Η Καθαρά Δευτέρα είναι εκείνη που «καθάριζε» για όλες τις Δευτέρες του χρόνου. Επίσημη αργία, και μάλιστα πάντα την πιο μισητή μέρα της εβδομάδας, ερχόταν να δημιουργήσει ένα απολαυστικό τριήμερο που κορυφωνόταν πάντα στην αυλή των θείων.
Εκεί στρώναμε το τραπέζι της γιορτής, ανεξαρτήτως καιρού – αν και με κάποιο μαγικό τρόπο, ο ήλιος λες και έβγαινε για να απολαύσει κι αυτός τα Κούλουμα.
Με το άσπρο τραπεζομάντηλο, τα καλά ποτήρια και ένα παλιό ραδιόφωνο να παίζει παραδοσιακά τραγούδια μέσα από παράσιτα που δυνάμωναν πότε-πότε.
Σκηνικό γιορτινό που φιλοξενούσε πιάτα νηστίσιμα, αλλά νόστιμα. Φτιαγμένα με απλά υλικά, χωρίς τους κανόνες του σύγχρονου food styling. Ταραμοσαλάτα – σήκωνε μεγάλη συζήτηση για το χτύπημα και την ποσότητα του ψωμιού.
Ελιές, ντομάτα, ντολμαδάκια γιαλαντζί, λαγάνα και Μακεδονικός Χαλβάς έμπαιναν στη μέση, δημιουργώντας μια γαστρονομική έκθεση γεύσεων που έκαναν εκείνη την αυλή να μοιάζει με secret gig γευσιγνωσίας.
Φυσικά, οι μικρότεροι την πέφταμε στη λαγάνα και στον χαλβά γιατί τα υπόλοιπα δεν μας γέμιζαν το μάτι και, κυρίως, το στομάχι.
Κι όταν τα ποτήρια υψώνονταν για πολλοστή φορά, εμείς τραβούσαμε στη διπλανή αλάνα για να πετάξουμε τον αετό μας: η στιγμή που όλα τα ξαδέρφια γινόμασταν μια ομάδα, δίνοντας συμβουλές ο ένας στον άλλον (χωρίς επιτυχία συνήθως) για το πώς να κρατήσεις στον ουρανό όσο περισσότερο γίνεται εκείνο το τρόπαιο επιτυχίας με το εξάγωνο σχήμα.
Η αλήθεια είναι πως λίγες φορές κατάφερα να πετάξω τον δικό μου αετό με επιτυχία, γιατί κατά βάθος βαριόμουν θανάσιμα τη διαδικασία και με το ζόρι συμμεριζόμουν τον ενθουσιασμό των άλλων, μόνο και μόνο για να διαψεύσω τον ρόλο της σπαστικιάς της παρέας.
Για χρόνια προσπαθούσα να καταλάβω τι το τόσο συγκλονιστικό υπάρχει στο να βλέπεις να πετάει κάτι που στην πραγματικότητα είναι δεμένο στο δικό σου χέρι. Όσο για την περίπτωση του να αφήσεις τον αετό ελεύθερο, σύντομα η περιβαλλοντική μου συνείδηση που φανταζόταν τους αετούς που καταλήγουν στη θάλασσα, απέρριπτε την ιδέα.
Κι έτσι, από την Καθαρά Δευτέρα μού έχει μείνει η γεύση του Μακεδονικού Χαλβά πάνω στη λαγάνα, η συνταγή για την τέλεια ταραμοσαλάτα και η ευχή να είχα βοηθήσει λίγο περισσότερο στο πέταγμα του αετού.
Γιατί τώρα, ως μαμά πια, τρέχω πρώτη να κρατήσω κόντρα στον αέρα τον αετό των παιδιών μου και άσχετα από το αν θα σηκωθεί ψηλά ή όχι, ξέρω ότι έχω κατακτήσει το δικό μου προσωπικό τρόπαιο που με δένει με την Καθαρά Δευτέρα – και ως έναν βαθμό, με τη δική μου παιδικότητα.
Η λίστα των δηλωμένων παιδικών σεξουαλικών κακοποιήσεων είναι τεράστια –
κι ακόμα μεγαλύτερη εκείνη των περιστατικών που μένουν στη σιωπή και δεν
βρίσκουν ποτέ δικαίωση. Ο φόβος και η ντροπή που νιώθουν τα παιδιά, συχνά
υπερκαλύπτουν τον πόνο τους και δεν μιλάνε σε κανέναν!
Η ωμή αλήθεια είναι πως η εξομολόγηση της σεξουαλικής (ή όποιας άλλης
μορφής) κακοποίησης είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση – πόσο μάλλον για
ένα ανήλικο παιδί. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε ως γονείς είναι να τα
διδάξουμε να διαβάζουν τα ύποπτα σημάδια, να μιλούν στους μεγαλύτερους και
να υπερασπίζονται τον εαυτό τους.
Βρείτε την κατάλληλη στιγμή για να μιλήσετε στο παιδί
Το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα είναι να μιλήσετε στο παιδί σας για τα «μη
ασφαλή» αγγίγματα, χωρίς να το τρομάξετε. Βασική προϋπόθεση για να σας ακούσει
με προσοχή είναι να βρείτε την κατάλληλη στιγμή κατά την οποία θα είναι ήρεμο και τριγύρω δεν υπάρχουν
αντιπερισπασμοί. Ο στόχος είναι να συγκεντρωθεί στην κουβέντα σας και να καταλάβει αυτά
που θα του πείτε.
Εξηγήστε στο παιδί σας ότι δεν είναι ασφαλές να:
Να αγγίζουν τα πολύ προσωπικά σημεία του σώματός του
Να αγγίζει κάποιος τα πολύ προσωπικά σημεία του σώματός του μπροστά του
Να του ζητά κάποιος να αγγίξει τα προσωπικά σημεία του σώματός του
Να του ζητά κάποιος να βγάλει τα ρούχα του ή
Να τραβάει κάποιος βίντεο ή φωτογραφίες ενώ εκείνο είναι γυμνό
Να του δείχνουν βίντεο ή φωτογραφίες με γυμνούς ανθρώπους
Μάθετε στο παιδί να ξεχωρίζει τα «μη ασφαλή» αγγίγαμτα
Αφού μιλήσετε για όλα τα παραπάνω, ζητήστε από το παιδί να σας εξηγήσει ποια
είναι τα «ασφαλή» και ποια τα «μη ασφαλή» αγγίγματα. Με λίγα λόγια, σιγουρευτείτε ότι έχει καταλάβει σωστά όσα του είπατε λίγο
πριν. Μπορείτε επίσης να του κάνετε και ερωτήσεις όπως «Τι θα έκανες στην
περίπτωση που…». Το παιδί σας πρέπει να καταλάβει πως μία χειραψία ή μια
αγκαλιά από κάποιον που εμπιστεύεται είναι ασφαλής.
Ωστόσο, ένα μη ασφαλές άγγιγμα είναι εάν:
Κάποιος το αγγίξει κι έπειτα το απειλήσει να μην το πει σε κανέναν
Το άγγιγμα το κάνει να νιώσει νευρικό και φοβισμένο
Το άγγιγμα το κάνει να νιώθει άβολα
Πονέσει
Κάποιος το αγγίξει σε σημεία που δεν θέλει
Μιλήστε του για το σώμα του
Πολλοί γονείς αποφεύγουμε να μιλήσουμε στα παιδιά μας για το ανθρώπινο σώμα
και τα όργανα αναπαραγωγής, είτε από αμηχανία, είτε επειδή τα θεωρούμε πάντα
μικρά για τέτοιες συζητήσεις – κι αυτό ακριβώς εκμεταλλεύονται οι επίδοξοι θύτες! Θα πρέπει να είμαστε ανοιχτοί με τα παιδιά μας από νωρίς και να μιλάμε
για το ανθρώπινο σώμα χωρίς ντροπή. Έτσι, θα μάθουν να σέβονται τον εαυτό τους
και να ξεχωρίζουν πράξεις που τους φέρνουν σε αμηχανία.
Επίσης, αν έχουμε μάθει να μιλάμε ανοιχτά και με σεβασμό μέσα στην οικογένεια, θα
είναι πιο εύκολο για το παιδί να ανοιχτεί. Θα μπορέσει να ομολογήσει μία πράξη που του φάνηκε περίεργη ή που
το έκανε να ντρέπεται χωρίς να φοβάται πως θα θυμώσετε ή θα το τιμωρήσετε.
Υπάρχουν αρκετά παιδικά βιβλία που μιλούν για το σώμα μας. Μπορείτε να προμηθευτείτε κάποιο από αυτά και να δείξετε στο παιδί σας
ποια είναι τα πολύ προσωπικά σημεία και ποια δεν επιτρέπεται να αγγίζουν οι
άλλοι. Επίσης, μπορείτε να δείτε παρέα την ταινία μικρού μήκους «Το μυστικό
της Νίκης – ο κανόνας του εσωρούχου»:
Εξηγήστε ότι μερικά μυστικά δεν πρέπει να μένουν μυστικά…
Τις περισσότερες φορές, οι κακοποιητές λένε στο παιδί να κρατήσει ότι συνέβη
μεταξύ τους μυστικό. Το παιδί σχεδόν πάντα υπακούει, είτε επειδή νιώθει πως το
λάθος ήταν δικό του, είτε επειδή φοβάται. Πρέπει να τους εξηγήσουμε πως όταν κάποιος μας ζητά να κρατήσουμε τα «μη ασφαλή» αγγίγματα μυστικά,
εμείς πρέπει να το πούμε αμέσως σε κάποιον μεγάλο που εμπιστευόμαστε! Σε αυτό το σημείο, ζητήστε του να κάνει μια λίστα
με τους ανθρώπους που εμπιστεύεται απόλυτα και κάντε πρόβα εναν πιθανή διάλογο
ενός τέτοιου ενδεχομένου.
Έχει το δικαίωμα να λέει «όχι»
Περίπου το 70% των περιπτώσεων κακοποίησης συμβαίνουν από ανθρώπους που το
παιδί γνωρίζει και εμπιστεύεται. Το παιδί παθαίνει σύγχυση και μπερδεύεται. Εξάλλου, τους έχετε διδάξει να εμπιστεύονται αυτούς τους ανθρώπους και
η ξαφνική αλλαγή στην συμπεριφορά τους κάνουν το παιδί να νιώθει όχι μόνο
σύγχυση, αλλά και φόβο.
Γι’ αυτό πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας να λένε (ή και να φωνάζουν δυνατά αν χρειαστεί) «όχι» σε οποιοδήποτε
άγγιγμα δεν τους αρέσει, ακόμα κι αν προέρχεται από έμπιστους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους. Με
λίγα λόγια, πρέπει να μάθουν να προστατεύονται και μόνα τους.
Το παιδί σας έχει το δικαίωμα να:
Πει «όχι» όταν κάποιος το αγγίζει παρά τη θέλησή του
Να φύγει μακριά από τον άνθρωπο που το αγγίζει καταχρηστικά
Να μην ξαναμείνει μόνο με αυτόν τον άνθρωπο
Ζητήσει βοήθεια – ακόμα και να ουρλιάξει
Πιστέψει πως το λάθος δεν είναι δικό του και να προστατευτεί
Η «έκρηξη» στα κρούσματα κορονοϊού μπορεί να έφερε παράταση του
lockdown, αλλά η Καθαρά Δευτέρα θα είναι πάντα η ημέρα που πετάμε
χαρταετούς.
Δυστυχώς όμως, το έθιμο αυτό πολλές φορές γίνεται αιτία
ατυχημάτων.
Το Σωματείο «Αντιμετώπιση Παιδικού Τραύματος» μοιράζεται μαζί μας
μερικές συμβουλές για το πέταγμα του χαρταετού:
Πετάμε το χαρταετό σε χώρους ανοιχτούς, μακριά από γκρεμούς, και
ποτέ από ταράτσες. Δυστυχώς, κάθε χρόνο τραυματίζονται σοβαρά, και
καμιά φορά θανατηφόρα, άτομα που πέφτουν από ύψος την ώρα που πετάνε
το χαρταετό.
Δεν πετάμε το χαρταετό κοντά σε ηλεκτροφόρα σύρματα. Σε περίπτωση
όμως που o χαρταετός μπλεχτεί σε αυτά, να μην προσπαθήσουμε να τον
ξεμπλέξουμε, καθώς υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ηλεκτροπληξίας.
Να έχουμε υπόψη μας ότι το σκοινί του χαρταετού μπορεί να
προκαλέσει κοψίματα και εγκαύματα από τριβή στα χέρια των παιδιών.
Για το λόγο αυτό πρέπει να τους δείξουμε πώς να το κρατάνε με
προσοχή. Βοηθάει επίσης το να φοράνε γάντια.
ΤΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ «ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ»
Το Σωματείο «Αντιμετώπιση Παιδικού Τραύματος» ασχολείται με την
πρόληψη και την άμεση και σωστή αντιμετώπιση των παιδικών ατυχημάτων.
Οι προσπάθειες του Σωματείου έχουν στόχο την ενημέρωση για την πρόληψη
παιδικών ατυχημάτων, την εκπαίδευση ιατρών και νοσηλευτών στη σωστή
αντιμετώπιση τραυματισμένων παιδιών και την όσο καλύτερη νοσηλεία των
παιδιών αυτών, με τη δημιουργία Αιθουσών Επειγόντων Περιστατικών και
την προσφορά ιατρικών μηχανημάτων στα Παιδιατρικά Νοσοκομεία.
