Σελίδες

Tuesday, 25 October 2022

Το «Μικρό Καλοκαιράκι του Αγίου Δημητρίου» (Τότε - Τώρα, Εδώ - Αλλού)

Πολλές από τις ημέρες του Οκτώβρη κυλούν με ζεστό και άνομβρο καιρό.
    Συχνά παρουσιάζεται το φαινόμενο πολλές ημέρες του Οκτωβρίου να είναι ζεστές και χωρίς καθόλου βροχές. Σε αυτές τις ημέρες έχει δοθεί η ονομασία καλοκαιράκι του Αγίου Δημητρίου. 
Στην Αμερική αποκαλούνται Ινδιάνικο Καλοκαίρι (Indian Summer)
    Η ονομασία «μικρό καλοκαιράκι του Αγίου Δημητρίου» αναφέρεται διότι η γιορτή του Αγίου Δημητρίου από τους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού ήταν μια γιορτή ορόσημο για τις γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες. 
    Ειδικά για τους κτηνοτρόφους σήμαινε το τέλος της παραμονής τους στα βουνά και την αρχή της πολυήμερης πορείας τους προς τα χειμαδιά των κάμπων. Στα ορεινά ξαναγύριζαν έξι μήνες μετά, του Αγίου Γεωργίου.

Καλοκαιράκι Αγίου Δημητρίου και παράδοση στην Ελλάδα
    Στην Ελλάδα το μικρό καλοκαιράκι μετεωρολογικά ακολουθεί την πορεία του αντικυκλώνα που επεκτείνεται προς την περιοχή μας . Πολλές φορές αυτή η επέκταση του αντικυκλώνα γίνεται νωρίτερα ενώ η ονομασία «μικρό καλοκαιράκι του Αγίου Δημητρίου» αναφέρεται διότι η γιορτή του Αγίου Δημητρίου από τους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού ήταν μια γιορτή ορόσημο για τις γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες.
......
    Κάτι ανάλογο παρατηρούμε ότι συνέβαινε και στην Ελληνική Μυθολογία. Η Περσεφόνη ξαναγύριζε στα σκοτάδια του Άδη, αφήνοντας πίσω της τη Δήμητρα να οδύρεται για την απώλεια. 
Η τελευταία για να εκδικηθεί έφερνε στους ανθρώπους το χειμώνα. 
    Και τα χρυσάνθεμα - τα "αγιοδημητριάτικα" που ανθίζουν αυτή την εποχή ακόμη και σήμερα πολλοί τα θεωρούν πένθιμα λουλούδια γιατί σύμφωνα με μια λαογραφική ερμηνεία, εμφανίζονται για να παρηγορήσουν τη Δήμητρα για την αποχώρηση της κόρης της στον Άδη. 
    Ο λαός θέλησε να ξορκίσει το φόβο για τον επερχόμενο χειμώνα, αλλά παράλληλα θέλησε να συνεχίσει τις αρχαίες δοξασίες μέσα στη νέα χριστιανική πραγματικότητα. Όπως και να έχει το πράγμα οι μεγάλες γιορτές "γράφουν" μέσα στη ζωή των ανθρώπων, δίνοντας τα δικά τους νοήματα στην καθημερινότητα και τις εργασίες.

Λαοί που έχουν τέτοια "μικρά καλοκαιράκια"
    Παρόμοιες καιρικές συνθήκες, με τοπικές παραλλαγές, υπάρχουν επίσης και σε άλλους λαούς. Προηγουμένως αναφερθήκαμε ότι ο αντικυκλώνας (πεδίο υψηλών πιέσεων) που σχηματίζεται μπορεί να είναι κινητός ή σχεδόν στάσιμος και αυτό έχει να κάνει κυρίως με την διάρκεια αυτού του ζεστού και άνομβρου καιρού καθώς και την χρονική περίοδο που εμφανίζεται. 
    Η ζεστή περίοδος του φθινοπώρου ονομάζεται «Χρυσό καλοκαιράκι» "Altweibersommer" στη Γερμανία, την Αυστρία, την Ελβετία, τη Λιθουανία. 
    Στην Ουγγαρία (venaasszonyok nyara), στην Εσθονία (vananaistesuvi), ενώ σε χώρες σλαβικής γλώσσας - για παράδειγμα, στη Δημοκρατία της Τσεχίας, την Πολωνία, τη Σλοβακία, τη Ρωσία, τη Σερβία και την Κροατία - είναι γνωστό ως «Καλοκαίρι της παλιάς γυναίκας» (Τσέχικα: babí léto, πολωνικά: babie lato, σλοβάκικα: babie leto) .
    Στη Βουλγαρία είναι γνωστό ως «Καλοκαίρι του τσιγγάνου» ή «Καλοκαίρι του φτωχού». 
    Στη Σουηδία, υπάρχει το "Brittsommar" (από το "Birgitta" και το "Britta", με τις μέρες αυτές γύρω στις 7 Οκτωβρίου). 
Στην Ιρλανδία, το φαινόμενο ονομάζεται «Μικρό φθινόπωρο των χήνων» "fómhar beag na ngéanna" και στα εύκρατα μέρη της Νότιας Αμερικής, όπως στη νοτιότερη Βραζιλία, Αργεντινή, Χιλή και Ουρουγουάη, το φαινόμενο είναι γνωστό ως Veranico, Veranito ή Veranillo και συνήθως συμβαίνει στις αρχές του (δικού τους) φθινοπώρου μεταξύ του τέλους Απριλίου και στα μέσα Μαΐου. 
Είναι επίσης είναι γνωστό ως "Veranico de Mayo" ή ως "Veranito de San Juan" δηλαδή «Το καλοκαίρι του Αγίου Ιωάννη» Εκεί η έναρξη και η διάρκεια του φαινομένου σχετίζονται άμεσα με την εμφάνιση του El Niño.
    Σε άλλες χώρες το μικρό καλοκαιράκι συσχετίζεται με τις φθινοπωρινές ονομαστικές μέρες θρησκευτικών εορτών, όπως τις μέρες του Αγίου Μάρκου στην Πορτογαλία, Ισπανία και Γαλλία, το «Καλοκαίρι του Αγίου Μαρτίνου σε Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία και Πορτογαλία) και «Το καλοκαίρι του Μιχαήλ» στη Σερβία
    Στην γειτονική μας Τουρκία γιορτάζεται τον Νοέμβριο και ονομάζεται pastirma yazı, που σημαίνει «Καλοκαίρι του Παστουρμά», δεδομένου ότι το μήνα Νοέμβριο στην Τουρκία θεωρείται ότι είναι η καλύτερη περίοδος για να γίνει ο παστουρμάς.

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

No comments:

Post a Comment