«Ο εκπαιδευτικός στο εδώλιο»

Αγαπητή/έ γονέα, 

Κάποιες φορές οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται στο εδώλιο του κατηγορουμένου σε λαϊκές δίκες που στήνονται άλλοτε με μικρότερο ακροατήριο, παραδείγματος χάριν σε πηγαδάκια επί του πεζοδρομίου πλησίον του σχολείου και άλλοτε με μεγαλύτερο ακροατήριο, παραδείγματος χάριν σε συνελεύσεις γονέων και κηδεμόνων. Άλλοτε με μεγαλύτερη ένταση και άλλοτε με μικρότερη. Σπανιότερα οι δίκες αυτές σταματούν σχεδόν εν τη γενέσει. 

Βαγγέλης Δήμας, Φιλόλογος

Δίκες που ακολουθούν τη μόδα ή την κουλτούρα αξιολόγησης που γενναία προσφέρουν και υπηρετούν με κερδοσκοπική συνέπεια τα reality shows, αρκετά πρωϊνάδικα, αλλά και άλλες εκπομπές με πιο σοβαροφανές περιεχόμενο. 

Οι κατηγορίες πολλές και διαφορές με διαβαθμισμένη βαρύτητα: άλλη εκπαιδευτικός αναθέτει πολλές εργασίες, ενώ άλλος όχι, άλλος δίνει στα παιδιά πολλές φωτοτυπίες ενώ άλλη όχι, άλλος δεν έχει τον έλεγχο της τάξης, άλλη φωνάζει ενώ άλλος δεν φωνάζει, άλλη προσβάλλει συχνά τα παιδιά, άλλος έχει χτυπήσει μαθητή, άλλος έχει παρενοχλήσει μαθήτρια και τα λοιπά. 

Καταθέτω την άποψή μου, αντλώντας από την εμπειρία μου ως γονέας και εκπαιδευτικός, που ίσως με βοηθά να σταθώ πιο αντικειμενικός απέναντι σε πρόσωπα και καταστάσεις, ίσως όμως και πιο διπλωμάτης, πιο διστακτικός να γίνει ο λόγος μου πιο αιχμηρός, η κριτική μου πιο δηκτική. 

Πρώτα-πρώτα, θα αναφερθώ σε μέρος από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μία/ένας εκπαιδευτικός αλλά και στις ελλείψεις που ήδη από το Πανεπιστήμιο τον συνοδεύουν. 

Οι γονείς πιστεύουν πώς η καθηγήτρια/ο καθηγητής είναι πλήρως εκπαιδευμένη/ος από τη στιγμή που αποφοιτά από το πανεπιστήμιο, τόσο όσον αφορά τη γνώση του αντικειμένου όσο και πώς να το διδάξει, ενώ, επίσης, διαθέτει και την κατάλληλη ψυχολογική κατάρτιση, για να διαχειρίζεται τα προβλήματα που θα προκύψουν ή ακόμη καλύτερα έχει τη γνώση να σχεδιάσει και να υλοποιήσει στρατηγικές πρόληψης αυτών των δυσκολιών. Για να μη γίνω απόλυτος: ελάχιστα ισχύουν από τα παραπάνω. 

Εγώ, απόφοιτος του Φ.Π.Ψ (τμήμα Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας), έχοντας παρακολουθήσει αρκετά μαθήματα παιδαγωγικής και ψυχολογίας αλλά και δέκα δειγματικές διδασκαλίες σε πειραματικά και πρότυπα σχολεία και έχοντας κάνει διδασκαλία μέσα στην τάξη, για την οποία και αξιολογήθηκα, θεωρώ ότι η εκπαίδευσή μου είναι ελλιπέστατη. Και αυτό, αν και βρίσκεται πολύ πάνω από το μέσο όρο της εκπαίδευσης(ποιοτικά και ποσοτικά) που γενικά παρέχεται στους εκπαιδευτικούς, για να μπορέσουν να σταθούν με αξιώσεις(να επιβιώσουν;) σε μία αίθουσα διδασκαλίας! Όσον αφορά την εισαγωγική επιμόρφωση αυτών που προσλαμβάνονται, περιλαμβάνει συνήθως μία – δύο εβδομάδες (και πολύ λέω) θεωρητικών μαθημάτων που στην καλύτερη περίπτωση αποτελούν μία καλή επανάληψη για αυτά που ήδη έχεις μάθει στο πανεπιστήμιο, συνήθως κάτι νέο δεν προκύπτει. 

Υπάρχουν και οι εξαιρέσεις. Μικρές και σπάνιες. Επιμόρφωση στη συνέχεια δεν συμβαίνει, παρότι τη ζητάει (ζήταγε;)επίμονα ο κλάδος. Οι επιμορφώσεις που γίνονται είναι εκτός διδασκαλίας, συνήθως μικρές, συνήθως θεωρητικές. 

Για επιμορφώσεις υψηλότερης ποιότητας είναι ανάγκη να καταθέσεις τον οβολό σου, παραδείγματος χάριν σε σεμινάρια, εσχάτως διαδικτυακά, που συχνά οργανώνονται από Πανεπιστήμια. Τα βιβλία του καθηγητή, προσφορά της Πολιτείας, για να υποστηρίξουν τη διδακτική προσπάθεια του εκπαιδευτικού, δεν την υποστηρίζουν και τόσο, έτσι οι εκπαιδευτικοί συχνά και αναπόφευκτα καταφεύγουν σε βοηθήματα του εμπορίου. Όσο για τα εγχειρίδια των μαθητών, έχετε γνώση από πρώτο χέρι και μάτι, πόσο εύκολα γίνονται φύλλο και φτερό, ενώ, εάν εστιάσουμε στο περιεχόμενο, συχνά απαρχαιωμένο, συχνά ανούσιο, βαρετό, ακόμη και για αυτούς που έχουν επωμιστεί να το διδάξουν.

Έπειτα τα παιδιά. Κάποια τμήματα είναι περισσότερο προσανατολισμένα προς τη σχολική μάθηση, περισσότερο διαθέσιμα, άρα είναι πιο εύκολο η/ο εκπαιδευτικός να διαχειριστεί ζητήματα πειθαρχίας, τα οποία είναι λιγότερα και μικρότερης έντασης. Κάποια τμήματα με λιγότερο ενδιαφέρον για μάθηση σχολική, άρα στην περίπτωση αυτή είναι πιο δύσκολη η κατάσταση. 

Επομένως, χρειάζεται μεγαλύτερη υποστήριξη η/ο εκπαιδευτικός, είτε από σχολική/ό σύμβουλο ή συχνά και από ψυχολόγο που, παρά τις καλές προθέσεις, η υποστήριξη αυτή σπάνια είναι επαρκής. 

Είναι και θέμα χημείας. Με κάποια τμήματα μπορεί η/ο εκπαιδευτικός να τα πηγαίνει καλύτερα, να υπάρχει μεγαλύτερη συνεργασία, ενθουσιασμός και από τη δική της/του πλευρά και από την πλευρά των μαθητριών/μαθητών. Να υπάρξει και δέσιμο. Με άλλα πάλι, όχι. Γκρίνια, προστριβές σε κάθε συνάντηση. Σημαντικό ρόλο παίζει και ο χαρακτήρας: διαφορετικά διαμορφώνονται σχέσεις και καταστάσεις, αν η/ο εκπαιδευτικός ανήκει στους εξωστρεφείς, αν δηλαδή της/του δίνουν ενέργεια τα εξωτερικά ερεθίσματα, ακόμη και οι δυνατές φωνές και οι μικροβαβούρες, και άλλο, αν είναι εσωστρεφής και αντλεί ενέργεια από μέσα της/του, από εσωτερικά ερεθίσματα, εικόνες, σκέψεις και χρειάζεται περισσότερη ησυχία να αποδώσει. 

Επιπλέον, οι καιροί είναι χαλεποί και δεν βοηθούν. Οι ψυχολογικές δυσκολίες, εάν ήδη υπήρχαν, μεγαλώνουν, εάν δεν υπήρχαν, με μεγαλύτερη συχνότητα προκύπτουν. Πολλοί συνάδελφοι/συναδέλφισσες χρειάζονται στήριξη (δεν αναφέρομαι στη διδασκαλία), ενώ κάποιων η ψυχολογία είναι τόσο αλλοιωμένη, ώστε δεν μπορούν πια να διδάξουν. Η παραμονή τους στην τάξη αποτελεί μαρτύριο για τους ίδιους, ενώ και οι επιπτώσεις στην μάθηση – και όχι μόνο – των μαθητών/μαθητριών είναι αρνητικές.

Άμεση απομάκρυνση, βεβαίως, ασυζητητί, επιβάλλεται, εάν ο εκπαιδευτικός έχει παρενοχλήσει παιδί ή ακόμη χειρότερα το έχει κακοποιήσει. Και, βεβαίως, άμεση παρέμβαση της Δικαιοσύνης.

Από την άλλη το διδασκαλίκι είναι επιλογή, επιλογή με ευθύνες, όπως κάθε λειτούργημα. 

Γιατί, βεβαίως, ο/η εκπαιδευτικός αποτελεί πρότυπο. Επιβάλλεται να προσπαθεί να διατηρεί την ηρεμία, τη νηφαλιότητα, να δίνει το παράδειγμα ότι μπορεί να διαχειρίζεται τις δύσκολες καταστάσεις. Να αφήνει τα προβλήματα του στο σπίτι. Του/της επιτρέπεται, βεβαίως, να υψώσει τον τόνο της φωνής του/της, μπορεί να γίνει αυστηρός/ή, μπορεί να χτυπήσει το χέρι στην έδρα με δύναμη. 

Δεν έχει όμως επουδενί το δικαίωμα να γίνει προσβλητικός/ή, επιθετικός/ή, εκφοβιστικός/ή είτε με λέξεις είτε σωματικά. 

Βεβαίως, και ο/η εκπαιδευτικός δεν μπορεί...

.......................
Διαβάστε περισσότερα: «Ο εκπαιδευτικός στο εδώλιο»
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι