Μην τα παρατάς...

Δεν έχεις το δικαίωμα να τα παρατήσεις, 

        όσο δεν το κάνουν μάνες που τα παιδιά τους θάβουν.
Δεν έχεις το δικαίωμα να τα παρατήσεις, 

        όσο άνθρωποι από πόνο σφαδάζουν χαμογελώντας.

Δεν έχεις το δικαίωμα να τα παρατήσεις, 

        όσο κάποιοι μες το πένθος τους, παρηγοριά μοιράζουν.
Δεν έχεις το δικαίωμα να τα παρατήσεις, 

        όσο δίπλα σου και δίπλα μου, άλλοι δεν το κάνουν.

Μπορεί να πέσεις, να σπάσεις, να σπαράξεις. Και αυτό είναι δεκτό.
        Ανθρώπου φύσις.
Το να τα παρατήσεις όμως, δικαίωμα δεν έχεις. 

        Το να το βάλεις κάτω, δικαίωμα δεν έχεις.

Και αν τον πόνο τον φοβάσαι. Έχε στο νου…
Αυτός ο πόνος είναι, ίσως, για να σου υπενθυμίζει ένα χρέος που δεν διάλεξες.
Αυτός ο πόνος, είναι που θα σου θυμίζει ακόμα πως είσαι ζωντανός.

Δεν έχεις το δικαίωμα, να τα παρατήσεις.
Ποτές.
Ούτε εσύ, ούτε εγώ, ούτε Κανείς.

πηγή
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Πώς μιλάμε στα παιδιά για το θάνατο; Πώς πενθούν τα παιδιά;

Με αφορμή την πολύνεκρη τραγωδία που σημειώθηκε πριν λίγες μέρες στα Τέμπη, ας δούμε με ποιο τρόπο πρέπει να μιλήσουμε στα παιδιά για το θάνατο.

Ο θάνατος είναι δυστυχώς αναπόφευκτος για όλα τα έμβια όντα. Το άγχος της απώλειας των αγαπημένων μας προσώπων είναι από τις πρώτες αγωνίες που κυριαρχούν μέσα μας.

Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με το θάνατο από πολύ νωρίς κι ας μην το συνειδητοποιούμε. Ακούν για θανάτους στις ειδήσεις, βλέπουν θανάτους στα κινούμενα σχέδια, στα βιντεοπαιχνιδια, στις ταινίες, κ.λπ.

Πώς πενθούν τα παιδιά;

Πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά το θάνατο

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας αντιλαμβάνονται την απουσία ενός σημαντικού προσώπου από το περιβάλλον τους, αλλά δεν αντιλαμβάνονται τη μονιμότητα του θανάτου. Δηλαδή, πιστεύουν ότι αυτός που έφυγε μπορεί να ξαναγυρίσει ή συνεχίζει να ζει εκεί που βρίσκεται.

Τα παιδιά σχολικής ηλικίας καταλαβαίνουν ότι ο θάνατος είναι ένα μη αναστρέψιμο γεγονός, αλλά δεν συνειδητοποιύν ότι μπορεί να συμβεί στο οικογενειακό τους περιβάλλον.

Τέλος, οι έφηβοι κατανοούν τη μονιμότητα του θανάτου, ενώ πολλές φορές του αποδίδουν συμβολικές και μεταφυσικές ερμηνείες.

Πώς αντιδρούν τα παιδιά στο πένθος

Ένα παιδί μπορεί να εμφανίζει: 

• Συναισθηματικές μεταπτώσεις, δηλαδή τη μία στιγμή να είναι χαρούμενο και την άλλη στεναχωρημένο ή θυμωμένο.
• Δυσκολία στη συγκέντρωση.
• Διαταραχές στον ύπνο, αϋπνίες ή εφιάλτες.
• Διάφορους φόβους, π.χ. αποχωρισμού, και σωματικά συμπτώματα, π.χ. πονοκέφαλο, αλλεργίες, κ.α. 
• Παλινδρόμηση σε συμπεριφορές προηγούμενης ηλικίας, π.χ. ενούρηση, πιπίλισμα δαχτύλου, προσκόλληση στους γονείς.
• Άσχημη συμπεριφορά, νιώθοντας ότι όλα έχουν πάει στραβά.
• Υπερβολικά καλή συμπεριφορά από τύψεις, ενοχές και φόβο.
• Τέλος, μπορεί να θυμώνει ή να ξεσπάει σε κλάματα για ασήμαντο λόγο.

Πώς να διαχειριστείτε το θάνατο ενός κοντινού προσώπου

Πείτε στο παιδί την αλήθεια: Λέγοντας στο παιδί ψέματα, αντί να το προστατεύσετε, δημιουργείτε περισσότερα προβλήματα μελλοντικά. Εξηγείστε του ότι όταν κάποιος πεθαίνει σταματάει να χτυπά η καρδιά του, δεν νιώθει, δεν πονά.

Μιλήστε στο παιδί με απλά λόγια: Εξηγήστε με ειλικρίνεια τι συνέβη και χρησιμοποιείστε λέξεις που ταιριάζουν στην ηλικία και το αναπτυξιακό του στάδιο.

Μη διστάσετε να πείτε τη λέξη «πέθανε»: Οι γενικές έννοιες, π.χ. «χάθηκε», «έφυγε», αφήνουν ελπίδες στο παιδί ότι μπορεί το αγαπημένο πρόσωπο να επιστρέψει.

Αφήστε το παιδί να δείξει τη θλίψη του και να πενθήσει.

Τονίστε στο παιδί ότι δεν ευθύνεται για το γεγονός. Διαβεβαιώστε το πώς τίποτα από όσα έκανε, σκέφτηκε ή είπε δεν προκάλεσαν το θάνατο του αγαπημένου του προσώπου και πως δε θα μπορούσε να είχε κάνει κάτι για να το αποτρέψει.

Επιτρέψτε στο παιδί αν επιθυμεί να παραστεί στην κηδεία: Προστατεύστε το, όμως, από τις έντονες εκδηλώσεις θλίψης και θρήνου.

Διατηρήστε το πρόγραμμα και τις συνήθειες του παιδιού.

Τι μπορείτε να απαντήσετε στις ερωτήσεις των παιδιών:

Γιατί πεθαίνουν οι άνθρωποι;
Είναι ο νόμος της φύσης. Όλοι πεθαίνουν, οι άνθρωποι, τα ζώα, τα λουλούδια.

Τι σημαίνει πέθανε;
Σταμάτησε να χτυπά η καρδιά του. Δεν πονά, δε νιώθει.

Από τι πεθαίνουν οι άνθρωποι;
Από αρρώστιες, ατυχήματα ή από γεράματα.

Τι θα συμβεί στο σώμα του;
Εξηγούμε στα μικρά παιδιά ότι μετά το θάνατο, το σώμα παύει να λειτουργεί και πρέπει να ταφεί.

Εγώ έφταιγα;
Εξηγούμε στο παιδί ότι δε φταίει η συμπεριφορά του ή κάτι που έκανε.

Θα πεθάνεις και εσύ;
Καθησυχάζουμε το παιδί και το διαβεβαιώνουμε ότι θα είμαστε δίπλα τους.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να επικοινωνήσετε στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056 ή ηλεκτρονικά στην διεύθυνση: sos1056@hamogelo.gr, ώστε να συζητήσετε με ψυχολόγο αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.

Πηγή: hamogelo.gr

citykidsguide.com
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Πώς θα σταθείς σε κάποιον που πενθεί

Η ζωή είναι γεμάτη με χαρές αλλά και λύπες. Είναι περίεργο πόσο εύκολα μπορούν και αλλάζουν οι καταστάσεις και μαζί με αυτές και τα συναισθήματά μας μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Εκεί που νιώθεις την απόλυτη ευτυχία, εκεί είναι που μπορεί να αισθανθείς τον πιο ανείπωτο πόνο. Όταν κάτι πολύ άσχημο συμβαίνει σε εσένα, ένας θάνατος, ένας χωρισμός, γνωρίζεις πολύ καλά πως το πένθος είναι η μόνη οδός που θα σε βοηθήσει να το ξεπεράσεις (αν ποτέ βέβαια τα καταφέρεις και το ξεπεράσεις).  Όταν όμως κάποιος που σε ενδιαφέρει θρηνεί μετά από μια απώλεια, μπορεί να είναι δύσκολο να ξέρεις τι να πεις ή να κάνεις.

Οι πενθούντες παλεύουν με πολλά έντονα και οδυνηρά συναισθήματα, όπως κατάθλιψη, θυμό, ενοχές και βαθιά θλίψη. Συχνά, νιώθουν επίσης απομονωμένοι και μόνοι στη θλίψη τους, καθώς ο έντονος πόνος και τα δύσκολα συναισθήματα μπορεί να κάνουν τους ανθρώπους να νιώθουν άβολα για την προσφορά υποστήριξης. Μπορεί να φοβάσαι να πεις κάτι ή να κάνεις γιατί ίσως το αγαπημένο σου πρόσωπο να νιώσει ακόμα χειρότερα σε μια τόσο δύσκολη στιγμή. Ή ίσως πιστεύεις ότι υπάρχουν λίγα πράγματα που μπορείς να κάνεις για να βελτιώσεις τα πράγματα. Αυτό είναι κατανοητό. Αλλά μην αφήσεις τη δυσφορία να σε εμποδίσει να σταθείς δίπλα σε κάποιον που πενθεί. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, το αγαπημένο σου πρόσωπο χρειάζεται την υποστήριξή σου. Δεν χρειάζεται να έχεις απαντήσεις ή να δίνεις συμβουλές ή να λες και να κάνεις όλα τα σωστά πράγματα. Το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείς να κάνεις για ένα άτομο που πενθεί είναι απλά να είσαι εκεί. Είναι η υποστήριξή σου και η παρουσία σου που θα βοηθήσει το αγαπημένο σου πρόσωπο να αντιμετωπίσει τον πόνο και σταδιακά να αρχίσει να θεραπεύεται.

Τα κλειδιά για να βοηθήσεις ένα αγαπημένο πρόσωπο που πενθεί

- Μην αφήνεις τους φόβους, σχετικά με το αν θα πεις ή θα κάνεις το λάθος πράγμα, να σε εμποδίσουν να τον προσεγγίσεις.

- Ενημέρωσε το αγαπημένο σου πρόσωπο που πενθεί ότι είσαι εκεί για να το ακούσεις.

- Κατάλαβε ότι ο καθένας θρηνεί διαφορετικά και για διαφορετικό χρονικό διάστημα.

- Πρόσφερε βοήθεια με πρακτικούς τρόπους.

- Υποστήριξε τον αγαπημένο σου άνθρωπο και  μετά την κηδεία/απώλεια κλπ.

Βοηθώντας ένα άτομο που πενθεί

Συμβουλή 1: Κατανόησε τη διαδικασία του πένθους

Όσο καλύτερα καταλαβαίνεις τη θλίψη και πώς θεραπεύεται, τόσο καλύτερα «εξοπλισμένη» θα είσαι για να βοηθήσεις έναν φίλο ή μέλος της οικογένειας που πενθεί. Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος να θρηνήσεις. Η θλίψη δεν ξεδιπλώνεται πάντα σε προβλέψιμα στάδια. Μπορεί να είναι ένα συναισθηματικό τρενάκι, με απρόβλεπτα ανεβοκατεβάσματα της ψυχολογίας και πισωγυρίσματα. Ο καθένας θρηνεί διαφορετικά, γι’ αυτό απόφυγε να πεις στον αγαπημένο σου τι «πρέπει» να νιώθει ή να κάνει.

Η θλίψη μπορεί να περιλαμβάνει ακραία συναισθήματα και συμπεριφορές. Τα αισθήματα ενοχής, θυμού, απόγνωσης και φόβου είναι κοινά. Ένα άτομο που θρηνεί μπορεί να φωνάζει απευθύνοντας στον ουρανό, να έχει εμμονή με τον θάνατο, να επιτίθεται σε αγαπημένα πρόσωπα ή να κλαίει για ώρες. Το αγαπημένο σου πρόσωπο χρειάζεται διαβεβαίωση ότι αυτό που νιώθει είναι φυσιολογικό. Μην τον κρίνεις και μην παίρνεις προσωπικά τις αντιδράσεις θλίψης του.

Δεν υπάρχει καθορισμένο χρονοδιάγραμμα για το πένθος. Για πολλούς ανθρώπους, η ανάρρωση μετά το πένθος διαρκεί 18 έως 24 μήνες, αλλά για άλλους, η διαδικασία του πένθους μπορεί να είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη. Μην πιέζεις το αγαπημένο σου πρόσωπο να προχωρήσει και μην το κάνεις να νιώθει ότι θρηνεί πολύ καιρό. Αυτό μπορεί πραγματικά να επιβραδύνει τη διαδικασία επούλωσης.

Συμβουλή 2: Μάθε τι να πεις σε κάποιον που πενθεί

Ενώ πολλοί από εμάς ανησυχούμε για το τι να πούμε σε ένα άτομο που πενθεί, είναι στην πραγματικότητα πιο σημαντικό να ακούμε. Συχνά, οι καλοπροαίρετοι άνθρωποι αποφεύγουν να μιλήσουν για το θάνατο ή αλλάζουν θέμα όταν αναφέρεται κάτι για τον άνθρωπο που έφυγε φύγει από τη ζωή. Πολλές φορές γνωρίζοντας ότι δεν μπορούν να πουν τίποτα για να το βελτιώσουν, προσπαθούν να αποφύγουν εντελώς το άτομο που πενθεί. Αλλά οι πενθούντες πρέπει να αισθάνονται ότι η απώλειά τους αναγνωρίζεται, δεν είναι πολύ τρομερό να μιλήσουμε γι’ αυτό και το αγαπημένο τους πρόσωπο δεν θα ξεχαστεί. Μια μέρα μπορεί να θέλουν να κλάψουν στον ώμο σου, μια άλλη μέρα μπορεί να θέλουν να καθίσουν σιωπηλοί ή να μοιραστούν αναμνήσεις. Με το να είμαστε παρόντες και να ακούμε με συμπόνια, μπορούμε να βοηθήσουμε το άτομο που θρηνεί. Το να είσαι απλά εκεί και να το ακούς μπορεί να είναι μια τεράστια πηγή παρηγοριάς και θεραπείας.

Πώς να μιλήσεις -και να ακούσεις-  κάποιον που πενθεί

Αν και δεν πρέπει ποτέ να προσπαθήσεις να αναγκάσεις κάποιον να ανοιχτεί, είναι σημαντικό να ενημερώσεις τον φίλο ή το αγαπημένο σου πρόσωπο που πενθεί ότι είσαι εκεί για να ακούσεις εάν θέλει να μιλήσει για την απώλειά του. Μίλα ειλικρινά για το άτομο που πέθανε και μην αποφεύγεις  το θέμα εάν πρέπει να ειπωθεί το όνομα του νεκρού. Και όταν σου φαίνεται σκόπιμο, κάνε ευαίσθητες ερωτήσεις  που καλούν το άτομο που πενθεί να εκφράσει ανοιχτά τα συναισθήματά του. Ρωτώντας απλά: «Νιώθεις ότι θέλεις να μιλήσεις;» . Θα μπορούσες να πεις και κάτι τόσο απλό όπως: «Άκουσα ότι ο πατέρας σου πέθανε». Χρησιμοποιώντας τη λέξη «πέθανε» θα δείξεις ότι είσαι πιο ανοιχτή στο να μιλήσεις για το πώς νιώθει πραγματικά το άτομο που θρηνεί. Να εκφράζεις την ανησυχία σου. Για παράδειγμα: «Λυπάμαι που ακούω ότι αυτό συνέβη σε εσάς». Οι άνθρωποι που πενθούν μπορεί να χρειαστεί να πουν την ιστορία ξανά και ξανά, μερικές φορές με ελάχιστες λεπτομέρειες. Κάνε υπομονή. Η επανάληψη της ιστορίας είναι ένας τρόπος επεξεργασίας και αποδοχής του θανάτου. Με κάθε επανάληψη, ο πόνος μειώνεται. Ακούγοντας υπομονετικά και με συμπόνια, βοηθάς το αγαπημένο σου πρόσωπο να θεραπευτεί.

Συμβουλή 3: Πρόσφερε πρακτική βοήθεια

Είναι δύσκολο για πολλούς ανθρώπους που πενθούν να ζητήσουν βοήθεια. Μπορεί να αισθάνονται ένοχοι που λαμβάνουν τόση προσοχή, να φοβούνται ότι θα αποτελέσουν βάρος για τους άλλους ή απλώς να είναι πολύ καταθλιπτικοί για να ζητήσουν βοήθεια. Ένα άτομο που θρηνεί μπορεί να μην έχει την ενέργεια ή το κίνητρο να σου τηλεφωνήσει όταν χρειάζεται κάτι, οπότε αντί να του λες: «Ενημέρωσέ με αν μπορώ να κάνω κάτι», κάντο πιο εύκολο γι ‘αυτόν κάνοντας συγκεκριμένες προτάσεις. Θα μπορούσες να πεις, «Θα πάω στην αγορά σήμερα το απόγευμα. Τι να σου φέρω από εκεί;» ή «Έχω φτιάξει μοσχαρίσιο στιφάδο για βραδινό. Πότε μπορώ να έρθω και να σου φέρω λίγο;» Εάν μπορείς, προσπάθησε να είσαι συνεπής στις προσφορές σου για βοήθεια. Το άτομο που θρηνεί θα ξέρει ότι θα είσαι εκεί για όσο χρόνο χρειαστεί και μπορεί να προσβλέπει στην προσοχή σου χωρίς να χρειάζεται να κάνει την πρόσθετη προσπάθεια να ρωτά ξανά και ξανά.

theissue.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι