Ηθική - Υπέρτατη Αξία και Βάση της Ατομικής και Κοινωνικής Ζωής

Η ηθική είναι το σύνολο των αξιωμάτων που αναφέρονται στην ιδέα του αγαθού και του ωφέλιμου στον άνθρωπο, που καθορίζει τους τρόπους δράσης για την πραγματοποίηση και την επικράτηση
στις ανθρώπινες σχέσεις.

Ηθικές δυνάμεις είναι οι αναφερόμενες στον ψυχικό κόσμο και το ηθικό περιεχόμενο του ανθρώπου, ηθικό δε είναι το σύνολο των
εσωτερικών δυνάμεων του ανθρώπου που τον οδηγούν σε αποφασιστική και θαρραλέα δράση.

Γενικά ηθική είναι το σύνολο των κανόνων συμπεριφοράς του ανθρώπου, αποτελεί δε έναν από τους σπουδαιότερους κλάδους της φιλοσοφίας και συνδέεται με πρακτικά ζητήματα των ανθρώπων στα οποία προσπαθεί να δώσει σαφείς απαντήσεις.

Εξετάζοντας τώρα διαχρονικά την έννοια παρατηρούμε ότι σύμφωνα με τον Επίκουρο, ηθικός είναι αυτός που έχει απαλλαγεί από τις πιεστικές ανάγκες της ζωής και έχει αποκτήσει την ψυχική του ειρήνη και ηρεμία.

Για τους Ρωμαίους η ευσέβεια και η υποταγή αποτελούσαν χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ηθικής ζωής.

Τέλος ο Χριστιανισμός ταυτίζει την έννοια της ηθικής με την πίστη και την τήρηση των χριστιανικών εντολών.

Ανήθικος θεωρείται , ο αμαρτωλός, ο άπιστος, αυτός που παραβαίνει τις θεϊκές εντολές.

Σημειώνουμε δε ότι βασικές αρετές του χριστιανισμού θεωρούνται η αλληλοβοήθεια, η αλήθεια, ο σεβασμός και η αγάπη που μετουσιώνονται σε πράξεις και δε παραμένουν γράμμα κενό.

Επιπλέον, όπως έχει τονίσει ένας σημαντικός φιλόσοφος «Δεν
είναι ηθική αυτή που εγκωμιάζει τη δειλία, την περιφρόνηση, την αυτοταπείνωση, το ψέμα, τον εξευτελισμό, την υποταγή και γενικά όλες τις ιδιότητες του σκουληκιού»

Όπως έγινε αντιληπτό από τα παραπάνω η ηθική είναι κανόνας και μέτρο για τη συμβίωση και τη διαγωγή των ανθρώπων μέσα στην κοινωνία. Μέσα από τις ανθρώπινες σχέσεις αποδείχνεται η ηθικότητα του ανθρώπου. Τις σχέσεις αυτές πρέπει να τις χαρακτηρίζουν, ο αμοιβαίος σεβασμός και η εκτίμηση προς τους άλλους. Ο άνθρωπος στην περίπτωση αυτή θεωρείται φίλος, σύντροφος και αδελφός και όχι αντικείμενο εκμετάλλευσης και καταπίεσης.

Η τιμιότητα στις ανθρώπινες σχέσεις και η ειλικρίνεια, είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ηθικής προσωπικότητας που συνδυαζόμενα με την ηθική καθαρότητα, την απλότητα, το
φιλότιμο και την αλήθεια στην κοινωνική και ατομική ζωή αποτελούν τα θεμέλια για μια ανώτερη και ανθρωπινότερη ζωή.

Μέσα στους κόλπους της οικογένειας, ο ηθικός άνθρωπος χαρακτηρίζεται από αμοιβαίο σεβασμό προς τα υπόλοιπα μέλη της

και η φροντίδα του για την ανατροφή και τη σωστή αγωγή του παιδιού αποτελεί συνεχές και υπέρτατο χρέος του.

Ο ηθικός άνθρωπος δεν συγχωριέται σε καμιά περίπτωση να δείχνει αδιαφορία και απάθεια για ορισμένα φαινόμενα που υποσκάπτουν την ομαλή κοινωνική συμβίωση και προσβάλουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου.

Τέτοια φαινόμενα είναι η ανοχή της αδικίας, του παρασιτισμού, της ατιμίας, της απληστίας που αποτελούν αληθινές πληγές της κοινωνίας. Σε αυτά προσθέτουμε και την υποκρισία που αποτελεί κατά την άποψή μας τη χειρότερη μορφή ανηθικότητας.

Δεν θα ήταν μάλιστα υπερβολή αν λέγαμε ότι ο αμοραλισμός πολλών πολιτικών ηγετών, η ανευθυνότητα και η διαφθορά πολλών λειτουργών της δικαιοσύνης, της εκπαίδευσης, της υγείας και της δημόσιας διοίκησης, η πολυθεσία, η αναξιοκρατία, τα διάφορα προνόμια και ο τσαρλατανισμός, αποτελούν τα "σημεία των καιρών" της σύγχρονης κοινωνίας.

Στο σημείο αυτό με έμφαση μπορούμε να υπογραμμίσουμε ότι ο ηθικά αδιάφορος άνθρωπος δεν κατορθώνει ποτέ να εκτελέσει το καθήκον γιατί οι απαιτήσεις του είναι ζωώδεις.

Αισθάνεται βέβαια πείνα, δίψα, ηδονή, λύπη αλλά νοιάζεται περισσότερο πως θα τραφεί ξέχωρα, πως θα διασκεδάσει εντονότερα και πως θα απολαύσει ερωτικά.

Ο ανήθικος άνθρωπος δεν προβληματίζεται ανθρωπιστικά και το μέγεθος της κατάπτωσής του φαίνεται από την ανεύθυνη θέση που παίρνει απέναντι στο εαυτό του, τη ζωή του και τον κόσμο.

Οι ορμές και τα πάθη του γίνονται ο νόμος και η μοίρα του βρίσκεται σε μια χαρακτηριστική αδυναμία να νικήσει την αντίσταση του ίδιου του εαυτού του, να δώσει βαθύτερο περιεχόμενο, ανώτερο σκοπό και ουσιαστικότερο νόημα στη ζωή του, καταπνίγοντας έτσι την εναγώνια φωνή του χρέους.

Επιπροσθέτως οι ηθικές αδυναμίες καθορίζονται από τη στάση που τηρούμε στη ζωή και τις δυσκολίες της και η ηθική ζωή δεν μπορεί να κρίνεται από τις κοινές και τυπικές της εκδηλώσεις αλλά από τις κορυφαίες στιγμές της.

Πιστεύουμε και υποστηρίζουμε ότι η ηθική ζωή του ανθρώπου κρίνεται από την ώρα του μεγάλου ΝΑΙ ή του μεγάλου ΟΧΙ, τότε που το καθετί, η έννοια του καθήκοντος, της συνέπειας, τα όνειρα, οι οραματισμοί και τα ιδανικά μπαίνουν στη ζυγαριά του ηρωισμού.

Το μέγεθος του ηθικού μεγαλείου του ανθρώπου φαίνεται την ώρα που αποφασίζει, αν σέβεται και τιμάει τον εαυτό του, αν είναι συνεπής μέχρι την τελευταία λέξη, αν δημιουργεί ουσιαστικά.

Η ηθική είναι η μεγάλη πράξη της ζωής που απαιτεί τόλμη και θάρρος για να εξασφαλίσει την καταξίωση του ανθρώπου και την αναφορά του τόσο από την οικογένειά του, όσο και από την κοινωνία, ως παράδειγμα προς μίμηση.

Συνοψίζοντας λοιπόν τα προαναφερθέντα, διαπιστώνουμε, ότι πράγματι στη σημερινή εποχή της θεοποίησης των υλικών αγαθών, περνούν μια πρωτοφανή κρίση οι ηθικές αξίες και ότι σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, επιβάλλεται ο αναβαπτισμός του ανθρώπου και η τόνωση του ηθικού του φρονήματος.

Ο άνθρωπος πρέπει να πάψει να στροβιλίζεται στην τρομερή δίνη των παθών του, να παραδίνεται στη θανατηφόρα αδράνεια, να είναι επιρρεπής στις υπερβολές και να μηδενίζει την υπόστασή του.

Οι αρετές της έμπρακτης αγάπης, της σωφροσύνης, της πραγματικής φιλίας, της γενναιότητας, της τιμιότητας και του ενδιαφέροντος για τα κοινά, πρέπει να επανατοποθετηθούν στα βάθρα τους και να συνειδητοποιήσει ο άνθρωπος ότι «την αρετήν των έργων είναι, μήτε λόγων πλείστων δεομένην, μήτε μαθημάτων», όπως τονίζει και ο Αντισθένης.

patrisnews

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι