Με αφορμή την πολύνεκρη τραγωδία που σημειώθηκε πριν λίγες μέρες στα Τέμπη, ας δούμε με ποιο τρόπο πρέπει να μιλήσουμε στα παιδιά για το θάνατο.
Ο θάνατος είναι δυστυχώς αναπόφευκτος για όλα τα έμβια όντα. Το άγχος
της απώλειας των αγαπημένων μας προσώπων είναι από τις πρώτες αγωνίες
που κυριαρχούν μέσα μας.
Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με το θάνατο από πολύ νωρίς κι ας μην το
συνειδητοποιούμε. Ακούν για θανάτους στις ειδήσεις, βλέπουν θανάτους στα
κινούμενα σχέδια, στα βιντεοπαιχνιδια, στις ταινίες, κ.λπ.
Πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά το θάνατο
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας αντιλαμβάνονται την
απουσία ενός σημαντικού προσώπου από το περιβάλλον τους, αλλά δεν
αντιλαμβάνονται τη μονιμότητα του θανάτου. Δηλαδή, πιστεύουν ότι αυτός
που έφυγε μπορεί να ξαναγυρίσει ή συνεχίζει να ζει εκεί που βρίσκεται.
Τα παιδιά σχολικής ηλικίας καταλαβαίνουν ότι ο
θάνατος είναι ένα μη αναστρέψιμο γεγονός, αλλά δεν συνειδητοποιύν ότι
μπορεί να συμβεί στο οικογενειακό τους περιβάλλον.
Τέλος, οι έφηβοι κατανοούν τη μονιμότητα του θανάτου, ενώ πολλές φορές του αποδίδουν συμβολικές και μεταφυσικές ερμηνείες.
Πώς αντιδρούν τα παιδιά στο πένθος
Ένα παιδί μπορεί να εμφανίζει:
- Συναισθηματικές μεταπτώσεις, δηλαδή τη μία στιγμή να είναι χαρούμενο και την άλλη στεναχωρημένο ή θυμωμένο.
- Δυσκολία στη συγκέντρωση.
- Διαταραχές στον ύπνο, αϋπνίες ή εφιάλτες.
- Διάφορους φόβους, π.χ. αποχωρισμού, και σωματικά συμπτώματα, π.χ. πονοκέφαλο, αλλεργίες, κ.α.
- Παλινδρόμηση σε συμπεριφορές προηγούμενης ηλικίας, π.χ. ενούρηση, πιπίλισμα δαχτύλου, προσκόλληση στους γονείς.
- Άσχημη συμπεριφορά, νιώθοντας ότι όλα έχουν πάει στραβά.
- Υπερβολικά καλή συμπεριφορά από τύψεις, ενοχές και φόβο.
- Τέλος, μπορεί να θυμώνει ή να ξεσπάει σε κλάματα για ασήμαντο λόγο.
Πώς να διαχειριστείτε το θάνατο ενός κοντινού προσώπου
Πείτε στο παιδί την αλήθεια: Λέγοντας στο παιδί
ψέματα, αντί να το προστατεύσετε, δημιουργείτε περισσότερα προβλήματα
μελλοντικά. Εξηγείστε του ότι όταν κάποιος πεθαίνει σταματάει να χτυπά η
καρδιά του, δεν νιώθει, δεν πονά.
Μιλήστε στο παιδί με απλά λόγια: Εξηγήστε με ειλικρίνεια τι συνέβη και χρησιμοποιείστε λέξεις που ταιριάζουν στην ηλικία και το αναπτυξιακό του στάδιο.
Μη διστάσετε να πείτε τη λέξη «πέθανε»: Οι γενικές έννοιες, π.χ. «χάθηκε», «έφυγε», αφήνουν ελπίδες στο παιδί ότι μπορεί το αγαπημένο πρόσωπο να επιστρέψει.
Αφήστε το παιδί να δείξει τη θλίψη του και να πενθήσει.
Τονίστε στο παιδί ότι δεν ευθύνεται για το γεγονός.
Διαβεβαιώστε το πώς τίποτα από όσα έκανε, σκέφτηκε ή είπε δεν προκάλεσαν
το θάνατο του αγαπημένου του προσώπου και πως δε θα μπορούσε να είχε
κάνει κάτι για να το αποτρέψει.
Επιτρέψτε στο παιδί αν επιθυμεί να παραστεί στην κηδεία: Προστατεύστε το, όμως, από τις έντονες εκδηλώσεις θλίψης και θρήνου.
Διατηρήστε το πρόγραμμα και τις συνήθειες του παιδιού.
Τι μπορείτε να απαντήσετε στις ερωτήσεις των παιδιών:
Γιατί πεθαίνουν οι άνθρωποι;
Είναι ο νόμος της φύσης. Όλοι πεθαίνουν, οι άνθρωποι, τα ζώα, τα λουλούδια.
Τι σημαίνει πέθανε;
Σταμάτησε να χτυπά η καρδιά του. Δεν πονά, δε νιώθει.
Από τι πεθαίνουν οι άνθρωποι;
Από αρρώστιες, ατυχήματα ή από γεράματα.
Τι θα συμβεί στο σώμα του;
Εξηγούμε στα μικρά παιδιά ότι μετά το θάνατο, το σώμα παύει να λειτουργεί και πρέπει να ταφεί.
Εγώ έφταιγα;
Εξηγούμε στο παιδί ότι δε φταίει η συμπεριφορά του ή κάτι που έκανε.
Θα πεθάνεις και εσύ;
Καθησυχάζουμε το παιδί και το διαβεβαιώνουμε ότι θα είμαστε δίπλα τους.
Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να επικοινωνήσετε στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056 ή ηλεκτρονικά στην διεύθυνση: sos1056@hamogelo.gr, ώστε να συζητήσετε με ψυχολόγο αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.
Πηγή: hamogelo.gr
