θα ιδούμε τις αμυγδαλιές ν’ ανθίζουν
τα μάρμαρα να λάμπουν στον ήλιο
τη θάλασσα να κυματίζει
λίγο ακόμα,
Friday, 17 November 2023
Michael Collins: Το «Γελαστό παιδί» του Μίκη Θεοδωράκη
To «Γελαστό Παιδί» του Μίκη Θεοδωράκη, στην πραγματικότητα ήταν Ιρλανδός επαναστάτης που πολέμησε τους Βρετανούς και σκοτώθηκε σε εμφύλια σύρραξη.
Το «Γελαστό παιδί» του Μίκη Θεοδωράκη δεν ήταν ελληνόπουλο, αλλά ένας επαναστάτης από την Ιρλανδία.
Ήταν ο Michael Collins, ένας απ΄τους σημαντικότερους ηγέτες του ιρλανδικού απελευθερωτικού κινήματος.
Πρόκειται, σύμφωνα με τη Μηχανή του Χρόνου, για ένα μελοποιημένο ποίημα του Ιρλανδού ποιητή Brendan Beham, το οποίο μεταφράστηκε από το Βασίλη Ρώτα και μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη τον Οκτώβριο του 1961 για τις ανάγκες του έργου “Ένας Όμηρος”.
Τα τέσσερα τραγούδια του δίσκου όμως λογοκρίθηκαν, οι στίχοι απορρίφθηκαν και ο Μίκης Θεοδωράκης τα κατέγραψε αρχικά με τη δική του φωνή παίζοντας ο ίδιος τη μουσική στο πιάνο. Επίσημα το τραγούδι ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1966 με ερμηνεύτρια τη Ντόρα Γιαννακοπούλου, αλλά ευρύτατα γνωστό έγινε με την ερμηνεία της Μαρίας Φαραντούρη. Λόγω δικτατορίας όμως κυκλοφόρησε επτά χρόνια μετά. O Ιρλανδός έγραψε το ποίημα για τον απελευθερωτικό αγώνα κατά των Βρετανών και το αδικοχαμένο «Γελαστό Παιδί” ήταν ένα αθώο θύμα του εμφυλίου.
Η καταδίκη σε θάνατο
Η Ιρλανδία μετά από 700 χρόνια κατοχής κέρδισε την αυτονομία της και οι Βρετανοί κράτησαν το 1/6 του εδάφους, που ήταν όμως και το πιο πλούσιο. Έτσι, ο αγώνας συνεχίστηκε οδηγώντας σε έναν αιματηρό εμφύλιο.
Το «Γελαστό παιδί» πολέμησε δίπλα στον αρχηγό της εξέγερσης, Πάτρικ Πηρς στη διάρκεια της κατάληψης του Ταχυδρομείου του Δουβλίνου. Η εξέγερση απέτυχε. Ωστόσο, ήταν η αρχή για το απελευθερωτικό κίνημα. Ο Κόλλινς καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά παρέμεινε ένα χρόνο σε φυλακές ασφαλείας. Όταν απελευθερώθηκε έγινε διοικητικό μέλος του Σιν Φέιν και διοικητής της οργάνωσης «Οι εθελοντές του Βαλέρα», που εξελίχθηκε στον Ιρλανδικό Δημοκρατικό Στρατό (IRA).
Εκλέχτηκε βουλευτής στις εκλογές του 1918 αλλά αρνήθηκε τη θέση. Μόλις δημιουργήθηκε το πρώτο ιρλανδικό Κοινοβούλιο με πρόεδρο τον Βαλέρα όλοι οι βουλευτές συνελλήφθησαν. Ο Κόλλινς γλύτωσε και αμέσως οργάνωσε την απελευθέρωση του Βαλέρα και των άλλων βουλευτών. Η πράξη του αυτή εκτίναξε την πολιτική του καριέρα και έγινε Πρόεδρος της IRB και Διευθυντής Πληροφοριών του IRA.
Η συνθήκη ανεξαρτησίας της Ιρλανδίας οδήγησε σε εμφύλιο
Μετά την αγγλοϊρλανδική συνθήκη με την οποία η Ιρλανδία απέκτησε την ανεξαρτησία της, ο IRA διχάστηκε σ’ αυτούς που ήταν υπέρ της συνθήκης και σ’ αυτούς που ήταν κατά. Οι πρώτοι ήταν με τον Εθνικό Στρατό και οι δεύτεροι με τους Ατάκτους υπό τον Ντε Βαλέρα. Ο ηγέτης του στρατιωτικού σκέλους του απελευθερωτικού κινήματος Michael Collins, προσπάθησε να μη χυθεί αίμα, αλλά έπεσε νεκρός στην εμφύλια σύγκρουση στις 22 Αυγούστου 1922.
Η ελληνική εκδοχή των στίχων
Οι αρχικοί στίχοι του 1961 έλεγαν «σκοτώσαν οι δικοί μας το Γελαστό Παιδί». Στη θεατρική παράσταση Μαγική Πόλη που ανέβηκε το 1962, “οι δικοί μας” έγιναν “εχθροί” και πλέον όλοι τραγουδούσαν “Σκοτώσαν οι εχθροί μας το γελαστό παιδί”. Στις συναυλίες μετά την πτώση της Χούντας οι “εχθροί” έγιναν “φασίστες”. Έτσι, η κάθε εποχή έχει το δικό της τραγούδι. Στην τελευταία εκδοχή έγινε ένα από τα αγαπημένα τραγούδια της γενιάς του Πολυτεχνείου. Ίσως γιατί το «γελαστό παιδί» της Ιρλανδίας αν ζούσε στην Ελλάδα, σίγουρα θα ήταν ένας από τους εξεγερμένους νέους που αψήφησαν τη χούντα.
Διαβάστε όλο το άρθρο:
mixanitouxronou.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Ήταν ο Michael Collins, ένας απ΄τους σημαντικότερους ηγέτες του ιρλανδικού απελευθερωτικού κινήματος.
Πρόκειται, σύμφωνα με τη Μηχανή του Χρόνου, για ένα μελοποιημένο ποίημα του Ιρλανδού ποιητή Brendan Beham, το οποίο μεταφράστηκε από το Βασίλη Ρώτα και μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη τον Οκτώβριο του 1961 για τις ανάγκες του έργου “Ένας Όμηρος”.
Τα τέσσερα τραγούδια του δίσκου όμως λογοκρίθηκαν, οι στίχοι απορρίφθηκαν και ο Μίκης Θεοδωράκης τα κατέγραψε αρχικά με τη δική του φωνή παίζοντας ο ίδιος τη μουσική στο πιάνο. Επίσημα το τραγούδι ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1966 με ερμηνεύτρια τη Ντόρα Γιαννακοπούλου, αλλά ευρύτατα γνωστό έγινε με την ερμηνεία της Μαρίας Φαραντούρη. Λόγω δικτατορίας όμως κυκλοφόρησε επτά χρόνια μετά. O Ιρλανδός έγραψε το ποίημα για τον απελευθερωτικό αγώνα κατά των Βρετανών και το αδικοχαμένο «Γελαστό Παιδί” ήταν ένα αθώο θύμα του εμφυλίου.
Η καταδίκη σε θάνατο
Η Ιρλανδία μετά από 700 χρόνια κατοχής κέρδισε την αυτονομία της και οι Βρετανοί κράτησαν το 1/6 του εδάφους, που ήταν όμως και το πιο πλούσιο. Έτσι, ο αγώνας συνεχίστηκε οδηγώντας σε έναν αιματηρό εμφύλιο.
Το «Γελαστό παιδί» πολέμησε δίπλα στον αρχηγό της εξέγερσης, Πάτρικ Πηρς στη διάρκεια της κατάληψης του Ταχυδρομείου του Δουβλίνου. Η εξέγερση απέτυχε. Ωστόσο, ήταν η αρχή για το απελευθερωτικό κίνημα. Ο Κόλλινς καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά παρέμεινε ένα χρόνο σε φυλακές ασφαλείας. Όταν απελευθερώθηκε έγινε διοικητικό μέλος του Σιν Φέιν και διοικητής της οργάνωσης «Οι εθελοντές του Βαλέρα», που εξελίχθηκε στον Ιρλανδικό Δημοκρατικό Στρατό (IRA).
Εκλέχτηκε βουλευτής στις εκλογές του 1918 αλλά αρνήθηκε τη θέση. Μόλις δημιουργήθηκε το πρώτο ιρλανδικό Κοινοβούλιο με πρόεδρο τον Βαλέρα όλοι οι βουλευτές συνελλήφθησαν. Ο Κόλλινς γλύτωσε και αμέσως οργάνωσε την απελευθέρωση του Βαλέρα και των άλλων βουλευτών. Η πράξη του αυτή εκτίναξε την πολιτική του καριέρα και έγινε Πρόεδρος της IRB και Διευθυντής Πληροφοριών του IRA.
Η συνθήκη ανεξαρτησίας της Ιρλανδίας οδήγησε σε εμφύλιο
Μετά την αγγλοϊρλανδική συνθήκη με την οποία η Ιρλανδία απέκτησε την ανεξαρτησία της, ο IRA διχάστηκε σ’ αυτούς που ήταν υπέρ της συνθήκης και σ’ αυτούς που ήταν κατά. Οι πρώτοι ήταν με τον Εθνικό Στρατό και οι δεύτεροι με τους Ατάκτους υπό τον Ντε Βαλέρα. Ο ηγέτης του στρατιωτικού σκέλους του απελευθερωτικού κινήματος Michael Collins, προσπάθησε να μη χυθεί αίμα, αλλά έπεσε νεκρός στην εμφύλια σύγκρουση στις 22 Αυγούστου 1922.
Η ελληνική εκδοχή των στίχων
Οι αρχικοί στίχοι του 1961 έλεγαν «σκοτώσαν οι δικοί μας το Γελαστό Παιδί». Στη θεατρική παράσταση Μαγική Πόλη που ανέβηκε το 1962, “οι δικοί μας” έγιναν “εχθροί” και πλέον όλοι τραγουδούσαν “Σκοτώσαν οι εχθροί μας το γελαστό παιδί”. Στις συναυλίες μετά την πτώση της Χούντας οι “εχθροί” έγιναν “φασίστες”. Έτσι, η κάθε εποχή έχει το δικό της τραγούδι. Στην τελευταία εκδοχή έγινε ένα από τα αγαπημένα τραγούδια της γενιάς του Πολυτεχνείου. Ίσως γιατί το «γελαστό παιδί» της Ιρλανδίας αν ζούσε στην Ελλάδα, σίγουρα θα ήταν ένας από τους εξεγερμένους νέους που αψήφησαν τη χούντα.
Διαβάστε όλο το άρθρο:
mixanitouxronou.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Ο Αλβανίας Αναστάσιος συμμετείχε στην εξέγερση της Νομικής το 1973
Ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος βοηθούσε τους εξεγερμένους φοιτητές της Νομικής.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας στην περίοδο της Χούντας ήταν από τους ιερείς που αντιστάθηκαν στη βία και την διαστροφή της Χούντας. Δεν σιώπησε, δεν έμεινε ακίνητος πάνω απ’ τα χιλιάδες βιβλία του.
Τα τρόφιμα στους φοιτητές της Νομικής
Στις 21 Φεβρουαρίου του 1973, περίπου 3000-4000 φοιτητές καταλαμβάνουν το κτήριο της Νομικής Σχολής Αθηνών και καλούν τον λαό να συμπαρασταθεί στον αγώνα τους από την ταράτσα του κτηρίου. Τα γεγονότα αυτά θεωρούνται προάγγελος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές είναι η πείνα. Αποκλεισμένοι μέσα στο κτήριο της Νομικής ήδη για πολλές ώρες, δεν μπορούν να βρουν κάτι να φάνε.
Ο τότε επίσκοπος Ανδρούσης Αναστάσιος Γιαννουλάτος, καθηγητής Θεολογίας, μαζί με άλλους κληρικούς και φοιτητές της Θεολογίας (ο ιερέας Χρίστος Χριστοδούλου, ο διάκονος Τιμόθεος Λαγουδάκης κ.α.) προσπαθούν να περάσουν μέσα από τα μπλόκα της αστυνομίας και να δώσουν σακούλες με τρόφιμα στους φοιτητές. Η αστυνομία τους απωθεί.
Όπως αποκαλύπτει ο Διονύσης Μαυρογένης, στην εκπομπή «Εδώ και Σήμερα» (ΕΡΤ, 1982), οι κληρικοί καταφέρνουν να περάσουν «με κίνδυνο της ζωής τους, κάτω απ’ τα ράσα μερικά καρβέλια ψωμί και πρόσφορα, μέσα από μια τρύπα που είχαν ανοίξει οι φοιτητές και που ένωνε το νεκροτομείο με το αμφιθέατρο. Οι παπάδες αυτοί στάθηκαν πάντα στο πλευρό μας», θα πει χαρακτηριστικά ο Μαυρογένης.
Το περιστατικό επιβεβαιώνει ο δημοσιογράφος Μηνάς Παπάζογλου που συμμετείχε στην εξέγερση της Νομικής και μάλιστα προσθέτει ότι ο Αναστάσιος κατάφερε ν’ ανέβει επάνω στην Νομική και να δει τους φοιτητές.
Τέλος, ο Νίκος Μπίστης προσθέτει: «Και μας έδωσε τρόφιμα, μας εμψύχωσε κλπ.».
Στην ΕΣΑ
Μαρτυρίες υπάρχουν επίσης και για μία άλλη δράση του Αναστάσιου στην περίοδο της Χούντας. Με επανειλημμένες επισκέψεις του στο κολαστήριο της ΕΣΑ, ο τότε καθηγητής και επίσκοπος διαμαρτυρήθηκε για συνθήκες κράτησης των συλληφθέντων και συμπαραστάθηκε στους φοιτητές μαζί με τους γονείς τους.
«Εγώ τον θυμάμαι ακόμα περισσότερο μετά από μερικούς μήνες στην ΕΣΑ όταν είχε έρθει να διαμαρτυρηθεί για τις συνθήκες κράτησης», αναφέρει ο Νίκος Μπίστης, ενώ και ο Ανδρέας Αργυρόπουλος, στο βιβλίο του «Χριστιανοί και πολιτική δράση κατά την περίοδο της Δικτατορίας 1967-1974» αναφέρει:
Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας στην περίοδο της Χούντας ήταν από τους ιερείς που αντιστάθηκαν στη βία και την διαστροφή της Χούντας. Δεν σιώπησε, δεν έμεινε ακίνητος πάνω απ’ τα χιλιάδες βιβλία του.
Στις 21 Φεβρουαρίου του 1973, περίπου 3000-4000 φοιτητές καταλαμβάνουν το κτήριο της Νομικής Σχολής Αθηνών και καλούν τον λαό να συμπαρασταθεί στον αγώνα τους από την ταράτσα του κτηρίου. Τα γεγονότα αυτά θεωρούνται προάγγελος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
Οι φοιτητές σήκωσαν στους ώμους τους το βάρος της αντίστασης κατά της Χούντας προσπαθώντας να ξυπνήσουν τον λαό, δείχνοντάς του ένα φωτεινό μονοπάτι αντίδρασης στο καθεστώς, ρισκάροντας την σωματική τους ακεραιότητα, ακόμη και τη ζωή τους. Είχαν προηγηθεί κι άλλες δράσεις, όμως αυτή φάνηκε να είναι η πιο σοβαρή που τρόμαξε, ίσως για πρώτη φορά, τους συνταγματάρχες.Το απόγευμα της ίδιας μέρας, ξεκίνησαν οι πρώτες επαφές με τους συγκλητικούς ενώ πολύ γρήγορα το αίτημα της κατάληψης (να γυρίσουν πίσω οι συνδικαλιστές φοιτητές που η Χούντα είχε στρατέψει διακόπτοντας τις αναβολές λόγω σπουδών) έδωσε τη θέση του σε πολιτικά συνθήματα κατά της δικτατορίας. Το κίνημα έχει ριζοσπαστικοποιηθεί και ζητούσε την πλαισίωσή του από τον λαό της Αθήνας. Γύρω στις 3 τη νύχτα, οι προσπάθειες του Πρύτανη να εκτονώσουν την κατάσταση, ζητώντας από τους φοιτητές να εκκενώσουν το κτήριο, εξασφαλίζοντας μία ασφαλή (όπως ισχυρίστηκε ο ίδιος) αποχώρηση, πέφτουν στο κενό. Οι φοιτητές δεν δέχονται να φύγουν.
Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές είναι η πείνα. Αποκλεισμένοι μέσα στο κτήριο της Νομικής ήδη για πολλές ώρες, δεν μπορούν να βρουν κάτι να φάνε.
Ο τότε επίσκοπος Ανδρούσης Αναστάσιος Γιαννουλάτος, καθηγητής Θεολογίας, μαζί με άλλους κληρικούς και φοιτητές της Θεολογίας (ο ιερέας Χρίστος Χριστοδούλου, ο διάκονος Τιμόθεος Λαγουδάκης κ.α.) προσπαθούν να περάσουν μέσα από τα μπλόκα της αστυνομίας και να δώσουν σακούλες με τρόφιμα στους φοιτητές. Η αστυνομία τους απωθεί.
Όπως αποκαλύπτει ο Διονύσης Μαυρογένης, στην εκπομπή «Εδώ και Σήμερα» (ΕΡΤ, 1982), οι κληρικοί καταφέρνουν να περάσουν «με κίνδυνο της ζωής τους, κάτω απ’ τα ράσα μερικά καρβέλια ψωμί και πρόσφορα, μέσα από μια τρύπα που είχαν ανοίξει οι φοιτητές και που ένωνε το νεκροτομείο με το αμφιθέατρο. Οι παπάδες αυτοί στάθηκαν πάντα στο πλευρό μας», θα πει χαρακτηριστικά ο Μαυρογένης.
Το περιστατικό επιβεβαιώνει ο δημοσιογράφος Μηνάς Παπάζογλου που συμμετείχε στην εξέγερση της Νομικής και μάλιστα προσθέτει ότι ο Αναστάσιος κατάφερε ν’ ανέβει επάνω στην Νομική και να δει τους φοιτητές.
Τέλος, ο Νίκος Μπίστης προσθέτει: «Και μας έδωσε τρόφιμα, μας εμψύχωσε κλπ.».
Στην ΕΣΑ
Μαρτυρίες υπάρχουν επίσης και για μία άλλη δράση του Αναστάσιου στην περίοδο της Χούντας. Με επανειλημμένες επισκέψεις του στο κολαστήριο της ΕΣΑ, ο τότε καθηγητής και επίσκοπος διαμαρτυρήθηκε για συνθήκες κράτησης των συλληφθέντων και συμπαραστάθηκε στους φοιτητές μαζί με τους γονείς τους.
«Εγώ τον θυμάμαι ακόμα περισσότερο μετά από μερικούς μήνες στην ΕΣΑ όταν είχε έρθει να διαμαρτυρηθεί για τις συνθήκες κράτησης», αναφέρει ο Νίκος Μπίστης, ενώ και ο Ανδρέας Αργυρόπουλος, στο βιβλίο του «Χριστιανοί και πολιτική δράση κατά την περίοδο της Δικτατορίας 1967-1974» αναφέρει:
«Ο Αναστάσιος Γιαννουλάτος μαζί με τον πατέρα Γεώργιο Πυρουνάκη και τον διάκονο Τιμόθεο Λαγουδάκη θα σταθεί στο πλευρό των συλληφθέντων φοιτητών της εξέγερσης της Νομικής, μαζί με τους γονείς τους τούς επισκέπτεται στο ΕΑΤ – ΕΣΑ και τους συμπαρίσταται. Στη συγκέντρωση της Νομικής ομάδα φοιτητών της Θεολογικής Σχολής, μεταξύ των οποίων ήσαν και μερικοί κληρικοί, δίνει ψήφισμα συμπαράστασης, το οποίο και διαβάζεται στους συγκεντρωμένους».
Να σημειωθεί ότι «ο Τιμόθεος Λαγουδάκης συνελήφθη και βασανίστηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και ένα χρόνο μετά, τον Ιούνιο του 1974, χάνει τη ζωή του σε ένα περίεργο τροχαίο ατύχημα μαζί με τον συναγωνιστή του κληρικό Παντελήμονα Κατσούλη».
Να σημειωθεί ότι «ο Τιμόθεος Λαγουδάκης συνελήφθη και βασανίστηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και ένα χρόνο μετά, τον Ιούνιο του 1974, χάνει τη ζωή του σε ένα περίεργο τροχαίο ατύχημα μαζί με τον συναγωνιστή του κληρικό Παντελήμονα Κατσούλη».
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι