Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη

Η Μονή της Χώρας, γνωστή σήμερα ως Καριγιέ Τζαμί (τουρκ. Kariye Camii ή Kariye Müzesi), υπήρξε Βυζαντινό χριστιανικό μοναστήρι στην Κωνσταντινούπολη που μετατράπηκε από τους Οθωμανούς σε τζαμί κατά το 16ο αιώνα. Από το 1958 λειτουργεί ως μουσείο, ωστόσο μετά την απόφαση του τουρκικού Ανώτατου Δικαστηρίου το 2019 και την έκδοση ΦΕΚ στις 21 Αυγούστου 2020, μετατράπηκε σε τέμενος. Η μονή χτίστηκε στη θέση της σημερινής συνοικίας Εντιρνέ Καπού, νότια του Κεράτιου κόλπου και σε κοντινή απόσταση από τα Θεοδοσιανά τείχη. Το μνημείο σήμερα είναι γνωστό με το όνομα Μουσείο Χώρας. Ο κύριος ναός δεν είναι επισκέψιμος αφού βρίσκεται σε διαδικασία αποκατάστασης. Επίσης το εξωτερικό του ναού είναι καλυμμένο για εργασίες αναστήλωσης (Μάιος 2017).

Η Μονή της Χώρας κτίστηκε ύστερα από εντολή της πεθεράς του Αλεξίου Ά του Κομνηνού (1081 – 1118), της Μαρίας Δούκαινα. Η εντολή δόθηκε το 1077 και η ολοκλήρωση του μοναστηριού έγινε το 1081. Η Μονή χτίστηκε πάνε σε παλαιότερα κτίσματα του 6^ου και 9^ου αιώνα.

Η Μονή καταστράφηκε και επισκευάστηκε πάρα πολλές φορές. Ωστόσο, τα μοναδικά ψηφιδωτά και οι εξαιρετικού κάλους τοιχογραφίες, αν και καλύφθηκαν από ασβέστη από τους Οθωμανούς, φανερώνουν μέχρι σήμερα τη μοναδική βυζαντινή αγιογραφική τέχνη. Η Μονή είναι αφιερωμένη στον Χριστό Σωτήρα και η ονομασία «Μονή της Χώρας» πιθανότατα προέρχεται από τη σύντμηση «εν τη χώρα», που δήλωνε την τοποθεσία της Μονής.

Ανάμεσα στις εντυπωσιακές τοιχογραφίες ξεχωρίζει η Ανάσταση στην κόγχη. Και αυτό γιατί, πέρα από την τεχνική, το θέμα της δεν υπάρχει σε καμία άλλη Εκκλησία. Στην τοιχογραφία της Αναστάσεως στη Μονή της Χώρας ο Χριστός σώζει από τον Άδη τον Αδάμ και την Εύα (με το ένα χέρι κρατάει τον Αδάμ και με το άλλο την Εύα). Ο ίδιος ο Χριστός σώζει και τους δύο, σε αντίθεση με τις περισσότερες εικόνες όπου ο Χριστός σώζει μόνο τον Αδάμ και η Εύα πιάνεται από τον χιτώνα του Αδάμ και σώζεται.

Η σωτηρία τόσο του Αδάμ όσο και της Εύας (του άνδρα και της γυναίκας) από τον ίδιο τον Σωτήρα αποτελεί ένα καινοτόμο στοιχείο κατά την περίοδο των Παλαιολόγων και αντικατροπτίζει την αναβάθμιση της θέσης της γυναίκας. Μοναδικής ομορφιάς, σημαντικής αρχιτεκτονικής και αγιογραφικής αξίας, η Μονή της Χώρας, αποτέλεσε το αποκορύφωμα της βυζαντινής αναγέννησης επί εποχής Παλαιολόγων.

wikipedia.org
aisthisis.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι