Η αλαζονεία δυναμώνει, και ύστερα καταστρέφει

    Τρέφει την άγνοια, καθιστώντας τον αλαζόνα εύκολη λεία. 

Το χτύπημα που δεν βλέπει να έρχεται είναι εκείνο που θα τον σωριάσει στη γη.
    Συμβαίνει, άτομα που κατέχουν υψηλά αξιώματα και έχουν αναδειχθεί σε διαχειριστές σημαντικών εθνικών κεφαλαίων και υψηλού συμβολισμού έργων, που λαμβάνουν επαίνους και εγκώμια, να πιστεύουν ότι έγιναν άτρωτοι, μικροί απρόσβλητοι θεοί. Φτάνουν να θεωρούν πως η ζηλευτή ισχυρή θέση τους, η υπερχειλίζουσα δύναμή τους, έχει χτίσει ισχυρή ασπίδα προστασίας. 

Τίποτα και κανείς δεν μπορεί να τους αγγίξει, καμιά μπόρα δεν θα νοτίσει την κεφαλή τους, καμία υποψία δεν θα αμαυρώσει τους τίτλους τους, μπροστά τους θα είναι τυφλοί οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, αφού οι νόμοι είναι μόνο για τους «κοινούς», εκείνοι εξαιρούνται.

    Η αλαζονεία της εξουσίας τούς τυφλώνει. Περιφέρονται στα δημόσια πεδία σαν άσπιλες περιστερές την ώρα που απολαμβάνουν απερίσκεπτοι, υπερφίαλοι, ασύνετοι, τους πλούσιους καρπούς των ανομημάτων τους. Ούτε διανοούνται ότι η πανοπλία τους ενδέχεται να γίνει διαφανής. Η αλαζονεία τρέφει την άγνοιά τους. 

Η υπερβολική αυτοπεποίθηση συσκοτίζει όσα δεν γνωρίζουν. Και αυτά τα τυφλά σημεία τούς καθιστούν εύκολη λεία. Το χτύπημα που δεν βλέπουν να έρχεται είναι εκείνο που θα τους σωριάσει στη γη. 

.........
    Η αλαζονεία της εξουσίας, η των αρχαίων Ύβρις, που κατ’ εκείνους παραβίαζε την ηθική τάξη και ανέτρεπε την κοινωνική ισορροπία, είναι παγίδα, στην οποία πέφτει αυτοκαταστρεφόμενος ο υβριστής. Όποιος συσσωρεύει ατασθαλίες καταλήγει δούλος των ανομιών του· τίποτα έπειτα δεν τον εμποδίζει να ναυαγήσει στην πρώτη θαλασσοταραχή. 

    Στον αρχαιοελληνικό κόσμο περιέγραφαν με τέσσερις λέξεις την πορεία εκείνου που «τα μυαλά του έχουν πάρει αέρα», του άφρονος μεγαλοσχήμονος: Ύβρις, Άτη, Νέμεσις, Τίσις. Ο Δίας έστελνε τον υβριστή στην Άτη, την τύφλωση του νου και σε νέες ανόητες πράξεις έως το πολύ σοβαρό παράπτωμα που επέφερε τη Νέμεσιν, δηλαδή τη Δίκη, και στη συνέχεια την Τίσιν, την τιμωρία. Συνεχώς επανέρχονται, με διαφορετικούς πρωταγωνιστές, τα ευμετάβολα επιφαινόμενα και η αμετάβλητη ουσία του ίδιου κακού, αδυσώπητου στην παρείσδυσή του στα υψηλά κλιμάκια, μονότονου στη διαχρονική εμμονή του. Η λαχτάρα για δύναμη, που εξασφαλίζεται με κοντόφθαλμη κατάχρηση εξουσίας, επιτρέπει στην Ιστορία να ανανεώνεται παραμένοντας κατά βάθος η ίδια. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι κάθε χρόνο διατίθενται παγκοσμίως για δωροδοκίες περισσότερα από ένα τρισ. δολάρια.

    Δεν διδάσκει η σοφή χιλιομασημένη ρήση του Βίαντος του Πριηνέα, ότι η εξουσία αποκαλύπτει τον χαρακτήρα του ανθρώπου, αρχή άνδρα δείκνυσι. Μάταια αναμασάται χιλιετίες τώρα, από τον Κρέοντα στην «Αντιγόνη» του Σοφοκλή έως τον Αβραάμ Λίνκολν, που έλεγε «σχεδόν όλοι οι άνθρωποι μπορούν να αντέξουν τις αντιξοότητες, αλλά αν θες να δοκιμάσεις τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώσ’ του εξουσία». Αξιωματούχοι και επικεφαλής θεσμών αποκαλύπτονται αίφνης να ενεργούν χωρίς να λογοδοτούν, ωσάν να κατέλαβαν το αξίωμα αυτό αυτοδίκαια και όχι ως εκπρόσωποι ενός ορισμένου σώματος, ενός κοινωνικού συνόλου, το οποίο έχουν την ηθική υποχρέωση να υπηρετούν. Και τότε οι πολίτες κυκλώνουν όχι μόνο αυτούς με αμφιβολίες, θέτουν υπό αμφισβήτηση όλους. Το 74% των Ευρωπαίων (Ευρωβαρόμετρο, 2022) «βλέπει» υψηλά ποσοστά διαφθοράς στους δημόσιους θεσμούς κι έπειτα στα πολιτικά κόμματα, στις τοπικές διοικήσεις. Και απαισιοδοξεί αναφορικά με την όποια θεραπεία. 

Όταν σκάει η βόμβα, όπως στο Ευρωκοινοβούλιο, υψώνεται βροντερός όρκος πίστης στη διαφάνεια και στη λογοδοσία, διατρανώνεται ένα όχι στον εισοδισμό αντιευρωπαϊκών δηλητηρίων, μεγαλύτερο από τον κόσμο. Μέχρι –αλίμονο– το πολύ χρήμα να ναρκώσει ξανά τη συνείδηση που υποσκελίζει τη λαμπερή βρώμικη ύλη, να καταστείλει μέσα στους αποδέκτες του κάθε σπασμό εντιμότητας και ευθυκρισίας. Αυτή είναι η κοινή πίστη. Και απέχουμε ακόμη πολύ από τη συνθήκη που μπορεί να τη σκοτώσει.

Τασούλα Καραϊσκάκη

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι