Φάκελος #MeToo (1): Δημιουργήθηκε όταν η Tarana Burke δεν μπόρεσε να το πει

Το κίνημα του #MeToo ξεκίνησε από την Αμερική την ίδια χρονιά που στην Ελλάδα ψηφιζόταν ο νόμος για την ποινικοποίηση του βιασμού εντός γάμου. Δηλαδή, το 2006. 

Δέκα χρόνια αργότερα, πήρε πρωτοφανείς διαστάσεις, δίνοντας για πρώτη φορά δημόσιο και περίοπτο βήμα στα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης. 

Μια δεκαπενταετία έπειτα, έφτασε και στην Ελλάδα. 

Η γυναίκα που έριξε την πρώτη στάλα στον ωκεανό των καταγγελιών ήταν η αφροαμερικανή Tarana Burke. 

Γεννημένη και μεγαλωμένη σε μία υποβαθμισμένη γειτονιά του Μπρονξ της Νέας Υόρκης τη δεκαετία του ’70, η Tarana βίωσε την κακοποίηση από πολύ μικρή ηλικία. 

Τόσο ως παιδί, όσο και ως έφηβη, έπεσε επανειλημμένα θύμα βιασμού και σχεδόν καθημερινά ήταν θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης. Ήταν εμπειρίες που την στιγμάτισαν ανεπανόρθωτα. 

Όμως η Tarana δεν ήταν μόνη της στη μάχη. Σε αντίθεση με πολλά θύματα σεξουαλικής βίας, είχε στο πλάι της έναν σύμμαχο: τη μητέρα της. Βλέποντας την κόρη της να υποφέρει, η μητέρα της Tarana την ενθάρρυνε να βρει άλλα κορίτσια με παρόμοιες εμπειρίες, να μιλήσει μαζί τους και να στηρίξουν η μία την άλλη. Εκείνη την άκουσε και σύντομα αντιλήφθηκε ότι ήταν η καλύτερη συμβουλή που είχε ακολουθήσει ποτέ....

Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, άρχισε να γίνεται μέλος σε οργανώσεις, να συμμετέχει σε δράσεις, να έρχεται σε μία πρώτη επαφή με τον ακτιβισμό. 

Το 2003 ίδρυσε το «Just Be», μία ΜΚΟ που απευθυνόταν σε έγχρωμες κοπέλες ηλικίας 12-18 ετών οι οποίες είχαν υποστεί βία και χρειάζονταν στήριξη. 

Το #MeToo δημιουργήθηκε όταν η Tarana δεν μπόρεσε να το πει 

Ένα καλοκαίρι, σε ένα από τα καθιερωμένα καμπ που οργάνωνε το «Just Be» στην Αλαμπάμα, ένα 13χρονο κορίτσι πλησίασε διστακτικά την Tarana. Ήθελε να της μιλήσει κατ’ ιδίαν. 

Ξεκίνησε να της ανοίγεται και να της μιλά για τη σεξουαλική κακοποίηση που βίωσε ως παιδί. «Δεν ήμουν έτοιμη. Μου ανοίχτηκε και την απέρριψα. Την παρέπεμψα σε κάποιον άλλον», έχει παραδεχθεί η Tarana. «Δεν επέστρεψε ξανά στο καμπ. Δεν έμαθα ποτέ τι απέγινε». 

Η εμπειρία αυτή συντάραξε την αφροαμερικανή ακτιβίστρια. Εκ των υστέρων αισθάνθηκε ντροπή, αίσθημα που με τον καιρό έδωσε τη θέση του στις τύψεις. 

«Γιατί δεν μπορούσες απλώς να πεις ‘κι εγώ’ (me too);». Το ερώτημα αυτό ταλάνιζε το μυαλό της και την βασάνιζε επί μήνες. Μπήκε σε βαθιές σκέψεις. Αναλογίστηκε την πορεία της ως τότε, τις τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος και τι την είχε βοηθήσει να τις ξεπεράσει. 

«Συνειδητοποίησα ότι αυτό που με βοήθησε ήταν το ότι βρήκα κι άλλους επιζώντες που μπορούσαν να συμπάσχουν μαζί μου». Τότε γεννήθηκε το #MeToo. Αρχικά ως όραμα, έπειτα ως κίνημα στα «άγουρα» την εποχή εκείνη social media. 

Η Tarana Burke δημιούργησε μία σελίδα στο MySpace με την ονομασία Me Too. Πλέον καλούσε τις γυναίκες όλων των ηλικιών και των φυλών να καταθέσουν τις εμπειρίες τους. 

Το σκεπτικό ήταν ότι τα θύματα δεν έπρεπε να αισθάνονται μόνα τους και δεν έπρεπε πια να σιωπούν. Η σεξουαλική κακοποίηση δεν αποτελεί θέμα ταμπού. 

Ήταν και είναι η θλιβερή πραγματικότητα εκατομμύρια γυναικών, πολλές εκ των οποίων είχαν πείσει τους εαυτούς τους ότι είχαν μεγάλο μερίδιο ευθύνης γι’ αυτό που τους συνέβη. Ότι ήταν «βρώμικες», ντροπιασμένες και ότι ίσως το άξιζαν. 

Η Tarana ήξερε ότι αυτό το αίσθημα ενοχής και ντροπής έπρεπε πάση θυσία να μετατοπιστεί στους πραγματικούς εγκληματίες: τους βιαστές. Η δημόσια καταγγελία όφειλε να απενοχοποιηθεί. 

Το «Me Too» γνώρισε ευρεία αποδοχή το 2006, με πολλές γυναίκες να «αγκαλιάζουν» την προσπάθεια της Tarana. 

Η αφροαμερικανή ακτιβίστρια δεν επαναπαύθηκε στον κόσμο του ίντερνετ. Οργάνωνε δράσεις, ομιλίες, πορείες, συναντήσεις. Η διάδοσή του «Me Too» όμως περιορίστηκε στον κύκλο των επιζώντων και των κακοποιημένων γυναικών. 

Μετατράπηκε σε κίνημα παγκόσμιου βεληνεκούς μία δεκαετία αργότερα. Το 2017, η ηθοποιός Alyssa Milano κατήγγειλε δημόσια τον παραγωγό Harvey Weinstein για σεξουαλική παρενόχληση. Ήξερε ότι δεν ήταν η μοναδική. 

Έτσι, κάλεσε όσες άλλες γυναίκες είχαν βιώσει κάτι παρόμοιο να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. «Αν έχεις βιώσει σεξουαλική κακοποίηση ή παρενόχληση, γράψε ‘me too’ ως απάντηση σε αυτό το tweet». 

Το tweet της συγκέντρωσε πάνω από 60 χιλιάδες απαντήσεις. Διάσημες, αλλά και άσημες γυναίκες βρήκαν την ευκαιρία και το θάρρος να καταθέσουν τις μαρτυρίες τους. 

Η φράση της Tarana Burke και το κίνημα που προωθούσε όλα αυτά τα χρόνια, από τη μια μέρα στην άλλη γιγαντώθηκε. 

Το έργο της δεν επικαλύφθηκε από τη μετατροπή του κινήματος σε hashtag και τάση. Αντίθετα, αναγνωρίστηκε. Το 2017, η Tanara ανακηρύχθηκε Πρόσωπο της Χρονιάς από το περιοδικό «Time», ενώ το 2018 της αποδόθηκε το βραβείο The Ridenhour για το θάρρος της....

mixanitouxronou
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι