρετήσει αυτό τον ρόλο αν καλείται να εκτελέσει χρέη αστυνόμου ή επιδημιολόγου από τη στιγμή που η πολιτεία δεν έχει μεριμνήσει να φτάσει ο «λόγος της επιστήμης» στα παιδικά αυτιά από τους αρμόδιους φορείς;

Ο Ζορζ Μοκό, στο βιβλίο του «Ψυχανάλυση και Εκπαίδευση», προσεγγίζει την παιδαγωγική σχέση από ψυχαναλυτική σκοπιά, αναδεικνύοντας τους τρόπους με τους οποίους ο εκπαιδευτικός απαντά στις ανάγκες του παιδιού επηρεάζοντας ταυτόχρονα τόσο τη σχέση του με τη γνώση όσο και το όποιο σύμπτωμά του, από τη διάσπαση προσοχής μέχρι τη δυσλεξία ή την έκφραση βίας.

Η μελέτη του Γάλλου ψυχαναλυτή αφορά τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ των υποκειμένων της εκπαίδευσης μέσα στις φυσικές σχολικές τάξεις και όχι σε κάποιο ψηφιακό σχολικό σύμπαν και αναφέρεται στους δασκάλους που καλούνται να αφουγκραστούν τις ανάγκες των παιδιών χωρίς, ωστόσο, να αναγκάζονται να συγκρούονται τόσο μαζί τους όσο και με γονείς και κηδεμόνες που αρνούνται να συμμορφωθούν με τις υποδείξεις του υπουργείου Παιδείας.

Τι είδους εκπαίδευση απομένει, λοιπόν, για τη γενιά Covid;

• Για πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία του δυτικού κόσμου διακόπηκε η σχολική εκπαίδευση, αποκλείοντας τα μη ευνοημένα παιδιά από την εκπαιδευτική διαδικασία. Και μετά ήρθαν... οι μάσκες, η διγλωσσία γύρω από αυτές και ο διχασμός.

Έπειτα χτύπησε το πρώτο κουδούνι και κατά τη διάρκεια του σχολικού αγιασμού ήταν ηχηρή η απουσία των εκπροσώπων της επιστήμης. Έτσι έμειναν οι διδάσκοντες να επιχειρούν να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους και οι διδασκόμενοι να προσπαθούν να επενδύσουν με νέο τρόπο τη διαδικασία του μαθήματος και το περιβάλλον του σχολείου. 

Τι είδους παιδαγωγική σχέση χτίζεται σε ένα τέτοιο σχολικό πλαίσιο;
Όλα δείχνουν πως εάν δεν επινοηθούν νέοι τρόποι μεταφοράς σημαινόντων- δηλαδή γνώσης- από τον καθηγητή προς το μαθητή, τότε η εκπαιδευτική διαδικασία δεν θα μπορέσει να συνεχιστεί ομαλά. Διότι η μεταφορά γνώσης είναι εφικτή μονάχα όταν υπάρχει θετική μεταβίβαση. 

• Βάσει της ψυχαναλυτικής θεωρίας, μπορούμε να «μάθουμε», όταν «αγαπάμε»...

Προς το παρόν κανένας δεν δείχνει να γνωρίζει τον ρόλο του στη νέα αυτή σχολική πραγματικότητα. Όπως κανένας δεν μοιάζει να έχει προετοιμαστεί για ένα νέο σχολικό κλείσιμο από τη στιγμή που 

• δεν έχουν διασφαλιστεί ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης σε όλους τους μαθητές μέσα από κρατικές επενδύσεις στην αγορά υπολογιστών και συνδέσεις στο διαδίκτυο για όλους.

Θα είναι φέτος άραγε λοιπόν μια χαμένη, για τα παιδιά, σχολική χρονιά; 

Θα σημειωθεί πτώση μορφωτικού επιπέδου και όξυνση κατ’ επέκταση των κοινωνικών ανισοτήτων;

Η αμερικανική εφημερίδα New York Times έδωσε τις απαντήσεις της στα παραπάνω ερωτήματα μέσα από ένα άρθρο – καταπέλτη για τα σχολεία των ΗΠΑ. 

Το άρθρο τόνιζε πως οι μαθητές που προέρχονται από οικογένειες χαμηλού εισοδήματος έχασαν κατά μέσον όρο πέντε μήνες διδασκαλίας, ενώ πολλοί μαθητές αναμένεται να εγκαταλείψουν το σχολείο εξαιτίας των περιορισμών της τεχνολογίας και των κοινωνικών ανισοτήτων. 

Στο δημοσίευμα αναφερόταν και το ενδεχόμενο απαξίωσης του δημόσιου συστήματος εκπαίδευσης μετά την πιθανή στροφή των «απογοητευμένων εύπορων γονέων» προς τα ιδιωτικά σχολεία. Και αυτό δεν αφορά μόνο την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού.

• Έχει χυθεί πολύ μελάνι για τη σπουδαιότητα της εκπαιδευτικής ρουτίνας για την υγιή συναισθηματική και ψυχολογική ανάπτυξη ενός παιδιού από τη νηπιακή ηλικία.

Το 1941, πριν από περίπου οκτώ δεκαετίες η Αννα Φρόιντ, κόρη του Σίγκμουντ και μια από της «μητέρες» της παιδικής ψυχανάλυσης, ίδρυσε τους πρώτους παιδικούς σταθμούς στην Ευρώπη. 

Ο στόχος ήταν διπλός: το καταλάγιασμα της ψυχικής αναστάτωσης των παιδιών κατά τη διάρκεια του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου και η παροχή καταφυγίου στους λιλιπούτειους άστεγους εξαιτίας των βομβαρδισμών. 

• Έκτοτε δεν αμφισβητήθηκε ποτέ η σημασία της σχολικής τάξης -ακόμα και για τα νήπια- ως βασικό πεδίο κοινωνικοποίησης και νοητικής ανάπτυξης. Ιδίως για τα λιγότερο ευνοημένα.

Είναι ευρέως αποδεκτό πως το σχολείο για φτωχά παιδιά αποτελεί διαφυγή και ευκαιρία. Και γι’ αυτό δεν θα πρέπει να αίρεται η λειτουργία του δίχως σκέψη. 

Κατά τη διάρκεια της ισπανικής γρίπης το 1918 τρεις αμερικανικές πόλεις- η Νέα Υόρκη, το Σικάγο και το Νιου Χέιβεν στο Κονέκτικατ – αποφάσισαν να κρατήσουν ανοικτά τα σχολεία με το σκεπτικό πως οι μαθητές θα ήταν πιο ασφαλείς στις αεριζόμενες σχολικές εγκαταστάσεις, όπου δάσκαλοι, γιατροί και νοσοκόμες παρακολουθούσαν την υγεία τους παρά στις μη υγιεινές κατοικίες τους.

Επιστρέφοντας στο ευρωπαϊκό παρόν, στα μέσα του περασμένου Ιουνίου και μετά το τουλάχιστον δίμηνο λουκέτο των περισσότερων ευρωπαϊκών σχολικών ιδρυμάτων, η Αυστριακή Εταιρεία Παιδιατρικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής, Ψυχοσωματικής και Ψυχοθεραπείας ζήτησε να ξαναρχίσουν πλήρως τη λειτουργία τους τα σχολεία και οι εγκαταστάσεις φροντίδας παιδιών, σύμφωνα με τα μέτρα υγιεινής, προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω επιπτώσεις στα παιδιά και τις οικογένειές τους, ιδίως όσον αφορά την ψυχική τους υγεία.

Είχε προηγηθεί η μελέτη του Ιατρικού Πανεπιστημίου του Ινσμπρουκ, η οποία κατέληγε πως η απουσία της φυσικής σχολικής αίθουσας δεν είναι άνευ ψυχοκοινωνικού κόστος. 

Συγκεκριμένα ο μακρύς αποκλεισμός από τη συνήθη καθημερινή ζωή βλάπτει τα παιδιά και τους εφήβους στη γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξή τους, όπως επεσήμανε η Κάτριν Ζέβεκε, διευθύντρια της Πανεπιστημιακής Κλινικής για Παιδιά και Εφηβική Ψυχιατρική στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο του Ινσμπρουκ.

Και αν δεν γίνεται να υπάρξει η σχολική τάξη όπως την ξέραμε μέχρι σήμερα, τότε θα πρέπει να φροντίσουμε να την εφεύρουμε, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η μεταφορά της γνώσης και να επιτυγχάνεται ο τελικός σκοπός της εκπαίδευσης: η μετατροπή των καθρεφτών σε παράθυρα, όπως έλεγε και ένας Αμερικανός δημοσιογράφος.

Δήμητρα Αθανασοπούλου

efsyn
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Παιδί σημαίνει παιχνίδι

Παιχνίδια που προτιμούν…

Από 9 μέχρι 12 μηνών

Από τους πρώτους κιόλας μήνες της ζωής του, το παιδί κάνει τυχαίες και αυθόρμητες κινήσεις στην προσπάθειά του για εξερεύνηση. Αρχικό πεδίο ενδιαφέροντος είναι ο εαυτός του, τον οποίο μαθαίνει ασκώντας τις αισθήσεις του, κουνώντας ή σπρώχνοντας τα αντικείμενα που βρίσκονται γύρω του και συνήθως βάζοντάς τα στο στόμα του.
Προτιμήστε, λοιπόν, παιχνίδια ασφαλή, που είναι κατάλληλα για την ηλικία του, όπως οι κουδουνίστρες ή οι υφασμάτινες μπάλες με έντονα χρώματα και διαφορετική υφή, τα πλαστικά ζωάκια που βγάζουν ήχους, τα μαλακά ζωάκια χωρίς χνούδι ή βιβλία με μεγάλες εικόνες γνωστών αντικειμένων.

Από 12 μέχρι 24 μηνών
Μόλις αρχίσει να περπατά, ασχολείται ενεργητικά με τα αντικείμενα, τα ανακατεύει, τα μετακινεί, τα πετά.
Προτιμήστε, λοιπόν, τα παιχνίδια που μπορεί να τα τραβήξει, να τα σπρώξει, όπως τα ζωάκια ή τα αυτοκινητάκια· παιχνίδια μίμησης, όπως το τηλέφωνο, η σκούπα· παιχνίδια που βγάζουν ήχους, κουτάκια που το ένα μπαίνει μέσα στο άλλο, βιβλία με εικόνες, κούνιες, τσουλήθρες.

Από 3 μέχρι 4 χρόνων
Από τον τρίτο χρόνο, το νήπιο αρχίζει να ενδιαφέρεται πλέον για πιο πολύπλοκα αντικείμενα και σχέσεις. Τώρα αρχίζει η αναζήτηση συντρόφων στο παιχνίδι, οι πρώτες διεκδικήσεις αλλά και ο ανταγωνισμός.
Προτιμήστε, λοιπόν, κύβους, παζλ, κούκλες, παιχνίδια με κουμπιά, κουτιά με μπογιές, βιβλία με μικρές ιστοριούλες, απλά τρενάκια, φορτηγά, μπουλντόζες, φάρμες με ζώα, ποδηλατάκια και φυσικά κούνιες και τσουλήθρες.

Από 4 μέχρι 6 χρόνων
Το παιδί διαθέτει πλέον φαντασία που καλπάζει και έχει την τάση να συνομιλεί και να δίνει ρόλους και ονόματα στα αντικείμενα, ανάλογα με τις εντυπώσεις που του προκαλούν. Δημιουργεί το δικό του κόσμο, στον οποίο υπάρχουν στοιχεία παντοδυναμίας. Παρατηρούμε ότι οι δυνατότητές του πολλαπλασιάζονται και γίνονται πιο σύνθετες. Το ίδιο παίζει πια ρόλους όπου είναι κυρίαρχο των καταστάσεων, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, ενεργεί μόνο του, άλλοτε γίνεται τιμωρός ή προστατεύει τους καλούς.
Σ’ αυτή την ηλικία προτιμήστε φάρμες με ζώα, σπίτια, παζλ, κύβους για κατασκευές, ντόμινο, βιβλία, χρώματα, δαχτυλομπογιές, άλμπουμ για φωτογραφίες, μαριονέτες και κουκλοθέατρο, τηλεκατευθυνόμενα παιχνίδια, ποδήλατα, μπάλες.

Για τα παιδιά σχολικής ηλικίας
Όσο μεγαλώνει, δηλαδή από τα επτά-οκτώ χρόνια του, αναπτύσσει την ικανότητα να οργανώνεται αυθόρμητα σε ομάδες, να υπακούει σε κανόνες, ενώ αυξάνεται και η κρίση του.
Προτιμήστε τώρα παιχνίδια μνήμης, παρατήρησης, βιβλία παιδικής λογοτεχνίας, παζλ, επιτραπέζια παιχνίδια, ποδήλατα, κατασκευαστικά παιχνίδια, ηλεκτρονικά.

Τι θα πρέπει να γνωρίζετε…

• Τα παιχνίδια πρέπει να είναι πάντα κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού, διαφορετικά απογοητεύεται ή και εκτίθεται σε κινδύνους.
• Ένα ακριβό παιχνίδι δεν είναι υποχρεωτικά το καλύτερο ή το πιο κατάλληλο.
• Να δίνετε προσοχή, ώστε τα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένο το παιχνίδι να είναι μη τοξικά, ανθεκτικά και ασφαλή.
• Να αναγράφεται στη συσκευασία ότι τηρεί τα πρότυπα ασφαλείας που ορίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης να αναφέρει την ηλικία στην οποία απευθύνεται.
• Να διαλέγετε το παιχνίδι με γνώμονα τα ενδιαφέροντα του παιδιού και να κάνετε έρευνα αγοράς, χωρίς να αντιμετωπίζετε την όλη διαδικασία σαν «αγγαρεία».
• Να μην παρασύρεστε από τις διαφημίσεις παιχνιδιών, που κατά κόρον προβάλλονται το διάστημα των γιορτών, και προτού αγοράσετε κάποιο παιχνίδι να εξετάζετε ποια είναι η χρησιμότητά του.
• Να ρωτάτε το παιδί σας με ποια κριτήρια διαλέγει κάθε παιχνίδι, δηλαδή τι του αρέσει, πώς θα το χρησιμοποιήσει κ.ά.
• Να το μάθετε να επιλέγει σωστά μέσα από μια πληθώρα παιχνιδιών που προβάλλονται στις τηλεοπτικές διαφημίσεις.
• Θα διαπιστώσετε ότι συχνά τα παιδιά απογοητεύονται όταν αντικρίσουν και πιάσουν στα χέρια τους ένα παιχνίδι που διαφημιζόταν στην τηλεόραση. Όταν το δουν από κοντά, συνήθως είναι πολύ μικρότερο, λιγότερο όμορφο κλπ. Βοηθήστε τα, λοιπόν, να μάθουν να συγκρίνουν.
• Όσο πιο μικρό είναι ένα παιδί τόσο πιο απλό πρέπει να είναι το παιχνίδι του. Αυτά που είναι δύσκολα ή σύνθετα για την ηλικία του σπάνια κεντρίζουν το ενδιαφέρον του. Αντίθετα, μπορεί να του δημιουργήσουν συναισθήματα ανικανότητας ή ακόμα να κινητοποιήσουν την επιθυμία για την «καταστροφή» τους, αφού το παιδί δεν ξέρει πώς να τα χρησιμοποιήσει.
• Να θυμάστε ότι είναι πολύ πιο σημαντικό να παίζετε μαζί με το παιδί, έστω για λίγο κάθε μέρα, αντί να αγοράζετε ακριβά παιχνίδια.
• Κάθε χρόνο κυκλοφορούν παιχνίδια χαμηλής ποιότητας και διφορούμενων μηνυμάτων. Αναμφίβολα, η ευθύνη της πολιτείας είναι μεγάλη. Εμείς, όμως, φέρουμε την κύρια ευθύνη της ανάπτυξης των παιδιών μας. Όπως ψάχνουμε επισταμένα τι ρούχα να τους αγοράσουμε ή σε ποιο σχολείο θα τα στείλουμε, είναι καλό να μάθουμε να επιλέγουμε σωστά και τα παιχνίδια που τους προσφέρουμε.

Από το βιβλίο μου Μεγαλώστε ευτυχισμένα παιδιά
Αλεξάνδρα Καππάτου ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος
akappatou.gr

Απώλεια βάρους στους εφήβους: Tι να προσέξουμε;

Η παχυσαρκία μεταξύ των εφήβων είναι ένα σοβαρό και διαδεδομένο πρόβλημα.

 
Το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία μπορούν να συμβάλουν σε προβλήματα υγείας κατά την εφηβεία, μεγαλύτερο κίνδυνο παχυσαρκίας στην ενηλικίωση και κίνδυνο ζωής για ασθένειες, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις και διαβήτη. Η έρευνα δείχνει ότι η καλύτερη στρατηγική για να βοηθήσει τους εφήβους να χάσουν βάρος είναι η προώθηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών και υγιών δραστηριοτήτων.

Τα παραπάνω επισημαίνει ο Κλινικός Διαιτολόγος-Προϊστάμενος Διαιτολογικού Τμήματος ΓΝΑ Λαϊκό Χάρης Δημοσθενόπουλος, Μέλος ΔΣ Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας- Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν., Board Member of DNSG and Lead of EFAD European Specialist for Diabetes, τονίζοντας πως «η ανησυχία και το άγχος για το βάρος και το μέγεθος σώματος είναι εξαιρετικά συχνή κατά τη διάρκεια της εφηβικής ηλικίας. «Οι έφηβοι, εκτός από τους πραγματικούς κινδύνους για την υγεία όπως η παχυσαρκία και η κακή διατροφή, εκτίθενται και στα μη ρεαλιστικά «πρότυπα ομορφιάς» που προβάλλονται από τα μέσα ενημέρωσης και τα οποία δίνουν υπερβολική έμφαση στο πολύ λεπτό σώμα και στο πολύ χαμηλό σωματικό βάρος, εξομοιώνοντάς τα με την ομορφιά, την επιτυχία και την υγεία. Ταυτόχρονα, οι έφηβοι εκτίθενται επίσης σε διάφορους, ανορθόδοξους και συχνά επιβαρυντικούς τρόπους για να χάσουν βάρος και να επιτύχουν αυτό το λεπτό ιδανικό σώμα».

«Οι διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με την υγεία και τη διατροφή είναι συχνά λανθασμένες και αναξιόπιστες», προσθέτει, «καθώς υποκινούνται λιγότερο από επιστημονικά στοιχεία και περισσότερο από τις τάσεις της μόδας αλλά και οικονομικά κίνητρα και συμφέροντα. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί έφηβοι αισθάνονται μία ισχυρή πίεση, μεγαλύτερη από την απαιτούμενη, για ένα ιδανικότερο βάρος και μία καλή υγεία και εξαναγκάζονται να επιτύχουν αυτόν τον στόχο μέσω κακών και μερικές φορές επικίνδυνων διατροφικών επιλογών, που οδηγούν σε αντίθετα αποτελέσματα.

Οι προσπάθειες για απώλεια βάρους συχνά καταλήγουν να συσχετιστούν με αλλαγές συμπεριφοράς, όπως μεταβολές στις διατροφικές συνήθειες και στη συχνότητα άσκησης. Η “δίαιτα” είναι μια διαδικασία που προτείνει μια σκόπιμη, συχνά προσωρινή, αλλαγή στο φαγητό για την επίτευξη απώλειας βάρους μέσω του περιορισμού της θερμιδικής πρόσληψης και της επίτευξης ενός αρνητικού θερμιδικού ισοζυγίου.

Μελέτες έχουν δείξει ότι η διατροφή και οι διαταραγμένες διατροφικές συμπεριφορές σε εφήβους αυξάνουν σε συχνότητα με την ηλικία και είναι πιο διαδεδομένες μεταξύ των κοριτσιών. Έτσι, τα κορίτσια που θεωρούν ότι είναι υπέρβαρα και δεν είναι ικανοποιημένα με το σώμα τους είναι πιο πιθανό να κάνουν δίαιτα και είναι επίσης πιο πιθανό να ακολουθήσουν ανθυγιεινές συμπεριφορές απώλειας βάρους, μέσω της αφαγίας, της παρατεταμένης νηστείας και των ακραίων διατροφικών επιλογών ή και συμπληρωμάτων».

Ο κ. Δημοσθενόπουλος υπογραμμίζει πως «οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για ανθυγιεινές συμπεριφορές ελέγχου βάρους είναι η δυσαρέσκεια με το βάρος, η παχυσαρκία αλλά και η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η πίεση και τα σχόλια του κοινωνικού περιβάλλοντος. Οι έφηβοι που θα επιλέξουν να ακολουθήσουν ένα ανορθόδοξο και όχι επιστημονικά τεκμηριωμένο πρόγραμμα διατροφής διατρέχουν κίνδυνο για την υγεία τους (επιπτώσεις σε πίεση, λιπίδια, αιματολογικούς δείκτες) και για συμπεριφορές που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία, όπως η χρήση ουσιών και επικίνδυνων σκευασμάτων και συμπληρωμάτων ή ψυχολογικές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένων των διατροφικών διαταραχών, της αντιδραστικής υπερφαγίας και της χαμηλής αυτοεκτίμησης. Έχει φανεί ότι οι έφηβοι που κάνουν δίαιτα διατρέχουν κίνδυνο υπερβολικής αύξησης βάρους με την πάροδο του χρόνου.

Οι κλινικοί γιατροί και διαιτολόγοι γνωρίζουν ότι πολλές απόπειρες απώλειας βάρους σε εφήβους μπορεί να αντικατοπτρίζουν άλλα ζητήματα στη ζωή του εφήβου, όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση, πειράγματα για το βάρος, οικογενειακή πίεση για να επιτευχθεί ένας συγκεκριμένος στόχος π.χ. συγκεκριμένες σπουδές ή ακόμα και μια διατροφική διαταραχή. Για πολλούς εφήβους που αποφασίζουν να κάνουν δίαιτα, η αλλαγή της συμπεριφοράς τους δεν αφορά το βάρος τους. Για αυτό, στους εφήβους που ασχολούνται με πιο σοβαρές πρακτικές απώλειας βάρους, ο έλεγχος για διατροφικές διαταραχές θα πρέπει να γίνεται αμέσως καθώς και η έγκαιρη παραπομπή για αξιολόγηση από ειδικό.

Η αξιολόγηση και η παρέμβαση πρέπει να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές, βάσει τεκμηρίων και βέλτιστων πρακτικών, και πάντα υπό επαγγελματική καθοδήγηση. Οι έφηβοι πρέπει να ενθαρρύνονται να αποδεχτούν ένα ρεαλιστικό βάρος για τον εαυτό τους. Ο υπολογισμός του ΔΜΣ και η σύγκριση του με τις καμπύλες εκατοστημορίου ΔΜΣ είναι ο πιο αξιόπιστος τρόπος για να εκτιμηθεί εάν ένας έφηβος βρίσκεται σε ένα υγιές εύρος βάρους και ποιο είναι το «ιδανικό» βάρος για αυτόν.

Μελέτες έχουν δείξει ότι η λανθασμένη διαιτολογική συμπεριφορά -μέσω ενός πολύ αυστηρού περιορισμού των θερμίδων για απώλεια βάρους- αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης παχυσαρκίας και διατροφικών διαταραχών. Δεδομένου ότι η δίαιτα μεταξύ των εφήβων συνδέεται συχνότερα με τον περιορισμό των βασικών θρεπτικών συστατικών από τα τρόφιμα, την παράλειψη γευμάτων, την πείνα, την πρόκληση εμετού και άλλες διατροφικές συνήθειες υψηλού κινδύνου είναι σημαντικό να υπάρξει σύσταση και υποστήριξη από ειδικό.

Οι καλύτερες στρατηγικές για την απώλεια και τη διαχείριση του βάρους όπως αναφέρει ο κ. Δημοσθενόπουλος πρέπει να περιλαμβάνουν:

• Το μέτριο θερμιδικό περιορισμό: Αρκούν και 500 kcal λιγότερες την ημέρα για να πετύχουμε αργά και σωστά μία επιθυμητή απώλεια. Απαγορεύεται η γρήγορη και μεγάλη απώλεια σε σύντομο διάστημα, αφού αυτή θα επιτευχθεί μόνο μέσω ενός περιοριστικού και ίσως όχι πλήρους θρεπτικά διαιτολογίου. Στην εφηβεία δεν απαιτείται ένας δραστικός θερμιδικός περιορισμός αλλά ένας συνδυασμός μίας μέτριας υποθερμιδικής διατροφής με μία καθημερινά αυξημένη δραστηριότητα και καύση θερμίδων.
• Αποφυγή ακραίων διαιτολογίων: Είναι σημαντικό να αποφεύγονται ακραία ως προς τη σύστασή τους διαιτολόγια στα οποία αποκλείονται ολόκληρες ομάδες τροφίμων όπως π.χ. τα φρούτα ή τα γαλακτοκομικά.
• Το πρωινό: Οι έφηβοι που τρώνε πρωινό -σε σύγκριση με εκείνους που το παραλείπουν- λαμβάνουν πιο απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και έχουν καλύτερες γενικές διατροφικές συνήθειες. Οι τροφές ολικής αλέσεως, τα φρούτα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά είναι καλές επιλογές πρωινού και κατά την απώλεια βάρους.
• Τα οικογενειακά γεύματα: Τα πιο συχνά οικογενειακά γεύματα στο σπίτι σχετίζονται με μια καλύτερη διατροφή με φρούτα και λαχανικά, πλούσια σε ιχνοστοιχεία και φυτικές ίνες. Τα οικογενειακά γεύματα συνδέονται επίσης με λιγότερες κακές διατροφικές συνήθειες, όπως παράλειψη γευμάτων ή υπερβολική κατανάλωση.
• Ο περιορισμός του χρόνου μπροστά από την οθόνη: Τα γεύματα και τα σνακ μπροστά από την τηλεόραση ή τον υπολογιστή και ο παρατεταμένος χρόνος μπροστά από την οθόνη σχετίζονται με υπερκατανάλωση θερμίδων και με κακές επιλογές ροφημάτων και σνακ.
• Η προώθηση της δραστηριότητας: Οι έφηβοι χρειάζονται περίπου 60 λεπτά σωματικής άσκησης την ημέρα χωρίς όμως η δραστηριότητα του εφήβου να είναι αποκλειστικά ένα δομημένο πρόγραμμα άσκησης. Το περπάτημα, το ποδήλατο ή ο χορός μπορεί να είναι ιδανικές λύσεις για την καύση θερμίδων και τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης.

mothersblog.gr